Авариялық және тосын жағдай кезіндегі алғашқы медициналық көмек

1) Кіріспе

2) Негізгі бөлім:

а) Авариялық және тосын жағдайда туындайтын жарақаттар

б) Жарақатқа байланысты алғашқы көмек көрсету

3) Қорытынды

4) Пайдалынылған әдебиеттер тізімі

Қазіргі кезде түрлі аппараттар мен механизмдерге толы заманда өзің, жақын адамдарың не жай қарапайым бейтаныс адамдар тосын жағдайдың құрбаны болуының қауіптілігі жоғары. Тосын жағдайларға: көліктік апаттары,өндірістік жазым жағдайлар, табиғи катаклизм және т.б жағдайлар жатады. Ешкім және ешқашан өзінің қандай жағдай күтіп тұрғанын айта алмайды.Әрине, тосын жағдайларға түсу қауіпі жоғарылайтын сәттер туындайды, дегенмен де қаланың сыртында да механизмдермен түрлі ақаулар болады.Сол сәтте адамның өзін–өзі ұстау қабілеті және алғашқы көмек көрсету қабілеті маңызды роль атқарады, себебі медицина мамандарының келуі қиындатылған не мүлдем мүмкін болмауы мүмкін. Уақытында және жылдам көрсетілген алғашқы көмек адамның өмірін құтқарады.Егер барлық адамдар алғашқы көмек көрсетуді білсе және дұрыс көрсете алса мыңдаған адамның өмірін құтқаруға болар еді.Алғашқы көмек көрсету үшін алдымен сабырлы, байсалды болу керек. Екіншіден, жағдайды дұрыс бағалауға тырысыңыз, мысалы көлік апатының куәсі болсаңыз тағы да пайда болуы мүмкін тәуекл жағдайды бағалау керек, яғни төгілген жанар майдың жарылысқа алып келуі немесе т.б. Үшіншіден,сізге көмек беруі мүмкін адамдарды іздеңіз, ішінде медициналық білімі бар адам болса тіпті жұмысыңызды жеңілдетеді.Бірден жедел жәрдем бөлімшелеріне хабарласыңыз. Осыдан кейін жарақаттанғандарға алғашқы көмек көрсету керек, алдымен жағдайы ауыр адамдарға жасалады.Алғашқы көмек көрсету алгоритмі:
1. Есі-түсі бар ма жоқ па анықтау
2. Пульс тексеру
3. Тыныс алуын тексеру
4. Көзінің қарашығын тексеру
5. Сынықтың бар жоғын тексеру
6. Қан кетіп жатыр ма тексеру
7. Ұзақ жаншылу синромына тексеру.
Авария және тосын жағдайларда адам түрлі жарақаттар алуы мүмкін. Жағдайлар түрлі болғандықтан тосын жағдайға да байланысты жарақат түрлері әр-түрлі болып келеді.Мысалы, күйік алу, қан кету, сынық, суға тұншығу,уланып қалу және т.б.Сол себепті алғашқы көмекті жарақат түріне байланысты көрсетеді. Егер клиникалық өлім белгілері байқалса өкпеге үрлеу және жүрек массажы жасалынады. Өкпені үрлеу ауызбен ауызға және ауызбен мұрынға жасалады, 1 адам жасап жатса 3 рет үрлейді.

1. А.Ильичев. “ Большая энциклопедия выживания в экстремальных ситуациях” – М. 2000 г.
2. А.Ильичев. “ Школа выживания при авариях и стихийных бедствиях” – М. 1999 г.