Айранкөл кен орны
КІРІСПЕ
1 Кен орынның геологиялы.физикалық сипаттамасы
1.1 Кен орын туралы жалпы мәліметтер
1.2 Геологиялық құрылымның сипаттамасы
1.3 Өнімді объектілердің қалыңдығының, коллекторлық қасиеттерінің сипаттамасы және олардың біртексіздігі
1.4 Кеуектілік, өткізгіштік, мұнайға қанығушылық коэффициенттері
1.5 Қабат мұнайы мен суының қасиеті
1.6 Физико.гидродинамикалық сипаттамасы
1.7 Мұнай қоры
2 Игеру объектісін таңдау
2.1 Кен орынның игеру тарихы
2.2 Есептеу әдістемесін таңдау және дәлелдеу
2.3 Мунай кен орнын игеруді есептеу
2.4 ЭЕМ қолдану
3 Игеруді жобалау үшін геологиялы.кәсіпшіліктік және техникалы.экономикалық негіздемесін дайындау
3.1 Ұңғымалар мен қабаттарды гидродинамикалық зерттеу нәтижелерін талдау және олардың өнімділігі мен режимдерінің сипаттамасы
3.2 Игерудің ағымдағы жағдайын талдау
3.2.1 Ұңғылар қорының құрылымын және олардың ағымдағы шығымын, игерудің технологиялық көрсеткіштерін, өнім алу аймағындағы қабат қысымының өзгерісін талдау
3.2.2 Қабаттан мұнай қорын алуды талдау
3,2.3 Жүзеге асатын игеру жүйесін
3.3 Пайдалану объектілерін бөлуді айқындау және игерудің есептік вариантын таңдау
3.3.1 Қабаттың геологиялы.физикалық сипаттамасы бойынша пайдалану обьектілерін бөлуді дәлелдеу
3.3.2 Игерудің есептік көрсеткіштерін талдау мен таңдау
3.3.3 Игерудің есептік варианттарын және олардың бастапқы мәліметтерін айқындау
3.3.4 Игерудің технологиялық көрсеткіштерін болжаудың қабылданған әдістемесін айқындау
3.3.5 Ығыстыру процесімен қамтуды және өнімнің сулану динамикасы
4 Игеру варианттарының технологиялық және техника.экономикалық көрсеткіштері
4.1 Ұңғыны орналастыру үшін шекті қабат қалыңдығын анықтау
4.2 Игеру вариантының технико.технологиялық көрсеткіштері
4.3 Игеру вариантының экономикалық көрсеткіштері
5 Мұнайды және газды өндірудің техникасы мен технологиясы
5.1 Ұңғыны газлифтпен пайдалану
5.2 Газлифттің тиімді режимін таңдау
5.3 Ұңғыны пайдаланудың ұсынылған тәсілдерін және ұңғыныц саға және жер асты жабдықтарын таңдауды дәлелдеу
5.3.1 Үздіксіз газлифт кезіндегі газлифт клапандарын орнату жүйесін есептеу
5.3.2 Газлифт ұңғысының жерасты жабдықтары
5.3.3 Айранкөл кен орнында газлифтті пайдалану кезіндегі ұңғының саға және жерасты жабдықтарын таңдауды дәлелдеу
5.4 Ұнғыны пайдалану кезінде кездесетін қиыншылықтардың алдын алу және олармен күресу шаралары
5.5 Мұнай бергіштікті улғайту әдістерін қолдану кезінде қабатқа жұмыс агенттерін айдаудың және дайындаудың технологиясы мен техникасына қойылатын талаптар
6 Экономикалық бөлім
6.1 ұңғыларды газлифтке ауыстырғаннан кейінгі өнім көлемін анықтау
6.2 Ауыстыруға дейінгі пайдалану шығындарын табу
6.3 Ұңғыны газлифтке ауыстырғаннан кейінгі пайдалану шығындарын есептеу және бірлік өнімнің өзіндік құнын анықтау
6.4 Ұңғыны газлифтке ауытырғаннан кейінгі жылдық экономикалық тиімділікті анықтау
7 Игеріліп жатқан қабатты және ұңғының пайдалану жағдайы мен оның жабдықтарын бақылау
7.1 Кен орнын игеруді бақылау
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 Кен орынның геологиялы.физикалық сипаттамасы
1.1 Кен орын туралы жалпы мәліметтер
1.2 Геологиялық құрылымның сипаттамасы
1.3 Өнімді объектілердің қалыңдығының, коллекторлық қасиеттерінің сипаттамасы және олардың біртексіздігі
1.4 Кеуектілік, өткізгіштік, мұнайға қанығушылық коэффициенттері
1.5 Қабат мұнайы мен суының қасиеті
1.6 Физико.гидродинамикалық сипаттамасы
1.7 Мұнай қоры
2 Игеру объектісін таңдау
2.1 Кен орынның игеру тарихы
2.2 Есептеу әдістемесін таңдау және дәлелдеу
2.3 Мунай кен орнын игеруді есептеу
2.4 ЭЕМ қолдану
3 Игеруді жобалау үшін геологиялы.кәсіпшіліктік және техникалы.экономикалық негіздемесін дайындау
3.1 Ұңғымалар мен қабаттарды гидродинамикалық зерттеу нәтижелерін талдау және олардың өнімділігі мен режимдерінің сипаттамасы
3.2 Игерудің ағымдағы жағдайын талдау
3.2.1 Ұңғылар қорының құрылымын және олардың ағымдағы шығымын, игерудің технологиялық көрсеткіштерін, өнім алу аймағындағы қабат қысымының өзгерісін талдау
3.2.2 Қабаттан мұнай қорын алуды талдау
3,2.3 Жүзеге асатын игеру жүйесін
3.3 Пайдалану объектілерін бөлуді айқындау және игерудің есептік вариантын таңдау
3.3.1 Қабаттың геологиялы.физикалық сипаттамасы бойынша пайдалану обьектілерін бөлуді дәлелдеу
3.3.2 Игерудің есептік көрсеткіштерін талдау мен таңдау
3.3.3 Игерудің есептік варианттарын және олардың бастапқы мәліметтерін айқындау
3.3.4 Игерудің технологиялық көрсеткіштерін болжаудың қабылданған әдістемесін айқындау
3.3.5 Ығыстыру процесімен қамтуды және өнімнің сулану динамикасы
4 Игеру варианттарының технологиялық және техника.экономикалық көрсеткіштері
4.1 Ұңғыны орналастыру үшін шекті қабат қалыңдығын анықтау
4.2 Игеру вариантының технико.технологиялық көрсеткіштері
4.3 Игеру вариантының экономикалық көрсеткіштері
5 Мұнайды және газды өндірудің техникасы мен технологиясы
5.1 Ұңғыны газлифтпен пайдалану
5.2 Газлифттің тиімді режимін таңдау
5.3 Ұңғыны пайдаланудың ұсынылған тәсілдерін және ұңғыныц саға және жер асты жабдықтарын таңдауды дәлелдеу
5.3.1 Үздіксіз газлифт кезіндегі газлифт клапандарын орнату жүйесін есептеу
5.3.2 Газлифт ұңғысының жерасты жабдықтары
5.3.3 Айранкөл кен орнында газлифтті пайдалану кезіндегі ұңғының саға және жерасты жабдықтарын таңдауды дәлелдеу
5.4 Ұнғыны пайдалану кезінде кездесетін қиыншылықтардың алдын алу және олармен күресу шаралары
5.5 Мұнай бергіштікті улғайту әдістерін қолдану кезінде қабатқа жұмыс агенттерін айдаудың және дайындаудың технологиясы мен техникасына қойылатын талаптар
6 Экономикалық бөлім
6.1 ұңғыларды газлифтке ауыстырғаннан кейінгі өнім көлемін анықтау
6.2 Ауыстыруға дейінгі пайдалану шығындарын табу
6.3 Ұңғыны газлифтке ауыстырғаннан кейінгі пайдалану шығындарын есептеу және бірлік өнімнің өзіндік құнын анықтау
6.4 Ұңғыны газлифтке ауытырғаннан кейінгі жылдық экономикалық тиімділікті анықтау
7 Игеріліп жатқан қабатты және ұңғының пайдалану жағдайы мен оның жабдықтарын бақылау
7.1 Кен орнын игеруді бақылау
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Қазіргі таңда дүние жүзі экономикасында ауыр өнеркәсіптің, оның ішінде мұнай және газ өндірісіның атқаратын ролі өте үлкен. Сондықтан АҚШ, франция, Англия, Италия, Германия және т.б. осы сынды алдыңғы қатарлы, дамыған алып мемлекеттер осы өндіріске көптеген күрделі қаржылар мен күнды қағаздарын салып, игеру, өндіру, өңдеу технологияларын дамытып, алынған мұнай, газ өнімдерін халық аралық нарыққа ұсынуда. Демек, халық аралық нарықта өте күшті бәсекелестік туындады.
Экономикасының 35-40% мұнай өндірісінен түскен табыс құрайтын Қазақстан сияқты мемлекет үшін бұл бәсекеге түсу, яғни халық аралық нарыққа өз өнімін ұсыну және өткізу үлкен бір сынақ болмақ.
Егемендігін жаңа алған біздің мемлекет осы қалыптасқан халық аралық
нарыққа шығуы үшін, өзі ұсынатын өнімнің сапасына жіті көңіл бөлуі тиіс. Бұл мәселенің бірден бір шешімі болып мұнай, газ кен орындарының жинау және дайындау жүйесіне соңғы техника мен технологияны енгізу болып табылады.
Өйткені мұнайдың сапалы болуы, оның алғаш рет жер бетіне шыққан кезінде құрамындағы эртүрлі қоспалардан арылуына тіке байланысты.
Экономикасының 35-40% мұнай өндірісінен түскен табыс құрайтын Қазақстан сияқты мемлекет үшін бұл бәсекеге түсу, яғни халық аралық нарыққа өз өнімін ұсыну және өткізу үлкен бір сынақ болмақ.
Егемендігін жаңа алған біздің мемлекет осы қалыптасқан халық аралық
нарыққа шығуы үшін, өзі ұсынатын өнімнің сапасына жіті көңіл бөлуі тиіс. Бұл мәселенің бірден бір шешімі болып мұнай, газ кен орындарының жинау және дайындау жүйесіне соңғы техника мен технологияны енгізу болып табылады.
Өйткені мұнайдың сапалы болуы, оның алғаш рет жер бетіне шыққан кезінде құрамындағы эртүрлі қоспалардан арылуына тіке байланысты.
1. Гиматутдинов Ш.К., Дунюшкин И.И., Зайцев В.Н., Коротаев Ю.П. Разработка и эксцлуатация нефтяных и газовых месторождений. - М.: Недра, 1988.
2. Щуров В.И. Технология и техника добычи нефти. - М.: Недра, 1983. Юрчук A.M., Истомин А.З. Расчеты в добыче нефти. - М.: Недра, 1979.
3. М.М. Иванова, И.П. Чоловский, Ю.И. Брагин Нефтегазопромысловая геология, - М.: Недра, 2000.
4. М.Л.Сургучев. Вторичные и третичные методы увеличения нефтеотдачи пластов, - М.: Недра, 1985.
5. А.С. Сейткалиев. Деньги, кредит, банки, - Алматы: Экономикс, 1997.
6. Г. ,С. Тайкулакова. Экономическая эффективность внедрения новой техники и технологических процессов. - Алматы: КазНТУ, 2000.
7. Куцын П. В. Охрана труда в нефтегазодобывающей промышленности. -М.:Недра, 1987.
8. Панов Г. Е. Охрана окружающей среды на предприятиях нефтяной и газовой промышленности. - М.: Недра, 1986.
9. Идрисов Н.И., Байгунчков Ж.Ж., Халиков Г.А. Эффективность жестконапорного газлифта при нефтедобычи.,-КБТУ
10. Мищенко И.Т. Сборник задач по технологии и техники нефтедобычи. -М.:Недра, 1988. ,
11. Бойко В. С. «Разработка и эксплуатация нефтяных месторождений», -М.: Недра, 1990.
2. Щуров В.И. Технология и техника добычи нефти. - М.: Недра, 1983. Юрчук A.M., Истомин А.З. Расчеты в добыче нефти. - М.: Недра, 1979.
3. М.М. Иванова, И.П. Чоловский, Ю.И. Брагин Нефтегазопромысловая геология, - М.: Недра, 2000.
4. М.Л.Сургучев. Вторичные и третичные методы увеличения нефтеотдачи пластов, - М.: Недра, 1985.
5. А.С. Сейткалиев. Деньги, кредит, банки, - Алматы: Экономикс, 1997.
6. Г. ,С. Тайкулакова. Экономическая эффективность внедрения новой техники и технологических процессов. - Алматы: КазНТУ, 2000.
7. Куцын П. В. Охрана труда в нефтегазодобывающей промышленности. -М.:Недра, 1987.
8. Панов Г. Е. Охрана окружающей среды на предприятиях нефтяной и газовой промышленности. - М.: Недра, 1986.
9. Идрисов Н.И., Байгунчков Ж.Ж., Халиков Г.А. Эффективность жестконапорного газлифта при нефтедобычи.,-КБТУ
10. Мищенко И.Т. Сборник задач по технологии и техники нефтедобычи. -М.:Недра, 1988. ,
11. Бойко В. С. «Разработка и эксплуатация нефтяных месторождений», -М.: Недра, 1990.
АҢДАТПА
Дипломдық жоба негізгі он бөлімнен тұрады:
Геологиялық бөлімінде Айранкөл кен орнының геологиялық күрылымы,
өнімді объектілердің сипаттамасы, мұнай газдылығы қарастырылған.
Игеруді жобалауды талдау бөлімінде жүзеге асатын игеру жүйесінің
агымдагы жағдайы мен тиімділігі, ұңғылар қоры, мұнай қорын алу жағдайы
келтірілген.
Техника-технологиялық бөлімінде мұнай ұңғыларын пайдаланудың ұсынылған
тәсілін дәлелдеу, сонымен қоса №15 ұңғыда газлифт клапандарын орналастыру
есебі қарастырылған.
Экономикалық бөлімінде фонтанды ұңғыларды газлифт әдісімен игерген
кездегі экономикалық көрсеткіштердің және жылдық экономикалық тиімділіктің
есебі берілген.
Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау бөлімінде Айранкөл кен орнында
еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері мен қоршаған ортаны қорғау
шаралары қарастырылған.
Ғылыми бөлімде қабат қысымын ұстау тиімділігі мен мұнай өндіруде
газлифттің тиімділік есебі берілген.
АННОТАЦИЯ
Дипломный проект состоит из десяти основных частей:
В геолого-физической части рассматривается геологическое строение,
характеристики продуктивных объектов, нефтегазоносность месторождения
Айранкол.
В разделе анализа и обоснования проекта разработки приведены анализ
текущего состояния и эффективности реализуемой системы разработки, фонда
скважин, выработки запасов нефти.
В технико-технологической части приведены обоснование способа
эксплуатации нефтяных скважин, а также приводится расчет по определению
мест установки газлифтных клапанов в скважине №15.
В экономической части дан расчет основных экономических показателей и
годового экономического эффекта, после внедрения мероприятия по переводу
фонтанной скважины на газлифтный способ эксплуатации.
В разделах охраны труда и охраны окружающей среды, рассматриваются
мероприятия, обеспечивающие безопасность работающих и охрану окружающей
среды на месторождении Айранкол.
В научной части дан расчет эффективности поддержания пластового давления и
газлифта при нефтедобыче.
ANNOTATION
The degree project consists often basic parts:
In the geology-physical part is considered the geological structure,
characteristic of productive objects, oil gas saturation of the deposit
"Airankol".
In section of the analysis and the substantiations of the project of
development are given the analysis of the current condition and efficiency
of sold system of development, fund of chinks and development of stocks of
petroleum.
In the tech and technological part are given a substantiation of a way
of operation of petroleum chinks and also the account by definition of
installation sites gas lift of valves in a chink JST15 is resulted.
In the economic part the account of the basic economic parameters and
annual economic benefit, after introduction of a measure on translation
from fountain of a chink to gas lift of operation.
In sections of the protection of work and an environment are considered
measures ensuring safety working and protection of an environment on the
deposit "Airankol".
In the scientific part the account of efficiency of maintenance sheet
of pressure and gas lift is given at oil extracting.
КІРІСПЕ
Қазіргі таңда дүние жүзі экономикасында ауыр өнеркәсіптің, оның ішінде
мұнай және газ өндірісіның атқаратын ролі өте үлкен. Сондықтан АҚШ,
франция, Англия, Италия, Германия және т.б. осы сынды алдыңғы қатарлы,
дамыған алып мемлекеттер осы өндіріске көптеген күрделі қаржылар мен күнды
қағаздарын салып, игеру, өндіру, өңдеу технологияларын дамытып, алынған
мұнай, газ өнімдерін халық аралық нарыққа ұсынуда. Демек, халық аралық
нарықта өте күшті бәсекелестік туындады.
Экономикасының 35-40% мұнай өндірісінен түскен табыс құрайтын
Қазақстан сияқты мемлекет үшін бұл бәсекеге түсу, яғни халық аралық нарыққа
өз өнімін ұсыну және өткізу үлкен бір сынақ болмақ.
Егемендігін жаңа алған біздің мемлекет осы қалыптасқан халық аралық
нарыққа шығуы үшін, өзі ұсынатын өнімнің сапасына жіті көңіл бөлуі тиіс.
Бұл мәселенің бірден бір шешімі болып мұнай, газ кен орындарының жинау және
дайындау жүйесіне соңғы техника мен технологияны енгізу болып табылады.
Өйткені мұнайдың сапалы болуы, оның алғаш рет жер бетіне шыққан
кезінде құрамындағы эртүрлі қоспалардан арылуына тіке байланысты.
1 Кен орынның геологиялы-физикалық сипаттамасы
1.1 Кен орын туралы жалпы мәліметтер
Айранкөл кен орыны Каспий маңы ойпатының оңтүстік-шығыс бөлігінде
ауданында орналасқан (сурет 1.1)
Әкімшілік басқару жағынан Қазақстан Республикасы, Атырау облысы Жылыой
ауданына қарайды.
Кен орынға жақын елді-мекендер солтүстік-шығысқа қарай 50км Құлсары
мұнай өндірісі, Жылыой ауданының орталықтары, оңтүстік-шығысқа қарай 30 км
Қосшағыл мен солтүстік-батысқа қарай 30 км Қорсақ орналасқан.
Аудандық орталық Атырау қаласы, жол бойынша солтүстік-батыста 200 км
арақашықтықта және ауамен 120 км орналасқан. Кен орын орналасқан жер
бетінің сипаты бойынша жазық, жергілікті Каспий теңізіне көлбеуленген
төбешіктермен айқындалады. Теңіздің жағалық шекарасы 90-100 км алшақталған.
Абсолютті көрсеткіштері 15-24м арасында өзгермелі.
Аймақтың климаты кенет-континеттік, тәуліктік және мезгілдік
температуыраның өзгеруі 20-3 0°С қыста, және +40°С жазда, күшті желдермен,
ұзақ уақытты құрғақшылықпен сипатталады. Өсімдіктер әлемі сән алуан-
жартылай шөлейтті (батыс жағы), шұратты өркенімен ерекшеленеді.
Аудандық орталықпен басқада түрлық пунктерімен байланыс грунтты және
асфальттық жолдармен жүзеге асады.
1.2 Геологиялық құрылымның сипаттамасы
Құрылымның тұз асты қимасы пермтриастан төрттік неоген жүйесінен
тұрады.
Перм шөгіні кунгурдың тұзды қабаттарымен сипатталады. Триастың шөгіні
жоғарғы және астыңғы бөлігіне айырылып сазбен құм тастың кезек-кезек
орналасуымен қалыптасқан. Триастың қалыңдығы 2112 м.
Юра шөгіндісі терригенмен сазбен қалыптасқанын көреміз. Юра
шөгіндісінің қалыңдығы 2450-2500 м аралығында жатыр.
Мел шөгіндісі барлық ярустармен сипатталады, тек валажин сеноман және
дат ярустары кірмейді. Астыңғы бөлігі көбінесе сазды және кезек-кезек
орналасқан ұсақ түйіршікті сазбен (МКЗ) және құмтаспен қалыптасқан. Жоғарғы
бөлігі кезек-кезек орналасқан саз, мергель, құмтаспен сипатталған. Мел
жүйесінің қабатының қалыңдығы 2520-2580м.
Тектоникалық құрылымы субмередиандық және субшироталық қирауы
байқалады, тұз үсті шөгіндісі үш жақты сәулелі топырыққа бөлінуі байқалады.
Шығыс және Батыс қанаттары.
1.3 Өнімді объектілердің қалыңдығының, коллекторлық қасиеттерінің
сипаттамасы және олардың біртексіздігі
Айранкөл кен орынының өнімді қабаты (горизонты) күрделі құрылымға ие.
Жыныс - коллекторының басты бөлігі алевролит, көбінесе алевролит пен құмнан
тұрады.
II өнімді горизонты
Қабат "А". Қабаттың жалпы қалыңдығы Зм-ден (№13. К-23 ұңғы) 6,2м-ге
дейін (№№25,26 ұңғылары). №№8.13,К-8,К-23 ұңғылардың тиімді Қалыңдыгы Зм-
ден №26 үңгымада 5,6м-ге дейін өзгеріп, мұнай қанығу Калыңдығы Зм-ден (№8
ұңғымада) 5,5м-ге дейін (№2 ұңғымада) өзгермелі екен.
Қабат "Б". Қабаттың жалпы қалыңдығы 5,2м-ден (№25 ұнғы) және 13 5м-ге
дейін (№10) тиімді қалыңдығы Зм-ден (К-8 ұңғымасында) 1 Ім-ге дейін (}(о\0
ұңғьгмада), мұнай қанығу қалыңдығы 1,5м-ден (№10 ұңғымада) бм-ге яейін (№2
ұңғымада) қалыптасқан.
II өнімді горизонты
Қабат "А ". №22-ші ұңғымасындағы жалпы қалындық 1,4 м-ден бастап
өзгеріп №25-ші ұңғыманаң 7 м-не дейін өзгерісті, ал мұнай қанығушылық
қалыңдығы К-51 ұңғымасының 1 м-нен бастап №24 ұңғымасының 5 м-не дейін
өзгермелі.
Қабат "Б". №12 ұңғымасының жалпы қабат қалындығы 3,5 м-ден бастап №8
ұңғыманың 7 м-не дейін жеткен екен, ал мұнай қанығу қалыңдығы 1,8 м-ден 3,2
м-ге дейін қалыптасқан.
Қабат "В". Қабаттың жалпы қалындығы 3,5 м-ден 11 м-ге дейін, тиімді
қалыңдығы 1,5 м-ден 7,4 м-ге дейін, мұнай қанығу қалыңдығы 1 м-ден 1,6 м-ге
дейін өзгермелі.
Қабат пен горизонт бойынша қалындықтардың сипаттамасы кесте 1.1 -де
келтірілген.
Құмтастың және бөлшектеуі, біртектес еместігінің қасиетінің
статистикалық көрсеткіші кесте 1.2-де келтірілген.
I өнімді гаризонты бойынша бөлшектеу коэффицентің орташа мәні-0,94,
кұмтастылық коэффиценті-0,85, өзгермелі коэффицент-0,152. Ал II өнімді
гаризонты бойынша бөлшектеу коэффициенті 1-ге тең, құмтастылық коэффиценті-
0,74, ал өзгермелі коэффициент-0,329-ға тең.
Кесте 1.1- Қабат қалындығының сипаттамасы
I өнімді II өнімді горизонты
Қалын-дыкБерлгені горизонты
тар
қабат А қабат Б
Орта мәніөзгермелі Орташа өзгермелі
коэф мән коэфф
1 2 3 4 5 6
І өнімді 17 0,85 0,152 0,94 -
ІІ өнімді18 0,74 0,329 1 -
4. Кеуектілік, өткізгіштік, мұнайға қанығушылық
коэффициенттері
Коллектор жынысының физико-литологиялык касиеті
керн, геофизикалық және кәсіпшілік мәліметтері бойынша анықталады. Барлығы
42 Үлгі зерттелген, соның ішінде 6-сы 1 өнімді
горизонтын горизонтынан, ал қалған мәліметтер жарамсыз болып қалды.
Коллектордың керні шамалы цементелген алевролит және көп сазды, сазды
алевролит не құмтасты және слюдалы сазбен ерекшеленеді. II өнімді
горизонтынан алынған кернеу тығыздалған саз және тығыз алевролит шөгіндісі
кіреді. Кернді зерттеу мәліметімен бірге геофизикалық және гидродинамикалық
мәліметі бойынша горизонт коллекторнының және қабаттың фильтрациялық-
көлемдік қасиеті анықтадған: кеуектілігі керн және геофизикалық мәліметі
бойынша анықталған, ал мұнайлық ГИЗ мәліметі бойынша, өткізгіштік керн
ясәне бағалау мәліметі бойынша анықталған.
Моделдің орташа өткізгіштігі және кеуектілігі мына формула арқылы
анықталған еді.
мұндағы 8Н- мұнай қанығушылық, бірлік.
Коллектор жыныстарының өткізгіштігін анықтау ретінде
керннін өткізгіштік коэффициентін анықтау және үлгілер бойынша ұңғылар
бойынша гидродинамикалық зерттеу болды. Аса кеуекті жыныстар шамалы
цементтелгені және алу кезінде тез бұзылғанын ескеру қажет.
Сондықтан кернді үлгі көрсеткіш ретінде қолдануға дәлді еместігін
көрсетеді. Керн бойынша қабат өткізгіштік 0,200-1,000 мкм2
шамасында өзгермелі. Ал өткізгіштікті анықтауда ұңғыманың стационарлы
режимде зерттеу жолымен өткізгіштік коэффициенті мәні 0,64-6,000 және
одан да көп шамасында жатыр. Сондықтан бұл тәсіл анықтауда алдынғы орында
жатыр.
II өнімді горизонты бойынша сығу коэффициенті 0,72, өйткені бұл
горизонт бойынша гидродинамикалық зерттеу ГЗ бойынша өткізгіштік
коэффициент 1,06 мкм. Ал егер де сурет 1.2 өткізгіштік мәні 1,1 мкм -не
дейін жалғастырсақ және сығылу коэффициенті түзуін өткізгіштік коэффициенті
түзуіне дейін жалғастырсақ және сығылу коэффициенті түзуін өткізгіштік
коэффициенті түзуіне дейін жалғастырып қиыстырсақ, онда сығу коэффициенті
мәні 0,72 екенін көреміз.
I өнімді горизонты бойынша орташа өткізгіштік коэффициенті (ГЗ
бойынша) 4,29 мкм болып саналады, бірақ жоғары мұнай тұтқырлығы (189,7)
болғанына бойланысты сығу коэффициенті мәнін 0,57 деп аламыз.
Мұнайлық қабатының кедергісі 1,1 м-ден 6 м-ге дейін өзгеріп, ал сулы
қабатының өткізгіштігі 0,25-0,6 мм-ге дейін өзгерісі байқалады.
Іөнімді горизонты. Қабат "А". Керн бойынша кеуектілік коэффициенті
0,31-0,34 дейін өзгереді және орташа мәні 0,33 құрайды. ГИЗ мәліметі
бойынша кеуектілік коэффициенті 0,35-0,4-ке дейін мәнін құрайды, ал орташа
мәні 0,38 мм-ге тең. ГИЗ бойынша мұнайлық 0,5-0,78-ге дейін бөлшегін і
алады. Қабылданған мән 0,64. Керн бөйынша өткізгіштік 0,236-0,447 мкм2
шамасында жатыр, орташа мәні 0,316мкм2. Ал гидродинамикалық зертелген
мәліметі бойынша горизонттын орташа өткізгіштік 4,29мкм2 екен, блок бойынша
3,87мкм2 (5-блок) 5,14мкм2 (6-блок).
Қабат "Б". Керн бойынша өткізгіштік коэффициенті 0,299-дан - 0,35-ке
Дейін өзгеріп орташа мәнге 0,3 16 мәніне ие болады. ГИС мәліметі бойынша
кеуектілік коэффициенті 0,38-0,340 дейін орташа мәні 0,39 деп қабылданған.
Мұнайқанығушылық 0,70-тен 080 ге дейін. Және де қабылданған мәндер:0,79 V
блок, 0,7 VI блок. Керн бойынша өткізгіштік 0,2-1,15 мкм2 арасында,
гидродинамикалық мәліметке сай орташа өткізгіштік 2,81 мкм .
ІІ өнімді горизонты. Қабат "Л". Керн бойынша коэффициент 0,28 орта
мәні қабылданған. ГИС бойынша кеуектілік коэффициенті 0,31-0,4 бөлшек
мәнінде өзгермелі. Орташа мәні 0,36. Мұнайқанығушылық 0,60-тан 0,74-ге
дейін. Қабылданған мәндер: 0,66 II блок және 0,62 V блок үшін. №6 ұңғы
бойынша гидродинамикалық мәліметтер бойынша өткізгіштік 0,64 мкм ден 1 33
мкм"-ге дейш өзгереді, ал оның орташа мәні горизонт бойынша 1,06мкм2.
Қабат "Б". Керн бойынша анықталған кеуектілік коэффициенті 1,29 ГИС
бойынша кеуектілік коэффициенті 0,31-ден 0,35-ке дейін, орташа мәні І),33
деп алынған. Мұнай қанығушылық зерттелген емес. Шартты қабылданған мән
0,65. Керн бойынша өткізгіштік 0,277-0,358 мкм, гидродинамикалық есептеу
бойынша 1,24 мкм.
Қабат "В". Керн бойынша кеуектілік коэффициенті анықталған жоқ.
Орташа қабат мәнін 0,34 деп алды. Ал мұнай қанығушылық мәні
0,60, өткізгіштігі зерттелмеген. Белгіленген мерзімде мәліметтің алынуы
бойынша калектторға қажетті ФҚК зерттеуін өткізгіштік коэффициенті,
гидроөткізгіштігін және пьезоөткізгіштігін нақтылау үшін жүргізу қажет.
5. Қабат мұнайы мен суының қасиеті
Мұнай қасиеті стандартты жағдайда 13 анализді, қабат жағдайында 3
тереңдік үлгі бойынша №23, 24, 25 ұңғыдан алынған мәліметіне сай. Кен
орынның мұнайы ауыр, аз күкіртті, аз шайырлы және парафинді болып келеді.
Қабат мұнайынын тығыздығы 0,775-0,847гсм3 динамикалық
тұтқырлығы 34-191,7МПа . Қанығу қысымы 1,33-1,75 МПа, газ мөлшері 1,59-
13,52 м3 т. Көлемдік коэффициенті 1,06 - дан 1,17-ге дейін өзгермелі.
Газсыздандырылған мұнай тығыздығы 0,903-0,912гсм3, ал кинематикалық
тұтқырлығы 20°С температурасында 114,79-365,66мм21.
Парафиннің мөлшері 1,5-тен 3,35%-ға дейін, силикогельді смола мөлшері
9,5-14,38%, күкірт мөлшері 0,21-0,34%).
Фракциялық шығу температурасы 250°С-3,6-10,4%, 300°С-21,2-29,2%-га
дейін. Жанармайға және керосингазды фракциясында ароматты көмірсутек
мөлшері көп емес, парафиннафтен мөлшері 96,8%-ге дейін жетуі мүмкін.
Қабат суының физико-химиялық қасиеті 7 үлгі бойынша зертелген. Суы
хлорлы кальциге жатқызуға болады, тұздылығы 14*Бе.I өнімді горизонтының
суында жоғары иод мөлшері байқалады 15,12мгА және бром 326,65мгм мөлшерге
дейін. Су құрамында сирек әлементтер байқалады, олар литий, стронций,
цезий, және рубидий (өндірістік емес концентрацияда).
Кесте 1.3- Қабат мұнайының қасиеті
I өнімді II өнімді
Берілгені
Зерттелген Өзгеру Ор-
ұңғыма диапа-зоны та-
саны ша
мә-
ні
ұңғ. үлгі
1 2 3 4 5
Кинематикалық тұтқырлық 20 °С, мм 2 2 361,36-365,363,5
с кезде 66
Қату температурасы, °С 1 1 - -20,0
Массалық Күкірт, % 2 2 0,21-0,31 0,26
үлесі, %
Шайыр силикогел. 2 2 9,5-11,01 10,3
Асфальтен 2 2 0,02-0,09 0,055
Парафин 2 2 3,28-3,35 3,315
Фракцияны н.к. 2 2 226-231 228,5
Ң көлемдік
шығу, %
250°С дейін 2 2 3,6-4,8 4,2
300°С дейін 2 2 21,2-22,4 21,8
350°Сдейін
Кесте 1.5 - Газсыз мұнайдың физико-химиялық қасиеті және Фракциялық құрамы.
К1а
Зерттелген Өзгеру Орташа
Берілгені ұңғы саны аралығы мәні
ұңғ. үлгі
1 2 3 4 5
Кинематикалық тұтқырлык 20 °С, 2 2 114,79-170,142,88
мм2с кезде 97
Қату температурасы, °С 1 1 - -21,0
Кесте 1.5 жалғасы
Массалық Күкірт, % 2 2 0,27-0,34 0,305
үлесі,
%
Шайыр силикогел. 2 2 13,56-14,3813,97
Асфальтен 2 5 0,3-1,74 1,02
Парафин 2 2 1,5-3,28 2,39
Фракцияның н.к. 2 2 205-214 209,5
көлемді
к шығу, %
250°С дейін 2 2 6,4-10,4 8,4
300°С дейін 2 2 26,4-29,2 27,8
Кесте 1.6 - Қабат суындағы ион мен қоспаның құрамы. К1аl. (қабат А)
Ион мөлшері, Зерттелген ұңғы саны Өзгеру аралығыОрташа
мгл мәні
ұңғ. (№ұңғ.)үлгі
1 2 3 4 5
С1- 1(ұңғ.26) 1 85387,5 85387,5
804- 1 1 19,80 19,80
НС03- 1 1 5,5 5,5
Са++ 1 1 4469,3 4469,3
Mg++ 1 1 3254,4 3254,4
Na++ K+ 1 1 44106,7 44106,7
қоспалар рН 1 1 5,2 5,2
Кесте 1.7 - Қабат суындағы ион мен қоспаның құрамы. К1а
Ион мөлшері, Зерттелген ұңғы саны Өзгеру Орташа
мгл
ұңғ. (№үңг.)үлгі аралығы Мәні
1 2 3 4 5
Сl- 1(ұңғ.22) 1 47148,5 47148,5
S04 - 1 1 6068,8 6068,8
НСОз- 1 1 342,0 342,0
Са++ 1 1 801,6 801,6
Mg++ 1 1 3769,6 3769,6
Na++ K+ 1 1 25565,1 25565,1
қоспалар рН 1 1 8,0 8,0
1.6 Физико-гидродинамикалық сипаттамасы
Мұнайды сумен сығу эксперементтері кәсіпшілік ОСТ-39-195-86 стандарты
бойынша жүргізілді.
Бұл тәсіл бойынша өнімнің түгелдей сулануымен фильтрациялық касиеттер
арқылы қабаттардан мұнайдың толық алынуы анықталады. Бұл мәселе 2-ші
жұмыста қарастырылған.
Қалдық мұнайлылықты табу үшін мұнайқанығушылық - Айранкөл кен орнының
мұнайылы қабат суының тұздылық көлемі 1,10 гсм3 бар моделі арқылы
анықталған.
Бұл тәсіл бойынша натуралды кеуектілік ортаны (кернді) және қабат
сұйыгы мұнай мен суды пайдаланып физикалық модель құру нәтижесінде Айранкөл
кен орнының мұнай алу коэффициенті, сыгылу коэффициентін және сығылу
коэффициентінің өткізгіштік байланысын анықтау арқылы жүргізіледі..
Сығушы агент ретінде Айранкөл кен орнының суы қолданды.
Түзулі жылдамық мәні 2,8мтәу тең болды. Керн ұстагыш шығуында мұнай
мен су мөлшерін алып көлемін анықтады.
Резенкелі манжетте орналасқан үлгінің біріккен су мөлшерінің 5%
пайыздан аспайтын молшері, ағымды және соңғы мәліметтерінің коэффиценті
мына формуламен шығарылды:
мұндағы ß - коэффициент мәні, бірлік;
Vнвыт-өлшеу кезіндегі моделден сығылған мұнайдың көлемі;
Vннач -кеуектіліктің көлемі айрымашылығы және қалдық су
мөлшерімен анықталатын алғашқыда моделде болған мұнай көлемі.
мұндағы Vност -моделдегі біріккен судың қалдық мөлшері.
Сумен мұнайды ыгыстыру тәжірибелер мәндері кесте 1.8. 1.9, 1.10 және
сурет-2 келтірілген.
Тәжірибе мақсаты мұнайды сумен ығыстыру еді, бірақта олардың араласу
фазасын газ факторының және қабат қысымының аз болуына байланысты
ескерілмейтін болып қарастырылды. Модел жүйесін бастапқы және қалдық
мұнайқанығушылық, сондайақ қабаттың зоналдық біртектес емес өткізгіштігін
ескеретін шамалар кіреді.
Сурет 1.2 - Өткізгіштікке байланысты сығу коэффициентінің тәуелділігі
Кесте 1.8 - Тәжірибе-1 бойынша сығу коэффицентін
анықтаудағы керсеткіштер (0,250-1,000 мкм2)
өлшеу Сығылган көлем, см3 Көлем,см Қалдық Сығу
мұнайқаны коэффи
№ ғушылық цент
сұйық мұнай
Үзындық (L), мм Диаметр, Кернің
(D) мм орташа
өткізгіш
тігі,
мкм2*10
-3
Сұйық мұнай
Σ vж Σ vн
nl п2
1 2
3 Игеруді жобалау үшін геологиялы-кәсіпшіліктік және техникалы-экономикалық
негіздемесін дайындау
3.1 Ұңғымалар мен қабаттарды гидродинамикалық зерттеу нәтижелерін талдау
және олардың өнімділігі мен режимдерінің
сипаттамасы
Айранкөл кен орнында 1959-1961 жж бұрғылау шаралары барлау мақсатымен
жүргізілді және 1991 жылы барлауға дейін қосымша 5 терең барлау рғымалары
бүрғыланды (№22, 23, 24, 25, 26). №1, 2, 8, 9, 10, 11, 12 және 16 барлау
ұңғымаларын тартаниямен сынау терең сорапты түрмен сынау. Аз шығымды
ұңғымалар бір режимде сыналды, жоғары шығымды үш режимде сыналды. Режимнің
өзгеруі СКН жүріс жолының ұзындығын, тербелу санын арттыру арқылы
жүргізіледі. Әр режимде ұңғыма 3-6 күн бойы тү-рақты шығым орналасқанша
немесе тұрақты динамикалық деңгей орналасқанша жұмыс істеп тұрады. Ұңғы
шығымын эр режимде өлшеу 3-8 сағат шамасын адлады. Сынау нәтижелері кесте
3.1 келтірілген. I өнімді горизонтының ұңғы бойынша бастапқы қабат қысымы
27,9-34МПа аралығында, орта шамасы 30,4Мпа болыд. II өнімді горизонты
бойынша бастапқы қабат қысымы 31,5-ЗбМПа ортасында өзгерді, орта шамасы
34,2МПа.
Барлау №22, 23, 24, 25, 26 ұңғылары свабированием, комгірессормен және
терең сораптармен сыналды. Сынау кезінде динамикалық және статикалық
деңгейлер өлшенді, мүлай шығымы және су өлшенді, деңгейді өлшеу арқылы
индикаторлық қисықтар тү-рғызылды, қабат қысымдарын MГГ-2У манометрмен
есептелді,қабаттың шекті температурасы сынапты термометрмен есептелді,
қабат мұнайымен жер үсті мұнайдың, судың үлгісі алынды, ұңғымалардың мұнай
өнімділік коэффициенттері анықталды. №22, 23, 24,25, 26 ұңғыларының сынау
көрсеткіштері кесте 6.1.2 жазылған.
Кесте 6.1.3 барлау мерзімінде болған ұңғылырының гидродинамикалық
зерттеулер мәндерімен ағымдағы ұңғымалар өнімділік коэффициенттері
жазылған. I өнімді горизонтының орташа қабат қысымы 3,04 МПа мен орташа
депрессияны 2,01 МПа ала отырып горизонттың орташа бастапқы өнімділік
коэффициенті анықталды 10,58м тәу. II өнімді горизонты бойынша бастапқы
орташа өнімділік коэффициенті 9,8м3тәу-МПа тең. Ағымдағы өнімділік
коэффициент мәндері 9,29 и 8,94м3тәу. I өнімді горизонтының ағымдағы
орташа өткізгіштік пен гидродинамикалық коэффиценттер мәні - 4,29мкм2 және
0,135мкм ммПа-с; II өнімді горизонты бойынша - 1,06мкм және 0,13 мкм ммПа-
с.
3.2 Игерудің ағымдағы жағдайын талдау
3.2.1 Ұңғылар қорының құрылымын және олардың ағымдағы шығымын, игерудің
технологиялық көрсеткіштерін, өнім алу аймағындағы қабат қысымының
өзгерісін талдау
Игеруге дейін арнайы жобасы бойынша кен орында 1991жылғы наурыз айында
қосымша 5 терең бақылау ұңғылары бұрғыланды №22, 23, 24, 25, 26.
01.01.06 жылғы мәлімет бойынша кен орында 8 ұңғыма (№1, 8, 9, 10, 11. 12,
2, 16) игеруде және 1991 жылы бұрғыланған жаңа 4 ұңғыма (№22, 23, -4. 25)
бар. Барлығы ЖШС Гюрал қорында 14 ұңғыма, қосымша 2 ұңғыма Х°7, 26 айдау
қорына кіргелі жатыр. Соның ішінде 6-сы өндіру ұңғымасы (№ 8, I 10, 23, 25,
2) және бір (№7) айдау ұңғымалары I өнімді горизонтының (I бөлім) жұмыс
жасады. Ал қалған 6 өндіру ұңғымалары (№1, 11, 16, 12, 22, 24) және бір
айдау ұңғымасы (№26) II өнімді горизонтының (II бөлімшесін) игеруде (кесте
3.1).
№12 ұңғыма 2000 жылдың қыркүйек айына дейін I өнімді горизонтына жұмыс
істеді, кейін II өнімді горизонтына көшірілді. Ұңғылар қорының сипаттамасы
3.1 кестесінде, ал техникалық сипаттамасы кесте 3.2-де келтірілген.
1 өнімді горизонты бойынша орта тәулікті мұнай шығымы 1998 жылы
4.5ттәу болса, 2001 жылы орта тәулік шығымы 6,4ттәу мөлшерін құрды, бірақ
2002 жылдан бастап шығымы төмендеп 2005 жылға дейін мөлшері 3,0ттәу – ке
дейін төмендеп кетті. I өнімді горизонты бойынша есептік түп қысымы 21МПа-
дан 27МПа-ға дейін өзгермелі және 28,5МПа-дан 31,5МПа-ға дейін II онімді
горизонтында өзгермелі. Ағымдағы есептік қабат қысымы I өнімді горизонтыны
бойынша 23,2-ден 30,5МПа I өнімді горизонтында және 24,8-ден 32,8МПа II
өнімді горизонтында өзгермелі мәнде жатыр. Есептік тәсілмен қабат қысым
төмендегенін көрсетті сурет 3.2 I өнімді горизонтындағы шығымның орта
тәулік шығымы және горизонттың қаншалықты суланғанын көрсететін шамалар
бар. Суретте көріп тұрғанымыздай 2002 жылы сұйық шығымы өскенімен
тұрақталғанын байқаймыз, ал мұнайы шығымы азайып өнімнің суланы анық. I
өнімді горизонтының ұңғымаларының шығымы 0,7ттәу (ұңғ. №23) 4,2 ттәу
(ұңғ.№2) дейін. Кен орында ұңғымалар сулануын болдырмау үшін ұңғыларды
оптималды режимде қолдануда.
Сондай жағдай II өнімді горизонтында да байқалады. (сурет 3.1). II
онімді горизонтының орта тәулік шығымы 1,1-5,2ттәу шамасында жатыр.
Игерудің сипаттамасы 01.01.05 жыл ағымады игеру сүлбесінде келтірілген.
Кесте 3.1- Айранкөл кен орнының ұңғымалар қорының жағдайы.
Ұңғымалар қоры Ұңғы қоры. 01.01.05 жыл Гори-зон
Берілгені сипаттамасы т
Саны ұңғ.№№ ұңғы
1.Өндіру 1. Өнім беруші: 6 8, 9, 10,23,25,2 К1а1
ұңғыма
коры
6 1, 11,16,12,22,24 К1а
2. бос тұруда: - -
Жөндеуде - -
бос тұрған - -
3. әрекетсізде: - -
4. бұрғ кейін - -
игерілуде
5. Барлық экс қор 12
2.Айдау 1. Айдауда 2 7,26 К1а1 К1а
(ұңғымалар
қоры
2. Бос тұрған
3. Әрекетсізде
Барлығы Айдау ұңғы 2
Бакылау Барлығы:
Бақылау
Кесте 3.1. жалғасы
Барлығы
4.Жабылған ұңғы
қоры
Соның ішінде
геологиялық себептерден
техникалық
себептерден
барлығы
5. Су жинағыш
әрекетте
әрекетсіз
Барлығы
6.Жабылған
Жабылуға
дайындалуда
14 8,9,
Барлық қор 10,23,25,2,
1, 11, 16,
12,22,
24, 7, 26
Кесте 3.2. - Есептік қысым мәндері
Перфорациялау Рқаб. бас, МПаРқаб. ағым. Ртүп. ағым
№ ұңғыаралығы (01.11.02), (01.11.02),
МПа МПа
I өнімді горизонты
2 2294-2298 30,6 30,5 21
2303-2307
8 2296-2300 27,9 23,2 21
9 2302-2305, 34 26 22,3
2291-2293
10 2299-2304 30,9 25,2 22,8
23 2295-2307 29,4 29,1 27
25 2301-2306 29,3 27,6 24,2
30,4 26,9 23,1
Горизонт бойынша
орташа мән:
ІІ өнімді горизонты
1 2429-2432 32.5 24,8 18,5
11 2417-2420 33,3 32,5 38,7
16 2425,5-2428 34.6 33,8 38,7
12 2513-2518 3 1,8 39,6 34,6
22 2418-2431 3 1,5 38,4 34
24 25 17,5-25 19,233,6 32,8 31,5
Горизонт бойынша 36,2 32 37,7
орташа мәні:
Айранкөл кен орны аймағында 1989 жылдың қараша айынан бастап 18 терең
бақылау ұнғымалары бұрғыланды (№1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13,
4. 15,, 16, 19, 20). Соның ішіндегі тоғызы өзінің жұмысын аяқтап
геологиялық себептермен жабылды (№3, 4, 5, 6, 7, 13, 14, 15, 20). Қалған
тоғыз ұңғыма мұнай өнімін беру салдарынан керекті кәсіпшілік мерзімге дейін
консервацияға ушырап соныңда кен орынды балансыға енгізу себебіне
байланысты мүлде хауып тасталды.
Мұнай шоғыры жан жақты сумұнайлы нүхқамен шектеліп, нұсқадан жақсы
арында қамтамассыз етуде. Өнімді қабатты ашқан кезде ұңғымалардың көбісі
мұнай өнімін сол сәтте берді.
Бастапқы қабат қысым өзгерді: I өнімді горизонты бойынша 27,9МПа-ден
(ұңғ.№8) 34МПа-ға (ұңғ.№9), II өнімді горизонт бойынша 31,5МПа-ден уңг.№22)
33,6 МПа-ға (ұңғ.№24). Горизонт бойынша орташа мән 30,4 және 6.2МПа. Соңғы
есептік қабат қысымы (01.11.05 ж.) мерзіміне I өнімді горизонты бойынша
26,9МПа, II өнімді горизонты бойынша - 32МПа. Егер де '.996 жылға қабат
қысым 0,6МПа түсіп отырса (0,95МПа екі горизонтта), 2003 жылда орташа қысым
төмендеу I өнімді горизонты бойынша 0,35МПа, II өнімді горизонты бойынша -
0,42МПа шамасын құрды. Жалпы қабат қысым төмендеуі іймақ бойынша біркелкі
жүріп жатқан жоқ. Мысалы, №1 ұңғымасында 1,77МПа, ал №9 ұңғымасында 0,8МПа
болса, №23 ұңғысында 0,03МПа және №1 ұңгысында 0,08МПа шамасында қысым
сақталды.
3.2.2 Қабаттан мұнай қорын алуды талдау
Мұнай қорының алынуын қадағалау қойылған үш бағытпен жүзеге асырылады:
жалпы кен орын бойынша, эксплуатациялық аймақ пен өндіруші ұңғымалар.
Жоғарыда айтып кеткендей кен орында екі өнімді аймақ бойынша игеру жүріп
жатыр (I өнімді және II өнімді).
01.01.2006 жылгы көрсеткішке сәйкес кен орын бойынша жалпы 127,37
мың.т мұнай өндірілді (67,915 мың.т соның ішінде I өнімді горизонтынан),
сулануы 72,6% болғандағы ағымдағы мулай бергіштік 8,9%. Аймақтарды
игеруде мұнай бергіштік және ағымдағы мұнай бергіш көрсеткіштері келесідей
өзгерді.
Горизонт игеруде Qбал., ΣQн, Өндірілгеннен КИН
мың.т мың.т шығару. қор, % ағымды.,
мөлшер.бір.
альб 1160 67,915 15,63 0,0585
апт 269 59,466 54,6 0,221
Шоғырланған мұнай өндіруін екі қабат арқылы бөлініп Кесте 2.8-2.9
келтірілген. Кестеден көрініп тұрғандай өндіру көбінесе "А" қабатында
жүргізіліп жатыр, I өнімді горизонты бойынша (қабат "А") Барлығы 56,65
мың.т мұнай өндірілді. Қабат "Б" бойынша 11,26 мың.т, II өнімді горизонты
қабат "А") 51,6 мың.т мұнай өндірілді, ал қабат "Б"-7,83мың.т.
Мұнай қорының алынуын сипаттау үшін (01.02.2005 жыл мәліметі)
ұңғыманың меншікті мұнай алыуы, орта жылдық жиналған қорға тәуелділік
графигімен сипат жүргізіледі. Сондай тәуелділіктер жоба бойынша да жасалған
елі. Ыәтижелер көрсетуі бойынша өнімді қабаттың I өнімді горизонты шамалы
аймағы дринаждауға ұшырады. Соның ішінде I өнімді горизонтының 367 мың.т-ан
қалдық 305,9 мың.т қоры игерілмеуде. Бұл болжанған мөлшердің тек 15.63%
пайызын алады.
Игеруге кірмеген қор бұрғыланған аймақта дринаждауға ұшырамайтын
қор өнімді кабатта жоғары тұтқырлықпен сипатталады,
мұнай алу қарқындылығының шамалылығы, ұңғы өнімінің сулануы және (ҚҚҰ)
қабат қысымын ұстау жүйелерін қамтамассыз талап етеді.
Кесте 3.3 -1 өнімді горизонты бойынша мұнай өндіру
№ ұңғӘрекет Мұнай I өнімді горизонты жалпы
ті қанығу горизонтта
өнімді қалындығы,
қабат м
қабат A қабат Б
қабат A
I өнімді II өнімді
горизонты горизонты
1 2 3 4 5
1. Шоғыр типі тектон. Экранир.
2 Коллектор типі тп тп
3 Орт абсолютті шоғырлану м -2325-2334,5 -2337,2-2509
тереңдігі ВНК. м VI бл. -2322,5;II бл.
V бл. -2325- -2448,7;
2331,8 Убл.-
2542,8
4 Шоғыр пішіні KM 1,4x0,9 0,4 х 0,8
5 Мұнайлылық аудан 2 1379 565
мың.м
6. Тиімді м 3,8 2,8
мұнайлылық калындық
1 Құмтастылық коэффициенті бөл.м 0,85 0,74
8. Бөлшектеу коэффициенті бөл.м 0,94 1,0
9. кеуектілік бөл.м 0,38 0,35
10.өткізгіштік (қабат А (Б)) 2 4,29(2,81) 1,06(1,25)
мкм
11 Қабаттық температура °с 62,5 69
12 Қабаттық қысым (нач.-тек.) Мпа 30,4-26,9 36,2-32
13 Қабат жағдайында мұнай мПа-с 189,7 34
тұтқыр.
14 Кабат жағдайында мұнай тыгызгсм 0,826 0,775
15 Мұнайдың көлемдік коэф-ті бірлік 1,1 1,17
16.Мұнайдағы күкірттің мөлшері % 0,26 0,305
17.Мұнайдағы парафин мөлшері % 3,315 2,4
18.смол силикагель мөлшері % 10,3 13,97
19.Қанығу қысымы Мпа 1,525 1,75
Кесте 3.5 жалғасы
20.Газдылық құрам м3т 3,96 13,52
21.Сырт жағд мұнай тұтқырлығы мм с 363,5 142,9
22.Сырт жағд мұнай тығыздығы -гсм3 0,9117 0,9034
23.Қабат жағд су тығыздығы. 1 гсм 1,107 1,059
24.Орташа өнімділік м3(сут-М 9,29 8,94
Па)
25.Орташа сіңірімділік м3(сут-М 42,7 50,1
Па)
26.Мұнайдың баланстық қоры мың.т. 1160 - 1160- 276 2697
(утв. ЦКЗ РК*)
в т.ч. категориясы С\ Сг
б-
ша
27.Игерідудегі мұнай қоры мың.т. 434,6 434,6- 111 1092
(утв. ЦКЗ РК) Соның ішін
категориясы Сі С2 бойынша
28.Мұнай бергіш коэф-ті Соның бөл.м 0,374- 0,4030,381
ішінде категория С\ С2 ,
бойынша
3.3.2 Игерудің есептік көрсеткіштерін талдау мен таңдау
Кен орынның игерудің есептік көрсеткіштерін талдау мен таңдау қабаттық
жүйелерді геолого-гидродиңамикалық сипаты тұрғыдан зерттеп және жылдар бойы
қалыптасқан тәжірибемен жүргізіліп жатыр. Вариант түбі қалыптасқан игеру
жүйесін қолдану еді.
Өнімді горизонттарды игеру үшін екі есептелік игеру варианттары
колданады, олар ұңғыма торының тығыздығына байланысты болып өзгереді.
Вариант І Бұл вариант бойынша I обьектіге үш (№27, 28, 29) ұңғымаларын
бұрғылауын ескереді. Ұңғымалар үш бұрышты тор сияқты орналасуы керек және
ұңғымалар арасы 250м қашықтықта болуы керек. Toр тығыздығы орташа шамамен
12,5гаұңғ. Барлық жобалық ұңғымалар I обьектіні ашады. Ұңғыманы қолдану
2003 жылдан басталды. Су айдау 2 аудашы ұңғыма арқылы жүріп жатыр,
біріншісі (№7) және екінші №26 ұңғыманы II игеру аймағынан ауыстыру қажет.
Екінші аймақ бойынша №1 ұңғыманы пайдаланғаннан кейін 2006 жылы айдау
қорына ауыстыру керек. Аймақтар бойынша өндіру мен аудау ұңғыларының саны:
I аймақ-9, айдаушы-2; II аймақ өндіруші-5, айдаушы-1. Жалпы кен орын
бойынша өндіруші ұңғы саны - 14, айдаушы - 3. Бір айдаушы және өндіруші
ұңғыға келетін меншікті өндіру қоры 38,86 мың.т.
Вариант II. Бұл вариант бойынша 14 (№27, 28, 29) ұңғымаларын
бұрғылауын ұсынылады.І аймаққа бір жаңа өндіруші (№41) және 2 (№42, 43)
өдіруші ұңғымалар II екінші аймаққа. Ұңғыманы бірінші мұнайға қолданадаы
одан кейін айдауға ауыстырады. Алты өндіруші ұңғымаларын ескеріп бірінші
аймақта ұңғыма қоры 20 бірлік болжауда. Бірінші аймақтың жаңа ұңғымалары
2006 жылдан бастап қолданып 2008 жылға дейін қолдануда болады. Ұңғымалар
арасы 150-200м. Top тығыздығы 6,0гаұңғ. Бірінші аймаққа су айдау 2 айдау
ұңғылары №26, 41 арқылы жүргізіледі, №7 ұңғы консервацияға ауыстырылады.
2006 жылдан бастап 3 айдау ұңғымалары консервациядан шығады, 2009 жылдан
бастап 4 айдау (№3 8 айдауға аудару) ұңғымалары болады.
Екінші аймақта жаңа ұңғымаларын бүрғьілау 2007-2008 жылға болжануда.
Ұңғымалар арасы 100-200м. Top тығыздығы 7,05гаұңғ. Екінші аймақтағы №1
ұңғыманың өнімін алғаннан кейін айдаушы қорға ауыстыру. №26 айдаудың
тиімділігі жоқтығы саласынан брінші аймақтың үстіңгі бөлігіне ауыстыруы
болжануда.
Аймақтар бойынша айдаушы және өндіруші ұңғымалар қоры мынадай: I
аймақ, өндіруші - 19, айдаушы - 4: II аймақ, өндіруші - 7, айдаушы -1.
жалпы кен орын бойынша өндіруші - 26, айдаушы - 5. Бір ұңғымаға келетін
меншікті қордың алыну мөлшері - 20,9 мың.т.
Жобалық өндіру ұңғымаларынан басқа қосымша резервті уңгымаларды
бұрғылау жоспар белгілеуде. Жобалық мұнай өндіру деңгейі мен алыңған қордан
мұнай алыну карқыны неғұрлым үлкен және мынаған тең - 25,0 мың.т, 4,6%.
Мұнай алу шэффициенті 0,298 бірлік мөлшеріне тен,алынып отырған қордың 78%
тең. Есептелік вариант мәліметінің сипаттамасы кесте 6.3.1 берілген.
Кесте 3.6 - Игеру вариантының сипаттамалық мәндері.
Сипатамасы I аймақ II аймақ
I вариант II вариант I вариантII вариант
Игеру режимі Суарынды
Ұңғының орналасу жүйесі үшбұрышты
Ұңғы арасы қашықтығы, м 250 150-200 250 100-200
Top тығыздығы, гаұңғ 12,5 6,0 9,4 7,05
Процесспен қамту коэф
лринаждау, бірлік мөлшер. 0,88 0,891 0,848 0,885
Ұңғы жұмыс режимі :
-өндіруші, Ртүп, МПа 25,6 25,6 31 31
-айдаушы, Райд, МПа 23 23 35 35
Ұңғыма қорын қолдану коэфф,0,9 0,9 0,9 0,9
бірлік мөл.
Ұңғыману қолдану
коэффициенті:
- механикаландырылған 0,94 0,94 0,94 0,94
- айдаушы 0,9 0,9 0,9 0,9
іріктеуді айдауға
кабылданған компенсация 80 80 80 80
коэффиценті, %
3.3.3 Игерудің есептік варианттарын және олардың бастапқы
мәліметтерін айқындау
Есептік игеру варианттардың таңдалуы және оның талдауы кен орында
қоладнылатын технологиялық шаралардың тиімділігі мен өнімді қабаттың
геолого-физикалық сипаттамаларына сай болып жүргізіледі.
Басты қарастырылып отырған аймақ I аймақ болады.
Игерудің келесі варианттары қарасытырылады:
Вариант L Игеру ,қалыптасқан су айдау жүйесімен басқару. I аймақта 3
жаңа өндіру ұңғымаларын бұрғылану, қабат қысымын ұстап тұруға арналған
төменгі аймақтан №26 және №7 ұңғыманы қолдану жоспарда.
Вариант II - ұңғымалар торын тығыздатып 200x200 м және суландырып
игеру. I аймаққа жаңа қосымша 14 өндіруші ұңғыма және 1 айдау ргымасын және
II аймаққа 2 жаңа ұңғыма бұрғылау жоспарлауда. Жаңа өндіруші ұңғымалардан
басқа резервті ұңғымаларды бұрғылау қажет. II аймақтың №1 ұңғымасын мұнайға
пайдаланып, айдау қорына айыстыру.
Анализді таладай отырып екі варианттың тиімділігі анықталды, бірақ II
варианттың ішікі норманың табысы бойынша жоғары және 17,5% пайыз иеленуде,
ал бірінші вариант бойынша барлығы 11,0%. Екінші вариат бойынша капиталды
салу мөлшері - 5823$, эксплуатациялық шығындар-18990$. Жобалық мұнай өндіру
көлемі 7,8т жылына өзгеше болып жатыр. Жобалық деңгей I вариант бойынша
2006 жыл, екінші вариант бойынша 2008 жыл. Өзін-өзі өтеу екінші вариант
бойынша 8 жыл, бірінші вариант бойынша 14 жыл. Экономикалық нәтижелерді
ескере отырып II вариант бойынша игеруді ұсынамыз.
3.3.4 Игерудің технологиялық көрсеткіштерін болжаудың қабылданған
әдістемесін айқындау
Айранкөл 11 жылға игерілу жоспарында. Шекті мұнай шығымы 1996 жылы
18,79 мың.т шамасында. Қазіргі кезде мұнай шығымы жылдан-жылға азайып жатыр
қазіргі, мәні 10 мың.т шамасында. Кен орын шамалы жылдамдықпен - 2% жылына
игеріліп жатыр.
І өнімді горизонты. Мұнай өндіру қабілеті жылына 5,82 мың.т (2005ж),
алынған қордан 1,34% пайызы. Қордың шапшан алынуы мен өнімнің тез сулануы
кен орында өндіру ұңғымалар аздығынан себеп болды. Ұңғымаға, ұңғыма торының
сиректігінен жер асты сулары тоқтаусыз кіріп жатыр. Жалпы горизонт бойынша
01.01.05 жылы 67,915 мың.т мұнай өндірілді, бұл бастапқы игерілген қордың
шамасынан 15,63% пайызы (НИЗ), бастапқы баланстық қордан мұнай алу
коэффициенті 5,9% пайызға тең Шамалы КИН және шамалы 11 жыл ішінде игеруі
шоғырдың жеткіліксіз дринаждаумен расталады.
II өнімді горизонты. Мұнай өндіру қабілеті жылына 7,322 мың.т (2005ж),
алынған қордан 6,72% пайызы. Қордың біркелкі алынуы қабат қысымының
біркелкі қолдануына туындайды. Жалпы горизонт бойынша 01.01.05 жылы 59,466
мың.т мұнай өндірілді, бұл бастапқы игерілген қордың шамасынан 22,1% пайызы
(НИЗ), бастапқы баланстық қордан мұнай алу коэффициенті 54,6%) пайызға тен.
II өнімді горизонты альб горизонтына қарағанда жақсы дренаждалған.
Жалпы кен орын коллектордың жоғары өткізгіштігі мен активті нұсқа
суларымен ерекшеленеді. Бұл жағдайда I өнімді горизонтының қабат мұнайының
жоғары тұтқырлығына байланысты, қордың аз дренаждауына байланысты қабат
сулары өндіру ұңғымаларына еніп жатыр. Ұңғымаларды судан шектеу жұмыстары
аздығына байланысты кен орны сулануы 72,6% дейін жетті. Ұңғыманың мұнай алу
коэффициентінің төмендеуі ұңғыманың сулануына жол береді. Онымен
белгіленген жобалар орындалмауы себеп болды.
Бұл жағдайда:
-І өнімді горизонтының қорын дренжадау мен ұңғыма торын тығыздау; -
ұңғымаларда судан шектеу жұмыстарын жүргізу;
-I өнімді пен II өнімді горизонттарында қабат қысымын керекті деңгейде
ұстау шараларын жүргізу;
-І өнімді горизонты бойынша мұнай қорын алуын жылдамдату;
- ұңғымалардың сулануын міндетті тәртіп түрде қадағалау;
- игеруді ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Дипломдық жоба негізгі он бөлімнен тұрады:
Геологиялық бөлімінде Айранкөл кен орнының геологиялық күрылымы,
өнімді объектілердің сипаттамасы, мұнай газдылығы қарастырылған.
Игеруді жобалауды талдау бөлімінде жүзеге асатын игеру жүйесінің
агымдагы жағдайы мен тиімділігі, ұңғылар қоры, мұнай қорын алу жағдайы
келтірілген.
Техника-технологиялық бөлімінде мұнай ұңғыларын пайдаланудың ұсынылған
тәсілін дәлелдеу, сонымен қоса №15 ұңғыда газлифт клапандарын орналастыру
есебі қарастырылған.
Экономикалық бөлімінде фонтанды ұңғыларды газлифт әдісімен игерген
кездегі экономикалық көрсеткіштердің және жылдық экономикалық тиімділіктің
есебі берілген.
Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау бөлімінде Айранкөл кен орнында
еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері мен қоршаған ортаны қорғау
шаралары қарастырылған.
Ғылыми бөлімде қабат қысымын ұстау тиімділігі мен мұнай өндіруде
газлифттің тиімділік есебі берілген.
АННОТАЦИЯ
Дипломный проект состоит из десяти основных частей:
В геолого-физической части рассматривается геологическое строение,
характеристики продуктивных объектов, нефтегазоносность месторождения
Айранкол.
В разделе анализа и обоснования проекта разработки приведены анализ
текущего состояния и эффективности реализуемой системы разработки, фонда
скважин, выработки запасов нефти.
В технико-технологической части приведены обоснование способа
эксплуатации нефтяных скважин, а также приводится расчет по определению
мест установки газлифтных клапанов в скважине №15.
В экономической части дан расчет основных экономических показателей и
годового экономического эффекта, после внедрения мероприятия по переводу
фонтанной скважины на газлифтный способ эксплуатации.
В разделах охраны труда и охраны окружающей среды, рассматриваются
мероприятия, обеспечивающие безопасность работающих и охрану окружающей
среды на месторождении Айранкол.
В научной части дан расчет эффективности поддержания пластового давления и
газлифта при нефтедобыче.
ANNOTATION
The degree project consists often basic parts:
In the geology-physical part is considered the geological structure,
characteristic of productive objects, oil gas saturation of the deposit
"Airankol".
In section of the analysis and the substantiations of the project of
development are given the analysis of the current condition and efficiency
of sold system of development, fund of chinks and development of stocks of
petroleum.
In the tech and technological part are given a substantiation of a way
of operation of petroleum chinks and also the account by definition of
installation sites gas lift of valves in a chink JST15 is resulted.
In the economic part the account of the basic economic parameters and
annual economic benefit, after introduction of a measure on translation
from fountain of a chink to gas lift of operation.
In sections of the protection of work and an environment are considered
measures ensuring safety working and protection of an environment on the
deposit "Airankol".
In the scientific part the account of efficiency of maintenance sheet
of pressure and gas lift is given at oil extracting.
КІРІСПЕ
Қазіргі таңда дүние жүзі экономикасында ауыр өнеркәсіптің, оның ішінде
мұнай және газ өндірісіның атқаратын ролі өте үлкен. Сондықтан АҚШ,
франция, Англия, Италия, Германия және т.б. осы сынды алдыңғы қатарлы,
дамыған алып мемлекеттер осы өндіріске көптеген күрделі қаржылар мен күнды
қағаздарын салып, игеру, өндіру, өңдеу технологияларын дамытып, алынған
мұнай, газ өнімдерін халық аралық нарыққа ұсынуда. Демек, халық аралық
нарықта өте күшті бәсекелестік туындады.
Экономикасының 35-40% мұнай өндірісінен түскен табыс құрайтын
Қазақстан сияқты мемлекет үшін бұл бәсекеге түсу, яғни халық аралық нарыққа
өз өнімін ұсыну және өткізу үлкен бір сынақ болмақ.
Егемендігін жаңа алған біздің мемлекет осы қалыптасқан халық аралық
нарыққа шығуы үшін, өзі ұсынатын өнімнің сапасына жіті көңіл бөлуі тиіс.
Бұл мәселенің бірден бір шешімі болып мұнай, газ кен орындарының жинау және
дайындау жүйесіне соңғы техника мен технологияны енгізу болып табылады.
Өйткені мұнайдың сапалы болуы, оның алғаш рет жер бетіне шыққан
кезінде құрамындағы эртүрлі қоспалардан арылуына тіке байланысты.
1 Кен орынның геологиялы-физикалық сипаттамасы
1.1 Кен орын туралы жалпы мәліметтер
Айранкөл кен орыны Каспий маңы ойпатының оңтүстік-шығыс бөлігінде
ауданында орналасқан (сурет 1.1)
Әкімшілік басқару жағынан Қазақстан Республикасы, Атырау облысы Жылыой
ауданына қарайды.
Кен орынға жақын елді-мекендер солтүстік-шығысқа қарай 50км Құлсары
мұнай өндірісі, Жылыой ауданының орталықтары, оңтүстік-шығысқа қарай 30 км
Қосшағыл мен солтүстік-батысқа қарай 30 км Қорсақ орналасқан.
Аудандық орталық Атырау қаласы, жол бойынша солтүстік-батыста 200 км
арақашықтықта және ауамен 120 км орналасқан. Кен орын орналасқан жер
бетінің сипаты бойынша жазық, жергілікті Каспий теңізіне көлбеуленген
төбешіктермен айқындалады. Теңіздің жағалық шекарасы 90-100 км алшақталған.
Абсолютті көрсеткіштері 15-24м арасында өзгермелі.
Аймақтың климаты кенет-континеттік, тәуліктік және мезгілдік
температуыраның өзгеруі 20-3 0°С қыста, және +40°С жазда, күшті желдермен,
ұзақ уақытты құрғақшылықпен сипатталады. Өсімдіктер әлемі сән алуан-
жартылай шөлейтті (батыс жағы), шұратты өркенімен ерекшеленеді.
Аудандық орталықпен басқада түрлық пунктерімен байланыс грунтты және
асфальттық жолдармен жүзеге асады.
1.2 Геологиялық құрылымның сипаттамасы
Құрылымның тұз асты қимасы пермтриастан төрттік неоген жүйесінен
тұрады.
Перм шөгіні кунгурдың тұзды қабаттарымен сипатталады. Триастың шөгіні
жоғарғы және астыңғы бөлігіне айырылып сазбен құм тастың кезек-кезек
орналасуымен қалыптасқан. Триастың қалыңдығы 2112 м.
Юра шөгіндісі терригенмен сазбен қалыптасқанын көреміз. Юра
шөгіндісінің қалыңдығы 2450-2500 м аралығында жатыр.
Мел шөгіндісі барлық ярустармен сипатталады, тек валажин сеноман және
дат ярустары кірмейді. Астыңғы бөлігі көбінесе сазды және кезек-кезек
орналасқан ұсақ түйіршікті сазбен (МКЗ) және құмтаспен қалыптасқан. Жоғарғы
бөлігі кезек-кезек орналасқан саз, мергель, құмтаспен сипатталған. Мел
жүйесінің қабатының қалыңдығы 2520-2580м.
Тектоникалық құрылымы субмередиандық және субшироталық қирауы
байқалады, тұз үсті шөгіндісі үш жақты сәулелі топырыққа бөлінуі байқалады.
Шығыс және Батыс қанаттары.
1.3 Өнімді объектілердің қалыңдығының, коллекторлық қасиеттерінің
сипаттамасы және олардың біртексіздігі
Айранкөл кен орынының өнімді қабаты (горизонты) күрделі құрылымға ие.
Жыныс - коллекторының басты бөлігі алевролит, көбінесе алевролит пен құмнан
тұрады.
II өнімді горизонты
Қабат "А". Қабаттың жалпы қалыңдығы Зм-ден (№13. К-23 ұңғы) 6,2м-ге
дейін (№№25,26 ұңғылары). №№8.13,К-8,К-23 ұңғылардың тиімді Қалыңдыгы Зм-
ден №26 үңгымада 5,6м-ге дейін өзгеріп, мұнай қанығу Калыңдығы Зм-ден (№8
ұңғымада) 5,5м-ге дейін (№2 ұңғымада) өзгермелі екен.
Қабат "Б". Қабаттың жалпы қалыңдығы 5,2м-ден (№25 ұнғы) және 13 5м-ге
дейін (№10) тиімді қалыңдығы Зм-ден (К-8 ұңғымасында) 1 Ім-ге дейін (}(о\0
ұңғьгмада), мұнай қанығу қалыңдығы 1,5м-ден (№10 ұңғымада) бм-ге яейін (№2
ұңғымада) қалыптасқан.
II өнімді горизонты
Қабат "А ". №22-ші ұңғымасындағы жалпы қалындық 1,4 м-ден бастап
өзгеріп №25-ші ұңғыманаң 7 м-не дейін өзгерісті, ал мұнай қанығушылық
қалыңдығы К-51 ұңғымасының 1 м-нен бастап №24 ұңғымасының 5 м-не дейін
өзгермелі.
Қабат "Б". №12 ұңғымасының жалпы қабат қалындығы 3,5 м-ден бастап №8
ұңғыманың 7 м-не дейін жеткен екен, ал мұнай қанығу қалыңдығы 1,8 м-ден 3,2
м-ге дейін қалыптасқан.
Қабат "В". Қабаттың жалпы қалындығы 3,5 м-ден 11 м-ге дейін, тиімді
қалыңдығы 1,5 м-ден 7,4 м-ге дейін, мұнай қанығу қалыңдығы 1 м-ден 1,6 м-ге
дейін өзгермелі.
Қабат пен горизонт бойынша қалындықтардың сипаттамасы кесте 1.1 -де
келтірілген.
Құмтастың және бөлшектеуі, біртектес еместігінің қасиетінің
статистикалық көрсеткіші кесте 1.2-де келтірілген.
I өнімді гаризонты бойынша бөлшектеу коэффицентің орташа мәні-0,94,
кұмтастылық коэффиценті-0,85, өзгермелі коэффицент-0,152. Ал II өнімді
гаризонты бойынша бөлшектеу коэффициенті 1-ге тең, құмтастылық коэффиценті-
0,74, ал өзгермелі коэффициент-0,329-ға тең.
Кесте 1.1- Қабат қалындығының сипаттамасы
I өнімді II өнімді горизонты
Қалын-дыкБерлгені горизонты
тар
қабат А қабат Б
Орта мәніөзгермелі Орташа өзгермелі
коэф мән коэфф
1 2 3 4 5 6
І өнімді 17 0,85 0,152 0,94 -
ІІ өнімді18 0,74 0,329 1 -
4. Кеуектілік, өткізгіштік, мұнайға қанығушылық
коэффициенттері
Коллектор жынысының физико-литологиялык касиеті
керн, геофизикалық және кәсіпшілік мәліметтері бойынша анықталады. Барлығы
42 Үлгі зерттелген, соның ішінде 6-сы 1 өнімді
горизонтын горизонтынан, ал қалған мәліметтер жарамсыз болып қалды.
Коллектордың керні шамалы цементелген алевролит және көп сазды, сазды
алевролит не құмтасты және слюдалы сазбен ерекшеленеді. II өнімді
горизонтынан алынған кернеу тығыздалған саз және тығыз алевролит шөгіндісі
кіреді. Кернді зерттеу мәліметімен бірге геофизикалық және гидродинамикалық
мәліметі бойынша горизонт коллекторнының және қабаттың фильтрациялық-
көлемдік қасиеті анықтадған: кеуектілігі керн және геофизикалық мәліметі
бойынша анықталған, ал мұнайлық ГИЗ мәліметі бойынша, өткізгіштік керн
ясәне бағалау мәліметі бойынша анықталған.
Моделдің орташа өткізгіштігі және кеуектілігі мына формула арқылы
анықталған еді.
мұндағы 8Н- мұнай қанығушылық, бірлік.
Коллектор жыныстарының өткізгіштігін анықтау ретінде
керннін өткізгіштік коэффициентін анықтау және үлгілер бойынша ұңғылар
бойынша гидродинамикалық зерттеу болды. Аса кеуекті жыныстар шамалы
цементтелгені және алу кезінде тез бұзылғанын ескеру қажет.
Сондықтан кернді үлгі көрсеткіш ретінде қолдануға дәлді еместігін
көрсетеді. Керн бойынша қабат өткізгіштік 0,200-1,000 мкм2
шамасында өзгермелі. Ал өткізгіштікті анықтауда ұңғыманың стационарлы
режимде зерттеу жолымен өткізгіштік коэффициенті мәні 0,64-6,000 және
одан да көп шамасында жатыр. Сондықтан бұл тәсіл анықтауда алдынғы орында
жатыр.
II өнімді горизонты бойынша сығу коэффициенті 0,72, өйткені бұл
горизонт бойынша гидродинамикалық зерттеу ГЗ бойынша өткізгіштік
коэффициент 1,06 мкм. Ал егер де сурет 1.2 өткізгіштік мәні 1,1 мкм -не
дейін жалғастырсақ және сығылу коэффициенті түзуін өткізгіштік коэффициенті
түзуіне дейін жалғастырсақ және сығылу коэффициенті түзуін өткізгіштік
коэффициенті түзуіне дейін жалғастырып қиыстырсақ, онда сығу коэффициенті
мәні 0,72 екенін көреміз.
I өнімді горизонты бойынша орташа өткізгіштік коэффициенті (ГЗ
бойынша) 4,29 мкм болып саналады, бірақ жоғары мұнай тұтқырлығы (189,7)
болғанына бойланысты сығу коэффициенті мәнін 0,57 деп аламыз.
Мұнайлық қабатының кедергісі 1,1 м-ден 6 м-ге дейін өзгеріп, ал сулы
қабатының өткізгіштігі 0,25-0,6 мм-ге дейін өзгерісі байқалады.
Іөнімді горизонты. Қабат "А". Керн бойынша кеуектілік коэффициенті
0,31-0,34 дейін өзгереді және орташа мәні 0,33 құрайды. ГИЗ мәліметі
бойынша кеуектілік коэффициенті 0,35-0,4-ке дейін мәнін құрайды, ал орташа
мәні 0,38 мм-ге тең. ГИЗ бойынша мұнайлық 0,5-0,78-ге дейін бөлшегін і
алады. Қабылданған мән 0,64. Керн бөйынша өткізгіштік 0,236-0,447 мкм2
шамасында жатыр, орташа мәні 0,316мкм2. Ал гидродинамикалық зертелген
мәліметі бойынша горизонттын орташа өткізгіштік 4,29мкм2 екен, блок бойынша
3,87мкм2 (5-блок) 5,14мкм2 (6-блок).
Қабат "Б". Керн бойынша өткізгіштік коэффициенті 0,299-дан - 0,35-ке
Дейін өзгеріп орташа мәнге 0,3 16 мәніне ие болады. ГИС мәліметі бойынша
кеуектілік коэффициенті 0,38-0,340 дейін орташа мәні 0,39 деп қабылданған.
Мұнайқанығушылық 0,70-тен 080 ге дейін. Және де қабылданған мәндер:0,79 V
блок, 0,7 VI блок. Керн бойынша өткізгіштік 0,2-1,15 мкм2 арасында,
гидродинамикалық мәліметке сай орташа өткізгіштік 2,81 мкм .
ІІ өнімді горизонты. Қабат "Л". Керн бойынша коэффициент 0,28 орта
мәні қабылданған. ГИС бойынша кеуектілік коэффициенті 0,31-0,4 бөлшек
мәнінде өзгермелі. Орташа мәні 0,36. Мұнайқанығушылық 0,60-тан 0,74-ге
дейін. Қабылданған мәндер: 0,66 II блок және 0,62 V блок үшін. №6 ұңғы
бойынша гидродинамикалық мәліметтер бойынша өткізгіштік 0,64 мкм ден 1 33
мкм"-ге дейш өзгереді, ал оның орташа мәні горизонт бойынша 1,06мкм2.
Қабат "Б". Керн бойынша анықталған кеуектілік коэффициенті 1,29 ГИС
бойынша кеуектілік коэффициенті 0,31-ден 0,35-ке дейін, орташа мәні І),33
деп алынған. Мұнай қанығушылық зерттелген емес. Шартты қабылданған мән
0,65. Керн бойынша өткізгіштік 0,277-0,358 мкм, гидродинамикалық есептеу
бойынша 1,24 мкм.
Қабат "В". Керн бойынша кеуектілік коэффициенті анықталған жоқ.
Орташа қабат мәнін 0,34 деп алды. Ал мұнай қанығушылық мәні
0,60, өткізгіштігі зерттелмеген. Белгіленген мерзімде мәліметтің алынуы
бойынша калектторға қажетті ФҚК зерттеуін өткізгіштік коэффициенті,
гидроөткізгіштігін және пьезоөткізгіштігін нақтылау үшін жүргізу қажет.
5. Қабат мұнайы мен суының қасиеті
Мұнай қасиеті стандартты жағдайда 13 анализді, қабат жағдайында 3
тереңдік үлгі бойынша №23, 24, 25 ұңғыдан алынған мәліметіне сай. Кен
орынның мұнайы ауыр, аз күкіртті, аз шайырлы және парафинді болып келеді.
Қабат мұнайынын тығыздығы 0,775-0,847гсм3 динамикалық
тұтқырлығы 34-191,7МПа . Қанығу қысымы 1,33-1,75 МПа, газ мөлшері 1,59-
13,52 м3 т. Көлемдік коэффициенті 1,06 - дан 1,17-ге дейін өзгермелі.
Газсыздандырылған мұнай тығыздығы 0,903-0,912гсм3, ал кинематикалық
тұтқырлығы 20°С температурасында 114,79-365,66мм21.
Парафиннің мөлшері 1,5-тен 3,35%-ға дейін, силикогельді смола мөлшері
9,5-14,38%, күкірт мөлшері 0,21-0,34%).
Фракциялық шығу температурасы 250°С-3,6-10,4%, 300°С-21,2-29,2%-га
дейін. Жанармайға және керосингазды фракциясында ароматты көмірсутек
мөлшері көп емес, парафиннафтен мөлшері 96,8%-ге дейін жетуі мүмкін.
Қабат суының физико-химиялық қасиеті 7 үлгі бойынша зертелген. Суы
хлорлы кальциге жатқызуға болады, тұздылығы 14*Бе.I өнімді горизонтының
суында жоғары иод мөлшері байқалады 15,12мгА және бром 326,65мгм мөлшерге
дейін. Су құрамында сирек әлементтер байқалады, олар литий, стронций,
цезий, және рубидий (өндірістік емес концентрацияда).
Кесте 1.3- Қабат мұнайының қасиеті
I өнімді II өнімді
Берілгені
Зерттелген Өзгеру Ор-
ұңғыма диапа-зоны та-
саны ша
мә-
ні
ұңғ. үлгі
1 2 3 4 5
Кинематикалық тұтқырлық 20 °С, мм 2 2 361,36-365,363,5
с кезде 66
Қату температурасы, °С 1 1 - -20,0
Массалық Күкірт, % 2 2 0,21-0,31 0,26
үлесі, %
Шайыр силикогел. 2 2 9,5-11,01 10,3
Асфальтен 2 2 0,02-0,09 0,055
Парафин 2 2 3,28-3,35 3,315
Фракцияны н.к. 2 2 226-231 228,5
Ң көлемдік
шығу, %
250°С дейін 2 2 3,6-4,8 4,2
300°С дейін 2 2 21,2-22,4 21,8
350°Сдейін
Кесте 1.5 - Газсыз мұнайдың физико-химиялық қасиеті және Фракциялық құрамы.
К1а
Зерттелген Өзгеру Орташа
Берілгені ұңғы саны аралығы мәні
ұңғ. үлгі
1 2 3 4 5
Кинематикалық тұтқырлык 20 °С, 2 2 114,79-170,142,88
мм2с кезде 97
Қату температурасы, °С 1 1 - -21,0
Кесте 1.5 жалғасы
Массалық Күкірт, % 2 2 0,27-0,34 0,305
үлесі,
%
Шайыр силикогел. 2 2 13,56-14,3813,97
Асфальтен 2 5 0,3-1,74 1,02
Парафин 2 2 1,5-3,28 2,39
Фракцияның н.к. 2 2 205-214 209,5
көлемді
к шығу, %
250°С дейін 2 2 6,4-10,4 8,4
300°С дейін 2 2 26,4-29,2 27,8
Кесте 1.6 - Қабат суындағы ион мен қоспаның құрамы. К1аl. (қабат А)
Ион мөлшері, Зерттелген ұңғы саны Өзгеру аралығыОрташа
мгл мәні
ұңғ. (№ұңғ.)үлгі
1 2 3 4 5
С1- 1(ұңғ.26) 1 85387,5 85387,5
804- 1 1 19,80 19,80
НС03- 1 1 5,5 5,5
Са++ 1 1 4469,3 4469,3
Mg++ 1 1 3254,4 3254,4
Na++ K+ 1 1 44106,7 44106,7
қоспалар рН 1 1 5,2 5,2
Кесте 1.7 - Қабат суындағы ион мен қоспаның құрамы. К1а
Ион мөлшері, Зерттелген ұңғы саны Өзгеру Орташа
мгл
ұңғ. (№үңг.)үлгі аралығы Мәні
1 2 3 4 5
Сl- 1(ұңғ.22) 1 47148,5 47148,5
S04 - 1 1 6068,8 6068,8
НСОз- 1 1 342,0 342,0
Са++ 1 1 801,6 801,6
Mg++ 1 1 3769,6 3769,6
Na++ K+ 1 1 25565,1 25565,1
қоспалар рН 1 1 8,0 8,0
1.6 Физико-гидродинамикалық сипаттамасы
Мұнайды сумен сығу эксперементтері кәсіпшілік ОСТ-39-195-86 стандарты
бойынша жүргізілді.
Бұл тәсіл бойынша өнімнің түгелдей сулануымен фильтрациялық касиеттер
арқылы қабаттардан мұнайдың толық алынуы анықталады. Бұл мәселе 2-ші
жұмыста қарастырылған.
Қалдық мұнайлылықты табу үшін мұнайқанығушылық - Айранкөл кен орнының
мұнайылы қабат суының тұздылық көлемі 1,10 гсм3 бар моделі арқылы
анықталған.
Бұл тәсіл бойынша натуралды кеуектілік ортаны (кернді) және қабат
сұйыгы мұнай мен суды пайдаланып физикалық модель құру нәтижесінде Айранкөл
кен орнының мұнай алу коэффициенті, сыгылу коэффициентін және сығылу
коэффициентінің өткізгіштік байланысын анықтау арқылы жүргізіледі..
Сығушы агент ретінде Айранкөл кен орнының суы қолданды.
Түзулі жылдамық мәні 2,8мтәу тең болды. Керн ұстагыш шығуында мұнай
мен су мөлшерін алып көлемін анықтады.
Резенкелі манжетте орналасқан үлгінің біріккен су мөлшерінің 5%
пайыздан аспайтын молшері, ағымды және соңғы мәліметтерінің коэффиценті
мына формуламен шығарылды:
мұндағы ß - коэффициент мәні, бірлік;
Vнвыт-өлшеу кезіндегі моделден сығылған мұнайдың көлемі;
Vннач -кеуектіліктің көлемі айрымашылығы және қалдық су
мөлшерімен анықталатын алғашқыда моделде болған мұнай көлемі.
мұндағы Vност -моделдегі біріккен судың қалдық мөлшері.
Сумен мұнайды ыгыстыру тәжірибелер мәндері кесте 1.8. 1.9, 1.10 және
сурет-2 келтірілген.
Тәжірибе мақсаты мұнайды сумен ығыстыру еді, бірақта олардың араласу
фазасын газ факторының және қабат қысымының аз болуына байланысты
ескерілмейтін болып қарастырылды. Модел жүйесін бастапқы және қалдық
мұнайқанығушылық, сондайақ қабаттың зоналдық біртектес емес өткізгіштігін
ескеретін шамалар кіреді.
Сурет 1.2 - Өткізгіштікке байланысты сығу коэффициентінің тәуелділігі
Кесте 1.8 - Тәжірибе-1 бойынша сығу коэффицентін
анықтаудағы керсеткіштер (0,250-1,000 мкм2)
өлшеу Сығылган көлем, см3 Көлем,см Қалдық Сығу
мұнайқаны коэффи
№ ғушылық цент
сұйық мұнай
Үзындық (L), мм Диаметр, Кернің
(D) мм орташа
өткізгіш
тігі,
мкм2*10
-3
Сұйық мұнай
Σ vж Σ vн
nl п2
1 2
3 Игеруді жобалау үшін геологиялы-кәсіпшіліктік және техникалы-экономикалық
негіздемесін дайындау
3.1 Ұңғымалар мен қабаттарды гидродинамикалық зерттеу нәтижелерін талдау
және олардың өнімділігі мен режимдерінің
сипаттамасы
Айранкөл кен орнында 1959-1961 жж бұрғылау шаралары барлау мақсатымен
жүргізілді және 1991 жылы барлауға дейін қосымша 5 терең барлау рғымалары
бүрғыланды (№22, 23, 24, 25, 26). №1, 2, 8, 9, 10, 11, 12 және 16 барлау
ұңғымаларын тартаниямен сынау терең сорапты түрмен сынау. Аз шығымды
ұңғымалар бір режимде сыналды, жоғары шығымды үш режимде сыналды. Режимнің
өзгеруі СКН жүріс жолының ұзындығын, тербелу санын арттыру арқылы
жүргізіледі. Әр режимде ұңғыма 3-6 күн бойы тү-рақты шығым орналасқанша
немесе тұрақты динамикалық деңгей орналасқанша жұмыс істеп тұрады. Ұңғы
шығымын эр режимде өлшеу 3-8 сағат шамасын адлады. Сынау нәтижелері кесте
3.1 келтірілген. I өнімді горизонтының ұңғы бойынша бастапқы қабат қысымы
27,9-34МПа аралығында, орта шамасы 30,4Мпа болыд. II өнімді горизонты
бойынша бастапқы қабат қысымы 31,5-ЗбМПа ортасында өзгерді, орта шамасы
34,2МПа.
Барлау №22, 23, 24, 25, 26 ұңғылары свабированием, комгірессормен және
терең сораптармен сыналды. Сынау кезінде динамикалық және статикалық
деңгейлер өлшенді, мүлай шығымы және су өлшенді, деңгейді өлшеу арқылы
индикаторлық қисықтар тү-рғызылды, қабат қысымдарын MГГ-2У манометрмен
есептелді,қабаттың шекті температурасы сынапты термометрмен есептелді,
қабат мұнайымен жер үсті мұнайдың, судың үлгісі алынды, ұңғымалардың мұнай
өнімділік коэффициенттері анықталды. №22, 23, 24,25, 26 ұңғыларының сынау
көрсеткіштері кесте 6.1.2 жазылған.
Кесте 6.1.3 барлау мерзімінде болған ұңғылырының гидродинамикалық
зерттеулер мәндерімен ағымдағы ұңғымалар өнімділік коэффициенттері
жазылған. I өнімді горизонтының орташа қабат қысымы 3,04 МПа мен орташа
депрессияны 2,01 МПа ала отырып горизонттың орташа бастапқы өнімділік
коэффициенті анықталды 10,58м тәу. II өнімді горизонты бойынша бастапқы
орташа өнімділік коэффициенті 9,8м3тәу-МПа тең. Ағымдағы өнімділік
коэффициент мәндері 9,29 и 8,94м3тәу. I өнімді горизонтының ағымдағы
орташа өткізгіштік пен гидродинамикалық коэффиценттер мәні - 4,29мкм2 және
0,135мкм ммПа-с; II өнімді горизонты бойынша - 1,06мкм және 0,13 мкм ммПа-
с.
3.2 Игерудің ағымдағы жағдайын талдау
3.2.1 Ұңғылар қорының құрылымын және олардың ағымдағы шығымын, игерудің
технологиялық көрсеткіштерін, өнім алу аймағындағы қабат қысымының
өзгерісін талдау
Игеруге дейін арнайы жобасы бойынша кен орында 1991жылғы наурыз айында
қосымша 5 терең бақылау ұңғылары бұрғыланды №22, 23, 24, 25, 26.
01.01.06 жылғы мәлімет бойынша кен орында 8 ұңғыма (№1, 8, 9, 10, 11. 12,
2, 16) игеруде және 1991 жылы бұрғыланған жаңа 4 ұңғыма (№22, 23, -4. 25)
бар. Барлығы ЖШС Гюрал қорында 14 ұңғыма, қосымша 2 ұңғыма Х°7, 26 айдау
қорына кіргелі жатыр. Соның ішінде 6-сы өндіру ұңғымасы (№ 8, I 10, 23, 25,
2) және бір (№7) айдау ұңғымалары I өнімді горизонтының (I бөлім) жұмыс
жасады. Ал қалған 6 өндіру ұңғымалары (№1, 11, 16, 12, 22, 24) және бір
айдау ұңғымасы (№26) II өнімді горизонтының (II бөлімшесін) игеруде (кесте
3.1).
№12 ұңғыма 2000 жылдың қыркүйек айына дейін I өнімді горизонтына жұмыс
істеді, кейін II өнімді горизонтына көшірілді. Ұңғылар қорының сипаттамасы
3.1 кестесінде, ал техникалық сипаттамасы кесте 3.2-де келтірілген.
1 өнімді горизонты бойынша орта тәулікті мұнай шығымы 1998 жылы
4.5ттәу болса, 2001 жылы орта тәулік шығымы 6,4ттәу мөлшерін құрды, бірақ
2002 жылдан бастап шығымы төмендеп 2005 жылға дейін мөлшері 3,0ттәу – ке
дейін төмендеп кетті. I өнімді горизонты бойынша есептік түп қысымы 21МПа-
дан 27МПа-ға дейін өзгермелі және 28,5МПа-дан 31,5МПа-ға дейін II онімді
горизонтында өзгермелі. Ағымдағы есептік қабат қысымы I өнімді горизонтыны
бойынша 23,2-ден 30,5МПа I өнімді горизонтында және 24,8-ден 32,8МПа II
өнімді горизонтында өзгермелі мәнде жатыр. Есептік тәсілмен қабат қысым
төмендегенін көрсетті сурет 3.2 I өнімді горизонтындағы шығымның орта
тәулік шығымы және горизонттың қаншалықты суланғанын көрсететін шамалар
бар. Суретте көріп тұрғанымыздай 2002 жылы сұйық шығымы өскенімен
тұрақталғанын байқаймыз, ал мұнайы шығымы азайып өнімнің суланы анық. I
өнімді горизонтының ұңғымаларының шығымы 0,7ттәу (ұңғ. №23) 4,2 ттәу
(ұңғ.№2) дейін. Кен орында ұңғымалар сулануын болдырмау үшін ұңғыларды
оптималды режимде қолдануда.
Сондай жағдай II өнімді горизонтында да байқалады. (сурет 3.1). II
онімді горизонтының орта тәулік шығымы 1,1-5,2ттәу шамасында жатыр.
Игерудің сипаттамасы 01.01.05 жыл ағымады игеру сүлбесінде келтірілген.
Кесте 3.1- Айранкөл кен орнының ұңғымалар қорының жағдайы.
Ұңғымалар қоры Ұңғы қоры. 01.01.05 жыл Гори-зон
Берілгені сипаттамасы т
Саны ұңғ.№№ ұңғы
1.Өндіру 1. Өнім беруші: 6 8, 9, 10,23,25,2 К1а1
ұңғыма
коры
6 1, 11,16,12,22,24 К1а
2. бос тұруда: - -
Жөндеуде - -
бос тұрған - -
3. әрекетсізде: - -
4. бұрғ кейін - -
игерілуде
5. Барлық экс қор 12
2.Айдау 1. Айдауда 2 7,26 К1а1 К1а
(ұңғымалар
қоры
2. Бос тұрған
3. Әрекетсізде
Барлығы Айдау ұңғы 2
Бакылау Барлығы:
Бақылау
Кесте 3.1. жалғасы
Барлығы
4.Жабылған ұңғы
қоры
Соның ішінде
геологиялық себептерден
техникалық
себептерден
барлығы
5. Су жинағыш
әрекетте
әрекетсіз
Барлығы
6.Жабылған
Жабылуға
дайындалуда
14 8,9,
Барлық қор 10,23,25,2,
1, 11, 16,
12,22,
24, 7, 26
Кесте 3.2. - Есептік қысым мәндері
Перфорациялау Рқаб. бас, МПаРқаб. ағым. Ртүп. ағым
№ ұңғыаралығы (01.11.02), (01.11.02),
МПа МПа
I өнімді горизонты
2 2294-2298 30,6 30,5 21
2303-2307
8 2296-2300 27,9 23,2 21
9 2302-2305, 34 26 22,3
2291-2293
10 2299-2304 30,9 25,2 22,8
23 2295-2307 29,4 29,1 27
25 2301-2306 29,3 27,6 24,2
30,4 26,9 23,1
Горизонт бойынша
орташа мән:
ІІ өнімді горизонты
1 2429-2432 32.5 24,8 18,5
11 2417-2420 33,3 32,5 38,7
16 2425,5-2428 34.6 33,8 38,7
12 2513-2518 3 1,8 39,6 34,6
22 2418-2431 3 1,5 38,4 34
24 25 17,5-25 19,233,6 32,8 31,5
Горизонт бойынша 36,2 32 37,7
орташа мәні:
Айранкөл кен орны аймағында 1989 жылдың қараша айынан бастап 18 терең
бақылау ұнғымалары бұрғыланды (№1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13,
4. 15,, 16, 19, 20). Соның ішіндегі тоғызы өзінің жұмысын аяқтап
геологиялық себептермен жабылды (№3, 4, 5, 6, 7, 13, 14, 15, 20). Қалған
тоғыз ұңғыма мұнай өнімін беру салдарынан керекті кәсіпшілік мерзімге дейін
консервацияға ушырап соныңда кен орынды балансыға енгізу себебіне
байланысты мүлде хауып тасталды.
Мұнай шоғыры жан жақты сумұнайлы нүхқамен шектеліп, нұсқадан жақсы
арында қамтамассыз етуде. Өнімді қабатты ашқан кезде ұңғымалардың көбісі
мұнай өнімін сол сәтте берді.
Бастапқы қабат қысым өзгерді: I өнімді горизонты бойынша 27,9МПа-ден
(ұңғ.№8) 34МПа-ға (ұңғ.№9), II өнімді горизонт бойынша 31,5МПа-ден уңг.№22)
33,6 МПа-ға (ұңғ.№24). Горизонт бойынша орташа мән 30,4 және 6.2МПа. Соңғы
есептік қабат қысымы (01.11.05 ж.) мерзіміне I өнімді горизонты бойынша
26,9МПа, II өнімді горизонты бойынша - 32МПа. Егер де '.996 жылға қабат
қысым 0,6МПа түсіп отырса (0,95МПа екі горизонтта), 2003 жылда орташа қысым
төмендеу I өнімді горизонты бойынша 0,35МПа, II өнімді горизонты бойынша -
0,42МПа шамасын құрды. Жалпы қабат қысым төмендеуі іймақ бойынша біркелкі
жүріп жатқан жоқ. Мысалы, №1 ұңғымасында 1,77МПа, ал №9 ұңғымасында 0,8МПа
болса, №23 ұңғысында 0,03МПа және №1 ұңгысында 0,08МПа шамасында қысым
сақталды.
3.2.2 Қабаттан мұнай қорын алуды талдау
Мұнай қорының алынуын қадағалау қойылған үш бағытпен жүзеге асырылады:
жалпы кен орын бойынша, эксплуатациялық аймақ пен өндіруші ұңғымалар.
Жоғарыда айтып кеткендей кен орында екі өнімді аймақ бойынша игеру жүріп
жатыр (I өнімді және II өнімді).
01.01.2006 жылгы көрсеткішке сәйкес кен орын бойынша жалпы 127,37
мың.т мұнай өндірілді (67,915 мың.т соның ішінде I өнімді горизонтынан),
сулануы 72,6% болғандағы ағымдағы мулай бергіштік 8,9%. Аймақтарды
игеруде мұнай бергіштік және ағымдағы мұнай бергіш көрсеткіштері келесідей
өзгерді.
Горизонт игеруде Qбал., ΣQн, Өндірілгеннен КИН
мың.т мың.т шығару. қор, % ағымды.,
мөлшер.бір.
альб 1160 67,915 15,63 0,0585
апт 269 59,466 54,6 0,221
Шоғырланған мұнай өндіруін екі қабат арқылы бөлініп Кесте 2.8-2.9
келтірілген. Кестеден көрініп тұрғандай өндіру көбінесе "А" қабатында
жүргізіліп жатыр, I өнімді горизонты бойынша (қабат "А") Барлығы 56,65
мың.т мұнай өндірілді. Қабат "Б" бойынша 11,26 мың.т, II өнімді горизонты
қабат "А") 51,6 мың.т мұнай өндірілді, ал қабат "Б"-7,83мың.т.
Мұнай қорының алынуын сипаттау үшін (01.02.2005 жыл мәліметі)
ұңғыманың меншікті мұнай алыуы, орта жылдық жиналған қорға тәуелділік
графигімен сипат жүргізіледі. Сондай тәуелділіктер жоба бойынша да жасалған
елі. Ыәтижелер көрсетуі бойынша өнімді қабаттың I өнімді горизонты шамалы
аймағы дринаждауға ұшырады. Соның ішінде I өнімді горизонтының 367 мың.т-ан
қалдық 305,9 мың.т қоры игерілмеуде. Бұл болжанған мөлшердің тек 15.63%
пайызын алады.
Игеруге кірмеген қор бұрғыланған аймақта дринаждауға ұшырамайтын
қор өнімді кабатта жоғары тұтқырлықпен сипатталады,
мұнай алу қарқындылығының шамалылығы, ұңғы өнімінің сулануы және (ҚҚҰ)
қабат қысымын ұстау жүйелерін қамтамассыз талап етеді.
Кесте 3.3 -1 өнімді горизонты бойынша мұнай өндіру
№ ұңғӘрекет Мұнай I өнімді горизонты жалпы
ті қанығу горизонтта
өнімді қалындығы,
қабат м
қабат A қабат Б
қабат A
I өнімді II өнімді
горизонты горизонты
1 2 3 4 5
1. Шоғыр типі тектон. Экранир.
2 Коллектор типі тп тп
3 Орт абсолютті шоғырлану м -2325-2334,5 -2337,2-2509
тереңдігі ВНК. м VI бл. -2322,5;II бл.
V бл. -2325- -2448,7;
2331,8 Убл.-
2542,8
4 Шоғыр пішіні KM 1,4x0,9 0,4 х 0,8
5 Мұнайлылық аудан 2 1379 565
мың.м
6. Тиімді м 3,8 2,8
мұнайлылық калындық
1 Құмтастылық коэффициенті бөл.м 0,85 0,74
8. Бөлшектеу коэффициенті бөл.м 0,94 1,0
9. кеуектілік бөл.м 0,38 0,35
10.өткізгіштік (қабат А (Б)) 2 4,29(2,81) 1,06(1,25)
мкм
11 Қабаттық температура °с 62,5 69
12 Қабаттық қысым (нач.-тек.) Мпа 30,4-26,9 36,2-32
13 Қабат жағдайында мұнай мПа-с 189,7 34
тұтқыр.
14 Кабат жағдайында мұнай тыгызгсм 0,826 0,775
15 Мұнайдың көлемдік коэф-ті бірлік 1,1 1,17
16.Мұнайдағы күкірттің мөлшері % 0,26 0,305
17.Мұнайдағы парафин мөлшері % 3,315 2,4
18.смол силикагель мөлшері % 10,3 13,97
19.Қанығу қысымы Мпа 1,525 1,75
Кесте 3.5 жалғасы
20.Газдылық құрам м3т 3,96 13,52
21.Сырт жағд мұнай тұтқырлығы мм с 363,5 142,9
22.Сырт жағд мұнай тығыздығы -гсм3 0,9117 0,9034
23.Қабат жағд су тығыздығы. 1 гсм 1,107 1,059
24.Орташа өнімділік м3(сут-М 9,29 8,94
Па)
25.Орташа сіңірімділік м3(сут-М 42,7 50,1
Па)
26.Мұнайдың баланстық қоры мың.т. 1160 - 1160- 276 2697
(утв. ЦКЗ РК*)
в т.ч. категориясы С\ Сг
б-
ша
27.Игерідудегі мұнай қоры мың.т. 434,6 434,6- 111 1092
(утв. ЦКЗ РК) Соның ішін
категориясы Сі С2 бойынша
28.Мұнай бергіш коэф-ті Соның бөл.м 0,374- 0,4030,381
ішінде категория С\ С2 ,
бойынша
3.3.2 Игерудің есептік көрсеткіштерін талдау мен таңдау
Кен орынның игерудің есептік көрсеткіштерін талдау мен таңдау қабаттық
жүйелерді геолого-гидродиңамикалық сипаты тұрғыдан зерттеп және жылдар бойы
қалыптасқан тәжірибемен жүргізіліп жатыр. Вариант түбі қалыптасқан игеру
жүйесін қолдану еді.
Өнімді горизонттарды игеру үшін екі есептелік игеру варианттары
колданады, олар ұңғыма торының тығыздығына байланысты болып өзгереді.
Вариант І Бұл вариант бойынша I обьектіге үш (№27, 28, 29) ұңғымаларын
бұрғылауын ескереді. Ұңғымалар үш бұрышты тор сияқты орналасуы керек және
ұңғымалар арасы 250м қашықтықта болуы керек. Toр тығыздығы орташа шамамен
12,5гаұңғ. Барлық жобалық ұңғымалар I обьектіні ашады. Ұңғыманы қолдану
2003 жылдан басталды. Су айдау 2 аудашы ұңғыма арқылы жүріп жатыр,
біріншісі (№7) және екінші №26 ұңғыманы II игеру аймағынан ауыстыру қажет.
Екінші аймақ бойынша №1 ұңғыманы пайдаланғаннан кейін 2006 жылы айдау
қорына ауыстыру керек. Аймақтар бойынша өндіру мен аудау ұңғыларының саны:
I аймақ-9, айдаушы-2; II аймақ өндіруші-5, айдаушы-1. Жалпы кен орын
бойынша өндіруші ұңғы саны - 14, айдаушы - 3. Бір айдаушы және өндіруші
ұңғыға келетін меншікті өндіру қоры 38,86 мың.т.
Вариант II. Бұл вариант бойынша 14 (№27, 28, 29) ұңғымаларын
бұрғылауын ұсынылады.І аймаққа бір жаңа өндіруші (№41) және 2 (№42, 43)
өдіруші ұңғымалар II екінші аймаққа. Ұңғыманы бірінші мұнайға қолданадаы
одан кейін айдауға ауыстырады. Алты өндіруші ұңғымаларын ескеріп бірінші
аймақта ұңғыма қоры 20 бірлік болжауда. Бірінші аймақтың жаңа ұңғымалары
2006 жылдан бастап қолданып 2008 жылға дейін қолдануда болады. Ұңғымалар
арасы 150-200м. Top тығыздығы 6,0гаұңғ. Бірінші аймаққа су айдау 2 айдау
ұңғылары №26, 41 арқылы жүргізіледі, №7 ұңғы консервацияға ауыстырылады.
2006 жылдан бастап 3 айдау ұңғымалары консервациядан шығады, 2009 жылдан
бастап 4 айдау (№3 8 айдауға аудару) ұңғымалары болады.
Екінші аймақта жаңа ұңғымаларын бүрғьілау 2007-2008 жылға болжануда.
Ұңғымалар арасы 100-200м. Top тығыздығы 7,05гаұңғ. Екінші аймақтағы №1
ұңғыманың өнімін алғаннан кейін айдаушы қорға ауыстыру. №26 айдаудың
тиімділігі жоқтығы саласынан брінші аймақтың үстіңгі бөлігіне ауыстыруы
болжануда.
Аймақтар бойынша айдаушы және өндіруші ұңғымалар қоры мынадай: I
аймақ, өндіруші - 19, айдаушы - 4: II аймақ, өндіруші - 7, айдаушы -1.
жалпы кен орын бойынша өндіруші - 26, айдаушы - 5. Бір ұңғымаға келетін
меншікті қордың алыну мөлшері - 20,9 мың.т.
Жобалық өндіру ұңғымаларынан басқа қосымша резервті уңгымаларды
бұрғылау жоспар белгілеуде. Жобалық мұнай өндіру деңгейі мен алыңған қордан
мұнай алыну карқыны неғұрлым үлкен және мынаған тең - 25,0 мың.т, 4,6%.
Мұнай алу шэффициенті 0,298 бірлік мөлшеріне тен,алынып отырған қордың 78%
тең. Есептелік вариант мәліметінің сипаттамасы кесте 6.3.1 берілген.
Кесте 3.6 - Игеру вариантының сипаттамалық мәндері.
Сипатамасы I аймақ II аймақ
I вариант II вариант I вариантII вариант
Игеру режимі Суарынды
Ұңғының орналасу жүйесі үшбұрышты
Ұңғы арасы қашықтығы, м 250 150-200 250 100-200
Top тығыздығы, гаұңғ 12,5 6,0 9,4 7,05
Процесспен қамту коэф
лринаждау, бірлік мөлшер. 0,88 0,891 0,848 0,885
Ұңғы жұмыс режимі :
-өндіруші, Ртүп, МПа 25,6 25,6 31 31
-айдаушы, Райд, МПа 23 23 35 35
Ұңғыма қорын қолдану коэфф,0,9 0,9 0,9 0,9
бірлік мөл.
Ұңғыману қолдану
коэффициенті:
- механикаландырылған 0,94 0,94 0,94 0,94
- айдаушы 0,9 0,9 0,9 0,9
іріктеуді айдауға
кабылданған компенсация 80 80 80 80
коэффиценті, %
3.3.3 Игерудің есептік варианттарын және олардың бастапқы
мәліметтерін айқындау
Есептік игеру варианттардың таңдалуы және оның талдауы кен орында
қоладнылатын технологиялық шаралардың тиімділігі мен өнімді қабаттың
геолого-физикалық сипаттамаларына сай болып жүргізіледі.
Басты қарастырылып отырған аймақ I аймақ болады.
Игерудің келесі варианттары қарасытырылады:
Вариант L Игеру ,қалыптасқан су айдау жүйесімен басқару. I аймақта 3
жаңа өндіру ұңғымаларын бұрғылану, қабат қысымын ұстап тұруға арналған
төменгі аймақтан №26 және №7 ұңғыманы қолдану жоспарда.
Вариант II - ұңғымалар торын тығыздатып 200x200 м және суландырып
игеру. I аймаққа жаңа қосымша 14 өндіруші ұңғыма және 1 айдау ргымасын және
II аймаққа 2 жаңа ұңғыма бұрғылау жоспарлауда. Жаңа өндіруші ұңғымалардан
басқа резервті ұңғымаларды бұрғылау қажет. II аймақтың №1 ұңғымасын мұнайға
пайдаланып, айдау қорына айыстыру.
Анализді таладай отырып екі варианттың тиімділігі анықталды, бірақ II
варианттың ішікі норманың табысы бойынша жоғары және 17,5% пайыз иеленуде,
ал бірінші вариант бойынша барлығы 11,0%. Екінші вариат бойынша капиталды
салу мөлшері - 5823$, эксплуатациялық шығындар-18990$. Жобалық мұнай өндіру
көлемі 7,8т жылына өзгеше болып жатыр. Жобалық деңгей I вариант бойынша
2006 жыл, екінші вариант бойынша 2008 жыл. Өзін-өзі өтеу екінші вариант
бойынша 8 жыл, бірінші вариант бойынша 14 жыл. Экономикалық нәтижелерді
ескере отырып II вариант бойынша игеруді ұсынамыз.
3.3.4 Игерудің технологиялық көрсеткіштерін болжаудың қабылданған
әдістемесін айқындау
Айранкөл 11 жылға игерілу жоспарында. Шекті мұнай шығымы 1996 жылы
18,79 мың.т шамасында. Қазіргі кезде мұнай шығымы жылдан-жылға азайып жатыр
қазіргі, мәні 10 мың.т шамасында. Кен орын шамалы жылдамдықпен - 2% жылына
игеріліп жатыр.
І өнімді горизонты. Мұнай өндіру қабілеті жылына 5,82 мың.т (2005ж),
алынған қордан 1,34% пайызы. Қордың шапшан алынуы мен өнімнің тез сулануы
кен орында өндіру ұңғымалар аздығынан себеп болды. Ұңғымаға, ұңғыма торының
сиректігінен жер асты сулары тоқтаусыз кіріп жатыр. Жалпы горизонт бойынша
01.01.05 жылы 67,915 мың.т мұнай өндірілді, бұл бастапқы игерілген қордың
шамасынан 15,63% пайызы (НИЗ), бастапқы баланстық қордан мұнай алу
коэффициенті 5,9% пайызға тең Шамалы КИН және шамалы 11 жыл ішінде игеруі
шоғырдың жеткіліксіз дринаждаумен расталады.
II өнімді горизонты. Мұнай өндіру қабілеті жылына 7,322 мың.т (2005ж),
алынған қордан 6,72% пайызы. Қордың біркелкі алынуы қабат қысымының
біркелкі қолдануына туындайды. Жалпы горизонт бойынша 01.01.05 жылы 59,466
мың.т мұнай өндірілді, бұл бастапқы игерілген қордың шамасынан 22,1% пайызы
(НИЗ), бастапқы баланстық қордан мұнай алу коэффициенті 54,6%) пайызға тен.
II өнімді горизонты альб горизонтына қарағанда жақсы дренаждалған.
Жалпы кен орын коллектордың жоғары өткізгіштігі мен активті нұсқа
суларымен ерекшеленеді. Бұл жағдайда I өнімді горизонтының қабат мұнайының
жоғары тұтқырлығына байланысты, қордың аз дренаждауына байланысты қабат
сулары өндіру ұңғымаларына еніп жатыр. Ұңғымаларды судан шектеу жұмыстары
аздығына байланысты кен орны сулануы 72,6% дейін жетті. Ұңғыманың мұнай алу
коэффициентінің төмендеуі ұңғыманың сулануына жол береді. Онымен
белгіленген жобалар орындалмауы себеп болды.
Бұл жағдайда:
-І өнімді горизонтының қорын дренжадау мен ұңғыма торын тығыздау; -
ұңғымаларда судан шектеу жұмыстарын жүргізу;
-I өнімді пен II өнімді горизонттарында қабат қысымын керекті деңгейде
ұстау шараларын жүргізу;
-І өнімді горизонты бойынша мұнай қорын алуын жылдамдату;
- ұңғымалардың сулануын міндетті тәртіп түрде қадағалау;
- игеруді ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz