Корпоративтік басқару туралы

Пән: Менеджмент
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

1 Корпоративтік басқарудың теориялық негіздері

Корпоративтік басқару түсінігінің мәні мен даму құрылымы
Корпоративтік басқарудың Қазақстандық үлгісі
Корпоративті басқарудың құқықтық аспектілері

« Альтернативные финансы» АҚ корпоративті басқару жағдайын бағалау және талдау. «Альтернативные финансы» АҚ-ғы корпоративтік басқару мен құрылымы. «Альтернативные финансы» АҚ -ның құрылымы, корпоративтік қаржыларына талдау
Қазақстандағы қаржылық институттарында корпоративтік басқаруды басқаруды жетілдіруді мемлекеттік ынтландыруҚаржылық институтардағы корпоративтік қатынастарды жақсарту шаралары

Қорытынды

Әдебиеттер

Корпоративтік басқарудың теориялық негіздері

Корпоративтік басқару түсінігінің мәні мен даму құрылымы

XIX-ХХ ғасыр аралығында әлемде ірі корпорациялар қалыптаса бастады және сол кезде корпоративті басқару мәселелері де шыға бастады, өйткені ол компанияларда меншік құқығын бөлу және сол меншікті басқару процесстері көріне бастады. Бизнесті дамыту мәселелері корпорация иелерін басқару қызметтерін басқа адамдарға сеніп тапсыруға мәжбүр етті. Менеджмент пен компаниялар акционерлерінің арасындағы мүдделер қақтығысы айқын көріне бастады. Корпоративті басқарудың теориясы мен практикасы ХХ ғасырдың 80 жылдары қалыптаса бастады. Қазіргі заманауи эпоха мен екі өткен кезеңдердің артықшылықтарын талдай отырып, ғалымдар мынадай шешімге келді, XIX ғасырда экономикалық дамудың қозғауышы кәсіпкерлік болды, ХХ ғасырда менеджмент және XXI ғасырда корпоративті басқару.

АҚШ-та, Канадада, Жапонияда, еуропалық мемлекеттерде корпоративті «көріністің» («спектакль») (акционерлер, менеджерлер, директорлар, кредиторлар, қызметкерлер, жабдықтаушылар, сатып алушылар, мемлекеттік чиновниктер, жергілікті қоғам тұрғындары, қоғамдық ұйымдар мен қозғалыс мүшелері) басты тұлғалары арасындағы қарым-қатынас жүйесінің негізі нақты анықталған. Мұндай жүйе корпорациялардың негізгі үш мәселесін шешуге арналған: корпоративті басқарудың максималды тиімділігін қамтамасыз ету, инвестицияларды тарту, заңды және әлеуметтік міндеттемелерді орындау.

Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ) (Организация экономического сотрудничества и развития (ОЭСР) ) мақұлдаған арнайы құжатта былай делінген, «Корпоративті басқару . . . арнайы механизмдерді анықтайды, олардың көмегімен компаниялардың мақсаты құрылады, оларға жету құралдары анықталады және оның қызметін бақылау жүзеге асады». Онда тиісті корпоративті басқарудың бес негізгі принциптері жете жазылған.

Қазақстанда корпоративті басқару экономиканың дамуына жаңа мүмкіндіктер береді, инновациялық тәсілдер негізінде инвестициялық ағымдарға жол ашады. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі мен ҚР «Акционерлік қоғамдар туралы» Заңы қабылданды[1, 2] . ҚР Ұлттық Банкі «Қазақстандық акционерлік компаниялардың корпоративті басқару принциптерін қолдану бойынша кепілдемені» тағайындады[3] . Қазақстандық қаржыгерлер Ассоциациясы маңында корпоративті басқару бойынша жұмысшылар тобы құрылды. Модельді Іскерлік этика Кодексі құрылды, Корпоративті басқару бойынша Қазақстанның Ұлттық Советі ұйымдастырылды[4] . Сонымен қатар, бірнеше жылдардан бері өз қызметін Бүкіләлемдік банк тобының, Халықаралық қаржы корпорациясының қолдауымен Орталық Азиядағы корпоративті басқару бойынша IFC жобасы өз жұмысын жүзеге асырып келеді.

Ұлттық экономикалық жүйенің теңдестірілген әлеуметтік-экономикалық даму механизмдерін анықтайтын Корпоративті басқаруды ұйымдастыру мен дамуының Концепциясын жасау процессі әлі де бастапқы деңгейде. Осыған байланысты, «Альтернативные финансы» АҚ-ның жүйесінде теоретико-методологиялық корпоративті басқару жағдайын құру ғана емес, сонымен қатар әлемдік банк жүйесіне интеграция жағдайында оған жету механизмдері мен басымдылықтарын анықтау қажет.

Төмендегі 1-ші кестеде Қазақстанда және әлемдік тәжірибеде корпоративті басқарудың дамуы мен құрылуының қысқаша тарихы келтірілген.

1-кесте

Корпоративті басқарудың қысқаша тарихы

Жылы

Мазмұны

Жылы: 1600

Мазмұны: East India Company алғашқы рет директорлар жиналысын құрады, бұл меншік пен бақылаудың бөлінуіне әкеп соғады. (Ұлыбритания, Нидерланды)

Жылы: 1776

Мазмұны: Адам Смит «Исследовании о природе и причинах богатства народов» жұмысында менеджерлер қызметін бақылаудың әлсіз механизмдері жайлы және басқарушылар үшін ынталандыру туралы ескертеді. (Ұлыбритания)

Жылы: 1844

Мазмұны: Акционерлік компаниялар туралы алғашқы заң (Ұлыбритания)

Жылы: 1931

Мазмұны: А. Берли и Г. Минз негіз қалайтын «Современная корпорация и частная собственность» жұмысын жарыққа шығарады(АҚШ)

Жылы: 1933-1934

Мазмұны: 1933 ж. бағалы қағаздар туралы Заң бағалы қағаздар нарығының қызметін реттейтін бірінші заң болды. (сонымен қатар, тіркеу мәліметтерін ашу талабы енгізілді) . 1934 ж. Заң құқықтық қолдану функцияларын бағалы қағаздар мен биржалар Комиссиясына делегирледі. (АҚШ)

Жылы: 1968

Мазмұны: ЕО компаниялар туралы заңнама бойынша директива қабылдайды. (ЕО)

Жылы: 1987

Мазмұны: Тредвей Комиссиясы қаржы есебін құрастыру барысында алаяқтық туралы баяндама ұсынады, аудит бойынша комитеттердің ролі мен мәртебесін растайды және ішкі бақылау негізін қалайды, ( былайша айтқанда, Тредвей Комиссиясының спонсорлық ұйымдар Комитетінің COSO моделі ), 1992 ж. жарыққа шыққан (АҚШ)

Жылы: 1990-1991

Мазмұны: Мынадай кәсіпкерлік империялардың күйреуі, Polly Peck (1, 3 млрд. фунт стерлинг көлемінде шығындар), BCCI и Maxwell Communications (480 млн. фунт стерлинг) корпорациялары, инвесторларды қорғау мақсатында корпоративті басқару тәжірибесін жетілдірудің маңыздылығын көрсетеді. (Ұлыбритания)

Жылы: 1992

Мазмұны: Кэдбери Комитеті инвесторларды қорғау мақсатында корпоративті басқарудың қаржы аспектілері бойынша алғашқы Кодексті жарыққа шығарады (Ұлыбритания), және 1992 ж. бастап Ұлыбританяның қор биржасының листингіне қосылған компаниялар, «соблюдай или объясни» принципі бойынша басқару жайлы ақпарат ашуы міндетті. (Ұлыбритания)

Жылы: 1994

Мазмұны: Кинг баяндамасы жарыққа шықты(Оңтүстік Африка)

Жылы: 1994-1995

Мазмұны: Мынадай баяндамалар жарыққа шықты: Рутман «О внутреннем контроле и финансовой отчетности», Гринбери «О вознаграждении должностных лиц» и Хемпеля «О корпоративном управлении» (Ұлыбритания)

Жылы: 1995

Мазмұны: Вьено баяндамасы жарыққа шықты (Франция)

Жылы: 1996

Мазмұны: Питерс баяндамасы жарыққа шықты (Нидерланды)

Жылы: 1998

Мазмұны: Бірегей(Объединенный) кодекс жарыққа шықты(Ұлыбритания)

Жылы: 1999

Мазмұны: ЭЫДҰ «Корпоративті басқару принциптерін» басып шығарады, ол сол бағыттағы алғашқы халықаралық құжат болып табылады.

Жылы: 1999

Мазмұны: Ішкі бақылау бойынша Терибул қолданбалы материалы басып шығарылды. (Ұлыбритания)

Жылы: 2001

Мазмұны: АҚШ-тың листингіне қосылған, көлемі бойынша жетінші болған, Enron корпорациясының банкротқа ұшырағаны жарияланды. (АҚШ) )

Жылы: 2002

Мазмұны: Корпоративті басқару Кодексі жарыққа шықты (Германия)

Жылы: 2002

Мазмұны: Корпоративті мінез-құлық Кодексі басылып шықты (Ресей Федерациясы)

Жылы: 2002

Мазмұны: Enron компаниясының күйреуі мен басқа да корпоративті жанжалдар Сарбейнс-Оксли заңын қабылдауға әкеп соғады(АҚШ) ; компаниялар туралы еуропалық реформа жайлы Винтердің баяндамасы жарыққа шығады. (ЕО)

Жылы: 2003

Мазмұны: Атқарушы емес директорлар жайлы Хиггс баяндамасы басылып шығады. (Ұлыбритания)

Жылы: 2004

Мазмұны: Parmalat компаниясының жанжалы Италияны дүр сілкіндірді.

Жылы: Казахстанда

Жылы: 1994

Мазмұны: ҚР Азаматтық кодексі қабылданды

Жылы: 1998

Мазмұны: «Акционерлік қоғамдар туралы» Заң қабылданды (күшін жоғалтты)

Жылы: 2002

Мазмұны: Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен «Қазақстандық акционерлік компаниялардың корпоративті басқару принциптерін қолдану бойынша кепілдемелер» бекітілді.

Жылы: 2003

Мазмұны: «Акционерлік қоғамдар туралы» Заң қабылданды

Жылы: 2004

Мазмұны: Қазақстан қаржыгерлері Ассоциациясы маңындағы корпоративті басқару бойынша жұмысшы тобы құрылды.

Жылы: 2005

Мазмұны: Қазақстан қаржыгерлері Ассоциациясы мен Эмитенттер Советі корпоративті басқару Кодексін қабылдады.

Жылы: 2005

Мазмұны: Биржалық Совет беіткен листингтік талаптарға сәйкес, эмитент-компанияларда бекітілген корпоративті басқару Кодексі болуы тиіс.

Жылы: 2005

Мазмұны: Эмитенттер советі Модельді Іскерлік этика Кодексі қабылданды.

Жылы: 2006

Мазмұны: Корпоративті басқару бойынша қазақстанның Ұлттық советі құрылды.

Жылы: Ескерту - корпоративті басқару тарихының буындары (Вехи) // IFC. 2006. - №1

1999 жылы сәуір айында Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ) (29 дамыған нарықтық экономикасы бар мемлекеттерді біріктіреді) келесідей анықтама құрастырды: «Корпоративті басқару- корпорациялар қызметін қамтамасыз ететін және бақылайтын ішкі құралдарға жатады . . . Экономикалық тиімділікті жоғарылату үшін негізгі элементтердің бірі корпоративті басқару болып табылады, бұл компанияның басқармасы (менеджмент, администрация), оның директорлар кеңесі мен мүдделі тұлғалар (стейкхолдерлер) арасындағы қарым-қатынастар кешенін қамтиды».

1-ші кестеге сәйкес, корпоративті басқарудың толық теориясы өткен жүзжылдықтың 80-ші жылдары қалыптаса бастады (1 сурет)

1-сурет. Дамыған мемлекеттердегі корпоративті басқару жүйесінің құрылу процессі

Тиімді басқарылатын компаниялардың ұлттық экономика мен жалпы қоғамға айтарлықтай маңызы бар. Олар қаржы тұрғысынан тұрақты болып келеді, акционерлер, қызметкерлер, жергілікті қауым мен түгел мемлекет үшін жоғары құнды қамтамасыз етеді. Осылайша олар тиімсіз басқарылатын компаниялардан ерекшелінеді. Корпоративті басқарудың тиімді жүйесін құру этаптары және оның артықшылықтары 2-ші суретте келтірілген.

2-сурет. Корпоративті басқарудың тиімді жүйесін құру этаптары және оның артықшылықтары

Ескерту - Ақпарат көзі: IFC, 2006, № 3 [5]

4-ші суреттен көріп отырганымыздай, корпоративті басқарудың жоғары стандарттарын ұстанған компаниялар, дұрыс емес басқарылатын корпорациялармен салыстырғанда капиталға кең ауқымды доступ алады және ұзақ мерзімді перспективада артықшылықты болады.

Корпоративті басқарудың тиісті стандарттарын ұстанған компаниялар өз қызметінде қолданатын сыртқы қаржы ресурстары құнын төмендетуге қол жеткізуі мүмкін, осыдан келе жалпы капитал құнының төмендеуі орын алады. Бұл заңдылық Қазақстан сияқты мемлекеттерге тән, себебі құқықтық жүйе әлі де нығайю барысында, ал сот ұйымдары инвесторларға, егер олардың құқықтары бұзылатын болса, тиімді көмекті әрқашан көрсете алмайды. Корпоративті басқаруда айтарлықтай нәтижеге ие болған акционерлік қоғамдар, басқа түрлі мемлекеттер мен салаларда қызмет көрсететін акционерлік қоғамдармен салыстырғанда инвесторлар алдында көптеген артықшылықтарға ие (3-сурет) .

3-сурет. Корпоративті басқарудың жоғары деңгейіне байланысты компанияның акция бағасына үстеме(надбавка), %

Ескерту -Ақпарат көзі:McKinsey & Company. Global Investor Opinion Survey, Шілде 2006.

3-суретті талдай отырып, мұнда көрсетілген көрсеткіштермен салыстырғанда Қазақстанда заемдік капитал құны әлде қайда жоғары, ал акциялар шығару арқылы сыртқы ресурстарды тарту мүлдем жоқ. Мұндай жағдай көптеген себептерге байланысты орнады, соның бірі сенімді заемщик ретінде компанияның дамуына байланысты және акционерлердің қаражаттарын инвестициялауға арналған объект ретінде күрделі мәселелерді тудыратын экономиканың күшті құрылымдық деформациясына байланысты. Сонымен қатар заңнаманың жеткіліксіз жасалуы, соттың әлсіздігі мен әрине корпоративті басқарудағы ақаулар да орын алды. Сондықтан корпоративті басқару деңгейін көтеру анық және тиімді әсер беруі мүмкін.

Сонымен, корпоративті басқару бұл заманауи термин емес, бар нақтылық.

Корпоративті басқаруды корпоративті менеджментпен шатастырмау керек. Корпоративті менеджмент іскерлік операцияларды жүргізу барысындағы кәсіби мамандардың қызметін білдіреді. Басқаша айтқанда, менеджмент бизнесті жүргізу механизмінде шоғырландырылған. Корпоративті басқару кең мағыналы ұғым. Корпоративті басқару менеджментке қарағанда, компанияның жоғарғы деңгейінде. Корпоративті басқару мен корпоративті менеджменттің функциялары тек компанияның даму стратегиясын құру барысында қиылысады.

Корпоративті басқару жайлы барлық жағдайлар мен юрисдикцияларда қолданысқа ие болатындай бірегей анықтама жоқ. Төменде корпоративті басқарудың бірнеше анықтамалары келтіріледі[5] :

«Корпоративті басқару- бұл компанияны басқару мен бақылау бойынша процесстер мен құрылымдар сериясы».

Сэр Кэдберидің есебі, желтоқсан 1992 ж.

«Корпоративті басқару абстрактілі мақсат болып келмейді, бірақ ол құрылымды ұсыну арқылы корпоративті тапсырмаларды орындауға бағытталған, оның шеңберінде мүдделі тұлғалар (стейкхолдерлер, директорлар және басқарушылар) компанияның тапсырмаларын тиімді орындауы мүмкін».

«Белая книга по вопросам корпоративного управления», АҚШ-тың дөңгелек столында 1997 жылы қабылданған.

«Корпоративті басқару қоғамдық компаниялар не істейтінін, оларды кім бақылайтынын, мұндай бақылау қалай жүргізілетінін, және олар жүзеге асыратын қызметтен тәуекелдер мен табыстар қалай бөлінетінін бекітетін құқықтық, мәдени және институционалды іс-шаралар тізбегін қамтиды».

Маргарет Блаэр «Собственость и контроль: пересмотр структуры корпоративного управления в двадцать первом веке»

Корпоративтік басқару - бұл экономикалық және әлеуметтік мақсаттар арасындағы, жеке және жалпы мүдделер арасындағы тепе-теңдік орнайтын үдеріс. Басқаша айтқанда, бұл кооперативтік шаруашылық бірліктері (сыртқы, яғни мемлекеттік органдарды қосқанда) арасындағы олардың мүдделерін үйлестіру мақсатындағы басқару қатынастары жүйесін қалыптастыру.

Дегенмен корпоративті басқарудың жалпыға бірдей түсінігі оны «акционерлердің мүдделерінің басым бағыттарының және корпорацияның дамуындағы олардың рольдерінің негізінде құрылған басқаруды; корпорацияның даму стратегиясының (фирманың мүдделері жалпы мүддеге бағынған) негізінде құрылған акционерлердің өзара әрекетін қарастыратын, меншік иелерінің құқықтарының жүзеге асуын ескеретін басқаруды; корпоративті мәдениетті, яғни ортақ дәстүрлерді, мақсаттарды, мінез-құлық принциптерін туындататын басқаруды» білдіруіне саяды [6] .

Сондай-ақ оны қандай-да бір мүддеге сай билікті шектейтін және қайта бөлетін, «тоқтатулар» және «қарсы әсерлер» жүйесі ретінде де анықтайды. Бұл анықтамаға сәйкес корпоративті басқарудың мақсаты - акционерлердің құқығын, мүдделерін және құндылықтарын қорғау.

1. 2 Корпоративтік басқару модельдері

Бүгінгі күні әлемдегі ең жақсы корпоративтік басқарудың моделі жоқ, әрбір модельдің өзіне тән артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Дегенмен, бүкіл әлемде корпоративті басқарудың негізгі модельдері ЭЫДҰ анықтаған төрт басты принцип (әділдік, жауапкершілік, айқындылық және есептілік) негізінде құрылады және әрдайым жетілдіріліп тұрады. Тарихи тұрғыдан корпоративті басқарудың үш моделі қалыптасты: англо-американдық, неміс және жапон модельдері. Бірінші модель АҚШ-та, Ұлыбритания, Аустралия, Канада мен Жаңа Зеландияда орын алған. Негізгі айрықша белгісі компания басшылығының өкілдері директорлар кеңесінің мүшелері болып келеді. Басшыларды директорлар кеңесіне сайланудың басты себебі, компания басшылары күнделікті операционды қызметпен және операционды қызмет нарығымен тығыз байланысты, сондықтан олардың біліктілігі директорлар кеңесі шешім қабылдағанында да, компанияның қызметін бақылауға да маңызды. Мұндай жүйеге қарсылық білдірудің себебі, атқарушы директорлардың жоғары біліктілігіне байланысты, олардың пікірі атқарушы емес директорлармен салыстырғанда шешім қабылдауда көбірек әсер етуі мүмкін, ал бұл потенциалды түрде, директорлар кеңесі жүргізетін талдау мен бақылаудың тәуелсіздігін теріске шығарады.

Неміс моделі Германияда, Австрияда, Скандинавияда, Нидерландыда, жартылай Франция және Бельгия мемлекеттерінде қолданылады. Мұнда атқарушы билік пен директорлар кеңесі арасында қайталану (дублирование) жоқ. Мұндай модель директорлар кеңесінің анализ жасау барысында тәуелсіз болуына жол береді, бірақ кеңесте компанияның атқарушы директорлар сиықты күнделікті мәселелерін білетін адам жоқ дегенді білдіреді. Бұл модельді қолданатындар бір немесе бірнеше акционерлердің қолына меншікті шоғырландырады.

Жапондық модель тек қана Жапон елінде қолданылады. Негізгі назар стейкхолдерлердің кең тобына аударылады. Жапондық модельде компаниямен ұзақ мерзімді байланысқа көңіл аударылады. Компания тұтас бір орган ретінде қаралады: басқарушылар мен қызметкерлер компанияның бір атының астында бірігеді және бірдей көзқараста болады. Жұмысын жиі ауыстыратын адамдарға көбінесе сенімсіз болады, сол сияқты үлкен дивиденд алып, басқа компанияларға ауып кеткен акционерлерге де дәл сондай көзқарас. Аталып кеткен модельдердің бір-бірінен айтарлықтай айырмашылығы бар. Оларды кесте түрінде көруге болады.

2-кесте

Корпоративтік басқару модельдері

Басқару модельдерінің типтері

Басқару модельдерінің типтері: Англо-американдық модель

Жапондық модель

Неміс моделі

Басқару модельдерінің типтері: 1

Басқару модельдерінің типтері: Сипаттамасы

Басқару модельдерінің типтері: Жеке акционерлердің болуы және корпорациямен байланысы жоқ тәуелсіз акционерлер (аутсайдерлер) санының үнемі өсуі, қатысушылардың құқықтары мен міндеттерін анықтайтын, айқын жасалған заңнамалық негіздің болуы.

«Банк-корпорация» схемасы бойынша акционерлер құрамында түрлі корпорациялар мен банктердің жоғары пайызы. Заңнама, өндіріс кэйрецуді белсенді түрде қолдайды.

Банктер корпорацияның ұзақ мерзімді акционерлері болып табылады, және олардың өкілдері тұрақты тұрғыда директорлар кеңесінің құрамына кіреді. Неміс фирмаларының көбісі акционерлікке қарағанда банктік қаржыландыруды талғайды. Осылайша, басқару құрылымы банктер мен корпорациялар қарым-қатынасына бағытталған.

Басқару модельдерінің типтері: Негізгі қатысушылары

Басқару модельдерінің типтері: Басқарушылар, директорлар, акционерлер ( көбінесе институционалды), биржалар, үкімет

Басты банк және қаржылық- өндірістік желі (кэйрецу), басқарма, үкімет. Банктер өзінің корпоративті клиенттеріне облигация, акция шығарумен, шот жүргізу және консалтингпен байланысты несеиелер мен қызметтер көрсетеді. Әрекеттестік байланыс орнатуға бағытталған. Тәуелсіз акционерлердің корпорацияға әсер ету мүмкіндігі жоқ деуге болады.

Банктер. Корпорациялар акционерлер болып келеді және аффилирленген емес компанияларға салым сала алады. Жұмысшылар заңды түрде басқарушылар құрамына кіреді.

Басқару модельдерінің типтері: Акцияларды иемдену құрылымы

Басқару модельдерінің типтері: Институционалды инвесторлар (Ұлыбритания - 65%, АҚШ - 60%) ; жеке инвесторлар (АҚШ - 20%)

Акциялар түгелдей қаржы ұйымдары мен корпорациялардың қолында. Сақтандыру компаниялары 50% акцияларды иеленеді, корпорациялар - 25%, шетел инвесторлары - 5%

Банктер - 30% акциялар, корпорациялар - 45%, зейнетақы қорлары - 3%, жеке акционерлер - 4%

Басқару модельдерінің типтері: Директорлар кеңесінің құрамы

Басқару модельдерінің типтері: Инсайдерлер - корпорацияда немесе онымен тығыз байланыста жұмыс істейтін тұлғалар. Аутсайдерлер - корпорациямен тікелей байланысы жоқ тұлғалар. Саны - 13-15 адам.

Түгелдей дерлік ішкі қатысушылардан тұрады. Мемлекет өзінің өкілін тағайындауы мүмкін. Саны - 50-ге дейін адам.

Екіпалаты директорлар кеңесі: бақылау кеңесі және басқарма. Бақылау кеңесі басқарманы тағайындайды және таратады, басшылықтың шешімін бекітеді және басқармаға кепілдеме береді. Басқарма тек қана корпорация қызметкерлерінен тұрады. Бақылау кеңесіне міндетті түрде акционерлер мен жұмысшылар өкілдері кіреді. Бақылау кеңесінің саны- 9-20 ада (заңмен белгіленеді) .

Басқару модельдерінің типтері: Заңнамалық база

Басқару модельдерінің типтері: АҚШ-та: штат заңдары, федералды заңдар, бағалы қағаздар мен биржалар бойынша комиссия. Ұлыбританияда: парламенттік акттер, бағалы қағаздар мен инвестициялар бойынша коллегия.

Американдықтан көшірілген деуге болады. Үкімет дәстүрлі түрде корпорация қызметіне өзінің өкілдері арқылы ықпал етеді.

Федералды және жергілікті заңдар, бағалы қағаздар бойынша федералды агенство.

Басқару модельдерінің типтері: Ақпаратты ашу талаптары

Басқару модельдерінің типтері:

АҚШ-та: директорлар жайлы ақпаратты қамтитын, олардың иемденетін акциялары, жалақысы туралы кварталдық есеп, жылдық есеп; 5% акциядан көп иемденетін акционерлер жайлы ақпарат; мүмкін болатын бірігулер мен жұтулар(поглощения) туралы ақпарат.

Ұлыбританияда: жарты жылдық есеп.

Капитал құрылымы, директорлар кеңесінің мүшелері, олардың еңбекақысы, болжанбалы бірігулер, жарғыға өзгертулер енгізу туралы ақпараттарды қамтитын жарты жылдық есеп. Корпорацияның 10 ірі акционерлерінің тізімі жарияланады.

5% акциядан көп иемденетін акционерлер, капитал құрылымы, мүмкін болатын бірігулер мен жұтулар(поглощения) туралы ақпарат көрсетілген жарты жылдық есеп.

Басқару модельдерінің типтері: Акционерлердің мақұлдауын талап ететін әрекеттер

Басқару модельдерінің типтері: Директорларды сайлау, аудиторларды тағайындау, акциялар шығару, бірігу, жұту (поглощения), жарғыға өзгертулер енгізу. АҚШ-та акционерлердің дивиденд көлемі бойынша дауыс беруге құқығы жоқ, Ұлыбританияда бұл мәселе сайлауға шығарылады.

Дивиденд төлеу, директорлар кеңесін сайлау, аудиторларды тағайындау, жарғыға өзгертулер енгізу, бірігу, жұту (поглощения) .

Табысты тарату, бақылау кеңесі мен басқарма шешімдерінің ратификацияы, бақылау кеңесін сайлау.

Төмендегі кестеде корпоративті модельдердің салыстырмалы анализі көрсетілген.

3-кесте

Корпоративтік модельдердің салыстырмалы анализі

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.