Микробалдыр chlorella vulgaris

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

: 1.

КІРІСПЕ: ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ

5: 6

: 1. 1

КІРІСПЕ: Жасыл балдырларға сипаттама

5: 6

: 1. 2

КІРІСПЕ: Микробалдыр Chlorella vulgaris

5: 14

: 1. 3

КІРІСПЕ: Табиғи материалдардан көміртекті сорбенттерді алу

5: 18

: 1. 4

КІРІСПЕ: Өсімдіктердің өсуіне қолданатын биореттегіштердің сипаттамасы

5: 23

: 2.

КІРІСПЕ: МАТЕРИАЛДАР МЕН ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ

5: 27

: 2. 1

КІРІСПЕ: Зерттеу материалдары

5: 27

: 2. 2

КІРІСПЕ: Зерттеу әдістері

5: 28

: 3 .

КІРІСПЕ: НӘТИЖЕЛЕР МЕН ТАЛДАУЛАР

5: 31

: 3. 1

КІРІСПЕ: Өрік сүйектерінің негізінде көміртектелген сорбенттерді алу процесін зерттеу

5: 31

: 3. 2

КІРІСПЕ: Биореттегішті тазарту және оның сипаттамасы

5: 35

: 3. 3

КІРІСПЕ: Нанокарбосорб бағанасы арқылы биореттегішті тазарту

5: 37

: 3. 4

КІРІСПЕ: Стресс жағдайларына өсімдіктердің төзімділігін арттыруға Chlorella sp3 дақылдық тұнбасының әсерін зерттеу

5: 40

КІРІСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

5: 43

КІРІСПЕ: ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

5: 44

КІРІСПЕ

Жұмыстың өзектілігі: Chlorella sp3 дақылдық тұнбасынан биореттегішті бөліп алу, оның қасиеттерін зерттеу, жаңа биореттегішті қолдану арқылы ауыл шаруашылыққа лайықты технологияларды шығару.

Жұмыстың мақсаттары мен міндеттері: Қазақстанда күннен-күнге экологиялық жағдай күрделеніп бара жатыр. Оның негізгі себебі антропогендік әсерлердің көбеюі. Мысалы: Арал аймағының құрғақтануы, сонымен қатар өзендер мен суларды сапасыз пайдалануы, Қазақстан жерінде шөлейттену мен тұздану процестері қарқынды жүреді. Сол себептен Қазақстандағы экологиялық, климаттық жағдайлардың стрестік әсерін азайту үшін биореттегіштерді қолдану керектігі сөзсіз. Биореттегіштерді қолдану арқылы тұрақты өнімді алуға жол ашылады. Бірақ Қазақстанда осы күнге дейін биореттегіштерді өте аз мөлшерде қолданады, осыған бас себеб, барлық биореттегіштер шет елдерден үлкен бағамен әкелінеді және Қазақстанда биореттегішті қолдану технологиялары енгізілмеген және дамымаған.

Осы себептен Қазақстан ғылымына үлкен мақсат қойылады, ол отандық жаңа биореттегіштерді алу жолын табу және оларды қолдану технологияларын дамыту. Мәселенің негізі ол биореттегіштердің шығу көздерін іздену. Осындай биореттегіштерді алу мақсатында шығу көзі ретінде балдырларды қолдану өте перспективті, себебі балдырлар аз уақытта биореттегіштерді көп мөлшерде синтездейді . Осы барлық себептерден біздің шығару жұмысымыздің негізгі мақсаты, микробалдыр Chlorella sp3 дақылдық тұнбасынан жаңа биореттегішті алу жолын ашу. Осы мақсатқа жету үшін біз бір неше міндеттемелерді алдымызға қойдық :

1 . жаңа биореттегішті көп мөлшерде синтездейтін хлорелланың штамын іріктеп іздену және оның оптималды өсу жағдайларын табу.

2 . хлорелланың дақылдық тұнбасынан наноқұрылымдық құрылымдары бар жаңа көмір сорбенті арқылы биореттегішті тазарту жолын шығару.

3. тазартылған биореттегіштің қасиеттерін зерттеу.

1 ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ

1. 1 Жасыл балдырларға сипаттама

Бiр клеткалы балдырларды алғаш рет 1890 жылы Бейеринк зерттеп бiрнеше альгологиялық таза балдыр түрлерiн бөлiп шығумен қатар олардың биоэкологиялық ерекшелiктерiн зерттеген. Балдырлар жер жүзінде кең тараған төменгі сатыдағы өсімдіктердің бір тобы. Балдырлардың түрлері тұнған су қоймасымен, су ағындарында кездеседі. Судың, мөлдірлігінің артуынан, олардың саны және су қоймаларын биологиялық жолмен суды тазарту қызметін атқарады. Қазіргі кезде алдыңғы қатардағы әртүрлі әдістердің көмегімен балдырлардың жаңа түрлері айқындала бастаған.

Қоршаған ортаның өзгерісіне шыдамдылығы сонша, кейбір түрлері 65-85 ⁰ C температураға дейінгі тіршілікке бейімділігін сақтайды. Төменгі температурада, яғни қарлы тау жартастарында кездесетін балдырлар түрлері де бар, балдырлар жылдар бойы әртүрлі климаттық жағдайларға ұшырап, оларға төтеп береді.

Жасыл балдырлар гетеротрофты организмдермен бірге ластанған су мен ағын суларды тазалауда белсенді қызмет атқарады. Осыған байланысты су қоймаларында балдырлардың көптеген түрлерін кездестіруге болады.

Балдырлардың ортаға бөлген сұйықтық құрамының қасиеті, яғни оның өсүді жеделдету белсенділігінің болуы өте маңызды.

Әдебиеттерде балдырлардың кейбір түрлерінің физиологиясы жөнінде айтарлықтай мәліметтер бар, бірақ біздің Қазақстанның су қоймаларында тіршілік ететін балдырлар жан-жақты (олардың физиологиясы, генетикасы, биохимиясы) зерттелмеген. Әсіресе жасыл микробалдырлардың өздері өсетін ортаға бөлетін қосылыстардың құрамы, қасиеті, олардың өсу процесстерін реттеуге маңызды, үлкен көңіл бөлетін мәселе.

Балдырлар өзі өсетін ортаға әртүрлі экзометаболиттер бөліп шығарады. Қазіргі кезде оларды ортадан бөліп алып тазартып әртүрлі салаларда: ауыл шаруашылығында, медицинада қолдану көзделіп отыр.

Балдырлар өзінің жоғары өнімділігімен және зат алмасу процессінде жай азоттық қосылыстарды, минералды заттарды, көмір қышқыл газын өзінің синтездеу қабілетімен, жоғары өнімді белоктарды, майды тез сіңіру, көміртегі және әр-түрлі витаминдерді синтездеу қабілітіне ие.

Осындай қасиеттерге ие балдырларды түрлі халық шаруашылығы өндіріс салаларында кеңінен қолданылып жатыр. Мысалы, жасыл микробалдырлардың түрлерінің бірі- хлорелла, оны ауаны тазартуда, ластанған ағынды суларды тазалауда, тұрмыстық-өндіріс қалдықтарын, азық-түлік өндірісінде, фармацевтикада, мал азығында қолданады.

Балдырлардың ең негізгі қолданатын болашақ жолы - балдырлардың дақылдық тұнбасынан жаңа физиологиялық активті заттарды алу. Қазіргі заманғы ең болашағы зор нанотехнология әдістері арқылы сол заттарды таза күйінде бөліп алу жолы ашылуда.

Жасыл балдырлар өте ертедегі хлорофил топтағыш организмдер болғандықтан балдырлардың басты ерекшілігі, олардың клетка құрылысында клетканың қарапайым жіктелуі, ядроларының болмауы, прокариоттарға жатқызады. Әдетте, осындай олардың қасиеттері, хлорофилинің болуы және фотосинтездің негізінде оттегінің бөлінуімен сипатталынады .

Балдырлар тіршілігінде ортаға заттарының бөлінуінің маңызы зор. Сондай-ақ, бұл олардың тіршіліктегі маңызды қызметі болып табылады. Алмасу процессіндегі ортаға заттардың бөлінуі, сыртқы ортаның әсерінен туындап отыр. Осыған байланысты бөліну және сіңіру клеткамен сыртқы орта арасындағы зат алмасуды қамтамасыз ете отырып, қоректік ортада органикалық заттардың бөлінуін анықтайды [ 1] .

Әр-түрлі метаболиттердің бөлінуінің биологиялық мәнін Г. Фогг қоректік ортаны “дайындауға’’ балдырлардың қатысуымен еру, комплекстену және элементтер қатарының қайта қалпына келуінен дайын экзогендік компоненттер алуға болады деген [ 2 ] .

Өсу процессіндегі органикалық қосылыстардың бөлінуі және олардың күрделенуі дәлелденген. Зерттеушілердің жұмыстарынан балдырлардың көпшілік клеткаларды синтездеуінен, сыртқы ортаға заттар бөлініп отырған. [3] .

Балдырлар арқылы бөлінген азотты заттардың үлесі 30-60 % дейін жетеді. Клеткадан тыс метаболиттердің мөлшері фотосинтезді таза тәуліктік өнімділігінің 40% жуығына жақындайды. Балдырлардың клеткадан тыс метаболиттерінің құрамы алуан түрлі. Жасыл балдырлардың экзометаболиттер есебіндегі белгілі топтары: аминқышқылдары, пептидтер, көмірсулар, ұшқыш қосындылар, органикалық қосылыстар, терпендер, витаминдер, фенолдар, индол және басқа қосылыстар. Балдырлар клеткаларынан бөлінген заттар қоректік ортаға топталып, клеткалардың өзіндік өсуін арттырады немесе тоқтатуы мүмкін. Балдырлар культурасында өсудің тоқтауын ауто-ингибирлену немесе аутоонтогонизмі ретінде қарастырады. [ 4 ] .

Табиғи жағдайда әртүрлі күрделілікпен заттардың бөлінүінен балдырлар гидробионттармен аллелопатиялық қарым-қатынасқа түседі. Балдырлардың микроорганизмдерге әсері туралы мәліметтер бар (олар саңырауқұлақтар, су өсімдіктері, зоопланктон және ихтиофауна) . Өсу кезеңінде балдырлардың өсуі биотоптағы басқа организмдердің әсеріне байланысты.

Экзометаболиттердің физиологиялық ролі алуан түрлі. Олар альгицидтік, альгостатикалық және альгодинамикалық қызмет көрсете алады [5 ] .

мөлшерінің өзгеруі әр-түрлі тербеліске ұшырайды. А. С. Сакевич өзінің қызметкерлерімен бірге жасаған тәжрибесінен, клеткадан тыс органикалық заттардың мөлшері Microsistis қоректік ортасына 16, 96-130, 73 мг/л шығаратыны есептеген, экспоненциалды өсу фазасында 258, 60-325, 21 мг/л өзгертіледі деп көрсетіледі. Сонымен бөліну және сіңіру функциясының тәуліктік өзгеруіне физиологиялық өзгерістер- өсу, даму, фотосинтез әсерін тигізеді.

Табиғи судағы ерігіш органикалық заттардың қосындысы күрделі қоспалардан тұрады. Балдырлардың клеткадан тыс өнімдерінің химиялық табиғатын үш топқа бөледі:

-Азоттық заттар алмасуының өнімдері.

- Көмірсулардың алмасуының өнімдері.

-Физиологиялық активті заттар.

Көпшілік ғалымдар азоттық заттардың бөлінуіне көңіл аударады, себебі бұл қосылыстар көп мөлшерде сыртқы ортаға бөлініп отырады [ 6 ] .

Азоттық заттардың алмасуының клеткадан тыс бөлінетін өнімдер: төменгі молекулалық белоктар, полипептидтер және бос аминқышқылдар. Бос аминқышқылдары экзометаболиттердің белгілі мөлшерін ғана құрайды. Сыртқы ортаға балдырлар клеткасында, синтезделетін аминқышқылдары мен пептидтерінің 45 пайызы ғана кіреді. Балдырлар сыртқы ортаға ірі молекулалы белоктарды шығарады деген мәліметтер бар. Мысалы, екі ай бойы өсіріліп жатқан Nostos mucorum дақылдық сұйықтықта активті пероксидаза табылған, сонымен заттардың трансформациялық процесінде маңызды роль атқаратыны дәлелденген.

Балдырлар клеткаларының ескі өсу ортасына қарағанда, жас қарқынды өсетін клеткалардың өсу ортасындағы көмірсулардың мөлшері әлдеқайда көп болған.

Әдебиеттердегі мәліметтерден көмірсулар мен азоттық заттардың алмасуына өнімдері балдырлар клеткаларынан бөлінетін қосылыстардың биологиялық активтілігін арттыратынын көруге болады. Мысалы, хлорелладан бөлінген полинуклеотидпептид, балдырлар клеткаларының бөлінуін, оның дамуын тездете отырып, авто және зооспораның шығуының тездетуге көмектеседі.

Жасыл балдырлардағы биологиялық активті қосылыстар жасыл өсімдіктердің өсуіне әсер етеді. Балдырлардың ауыл шаруашылықтағы өсімдіктер алқабына пайдаланғанда, олардың өсімін, түсімін арттырып, дамуын тездетіп, өнімділігін жоғарылатқан.

Балдырлар - болашағы зор зерзат. Жер шарында, су қоймаларында топ-топ болып таралып, өсіруге де оңай және көп шығында шығармайды.

Фототрофты микроорганизмдерді практикалық жағдайда қолданылу мүмкіншілігі әр-түрлі. Балдырлар биомассасын қолдану аймағы негізінен: оларды азық-түлікте, мал шаруашылығында жем ретінде, қажетті метаболиттер түзіліуінде, топырақтың құнарлығын арттыруда, қоршаған ортаны ластанудан сақтауда қолданылады.

Соңғы он жылдықта зерттеушілерге жоғары сатыдағы өсімдіктер мен микробалдырларға көңіл аударып келеді. Олар автотрофты микроорганизмдер фотосинтез есебінен ағындыларда оттегімен байытып тотығу процесін және минералды органикалық қоспаларды жылдамдатады. Көптеген балдырлар минералды заттармен сонымен қатар ағындылардағы қарапайым органикалық қосылыстармен де қоректенеді. Олар азот, фосфор иондарын және биогенді элементтерді жұтумен қатар кейбіреулері радионуклеидтерді, ауыр металдардың ионын жинайды. Кейбір жұмыстарда балдырлар ауыр металдарды және радиоактивті элементтерді жоғары жинау қабілетіне ие екенін келтірілген. Өндірістік өнеркәсіптердің ағынды суларында өсіру суаттардың (Cd, Cu, Fe, Zn, Hd, Pb, U және басқа) иондарды тазалау қабілеті бар [16 ] .

Жасыл балдырлардың СN - төзімді муттанттардың кейбір штамдары өндірістік-өнеркәсіптердің суаттарында ционидтерді бұзуға жоғары қабілеті бар. Ерекше көңіл аударатын жағдай ағынды суларда протококты балдырларды дақылдау арқылы патогенді микроорганизмдердің жылдам жойылуына көз жеткізуге болады.

Л. Б. Доливо-Добровольский, М. Г. Владимирова, А. С. Разумов және басқалар (1988) биологиялық тоғандағанда балдырлардың өсуі бактероцидтік эффект көрсететінін айтады. Авторлар олардың жойылуы протококты және басқа балдырлардың қоршаған ортаға әртүрлі антибиотиктердің бөлуіне негізделген [7, 9] .

Соңғы уақыттарда арнайы тазалау ағындыларды орнату биологиялық тоғандардарды ағынды суларды орнатуда қолдана бастады. Кейбір зерттеушілердің пікірінше оларды тек қана индустриалды ағынды суларды тазалау ғана емес, сонымен қатар қосымша орнатуларда алғашқы тазалау үшін қолданады.

Ағынды сулардың фитапланктоны сапалық жағынан да алуан -түрлі. Органикалық заттардың ластануы үшін эвгленалы, көк-жасыл, вольвоксты, протококты және диатомды өкілдері тән. W. Oswald, Г. Г. Винверг және басқа (1987) мәліметтері бойынша ағынды сулардан толған тоғандарда ең басты протококты (Сhorella, Scenedesmus, Ankistrodesmus және басқа) жасыл және жіпше тәрізді балдырлар дамиды.

Фотоавтотрофты организмдер соның ішінде микробалдырлар табиғаттың зат айналымында қажетті орынға ие. Микробалдырлардың рөлі ауылшарушылықта, жеке өнеркәсіптердің ағынды сулардың тотығуда, органо-минералды қоспалардың айналуы және жұтуы осы суаттарда өсуі және оларды эколобиологиялық және биохимиялық ерекшелігі ағынды сулардың ғылыми және практикалық жағынан қажетті орынға ие.

Г. Г. Винверг және басқа Н. А. Мошкова, А. Ф. Бреинштейн тұрғын-тұрмыстық және өндірістік ағынды суларда қолдану әртүлі микробалдырлардың жаппай дақылдануына мүмкіндік туғызады. Әртүрлі балдырлар органикалық қалдықтардың ортада дамуы және өсуі бір қалыпты емес. Микробалдырлардың дақылдау сапробты дәрежесіне, сонымен қатар су ортасының заттың концентрациясының және құрамының сипатына байланысты [8] .

Қызығы кейбір балдырлар гетеротрофты қоректенуіне тән. Оған көптеген протококтар жатады. Балдырларды осылай қоректенуі қараңғыда өседі және қөміртегі газсыз органикалық ортада өседі. Қазіргі кезде балдырларды қолданыста кең мөлшерде өсіру (көбінше Chlorella) Россия, Чехия, Болгария, Жапония, Мексика, Перу, Оңтүстік-Батыс Азия елдерінде жүргізіліп жатыр.

Көп елдерде хлорелланы кондитер өнімі өндірісінде қолданылады. Жапонияда жыл сайын импортқа және экспортқа 8 млн. бутылка шамасында арнайы сүт өнімдерін, әр бутылка құрамына 0, 5 гр. Хлорелла болады. Хлорелланы нан, балмұздақ және тағы басқа азық-түлікке қосады.

Хлорелладан жасалған препараттарды жалпы нығайтуда және биостимулдеуші өнім ретінде қолданылады. Ең эффектісі тәулігіне 1, 0-2, 0 г дозадан құрғақ биомассаны жүйке ауруына ұшыраған науқастарға қабылдауына болады екен.

Чехияда микробалдырлардан ұнтақ, май мен спирт экстрактын, дәрі, шам, т. б. жасайды. Бұл препараттар минералды және витаминдық айналымды жақсылап қана қоймай және де қабынуға қарсы, ұлпалардың бітуіне, шіру процесіндегі жағымсыз иістерді жоюда көмектеседі. Құрамында хлорелла бар препараттар жараларды емдеуде, күйгенде, қабыну процестерінде, шаштың тусуінде кеңінен қолданылады.

Әсіресе хлорелланы мал шаруашылығында витаминді-минералды азық- жем есебінде қолданады. Хлорелланы малдарға азық-жемді Жапония, АҚШ, Англия, Австралия, Польша, Чехия, Болгария елдерінде, ТМД елдерінен Өзбекстан, Молдова, Украинада және тағы басқа республикаларда өсіріп жатыр.

Көптеген балдырларды өсіруде әдеттегі минералды орта немесем арнайы жасалған балансты құрылғыларды қолданады. Кейде биомасса бағасын төмендету мақсатында пайда болған минералды тыңайтқышты немесе табиғи минералды суды қолданады. Экономика жағынан тиымдысы, бір неше ағынды суларды, сондайақ, қантты сулар және гидролиз зауыттарының суын хлорелла өсіруіне пайдаланады. 60 жыл бұрын балдырларды көптеп өсіру негізінен, көк- жасыл (Chlorella, Scenedesmus, Ankistrodesmus) басталған.

Фототрофты балдырлар қолданыста пайдалануға арнайы тоғандарда, бекітулі қондырғы аппараттарда сондайақ, жасанды жарықтықта қатал бақылау жағдайында жүзеге асырылады.

Фототрофты балдырларды өсіру, әсіресе балдырларды ашық аспанда (экстенсивті өсіру) жүргізіледі, ең бастысы биомасса алу мақсатында және ағынды суларды тазалауда қолданылады [9] .

Соңғы жылдарға дейін жер шарындағы халықтардың көбеюіне байланысты, азық- түлікке қанағаттандырылуы өсіп келе жатыр, ең негізгісі ауыл шаруашылығының өндірісі интенсификациясы есебінен. Бұған қоса ғылым және техниканың жетісуіне байланысты жаңадан өндірістері жолында құнды азықтық және жемдік заттарды алуға мүмкіндіктер туды. Солайша, нәтижесінде күшті өндірістер жаратуда микробиологиялық синтез адамдарға, жануарларға белоктарды, амин қышқылдарды және физиологиялық белсенді қосулыстарды қамтамасыз етеді. Бұл құбылыстарда ең перспективті және экономды болып көптеген микробалдырларды өсіруде микробиологиялық синтезден құнды органикалық қосылыстарды жарық энергиясы және көмір қышқылдар есебінен көп түрде жнзеге асыруға болады, сондайақ бұрыннан дәлелденген биосинтез алуда гетеротрофты ларға қарағанда автотрофтылардан биомасса алу өте нәтижелі болып келеді. Басты қызығушылықты протококкалы микробалдырлар сондай-ақ хлорелла лайық бола алады, өзінің сирек құрамына ие, өсіруде ерекше қиын талап қоймайды. Микробалдырлар сонымен цианобактериялар, протококкалылар суда тіршілік ететін ағзалардың негізгі қорегі болып келеді, түрлі суаттарда өнімділігі жағынан басты роль атқарады, сонымен олар личинка, балықтардың ас-қорыту жолдарының балансын устауда маңызды роль атқарады. Зерттеулер нәтижесінде хлорелланың азғана жаңа биомассасы балықтың өсуіне, жақсы биологиялық стимуляторы бола алады екен. Және мәлім болуынша балдырлардың органикалық заттары гетеротрофты микроорганизмдерге қолданады, олар топырақтың микробиологиялық белсенділігін жоғарылатады және өнімділігін жоғарылатуға де әсер етеді.

Басты маңызды мәселелердің бірі табиғаттан бөліп алу, селекциялы әдіспен жоғары формалы балдырлар алуда және олардың біріншілік өнімділігіне баға беруде турлі зоналы станцияларда, түрлі климаттық жағдайларда алып журіледі. Ерекше маңызды факттың бірі, бұл жұмыстарды бірдей әдіспен стандартты жағдайларда жұмыс жасау келісімділікпен қажет.

Балдырлардың және жоғары өсімдіктерді өнімділігін ( бидай, редиска, жемдік бұршақ) энергетикалық бірдей жағдайларда теңестіргенде шамамен фотосинтетикалық өнімділігін тең етіп көрсетті. Бірақ балдырлардың клетчаткасы аз мөлшерді қурайды және белоктармен каротиноидтарды көп жинайды [10] .

Негізгі мәселелердің бірі балдырларды өсіруде олардан көп өнімді биомасса алу мен олардан азық - жем алу мақсатында зерттеу мумкіншіліктері қарастырылады. Осы мақсаттармен негізгі шарттарды орындауда зерттеушілер (биореактор) қондырғылырды жасап, орнықтыруға қаратылған, бұл қондырғыларда балдырлардың қарқынды өсуі қамтамасыз етіледі сапалы белокты - витамин биомассасын алу мақсатында.

Қазіргі уақытта түрлі мемлекеттерде өндірістік құрылғылардың әр-турлі типтегі балдырлар биомассасын алуда өндірістер негізінде жасалынып жатыр. Біріншілерден болып Жапония зерттеушілері Tamiya (1955) және Nakamura (1961) . Олар домалақ ашық цементтелген бассейн- дер диаметрі 3-20 м қалыңдықтағы балдырлардың 10-12 см қабатты суспензиядан туратын қондырғыны ұсынды. Суспензияны араластыру насос көмегімен жүзеге асырылады, ол бассейннен сұйықтықты алып, оны құбырлар арқылы қайта әкеледі, тасталған суспензия реактиві есебінен. Бұл типтегі қондырғыны қолдануда балдырлардың бір тәулікте су бетінен 1м ² лі -2-18, 5 г құрғақ зат өнімділігі жоғарылады. АҚШ та жіңішке қабатты, мөлдір полиэтиленді құбырлардан жасалған, жабық сақина түріндегі қондырғы ұсынылған. Суспензияның көлемі 400 л. Араластыруды циркуляциялы әдіспен, насос көмегімен жүргізіледі.

Көп жылдар бойы (1968 ж. Бастап) өндірістік қондырғыларды орнатуда микробалдырларды өсіруде СССР дің Жоғары Ғылими Зерттеу Институтының микробиология өндірісі бөлімінде биотехник мамандар жұмыс жасады. Олардың жұмыс жасаған қондырғыларының бірі Андижан қаласында гидролиз зауыты аймағында қурылған. Культиватор диаметрі 3 м, oл цилиндр түрдегі герметикалық корпустан, түбі метал және төбесі жарық өткізгіш мөлдір пластиктан немесе силикатты әйнектен турады [11] .

Балдырлардың биомассасын ашық аспанда өсіріп алуда қарапайым және арзан құрылғылар қолданылады. Көбінесе олар домалақ немесе тікбұрышты онша терең емес бассейндерден, сирек түрлі формалы траншейлерден, лотоктар, цистерна, цементтелген немесе полиэтилен пленкалармен төселген қандарғылардан турады. Өлшемдері қолданылу аймақтарына байланысты түрліше болады, кіші молшерден улкенге дейін 1000-2000м ² ауданды болады. Бұл құрылғыларды жерде немесе үйдің төбесіне жайғастырады. Алайда ашық культиваторларда балдырларды өсіруде температураны реттеу қиын, сондықтан оларды аз булытты және жауын- шашын жоқ аймақтарда өсіреді. Әдетте оларды тропиктік және субтропиктерде өсіру ыңғайлы. Ащық түрде өсіргенде балдырлардың тәуліктік өнімі 25-33 гр құрғақ массалы 1м ² ден аспайды. Негізінен ашық түрде балдырлардың өсуіне кедергі жасайтын мәселелердің бірі ауа райы жағдайының болмауынан тұрақты өнім алу мүмкіншілігі жоқ. Бұл кемшіліктерді жоюда кейде табиғи жарығы бар жабық қорылғыларды қолдынылады. Бұл кезде балдырларды мөлдір құбырларда немесе арнайы жасалған культиваторларда өсіреді, оның ішінде температура, рН және СО ₂ - нің берілуін қамтамасыз етілуін автоматты түрде қадағаланады. Бұл жабық түрдегі құрылғылар балдырлардың өнімін 1, 5-2, 0 есе жоғарылатуға мүмкіншілік береді. Балдырлардың өсу жылдамдығын жоғарылатуда ортаға СО ₂ (1-5%) мен байытылған ауаны жібереді. Болгария мен Венгрияда көптеп балдырларды өсіргенде көмір қышқылды бұлақтарды қолданады және перспективті болып табиғи газбен жанған өнімдерді немесе көміртегі диоксидін қолдану [12] .

Балдырларды қарқынды өсіру арнайы жасалған күрделі конструкторлы құрылғыларда жүреді, оларға күшті жарық көздері беретін және қоректік ортаны автоматты түрде устайтын, рН -ы, температура, СО ₂ -і концентрациясы және дақылдың тығыздығы реттелінуі қондырғылардың құрылысына байланысты периодтық, ағынды немесе комбинирленген өсіру жүреді, өсіру процесі бір сатылы немесе көп сатылы болады. Балдырлардың (мысалы: Chlorella штам К) жоғары өнімді штамдары селекция немесе мутагенез жолы арқылы алынады. Қарқынды өсіруде тәулігіне 1л ден 30-40 гр құрғақ масса алуға болады. Дегенмен элекро энергия шығындарға байланысты, өнім бағасы анағурлым көп.

Жабық автоматты тәжрибелі қондырғылырда жасанды жарықпен хлорелланың өнімділігі тәулігіне 100-140г құрғақ зат м ² ді құрайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.