Күкіртсутекті коррозия

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

Реферат

Бітіру жұмысы кіріспеден, әдеби шолу, тәжірибе әдістемесі, алынған нәтижелер және оларды талқылау, қорытындыдан және әдебиеттер тізімінен тұрады. Жұмыс 45 беттен құралған, 2 кесте және 11 сурет.

Негізгі ұғымдар: мұнай, күкіртсутек, ингибитор, бис (бутоксиэтил) гексил амин, бис-(этоксиэтил) гексил амин, тежелу коэффиценті, қорғау эффектісі, болат, гравиметрия, ингибирлеуші композиция.

Зерттеу объектілері төменде көрсетілген: бис (бутоксиэтил) гексил амин және бис-(этоксиэтил) гексил амин. Коррозиялық зерттеу жұмысы Ст-3 болат үлгісінде жүргізілген. Негізгі жұмыс электролит ретінде коррозиялық ортада, құрамында 0, 8 г/л H ₂ S.

Жұмыс мақсаты ингибирлеуші қосылыс бис- (бутоксиэтил) гексил амин және бис- (этоксиэтил) гексил амин қосылыстарының болат коррозиясының процесінде күкіртсутек құрамды ортада зерттелуі.

Болат коррозиясын зерттеуге гравиметриялық, электрхимиялық әдістер қолданылды. Ст-3 болат үлгі динамикалық және статикалық жағдайларға қойылды.

Ингибирлеуші композиция бис (бутоксиэтил) гексил амин және бис-(этоксиэтил) гексил амин күкіртсутектік құрамды ортада болатты қорғау эффектісі жоғары дәрежеге жетті.

Мазмұны

КІРІСПЕ . . . 3

1. Әдеби шолу 1. 1 Күкіртсутекті коррозия . . . 4

1. 2 Ингибиторлар . . . 10

1. 3 Органикалық қосылыстардың болат бетінде адсорбциялануы . . . 20

ІІ ПРАКТИКАЛЫҚ БӨЛІМІ.

Болаттың коррозиялық сипатын бақылау әдістері . . . 24
Электрхимиялық әдістер . . . 25

2. 3 Электрод - электролит шекарасындағы импедансты өлшеу . . . 30

2. 4 Нәтижелер және оларды талқылау . . . 33

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 40

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 41

КІРІСПЕ

Мұнайды өндіру, өңдеу, сақтау тасымалдау барысында өнімде күкіртсутектің болуы болат қондырғыларының және құбырларының коррозиялық бүлінуіне әкеледі. Күкіртсутек - мұнайдың агрессивті ( бұзғыш) құрамдасы ретінде құбыр бетінің жұқаруына ғана емес, кернеу әсерінен металдың беріктілігінің төмендеуіне әкеледі. Бұл бізге бірқатар экологиялық және экономикалық шығындар алып келеді. Бұл үшін металдың функцияналдық қасиеттерін сақтай отырып, коррозияны тежейтін немесе болдыртпайтын қорғаудың тиімді әдісінің бірі - коррозия ингибиторларын қолдану, олардың әсер ету механизмі - металл бетін өзгертулерге (модифицирлеуге) негізделген.

Бұл жұмыста болат коррозиясын табиғи қосылыстар және органикалық химия кафедрасында синтезделген құрамында азот бар органикалық қосылыстардың коррозияға қарсы ингибиторлық қасиеттері зерттелді, зерттеу нәтижесі бұл қосылыстардың кейбіреуі коррозия жылдамдығын едәуір төмендететінін көрсетті.

1. Әдеби шолу

1. 1. Күкіртсутекті коррозия

Коррозия - металдың қоршаған ортамен электрохимиялық немесе

химиялық әсерлесуі, басқаша сыртқы ортаның физико-химиялық әсерінен тұрақтырақ тотыққан күйге өтіп, өзіне тән қасиеттерін жоғалтатын металдардың бүлінуі, сыртқы тоқ жүрмегенде, ерітіндіге батырылған металл бетінде өздігінен жүретін процесс.

Коррозияның түрлі формаларға ие болады, және ол тек сырт көзге көрінетін жай өзгерістермен ғана емес, сонымен қатар механикалық қасиеттердің түбегейлі жойылуына әкеп соғуы мүмкін.

Коррозияның экономикалық салдары өте маңызды орындарды алады және оны анықтаудың өзі қиындық тудырады. Коррозия өндірістің тоқтап қалуына және дамуына қоршаған орта мен дайын өнімнің бүлінуіне, белгілі бір процестердің тежелуіне әкеп соғады.

Металмен әсерлесетін қоршаған ортаның сипатына байланысты процесс механизмі бойынша электрохимиялық (электролиттер ерітінділеріндегі, топырақтағы, атмосфералық жағдайдағы коррозия) және химиялық (электролиттер қатыспағандағы металл бетіндегі жоғары температуралық коррозия, сонымен қатар электролиттер еместегі коррозия) коррозияны бөліп қарастырады.

Химиялық коррозия - бұл металдардың коррозиялық ортамен әрекеттесу процесі, мұнда металдың тотығуы және қоршаған ортаның компонентінің тотықсыздануы бір сәтте жүреді. Бұл процестің механизмі химиялық болып саналады, ал химиялық процестің жылдамдығы химиялық кинетикасының заңдылықтарына бағынады да, металдың потенциалының өзгеруіне тәуелсіз болады. Химиялық коррозия кезінде нақты бір зат түзіледі, ол металдардың тотығы, сульфидтер немесе хлоридтер.

а) газ коррозиясы - металл бетінде ылғалды конденсациялау мүмкін болмаған жағдайда газ бен бу қатысында жүзеге асырылатын процесс (пеш қондырғыларының, іштен жану қозғауыш, жану камераларының коррозиясы) ;

б) бейэлектролиттердегі коррозия - электр тогын өткізбейтін ерітінділердегі коррозия (бензин мен спиртте) .

Электрохимиялық коррозия:

а) атмосфералық - теңіз, көл, өзен, мұхит жағалауындағы атмосферада (ылғал ауада) орын алатын коррозия;
ә) топырақ коррозиясы;

б) тұздар балқымаларында;

в) электролиттерде (қышқыл, сілті, тұз ерітінділерінде) өтуі мүмкін.

Бірде электролит аймағында, бірде атмосферада өтетін аралас типті коррозия да орын алуы мүмкін [1] .

Мұнай мен газды өндіру, өңдеу мен тасымалдау кезінде металл қондырғыларының коррозиялық бүлінуі агрессивті орта мен табиғаты әр түрлі механикалық кернеулердің бірге әсер етуінен туындайтын химиялық процес боыл келеді. Металл мен оның кұймаларының күкіртсутекті коррозиясы құрамында күкіртсутек пен металл сульфидтері болатын агрессивті ортада болады [2] .

Коррозиялық ортаның құрамына, қондырғылардың құрылымы, мұнай

мен газды тазарту және өңдеу технологиясына байланысты коррозияның келесі маңызды формалары кездеседі: 1) салыстырмалы біртекті; 2) эрозиялық; 3) қабаттар түзуші; 4) питтинг (нүктелі) ; 5) жергілікті (көмірқышқылды және сулы фаза шекарасында) ; 6) терең емес шұңқырларға толы тегіс түпті; 7) жарықты.

Коррозияның осы аталған барлық формаларында деполяризация күкіртсутек молекуласы мен оның диссоциациясы кезінде түзілетін сутек иондарының қатысымен жүзеге асады. Деполяризация сонымен қатар көмірқышқыл газының еруі нәтижесінде түзілетін оттегі және сутек иондарының әсерінен де орынға ие болуы мүмкін [3] .

Көптеген зерттеулерде көрсетілгендей [3-5], күкіртсутек темір мен болат коррозиясының, әсіресе қышқыл ортада, күшті стимуляторы болып табылады.

Күкіртсутек қатысында технологиялық құралдардың біркелкі коррозиясының жылдамдығы жылына 1, 0-1, 5 мм құрайды. Егер ортада күкіртсутекпен қатар оттегі, көмірқышқыл газы сияқты күкіртсутектің агрессивтігін арттыратын тағы басқа қоспалар болса, коррозия жылдамдығы дереу ұлғаяды (жылына 6-8 мм дейін) . Сонымен қатар, көп жағдайда, металдың бетінде сульфидті қабаттар мен дифференциалды аэрация буларының түзілуі нәтижесінде локальді бүлінулер байқалады [6] . Жеке жағдайларда локальді коррозияның жылдамдығы жылына 10 мм және одан да көп болуы мүмкін [7] .

Күкіртсутек молекуласы полярлы және шартты түрде ара қашықтығы S-H 1. 35А ⁰ , H-S-H байланыстарының бұрыштары 92°20, диполь моменті 0. 89-1. ID, тең бүйірлі үшбұрыш ретінде бейленген. Газ күйіндегі күкіртсутек суда және сулы орталарда шекті ериді. Ерігіштігі температура артқан сайын төмендейді [8] .

Ортаның рН-на байланысты күкіртсутек электролитте келесі молекулалық және иондық формулаларда болуы мүмкін: H ₂ S, HS ^- , S ^2- . рН < 6 болғанда күкіртсутектің негізгі бөлігі электролитте молекулалық еріген газ күйінде жүреді, тек рН > 6 HS ^- иондары пайда болады. S ^2- иондары күшті қышқылды электролиттерде аз мөлшерде түзіледі [9] . Таңбалы күкірттің атомдарымен тәжірибе жүргізген кезде, темірде қышқыл ерітінділерден H ₂ S молекулалары емес, төмен концентрациясына қарамастан, HS ^- иондары [10] адсорбцияланады.

Әлсіз қышқыл және негіз ерітінділер үшін бастапқыда анықталғандай [11], темірдің еру жылдамдығы, оның бетінде темір сульфидінен (макиновит) тұратын коррозия өнімдері түзілетіндіктен, уақыт барысында бірнеше рет төмендейді. Сульфидті коррозия жылдамдығын бастапқыда түзілген темір сульфидінің ұсақ кристалды қабатының қалындығы бойынша анықтаған. Сондықтан, күкіртсутекті коррозияның механизмін зерттеген кезде, түзілетін коррозия өнімдерінің электродты реакция кинетикасына әсерін ескеру керек. [12-14] жұмыстардың нәтижелері бойынша макинавиттің өсуі мен металдың еруі бір кезде орын алады. Егер металдың анодты еруі келесі реакция бойынша

Fe + Н ₂ О + H ₂ S → FeHS ^- _adS + H ₃ O ⁺

FeHS ^- _adc → FeHS ⁺ _adC + 2e ^- ,

Онда FeHS ⁺ _adS комплекстері макинавиттің өсуші қабатына кіруі немесе еритін комплекске гидролизденуі мүмкін:

FeHS ⁺ _adC → Fe _(1-x) + x HS ^- + (l-x) Н ⁺ (рН=4-7) FeHS ⁺ _adc + Н ₃ О ⁺ → Fe ²⁺ + H ₂ S + Н ₂ О (рН=2-3)

Мұнай-газ жэне мұнай химия металл қондырғыларының көбіне жұмыс барысында және табиғаты әр түрлі қалдық механикалық кернеулер(статикалык, динамикалық, циклдық) әсер етеді. Сондықтан олардың коррозиялық білінуінің табиғаты, көп жағдайда, механохимикалық болады [15] . Сол себептен металдың кернеулі күйінің қондырғылардың күкіртсутекті коррозиясының өту сипаты мен жылдамдығына әсерін дұрыс бағалауды қажет етеді және оны дұрыс бағалай білу керек.

Қазіргі кезде болаттың коррозиялық шытынауының жалпы механизмі жоқ, бірақ көп жағдайда қышқыл ортада коррозиялық шытынаудың өту ерекшеліктерін механохимиялық негіздерге сәйкестендіріп қарастыруга болады [18-21] . Олар жарықтардың өсуі механикалық кернеулермен белсендірілетін электрохимиялық процесс ретінде қарастырады.

Қазіргі кезде күкіртсутекті ортада болатқа жалпы коррозия емес, әр текті кернеулер әсерінен металдың бүлінуі үлкен қауіп тудырады. Бұндай бүлінудің механизмі әлі анықталмаған, бірақ ол болаттың күкіртсутекті ортада коррозиялану салдарынан түзілетін сутек окклюзиясымен байланысты деп есептеледі [14, 15] .

Металдардың коррозиялық тозу табиғатын ашып түсіндіретін бірнеше тұжырымдамалар бар. Адсорбциялық-электрохимиялық тұжырым бойынша [22] бүлінудің бірінші акті - металдың беттік энергиясын төмендететін және коррозиялық шытынаулардың түзілуін жеңілдететін ортаның беттік активті компоненттерінің адсорбциясы болып табылады. Олардың туындау орталықтары - коррозиялық шұңқырлар, ал дамуын механикалық кернеу мен сутектену қамтамасыз етеді. Коррозиялық тозу жарықтары кернеудің эффективті концентраттарының мөлшеріне дейін жетеді. Пайда болған жарық төбесінде беттік энергияның адсорбциялық төмендеуі де стимулдайтын фактор болып табылады. Субмикрорельеф шоқыларында жалпы коррозияның қарқындылығына әсер ететін коррозиялық процестер белсенді өтеді. Циклды деформациалардың жоғары амплитудаларында, яғни коррозиялық ортаның әсер ету уакыты аз болғанда, металдың электрохимиялық еруі қарқынсыз, сондықтан беріктіктің төмендеуі сутектенудің адсорбциялық әсерінен өтеді. Ортаның әсер ету уақыты артқан сайын, яғни циклдық деформацияның амплетудасы кішірейген сайын электрохимиялық фактор белең алады [23] .

Күкіртсутек қатысында болатта сутек концентрациясы тез артады [7, 20, 21] . Күкіртсутек сутек бөліну реакциясына «уландырушы» эффект көрсетеді [21] .

Күкірсутек әсерінен темір мен сутектің абсорбциясының ұлгаюының механизмі жайлы бірнеше болжамдар жасалған [22] . Иоф пен Кам жасаған гипотезада [26] реакциялардың келесі реті қарастырылған:

H ₂ S + Н ₂ О→ Н ₃ О ⁺ (1)

Fe + HS ^- → Fe (HS ^- ) _ads (2)

Ғе + H ₂ S + Н ₂ О → Fe (HS ^- ) ₂ + Н ₃ О ⁺ (3)

Fe (HS ^- ) _ads →Fe (HS ^- ) _ads + е (4)

Fe (HS ^- ) _ads → Fe HS ⁺ + е (5)

FeHS ⁺ + Н ₃ О ⁺ →Fe ²⁺ + H ₂ S + H ₂ O (6)

(2) және (3) кезеңдерде темірде HS ^- иондары адсорбцияланады да, беттік Fe (HS ^- ) _ads катализаторы түзіледі, ол өз кезегінде келесі электрохимиялық реакцияларды (4, 5) FeHS ⁺ катиондарына дейін тотығады, ал олар иондарымен Ғе ²⁺ H ₂ S (27) түзеді.

Fe + HS ^- → Fe (HS ^- ) _ads

Fe (HS ^- ) _ads Н ₃ О ⁺ → Fe (H-S-Н) _ads + H ₂ O

Fe (H-S-Н) _ads е → Fe (HS ^- ) _ads + H _ads

Беттік Fe(HS ^- ) қосылысы Н ₃ О ⁺ иондарынан протондарды қосып альш . лярлы комплекс - катализатор Fe(H-S-H) _ads береді. Оның катодты реакциядағы протондары, молекулаларға рекомбинациаланатын және газ күйінде бөлінетін немесе металға диффундирленетін, адсорбцияланған Н s атомдарына дейін тотықсызданады. Осы реакцияның нәтижесінде адсорбцияланған HS ^- иондары қайта қалпына келеді.

Беттік концентрация жэне HS ^- иондарының темірдің беттік атомдарымен байланысының беріктігі катодтық потенциалдық артуымен кемиді, бірақ сутек иондары электродка жақындап, протондар адсорбцияланған HS ^- иондарына оңай қосылатындықтан, катализатордың белсенділігі мен концентрациясы артады. Кіші катодты потенциаларда HS ^- иондарының металмен байланысының беріктігі жоғарылайды, лабильды комплекс түзілмейді және каталитикалық катодты процесс күрделенеді, сондықтан күкіртсутекпен катодты реакциялардың кіші токтардағы ілгерілеуі түсіндіріледі. Сонымен HS ^- иондарының темірмен байланысының беріктігі артқан кезде олар өздерін галоидты иондарға сәйкес көрсетеді.

Катодты реакцияның каталитикалық механизмі айналмалы диск электродымен жасалған тәжірибелер нәтижелерімен дәлелденеді [28] . Ол бойынша катодты реакцияда күкіртсутек разрядталмайды, бірақ сутек иондарының разрядталу реакциясын жылдамдатады. Тафель түзулерінің иілу коэффициентінің H ₂ S концентрациясының артуымен төмендеуі катализатор концентрациясының өсуімен оның белсенділігінің теріс потенциалының жоғарылауымен байланысты.

Иоф пен Кам тәжірибелік мәліметтерге сүйеніп, HS ^- аниондары Н ⁺ иондарынын разрядталуын жылдамдатады. Бірақ интерпретация толық анықталмаған, өйткені реакцияның параметрлері белгісіз және қышқыл орталарда H ₂ S мөлшері HS ^- қарағанда көбірек. Сондықтан Кавашима және басқалар [29] реакциялардың келесі ретін ұсынды:

H ₂ S _ads + е ^- →→ H ₂ S ^- _ads (1)

H ₂ S _ads + Н ⁺ _ads → H ₂ S . . . H _ads (2)

H ₂ S . . . H _ads → H ₂ -S _ads + H _ads (3)

Олар H ₂ S Тафель бұрышын өзгертпейтінін және қышқыл ортадағы катодты аса кернеуді төмендететінін көрсетті. Олардың моделінде күкіртсутек электронды темір бетінде сутек ионында тасымалдайтын көпірше ролін атқарады.

Бокрис және басқалар [30] ұсынған моделде сутек абсорбциясының ұлғаюы М- H _ads , _w байланыс энергиясының төмендеуімен байланысты. W төмендеуі сутек бөліну процесінің разрядталу реакциясының активациялық энергиясын жоғарылатады. Сонымен, осы модель қолданылатын жүйелерде аса кернеу күкіртсутек концентрациясының артуымен ұлғаяды. Күкіртсутек катодты аса кернеуді төмендететін жағдайларда Бокрис моделін колдануға болмайды [7, 19, 24] . Больмер [31] жалпы реакцияның моделін ұсынды:

2H ₂ S + 2e ^- →H ₂ + 2HS ^-

Бұл модельдің рационалдығы токтар диффузиямен шектелген токтардан жоғары болуында: сутектің бөліну механизмі - HS ^- концентрациясының немесе H ₂ S/ HS ^- функциясының қатынасы. Бірақ оның анализі толық емес, өйткені сутектің бөліну реакциясы мен сутек адсорбциясының параметрлері белгісіз.

Кучер Л. О., Васеленко И. И өз жұмыстарында сутек бөліну реакциясы мен сутектің күкіртсутек ортасында металға енуінің I-P-Z жалпы моделін ұсынды. Осы модельге сәйкес күкіртсутек сутектің 2HS ^- арқылы разрядталуы үшін көпірше ролін атқара алады:

H ₂ S ^- _ads + Н ₃ О ⁺ → (H . . . H ₂ S) + Н ₂ О (1)

(H . . . H ₂ S) + Н ₂ О → (H . . . H ₂ S) _ads + H ₂ S (2)

(H . . . Н ₂ S) _ads + Н ₂ О→ H _ads + H ₂ S + H ₂ О (3),

мұндағы H ₂ S _ads - теңдеудегі протонды разрядтайды (1), (2) теңдеудің тұрақты H ₂ S молекуласы болады. Сонымен қатар, рекомбинация реакциясы сутек атомдарының диффузиясын баяулатып, металл бетіндегі сутектің рекомбинация орталықтарын жабу арқылы аралық (H . . . H ₂ S) өніммен шектелуі мүмкін. рН жоғары болғанда (H ₂ S) /(H ⁺ ) қатынасының жоғары қатынасында химиялық десорбцияға азырақ көңіл бөлінеді.

[32] жұмыста күкіртсутектің ерітіндідегі концентрациясына байланысты темірде FeS ₂ , FeS мөлшері әр түрлі болатын қабаттар түзіледі. Пирит (FeS ₂ ) пен троилит (FeS) мөлшері артқан сайын қабаттардың қорғау эффекттері артады.

Бірақ күкіртсутекті ортада қолданылатын металл қондырғылары үшін басты қауіпті жалпы коррозия емес, металдың сынғыштығы мен шытынауына әкелетін сутектену туғызады [33] . Құрғақ күкіртсутек қалыпты температурада коррозиялық шытынауға әкелмейді [15] . Бұл кезде шытынау сутектену нәтижесінде электрохимиялық сутектік коррозия механизмі бойынша жүзеге асырылады [16] . Газ күйіндегі күкіртсутекте коррозиялық шытынау ылғал болған жағдайда орын алады [16] . Диффузиямен бақыланатын сутектің болатта еру жылдамдығы «металл - сульфидті қабықша» шекарасында атомарлы сутектің концентрация градиентін түзетін коррозия жылдамдығына байланысты.

Сонымен күкіртсутек коррозиямен қоса сутектенудің күшті стимуляторы болып табылады. Құрамына ҒеСО ₃ , ҒеО, кейде сульфидтер Fe _x S _y кіретін катодты тұнбалардың түзілуі мұнай өндірісіндегі сулы орталарда көмірқышқылды коррозияны үдетеді.

Күкіртсутекті коррозияның жоғарыда көрсетілген механизмдерінен, күкіртсутекті ортада темір электродтарында коррозиялық процестер күрделі механизм бойынша өтеді және сыртқы, ішкі жағдайларға тәуелді деп қорытынды жасауға болады.

1. 2. Ингибиторлар

Эффективті ингибиторларды жасап шығару мен өндірудің күрделілігі - олардың көптеген талаптарға сай болуында, мысалы ретінде минималды концентрациясы қорғау эффектісінің белгілі бір механизмімен қамтамасыз етуі керек, технологиялық, ( ингибиторларды енгізу қондырғының технологиялық уақыт мерзіміне зиян келтірмеуі керек, өнімнің сапасын төмендету немесе екіншілей процестердің катализаторларының жұмысына кедергі жасамауы керек) экономикалық тиімді, тотығу - тотықсыздану процестеріне шыдай алатындай, жұмысшыларға улы кері әсер тигізбеу және қоршаған ортаның ластану қаупін туғызбау керек [34] .

Коррозияның электрохимиялық жағдайда өтуіне баяулатқыш әсерінің механизмі бойынша ингибиторларды анодты, катодты және экрандаушы, яғни металдың активті бетін бөлектейтін деп бөледі. Құрамы бойынша ингибиторлар органикалық және бейорганикалық болып жіктеледі. Қолдану талаптары бойынша ингибиторларды ұшқыш ( атмосфералық коррозия жағдайында қорғау эффектісі жоғары) және ерітінді ингибиторлары деп бөлінеді. Ингебиторлардың әсер ету эффективтігі ортаның рН-на тәуелді болатындықтан, оларды қышқылдық, негіздік және бейтарап орталарға арналған ингибиторлар деп бөледі. Әсер ету механизмі бойынша ингибиторлар анодты, катодты және аралас (анодты және катодты баяулату бірдей болған жағдайда) деп жіктейді.

Құрамында азоты бар көптеген ингибиторлардың ішінде И-1-А, ЧМ _(р) және КХО қоспалары күкірсутек ортасында болаттың корозиялық механикалық ыдырауы мен сутектенуді, сутектік сынғыштықты тежейтін тиімді ингибиторлар болып саналады [80] . Кәп жағдайда ингибитор құрамында - азот, күкірт, оттегі, фосфор сияқты гетероатомдар кіретін әр түрлі класқа жататын органикалыұқ қосылыстар. Ингибиторлық әсердің эффективтігі мына қатарда ұлғаяды:R-OH, R-NH ₂ , R-SH. Бірақ іс жүзінде коррозия ингибиторлары ретінде негізінен азотты қосылыстар қолданылады.

Өндірісте қолданылатын күкіртсутек коррозиясының ингибиторларының көбі құрамында азоты бар органикалық қосылыстар, негізінен аминдер мен олардың туындылары. Мысалы ретінде пиридиннің туындылары қышқылдық коррозия мен болаттың сутектенуін тежейтін эффективті ингибиторлар. Бұл заттардың әсер ету механизмі блокировкалық сипатқа ие, сондықтан олардың жан жақты ингибиторлар деп болжауға болады.

Батыс Қазақстан шикізатында күкіртсутектің жоғары концентарциясы бар, мұнай газ конденсатты кен орындарының ашылуына байланысты мұнай - газ өңдегіш және өндіргіш құрылғылардың коррозиясы күшеюде. Мұнай өңдеу барысында температураны жоғарылату мұнай күкірт органикалық қосылыстардың ыдырауына әкеліп соғады, сәйкесінше коррозиялық белсенді күкіртсутектің концентрациясының жоғарылауына мүмкіндік береді.

Мұнай құрамында коррозиядан қорғайтын ингибиторлар болса да, химиялық шикізатын немесе өндіріс қалдықтарынан арнайы синтезделген қосылыстарды пайдалану қажет. Мұнай мен газ өндіру, тасымалдау барысында қоолданылатын металл заттардың коррозиясымен ылғи қатаң күрес жүргізіліп отырса да аппаттардың, яғни табиғатты ластауды тоқтата алмай отыр. Қазақстанда Отандық коррозия ингибиторларының тапшы болуы республикамызда ингибиторлардың қолданылуын тежеп тұр. Өндірісте қолданылып жүрген күкіртқышқылды коррозия ингибиторлары, азот құрамдас органикалық қосылыстардан дайындалу үстінде. Олар алифатты және қанықпаған аминдер, амидоаминдер, пиридин туындылары, амидозолиндер [35] болып келеді.

Салмақтың әдісі ингибитордың тек жалпы корғағыш әсерін анықтауға мүмкіндік береді. Кинетикалық әсердің үлесін поляризациялық өлшемдердің нәтижелері бойынша металл бетінің ингибитормен толуының дәрежесін білу қажет [36] -ші жұмыста азот атомының бөлінбеген электрон жұбы мен темір атомының d-
орбитальдері есебінен болатын металл бетінде адсорбциялануына
негізделген азот құрамдас ингибиторлардың қорғағыштық

қасиеттерінің механизмі қарастыратын.

Бұл металл бетін оң зарядтап, ерітіндіге темір катиондарының

шығуына кедергі жасайды. Күкіртсутекті коррозиядан тиімді
қорғау үшін тек ингибитордың металл бетіндегі адсорбциясы
жеткіліксіз. Ұсынылатын ингибиторлардың бетпен химиялық әрекетке
түсу қабілеті болуы керек. Күкіртсутекті коррозийны түгелдей
дерлік жоятын ингибиторлардың төмен концентрациялы жұмысшы
ерітіндісі, металл бетінде ингибитор молекуласының темір

иондарымен химиялық әрекеттесетінін айқындайды. Металл бетінде
ингибитерленген күкіртсутек құрамдас орталарда темір атомдарынан,
ингибитор компоненттерінен және гидросульфидті топтардан

тұратын комплексті қосылыстың полимолекулярлы қабықшасы
түзіледі. Ол сульфид кристалдарының еруіне және қайта

кристалдануына бөгет жасап, жоғары қорғағыштық көрсетеді [37] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.