Балалар әлемі интернет-дүкенің құру
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 5
1. Интернеттің ұйымдастырылуы
1.1. Интернет негізгі түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2. Интернет архитектурасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 8
1.3. Қолданыстағы интернет технологиялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.4. Web.қосымшалар құру технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 15
1.5 Электронды бизнес түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
2. Бағдарламалық өнімді құруға қолданылған инструментальды құрал
2.1. HTML гиперсілтемелер тілі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
2.2. JavaScript тілі туралы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 26
2.3. PHP гипермәтіндік процессоры ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 29
2.4. Сайт құрудың әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 33
2.5. Denwer 3 Web . сервер эмуляторы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 35
2.6. MySQL мәліметтер қорындағы мәліметтердің типтері ... ... ... ... ... ... 37
2.7 Joomla туралы түсінігі мен тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 45
2.8 Joomla арқылы MySql МҚБЖ басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 51
3 Балалар әлемі интернет дүкенін құру сиппаттамасы
3.1 Жүйе конфигурациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 53
3.2 Дизайн шаблондарын баптау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 55
3.3 Модульдер мен компоненттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 55
3.4 Интернет дүкеннің құрылу кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 58
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 70
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 71
Қосымша
1. Интернеттің ұйымдастырылуы
1.1. Интернет негізгі түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2. Интернет архитектурасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 8
1.3. Қолданыстағы интернет технологиялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.4. Web.қосымшалар құру технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 15
1.5 Электронды бизнес түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
2. Бағдарламалық өнімді құруға қолданылған инструментальды құрал
2.1. HTML гиперсілтемелер тілі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
2.2. JavaScript тілі туралы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 26
2.3. PHP гипермәтіндік процессоры ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 29
2.4. Сайт құрудың әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 33
2.5. Denwer 3 Web . сервер эмуляторы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 35
2.6. MySQL мәліметтер қорындағы мәліметтердің типтері ... ... ... ... ... ... 37
2.7 Joomla туралы түсінігі мен тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 45
2.8 Joomla арқылы MySql МҚБЖ басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 51
3 Балалар әлемі интернет дүкенін құру сиппаттамасы
3.1 Жүйе конфигурациясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 53
3.2 Дизайн шаблондарын баптау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 55
3.3 Модульдер мен компоненттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 55
3.4 Интернет дүкеннің құрылу кезеңдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 58
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 70
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 71
Қосымша
Интернет-технологиялар қазіргі заманда компьютерде ақпаратты тасымалдау мен өңдеу аймағындағы дамып келе жатқан қолайлы мүмкіндік болып табылады. Осы бағытта пайдаланылатын қолданбалы бағдарламалар саны күннен күнге артуда. Интернет бұл – әр түрлі ақпарат көздеріне қолайлы жол, мысалы, өз алдына оқу, интернет-дүкендер, интернет-банкинг және басқалар. Бұл қосымшалар желілік компьютерлер технологияларына негізделген. Қолданушылардың интерактивті байланысын қамтамасыз етеді. Интернет – қосымшаларды жасау ақпаратты технологиялар облысындағы мамандардың кәсіби тәжірибиелерінің ажырамас бөлігі.
Ақпараттық ағымдармен толық қамтамасыз болу үшін, жобаларды тез және тиімді жасауға мүмкіндік беретін заманға сай технологиялық шешімдерді қолдану керек [1].
Диплом жұмысының өзектілігі тауарды не қызметті жарнамалайтын, сатып алуға тапсырыстарды қабылдайтын, пайдаланушыға есеп айырысу нұсқасын таңдауды ұсынатын CMS Joomla ортасында «Балалар әлемі» интернет дүкенін құру.
Диплом жұмысымның мақсаты – Интернетте программалау технологиясын зерттей отырып интерактивті сайт құру.
Диплом жұмысының міндеттері қазіргі кезде қолданылатын интернет технологияларды, Web-мәліметтер қорын құрудың клиент-серверлік технологиясын және басқару принциптерін үйрену, Apache web-серверінің атқаратын қызметтерін, интернет дүкеннің жұмыс істеу механизмін зерттеу, интернетте программалау принциптерін меңгеру.
Мәселенің қазіргі жағдайдағы деңгейін бағалау CMS Joomla ортасы мен MySQL МҚБЖ ұштастырып, web-қосымшасының клиенттік және администраторлық бөлімдері жасалып, әрбір бөлімнің атқаратын қызметтері қарастырылды.
Зерттеудің теориялық және әдістемелік негіздері – оқу процесіндегі ақпараттық коммуникациялық технологиялар туралы материалдар, қашықтықта мәліметтер қорын жобалаудың теориялық негіздері туралы оқулықтар, материалдар, электронды басылымдарды басшылыққа алу.
Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы мен практикалық маңыздылығы: қосымша PHP, MySQL жинақтары біріктірілген CMS Joomla ортасында жасалған. Ұсынылып отырылған web-қосымша интернетте балаларға арналған заттарды сататын, тапсырыс қабылдайтын дүкен болып табылады. Бағдарламада жасалған өнімді интернеттегі белгілі бір хостингке тіркеп, коммерциялық мақсатта қолдануға болады. Web-қосымша бағдарламасы интернетте кез келген қолданушыға қажетті балаларға арналған заттарды сатып алуына қолданылатын web-дүкен қызметін атқарады. Осы қосымшаны балаларға арналған дүкендерінде қолдануға болады.
Ақпараттық ағымдармен толық қамтамасыз болу үшін, жобаларды тез және тиімді жасауға мүмкіндік беретін заманға сай технологиялық шешімдерді қолдану керек [1].
Диплом жұмысының өзектілігі тауарды не қызметті жарнамалайтын, сатып алуға тапсырыстарды қабылдайтын, пайдаланушыға есеп айырысу нұсқасын таңдауды ұсынатын CMS Joomla ортасында «Балалар әлемі» интернет дүкенін құру.
Диплом жұмысымның мақсаты – Интернетте программалау технологиясын зерттей отырып интерактивті сайт құру.
Диплом жұмысының міндеттері қазіргі кезде қолданылатын интернет технологияларды, Web-мәліметтер қорын құрудың клиент-серверлік технологиясын және басқару принциптерін үйрену, Apache web-серверінің атқаратын қызметтерін, интернет дүкеннің жұмыс істеу механизмін зерттеу, интернетте программалау принциптерін меңгеру.
Мәселенің қазіргі жағдайдағы деңгейін бағалау CMS Joomla ортасы мен MySQL МҚБЖ ұштастырып, web-қосымшасының клиенттік және администраторлық бөлімдері жасалып, әрбір бөлімнің атқаратын қызметтері қарастырылды.
Зерттеудің теориялық және әдістемелік негіздері – оқу процесіндегі ақпараттық коммуникациялық технологиялар туралы материалдар, қашықтықта мәліметтер қорын жобалаудың теориялық негіздері туралы оқулықтар, материалдар, электронды басылымдарды басшылыққа алу.
Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы мен практикалық маңыздылығы: қосымша PHP, MySQL жинақтары біріктірілген CMS Joomla ортасында жасалған. Ұсынылып отырылған web-қосымша интернетте балаларға арналған заттарды сататын, тапсырыс қабылдайтын дүкен болып табылады. Бағдарламада жасалған өнімді интернеттегі белгілі бір хостингке тіркеп, коммерциялық мақсатта қолдануға болады. Web-қосымша бағдарламасы интернетте кез келген қолданушыға қажетті балаларға арналған заттарды сатып алуына қолданылатын web-дүкен қызметін атқарады. Осы қосымшаны балаларға арналған дүкендерінде қолдануға болады.
1. Гончаров А.Н. Самоучитель HTML А.Н. Гончаров.- СПб.: Питер, 2002.
2. Горнаков С.Г. Осваиваем популярные системы управления сайтом С.Г. Горнаков.- М.: Наука, 2009.
3. Колисниченко Д.Н. Движок для вашего сайта. CMS Joomla!, Slaed, PHP-Nuke Д.Н. Колесниченко.- М.: НТ Пресс, 2008.
4. Колисниченко Д.Н. Joomla!: Руководство пользователя Д.Н. Колисниченко.- М.: Диалектика, 2009.
5. Норт Б. Joomla! : Практическое руководство Б. Норт.- М.: Символ-плюс, 2008.
6. Рамел Д. Самоучитель Joomla! Д. Рамел.- СПб.: Питер, 2008.
7. Хаген Г. Создание веб-сайтов с помощью Joomla! 1.5 Г. Хаген.- М.: Вильямс, 2008.
8. Чиртик А.В. Популярный самоучитель HTML.А.В. Чиртик.- СПб.: Питер, 2006
9. Котеров Д., Костарев А. РНР. В подлиннике. - СПб.: БХВ-Петербург,2005. - 1120 с.
10. Шафер С. HTML, XHTML и CSS. Библия пользователя. 5 изд. - М.: Диалектика, 2010. - 656 с.
11. Мамаев Е. МySQL Server. Проектирование и реализация баз данных. Сертификационный экзамен. – СПб.: ВНV, 2004. – 416с.
12. Хаген Г. 10 легких шагов к освоению Joomla! 3.0
13. Колисниченко Д.Н. Joomla! [Текст]: Руководство пользователя.Д.Н. Колисниченко.- М.: Диалектика, 2009.
14. Норт Б. Joomla! [Текст]: Практическое руководство Б.Норт.- М.: Символ-плюс, 2008.
15. Рамел Д. Самоучитель Joomla! [Текст] Д. Рамел.- СПб.: Питер, 2008.
16. Чиртик А.В. Популярный самоучитель HTML [Текст] А.В. Чиртик.- СПб.: Питер, 2006.
17.Установка Joomla 2.5 на хостинг Hostinger https://www.youtube.com/watch?v=4Jf8U6jehUI
18.Хаген Г. Руководство для начинающего пользователя Joomla! 2.5
19.Ташков П.А. год издания: 2010 Веб-мастеринг на 100 %: HTML, CSS, JavaScript, PHP, CMS, AJAX, раскрутка
20. Бэрри Н. Joomla! Практическое руководство
21. Бен Ф.Освой самостоятельно SQL. 10 минут на урок: 2005
22. Полубояров В.В. - Использование MS SQL Server 2008 Analysis Services для построения хранилищ данных.Издательство: ННТУ, 2010.
23.Дэвид Ф. [removed] Подробное руководство,2008
24. Дари К, Бринзаре Б. Ajax и PHP: Разработка динамических веб-приложений,2006.
25. Гудман Д. Javascript и DHTML, сборник рецептов, 2004.
26.Макфарланд Д. Большая книга CSS3,2016.
27. Эрик А. Мейер. CSS. Каскадные таблицы стилей. Подробное руководство,2008.
28. Элизабет Фримен, Эрик Фримен.Изучаем HTML, XHTML и CSS,2016.
29. Джон Дакетт. HTML и CSS. Разработка и дизайн веб-сайтов,2013.
30. Дэвид Херман. Сила JavaScript.
2. Горнаков С.Г. Осваиваем популярные системы управления сайтом С.Г. Горнаков.- М.: Наука, 2009.
3. Колисниченко Д.Н. Движок для вашего сайта. CMS Joomla!, Slaed, PHP-Nuke Д.Н. Колесниченко.- М.: НТ Пресс, 2008.
4. Колисниченко Д.Н. Joomla!: Руководство пользователя Д.Н. Колисниченко.- М.: Диалектика, 2009.
5. Норт Б. Joomla! : Практическое руководство Б. Норт.- М.: Символ-плюс, 2008.
6. Рамел Д. Самоучитель Joomla! Д. Рамел.- СПб.: Питер, 2008.
7. Хаген Г. Создание веб-сайтов с помощью Joomla! 1.5 Г. Хаген.- М.: Вильямс, 2008.
8. Чиртик А.В. Популярный самоучитель HTML.А.В. Чиртик.- СПб.: Питер, 2006
9. Котеров Д., Костарев А. РНР. В подлиннике. - СПб.: БХВ-Петербург,2005. - 1120 с.
10. Шафер С. HTML, XHTML и CSS. Библия пользователя. 5 изд. - М.: Диалектика, 2010. - 656 с.
11. Мамаев Е. МySQL Server. Проектирование и реализация баз данных. Сертификационный экзамен. – СПб.: ВНV, 2004. – 416с.
12. Хаген Г. 10 легких шагов к освоению Joomla! 3.0
13. Колисниченко Д.Н. Joomla! [Текст]: Руководство пользователя.Д.Н. Колисниченко.- М.: Диалектика, 2009.
14. Норт Б. Joomla! [Текст]: Практическое руководство Б.Норт.- М.: Символ-плюс, 2008.
15. Рамел Д. Самоучитель Joomla! [Текст] Д. Рамел.- СПб.: Питер, 2008.
16. Чиртик А.В. Популярный самоучитель HTML [Текст] А.В. Чиртик.- СПб.: Питер, 2006.
17.Установка Joomla 2.5 на хостинг Hostinger https://www.youtube.com/watch?v=4Jf8U6jehUI
18.Хаген Г. Руководство для начинающего пользователя Joomla! 2.5
19.Ташков П.А. год издания: 2010 Веб-мастеринг на 100 %: HTML, CSS, JavaScript, PHP, CMS, AJAX, раскрутка
20. Бэрри Н. Joomla! Практическое руководство
21. Бен Ф.Освой самостоятельно SQL. 10 минут на урок: 2005
22. Полубояров В.В. - Использование MS SQL Server 2008 Analysis Services для построения хранилищ данных.Издательство: ННТУ, 2010.
23.Дэвид Ф. [removed] Подробное руководство,2008
24. Дари К, Бринзаре Б. Ajax и PHP: Разработка динамических веб-приложений,2006.
25. Гудман Д. Javascript и DHTML, сборник рецептов, 2004.
26.Макфарланд Д. Большая книга CSS3,2016.
27. Эрик А. Мейер. CSS. Каскадные таблицы стилей. Подробное руководство,2008.
28. Элизабет Фримен, Эрик Фримен.Изучаем HTML, XHTML и CSS,2016.
29. Джон Дакетт. HTML и CSS. Разработка и дизайн веб-сайтов,2013.
30. Дэвид Херман. Сила JavaScript.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
5
1.
Интернеттің ұйымдастырылуы
1.1.
Интернет негізгі түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7
1.2.
Интернет архитектурасы ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
8
1.3.
Қолданыстағы интернет технологиялар ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
9
1.4.
Web-қосымшалар құру технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
15
1.5
Электронды бизнес түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
18
2.
Бағдарламалық өнімді құруға қолданылған инструментальды құрал
2.1.
HTML гиперсілтемелер тілі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
23
2.2.
JavaScript тілі туралы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
26
2.3.
PHP гипермәтіндік процессоры ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
29
2.4.
Сайт құрудың әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
33
2.5.
Denwer 3 Web - сервер эмуляторы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
35
2.6.
MySQL мәліметтер қорындағы мәліметтердің типтері ... ... ... ... ... ...
37
2.7
Joomla туралы түсінігі мен тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..
45
2.8
Joomla арқылы MySql МҚБЖ басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
51
3
Балалар әлемі интернет дүкенін құру сиппаттамасы
3.1
Жүйе конфигурациясы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
53
3.2
Дизайн шаблондарын баптау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
55
3.3
Модульдер мен компоненттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
55
3.4
Интернет дүкеннің құрылу кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
58
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
70
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .
71
Қосымша
Кіріспе
Интернет-технологиялар қазіргі заманда компьютерде ақпаратты тасымалдау мен өңдеу аймағындағы дамып келе жатқан қолайлы мүмкіндік болып табылады. Осы бағытта пайдаланылатын қолданбалы бағдарламалар саны күннен күнге артуда. Интернет бұл - әр түрлі ақпарат көздеріне қолайлы жол, мысалы, өз алдына оқу, интернет-дүкендер, интернет-банкинг және басқалар. Бұл қосымшалар желілік компьютерлер технологияларына негізделген. Қолданушылардың интерактивті байланысын қамтамасыз етеді. Интернет - қосымшаларды жасау ақпаратты технологиялар облысындағы мамандардың кәсіби тәжірибиелерінің ажырамас бөлігі.
Ақпараттық ағымдармен толық қамтамасыз болу үшін, жобаларды тез және тиімді жасауға мүмкіндік беретін заманға сай технологиялық шешімдерді қолдану керек [1].
Диплом жұмысының өзектілігі тауарды не қызметті жарнамалайтын, сатып алуға тапсырыстарды қабылдайтын, пайдаланушыға есеп айырысу нұсқасын таңдауды ұсынатын CMS Joomla ортасында Балалар әлемі интернет дүкенін құру.
Диплом жұмысымның мақсаты - Интернетте программалау технологиясын зерттей отырып интерактивті сайт құру.
Диплом жұмысының міндеттері қазіргі кезде қолданылатын интернет технологияларды, Web-мәліметтер қорын құрудың клиент-серверлік технологиясын және басқару принциптерін үйрену, Apache web-серверінің атқаратын қызметтерін, интернет дүкеннің жұмыс істеу механизмін зерттеу, интернетте программалау принциптерін меңгеру.
Мәселенің қазіргі жағдайдағы деңгейін бағалау CMS Joomla ортасы мен MySQL МҚБЖ ұштастырып, web-қосымшасының клиенттік және администраторлық бөлімдері жасалып, әрбір бөлімнің атқаратын қызметтері қарастырылды.
Зерттеудің теориялық және әдістемелік негіздері - оқу процесіндегі ақпараттық коммуникациялық технологиялар туралы материалдар, қашықтықта мәліметтер қорын жобалаудың теориялық негіздері туралы оқулықтар, материалдар, электронды басылымдарды басшылыққа алу.
Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы мен практикалық маңыздылығы: қосымша PHP, MySQL жинақтары біріктірілген CMS Joomla ортасында жасалған. Ұсынылып отырылған web-қосымша интернетте балаларға арналған заттарды сататын, тапсырыс қабылдайтын дүкен болып табылады. Бағдарламада жасалған өнімді интернеттегі белгілі бір хостингке тіркеп, коммерциялық мақсатта қолдануға болады. Web-қосымша бағдарламасы интернетте кез келген қолданушыға қажетті балаларға арналған заттарды сатып алуына қолданылатын web-дүкен қызметін атқарады. Осы қосымшаны балаларға арналған дүкендерінде қолдануға болады.
Теориялық бөлім 3 тараудан кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшадан тұрады. Бірінші тарауда интернет дүкендер туралы теориялық мағлұматтар қарастырылған. Екінші тарауда қосымша құруға қолданылған РНР программалау тілі туралы негізгі мағлұматтар, MySQL МҚБЖ жөнінде және оның phpmyadmin утилитасы жөнінде, CMS Joomla MySQL арқылы мәліметтер қорын басқару және HTML гипермәтіндік тілінің негізгі тегтері мен форма элементтері туралы мағлұматтар қарастырылған. Үшінші тарауда дипломдық жұмыстың практикалық бөлімінде құрылған web-қосымшаға сипаттама жазылған.
1 Интернеттің ұйымдастырылуы
1.1 Интернет негізгі түсініктері
Интернет - біріктірілген желілер (interconnected networks) терминінен пайда болады, яғни техникалық мағынада үлкен және кіші желелердің ауқымды түрде біріктірілуі. Толығырақ айтқанда- дүние жүзіндегі миллиондаған компьютерлердің мәліметтер алмастыруына мүмкіндік беретін ақпараттық орта. Интернет - өзіне көптеген таңғаларлық арсеналды мүмкіншіліктерді жинаған жаңа технология. Интернет - әрі ең қуатты және тәуелсіз ақпараттық ресурс, әрі сенімді және оперативтік байланыс жүйесі, сонымен қатар ақпараттық технологияның дамуына және дүние жүзіндегі миллиондаған адамдардың творчествалық көзқарасымен бөлісуге мүмкіндік беретін орта.
Интернеттің басты қызметі тәулік бойы сапалы байланыс қызметін көрсету болып табылады. Интернетке қосулы тұрған кез - келген екі компьютер бір - бірімен қалаған уақытында байланыса алады. Алдағы уақытта Желі ұғымын Интернет сөзінің синонимі ретінде қолданып, ол желі түсінігі интернет арқылы байланысқан компютерлер екендігін ескертіледі. Интернетке қосылған әрбір компьютер желінің бір бөлігі болып табылады.
Серверлерлік компьютерлер және клиенттік - компьютерлер. Интернетке қосылған барлық компьютерлерді екі типке бөлуге болады: серверлер және клиенттер. Бір компьютерде сервер де, клиент те қатар орналасқан болуы мүмкін. Локалдық компьютерде веб - сервер қосып, сонымен қатар браузермен және электронды почтамен жұмыс істеуге болады. Басқа компьютерлерге сервистік анық қызмет көрсететін компьютер - сервер(ағылш., to serve - қызет көрсету), ал сол қызметті пайдаланушы компьютер - клиент болып табылады. Көп жағдайларда үй желісі арқылы Интернетке қіріп отырған клиенттер тек керек жағдайларда ғана бұл қызметті пайдаланады. Ал серверлік компьютерлер, керісінше Интернет желісіне жедел каналдар арқылы қосулы тұрады, сондықтан оларға кез - келген ақпаратқа сұраныс жасауға болады.
Серверлерлік - қосымшалар және клиенттік - қосымшалар. Компьютерлер-ді клиенттер және серверлер деп атаумен қатар, клиент және серверлерді бағдарламалық тұрғыдан қарастырған дұрыс. Бір бағдарлама клиент ретінде, ал екіншісі сервер ретінде қосымшалардың іс - әрекет етуі клиент - серверлік архитектура деп аталады.
Сервердің басты қызметі - барлық уақытта жұмыс істеп тұру немесе клиент қандай да бір сервиске сұраныс жасағанға дейін күту режимін қабылдау.
Сервер шамадан тыс сұраныстардың көп болу әсерінен нақты бір сервистік сұранысттардың орындалуына кідіртүі мүмкін. Серверге сұраныс желі арасындағы компьтерлік байланысты қамтамсыз ететін стандарттар жинағы - белгілі бір протоколдар шегінде жүзеге асады. Серверлік бағдарламалар клиенттерге қызмет ету мақсатында компьютердің аппараттық ресурстарын пайдаланады. Клиент - бағдарлама сұраныс жасақтап, оны желіге белгілі бір мекен - жай бойынша жібереді және алдын ала келіскен проткол арқылы сервер - бағдарламамен қарым - қатынаста болады. Бір компьютерде бірнеше серверлік бағдарламалар орналасуы мүмкін. Клиенттік қосымша сервер орналасқан компьютерде орнатулуы мүмкін немесе желімен байланысқан оқшау компьютерде орналасуы мүмкін. Оқшау орналасқан жағдайда жауап алу мөлшері көбірек болуы мүмкін.
Әрбір сервер - бағдарламасына сай өзіндік клиент - бағдарламасы болады. Осылайша веб - клиент веб - серверге, почтолық клиент - почталық серверге т.с.с. сұраныс жасайды. Серверлік - бағдарлама сұраныстарды орындауға әрқашан дайын болуы керек, сондықтан да серверлік бағдарлама жұмыс істеп отырған компьютерлерге аппараттық жоғары талаптар қойылады.
Клиенттік компьютерге ондай қатаң талаптар қойылмайды. Жоғарыда айтылған қызмет көрсетулер (клиенттік-серверлік архитектура) дербес компьтерлер қолданушысына өз жұмыс үстелінен Интернет желісіне кіруге мүмкіндік береді.
1.2 Интернет архитектурасы
INTERNET желісінің күрт дамуы қашықтық ұғымын жоққа шығарып, планетамыздың кез-келген нүктесін бір-бірімен бейнелі түрде байланыстыруда. Оның құрамында миллиондаған компьютерлер, компьютер терминалдары және қарапайым пайдаланушы адамдар бар. INTERNET желісін алғашқы дүниеге келтіруге себеп болған 70-жылдар басында АҚШ қорғаныс министірлігінін APRANET компьютерлік жүйесі болып саналады, онда соғыс жағдайында байланыс желілерінің жұмысы зерттелген еді. Желі нүктелерінің үлкен аумақта шашырап жатқандығына және олардың бір-бірімен қосылу желілерінің күрделілігіне байланысты оның аздаған бөліктері бұзылғанмен сау желілердің өзара байланысы жылдам қайта құрылып, қалыпты жағдайына келе алатыны айқындалды.
Дегенмен INTERNET тек желі ғана емес, ол - желілердің желісі. INTERNET көптеген байланыс желілерін бір-бірімен біріктіріп, дүниедегі ең, үлкен компьютерлер торабын құрайды.
Оның қарапайым желілік нүктелері өкімет мекемелерінде, университеттерде, коммерциялық фирмаларда, жергілікті кітапхана жүйелерінде, тіпті мектептерде де орналасқан.
INTERNET-тің бар мүмкіндігін, онда жиналған мәліметтерді де түгел айтып беру қиын. Оның үстіне күнбе-күн оған жаңа мәліметтер келіп түсіп жатады.
INTERNET-пен байланысқан провайдер компаниясы деп аталатын мекемелер әрбір компьютерді INTERNET-ке қосып бере алады. Желіге қосылудың бірнеше түрі бар, олар:
- қосылып тұратын тікелей байланыстар (кіру жолдары);
- тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстар (кіру жолдары);
- почталық байланыстар.
1.3 Қолданыстағы интернет технологиялар
Техникалық көзқарастан Internet - әр түрлі хаттамалар бойынша жұмыс істейтін, мүмкіншілігі бар барлық компьютерлерді байланыстыратын, мәліметтерді физикалық түрде өткізетін ашық желілердің барлық түрлері бойынша компьютерлік желілердің бірігуі. Интернеттегі компьютерлердің көбісі ТСРIP хаттамасымен байланысқан. Internet - бұл бүкіл жер шарын қамтитын желілер желісі деп айтсақ та болады. Олар әртүрлі статистика жүргізу үшін, немесе сайттарының рейтингісін көтеру мақсатында қолданыс көрсеткішінің есебін жүргізеді. Интернет-технологиялар қазіргі заманда компьютерде ақпаратты тасымалдау мен өңдеу аймағындағы ең дамып келе жатқан және қолайлы мүмкіндік болып табылады. Осы бағытта пайдаланылатын Қолданбалы бағдарламалар саны күннен күнге артуда. Интернет бұл әр түрлі ақпарат көздеріне қолайлы жол, мысалы, өз алдына оқу, интернет-дүкендер, интернет-банкинг және басқалар. Бұл қосымшалар желілік компьютерлер технологияларына негізделген. Қолданушылардың интерактивті байланысын қамтамасыз етеді. Интернет қосымшаларды жасау ақпаратты технологиялар облысындағы мамандардың кәсіби тәжірибиелерінің ажырамас бөлігі.
Ақпараттық ағымдармен толық қамтамасыз болу үшін, жобаларды тез және тиімді жасауға мүмкіндік беретін заманға сай технологиялық шешімдерді қолдану керек.
Көптеген web-дизайнерлердің ойынша web-дизайнның негізгі мәселелерінің бірі - HTML мен сценарийды әрқайсысы әртүрлі қолдайтын броузерлер мен платформалардың болуы. Әрбір жаңа браузерлерді шығару, олардың сипаттары және мүмкіндіктерін жақсартады, бірақ бұл бұрынғы шығарылғандар нұсқалары жоғалады деген сөз емес. Біреулер өзінде барын қанағат тұтса, ал басқалары компьютерлік фирмалар мен мекемелер олар үшін таңдап берген браузерлермен жұмыс істейді.
Web-дизайнда қатал ережелер жоқ. Негізгі міндет - парақтағы мәліметтерді мүмкіндігінше көп тұтынушылардың пайдалануы, және де оларды жетілдіре түсу үшін нақты негіздегі жаңа технологияларды қолдана отырып тәжірибелер жасап сынақтан өткізу. Дизайнерлік шешімдердің негізі көпшілік көңілінен шығу және сайттың пайдалануын нақты айқындау.
Netscape Navigator және Microsoft Internet Explorer браузерлері. Қазір қолданушылар арасында негізінен екі браузер басымдылыққа ие: Netscape Navigator және Microsoft Internet Explorer. Олар барлық нұсқаларын ескергенде қазіргі күнде қолданылатын браузерлердің 90% жуығын пайдаланады.
Бұл екі браузер пайдаланушылар арасында өзара басымдылыққа таласуда. Олар - дың өзара таласуының нәтижесі HTML фирмалық коллекциясын тудырды, және де өзара үйлесімсіз әртүрлі технологияларды (айналымнан шыққан Dynamic HTML, және де JavaScript пен Cascading Style Sheets - үлгілердің касс - кадтық кестелері) пайда қылды. Екінші жағынан Netscape және Microsoft ара - ларындағы бақталастық web ортасының жедел дамуына әсер етті[1].
Көптеген web-авторлары өз жұмыстарын Navigator және Internet Explorer жүйелеріне бағыттайды, себебі олар пайдаланушылар арасында кең тараған. Олардан басқа да бірнеше браузерлер бар екенін естен шығармаған дұрыс.
Macintosh компьютерлері үшін жасалған Internet Explorer 4.0 нұсқасында windows үшін жасалынған функциональдық мүмкіндіктердің көпшілігі жоқ, сондықтан 4.0 нұсқасының кейбір ерекше мүмкіндіктері пайдаланушыларға жетіспейді.
Кейбір құжатталған айырмашылықтар мен кемшіліктер: іштестірілген қаріптардың қолдауының болмауы; CSS фильтрлерінің қолдауы және өтулер - дің (мәтін элементтерінде пайдаланылатын объектілер беретін көлеңкелерді бақылаудың әсері болмауы); мультимедианы (авторлық мультимедиялық программалар ортасысындағы құрылатын өтулер мен анимациялар әсерлері) басқару элементтерін басқарудың болмауы; DHTML-ді іске асыру мәселелері.
America Online браузерлері. America Online (AOL)-ді пайдаланушылар келесі жеті браузерлердің (платформаларға және AOL нұсқасындағы про - граммалық қамтамасыздандыру (ПҚ)) бірін қолданады, олардың кейбіреулері HTML-дің ең аздаған ғана қолдау мүмкіндіктерін пайдаланады.
Қазіргі технологиларда America Online соңғы нұсқасы - бұл нұсқа 3. 0 және Microsoft Internet Explorer 3.0 браузерінің жетілдірілген нұсқасын пайдаланады. Бірақ бұл нұсқаға және де MS Internet Explorer 3.0 стандарт нұсқасына көп сене беруге болмайды. Көптеген Web құраушылар өз сайттарын (басқа негізгі браузерлердің көбінде өте тамаша жұмыс істеген) көріп бірнеше рет өкінішке келді, себебі олар AOL жүйесінде жұмыс істегенде өз браузерінің бейнеленгенін көрді.
Қиындықтар көбіне дербес жағдайларда AOL-ның прокси-серверлері мен бейнелерді сығу тәсілдеріне байланысты болады. AOL бейнелерді сығу тәсілдері JPEG-графиктерді бейнелеу жүйесімен көбіне үйлесімсіз екені белгілі, яғни дақтар мен боялған сызықтар пайда болады. Келбеттік бейнелерді шығаруда да көптеген қиындықтар кездесті. Және де кейбір басқа техно - логиялар, мысалы Java және Cascading Style Sheets (каскадтық таблицалар үлгісі), windows 3.0 пайдаланушыларында қолданылмайды .
Бірақ оның орнына web-дизайнерлеріне көмек ретінде арнайы сайт жа - салынды және оларда AOL пайдаланушыларына қызғылықты және жұмыс істеуге ыңғайлы өз парақтарын жасауға ұмтылады. Кестелік браузерлерге ерекше көңіл бөлінеді, себебі онда әрбір браузерден (нұсқасы және платформасы бойынша) арнайы тізімдер табуға болады, және де олардың технологиялық және қолдаушы функциялары бар, ал браузерлердің жұмыс істемеу пайыздары мейлінше азаяды. (AOL сайттың адресі Web-дизайнерлер үшін: http:webmaster.info.aol.com)[2].
Opera. Opera - бұл кішкентай және қарапайым браузер және оны Осло қаласында норвегиялық компания Opera Software шығарған. Бұл браузер машинаға өте аз уақытта жүктеледі және дискета зердесінде өте аз орын алады. Opera артықшылығы оның HTML стандарттарына жауап беруінде. Жақсы браузерлер жіберетін тәгтерді (мысалы, қалып қойған жабушы тәгтер, дұрыс іштестірілмеулер және т.б.) сипаттаудағы қателіктер бұл браузермен дұрыс бейнеленбейді. Opera 5.0 каскадты таблицалар үлгісі Java-ны және DHTML-ді қолдайды.
Opera пайдалануда жиі қолданылатындар қатарына жатпайды, бірақ көптеген жағдайда оның көмегімен өз сайттарын сынақтан өткізеді, яғни кодтардың дұрыстығын тексеруге ыңғайлы.
Lynx. Lynx - бұл Web-ке тез және сенімді енетін ең көп тараған және аз шығын беретін браузер және тек қана мәтіндермен жұмыс. Ол стандарттарға ең жалпы көмекші есебінде белгілі болды және Web-парақтарын функциональдық базалық сипаттамалармен сынауға мүмкіндіктер берді. Қарапайым болғанымен, бұл браузер қатардан шыққан жоқ. Lynx тұрақты жетілдіріледі және өзгертілуде. Қазір ол таблицалар, формалар және тіпті JavaScript-ті де қолдаушы есебінде пайдаланылады.
Адамдар шындығында да Lynx-ті пайдаланады сондықтан тапсырушы өз сайтын осы Lynx-те құруды өтінсе оған ешқандайда таң қалуға болмайды. Бұл браузер көзі көрмейтін адамдарға да маңызды: олар Lynx-тің дыбыс шығару мүмкіндігін пайдаланады.
Қандай браузерлердің жиі қолданылатындарын білу арқылы, қайда және қандай технологияларды пайдалану керек және кері үйлесімділігін білу шешім қабылдауды жеңілдетеді. Сайтқа кіру статикасын білу арқылы әрине ең сенімді ақпараттарды алуға болады.
Сұраныстар тудыратын серверлердің программалық қамтамасыздандыруларын тексеру барысында браузерлерге ену саны классификацияланады. Сондықтан, сайт құрушылар өз сайты - на енушілердің тек 20%-ті броузердің 4.0 нұсқасын пайдаланатынын біледі де, үлгілер таблицасын кез келген уақытта пайдалана алады.
Интернетте браузерлер туралы статистикалық мәліметтер беретін бірнеше сайттар табуға болады. Статистикада осы сайттарға енушілер талданады және де оны пайдаланушылардың таңдамалы топтары беріледі. Мысалы, сайтты пайдаланушы жаңа автомобиль алуды көздейтіндер, немесе жаңа телеарналар қарастырушылар және т. б. адамдар болуы мүмкін, олар да басқа браузерлерді пайдалануы мүмкін. BrowserWatch сайтында орналасқан ста - тистикалық мәліметтер нұсқалар және ішкі нұсқалар туралы әрбір браузерге бөлек мағлұматтар береді [3].
Гипертекстілік парақтарды құрастыру тілі (HTML - Hypertext Markup Language) арнайы web-құжаттарын жасайтын тіл. Ол броузерлерге құжат - тардағы бейнелерді көрсететін, бірақ экранға шығарылмайтын арнайы нұс - қаулар (тәгтер) синтаксистері мен орналасуларын жасайды. Ол, мысалы интер - нет желісінде, локальдық желілерде болатын басқа да құжаттарға сілтемелер жасауға қолданылады.
Стандарт HTML және де басқа стандарттар web үшін W3C (World Wide Web Consortium) консорциумының басшылығымен жасалынған. Стандарт - тарды, жаңа қосымшалар мен ұсыныстардың жобаларын, ерек - шеліктерін http:www. 3w. org сайтынан табуға болады. Қазіргі кезде HTML 4.0 ерек - ше нұсқалары қызмет етеді және оларды қолдау негізгі браузерлер тарабынан көптеп өсуде.
Тәжірибе жүзінде HTML стандартына тәгтердің болуы үлкен әсер етеді және олар кеңінен тараған браузерлердің қолдап ұсынғандары, мысалы Microsoft Internet Explorer және Netscape Navigator. Бұл тәгтер HTML-дің қазіргі құрамына енуі, не енбеуі де мүмкін.
Тәгтер туралы ақпараттар HTML Compendium (HTML бойынша қысқаша нұсқау) Ron Woodall-да жасалынған. Компендиумде тәгтер тізімі және олардың атрибуттары алфавиттік ретте беріледі, және де олардың әрқайсысын қолдайтын броузерлер туралы жаңадан өзгертілген мәліметтер беріледі. Ком - пендиум HTML http:www. htmlcompendium. org сайтында орналасқан. HTML-ді өңдеу жабдықтары. HTML құжаттары қарапайым мәтіндік ASCII-файлдары. Бұдан оларды жасау үшін кезкелген редакторды пайдалануға болатынын көруге болады, тіпті мүмкіндіктері өте аз редакторларды да. HTML-ге арнайы өңдеу орталары да жасалынған. Олар уақытты ұтымды пай - далануға көмектеседі, себебі қайталанатын амалдар үшін арнайы тез орын - далатын пернелер бар, мысалы, құжаттардың бастапқы нұсқаулары, кестелер және мәтіндердегі қарапайым үлгілер. HTML редакторы авторлық WYSIWYG-жабдықтық редактордан өзгеше, сондықтан HTML редакторында жұмыс істей білу, редакторлау процессін жеңілдетеді және тездетеді [4].
Windows қолданушыларына HomeSite компаниясы ұсынған қуатты және қымбат емес редактор HTML-ді тексеру керек. Онда HTML конструкциясында бояулармен бөлу, функция FTP, синтаксистік тексеру және жазу ережелері, көп файлдық іздестіру және ескертпелер туралы көп мәліметтер болады. Бұдан басқа да арнайы командалар және шаблондар өте күрделі элементтер жасауға (фреймдер, JavaScript және DHTML көріністері) жасалынады. Ақпараттар және жүктеуші көрсеткіш үлгі программалар (ҮП) httр:www. allaire. com адресінде берілген.
Macintosh компьютерлерінде жұмыс жасағанда көп көңіл бөлінетін бағдарлама коммерциялық HTML-редактор- Bare Bones Software компаниясы. Ол Web-жасаушыларының арасында өзіндік салмақ алады және де Macintosh компьютерлерінде жұмысты тиянақты орындайды. Оның құрамына ыңғайлы және тез жұмыс істейтін HTML-жабдықтары кіреді және де аспаптар, көпфайлды іздеу және ауыстырулар, іштестірілген FTP-функция, 13 бағдарлама тілдерін қолдайды, кесте құрушы, HTML синтаксистерін түзетуші және де көптеген функциялар кіреді. Қосымша мәліметтер және үлгі программалар http:www. bbedit. com. адресі бойынша табылады [5].
Авторлық жабдықтар WYSIWYG. Соңғы жылдары авторлық жабдық - тардың пайдаланушылар арасында кеңінен таралғаны мәлім. HTML-редак - торлар классы WYSIWYG (What You See Is What You Get - не көрсең соны аласың) графиктік интерфейс болады және де ол HTML сипаттамасында мәтіндерді редакторлау программаларына және парақтарды жасаушыға келеді. Бұл программалардың бастапқы мақсаты пайдаланушыларды HTML тәгтерінен босату болды, яғни айтқанда, парақтарды жасау программалары қолдану - шыларды PostScript тілінің командаларын теруден қорғайды. Бүгінде олардың қажеттіліктері өсті, себебі олар құжаттарды шығаруды автоматтандыру дең - гейін күшейтті, HTML-де берілген құжаттарға ену мүмкіндігі көбейді.
Қазіргі кезде Web-те барлық графиктер екі формада беріледі: GIF және JPEG. Бұларға таласатын үшінші графиктер түрі - PNG форматында беріледі және броузерлерді қолдауға үлкен үлес қосады. Әрі қарай осы графикалық форматтар туралы айтылады. Бұлар туралы ақпараттар тарауларда мейлінше толықтау келтіріледі, яғни олардың форматтарына тоқталынады.
GIF. GIF - Grafic Interchange Format-ты Web файлдарында жиі қол - данылатын форматы деп қарастырылады. Ол Web-браузерлерін қолдайтын бірінші форматтық файлдар, және де осы күнге дейін негізгі Web графи - касының форматтарының бірі болып есептелінеді.
Оның қасиеттері:
# бояулар саны 256-дан артық (кем болуы жиі кездеседі) болмайды;
# бояулар палитрасын пайдаланады;
# LZW тәсілі бойынша ақпараттарды жоғалтпай сығуға болады (PKZIP архиваторында қолданылатынға ұқсас, және айта кететін жағдай GIF-файлдары әрі қарай сығылмайды);
# жоларалық жинақтауларды қолдайды;
# ағымдық формат болып есептелінеді, яғни картинкаларды көрсету, көшіру кезінде бастала береді;
# бір бояуға палитрада мөлдір түсті атрибут бекіте алады, яғни GIF деп аталатын мөлдір атрибуттар жасай алады;
# бір файлда бірнеше бейнелерді сақтау мүмкіндіктері болады, яғни өзіне анимирленген GIF-терді дайындауда қолданылады;
# басқару блоктары файлдарына енгізу мүмкіндіктері қолданылады және де түсінектемелерді файлдарға жазуға болады (мысалы, авторлық құқықтар), бейнелерді көрсетуде уақытша тоқтатуды ұйымдастырады.
Осы қасиеттер не үшін пайдаланатыны туралы қысқаша түсініктемелер беретін болса, жоғарыда айтқандай, GIF 256 бояудан артық пайдаланбайды, ал бұл сақтайтын барлық бейнелерде GIF-форматы осы шектеулерге жауап беру үшін айқын, немесе айқын емес бояулар санын азайтады деген сөз. Мұнда әртүрлі программалар жетістіктері әртүрлі. Бұдан шығатын қорытынды - егер әдемі суреттерді жайлап бірсарынды өткізіп қарайтын болсақ және әрең көрінетін бояулы болса, онда түрлендірулерден кейін бәрі бұрынғыдан да нашар болады, тіпті бар суреттер табиғи түрінен айырылады, нақты емес түрге енеді. Сондықтан, егер суреттерді GIF форматында сақтау керек болса және оның бояу түрлерін сақтау керек болса, онда қулыққа көшуге тура келеді. Мысалы, суреттерге қандай да бір художествалық фильтр қолдану керек және осы суретке айналдыру, немесе жарығын азайту керек. Бұл жағдайда суреттер мен сызбаларды сақтау мәселелері шешіледі және олар жақсы сығылады, көп бояуларды да керек етпейді.
JPEG. Web-тағы екінші кең көлемде пайдаланатын графикалық форматтардың бірі JPEG - Joint Photographic Experts Group. Ол бояулар туралы 24-разрядтық ақпараттар береді. Бұл 16,77 млн бояулар GIF форматындағы 256 түсге қарсы жауап.JPEG-те жоғалтып сығу деп аталатын ұғым пайдаланады. Немесе сығу кезінде бейнелердегі кейбір ақпараттар алынып тасталынады, бірақ көптеген жағдайларда сапаның нашарлауына нұқсан келмейді және көбіне байқалмайды да.
Суреттер, немесе басқа да бейнелерде бірыңғай болатын бояуларды JPEG-форматында сақтау тиімді, себебі бейненің жоғары сапада болуына әсер етеді, файл көлемін азайтады. Бірақта JPEG-ті бірыңғай бояулары бар графикалық бейнелерді (ГрБ) пайдалануда жақсы шешім бола алмайды, себебі бұл формат бояуларды ұсақтау тенденциясына ие және соңғы файл осы бейнені сақтайтын GIF-файлына қарағанда үлкен болып шығады [6].
PNG. Web-те пайдалануға бақталас үшінші түрлі графикалық формат бар. Бұл формат PNG - Portable Network Graphic. Ол көптеген жетістіктеріне қарамай 1994 жылдан бастап көлеңкеде қалды. Тек жақыннан бастап қана браузерлер PNG-ні іштестірілген графика түрінде қолдана бастады, бірақ PNG web-те өте көп тараған формат болуға толық мүмкіндігі бар. Сондықтан да ол "үлкен үштікке" енуге толық құқықты. PNG 8-разрядты индекстелінген бояуларды, 16-разрядты, немесе 24-разрядты толық түрлі бейнелерді пайда - ланып ақпараттарды жоғалтпай сығу мүмкіндігіне ие. Бұл өте жоғары сапалы бейнелерді алуды қамтамасыз етеді және GIF файлдарынмен салыстырғанда аз көлемдегі файлдарды құрастырады. Мұнан басқа, PNG файлы кейбір тамаша функцияларға ие, мысалы, іштестірілген гамма коэффициенттерін басқару функциясы, және мөлдірлік деңгейін өзгерту (бұл суреттің келбетін алып тасталынатын жұмсақ көлеңкелер арасынан көру мүмкіндігі) функциялары.
Бейнелер файлдарының жұмыс режимдері және өлшемдері. Web бейнелері тек дисплей экрандарында болатынына байланысты, олардың жұмыс режимдерін дюйм пикселдерде (ppi - pixels per inch) өлшеу техникалық дұрыс шешім деп есептелінеді. Жұмыс режимдерін басқаша өлшеуге де болады - дюймдегі нүктелер саны (dpi - dots per inch) және де олар бейнелерді баспаға шығаруға арналған және баспаға шығару қондырғысының мүмкіндігіне тәуелді.
Бірақ графиктер өлшемдері дисплей жұмыс режимдеріне тәуелді, сондықтан дюймде өлшемдер Web-ортасы үшін қолдануға жарамсыз болады. Бірден бір маңызды өлшем бірлігі пиксел болып есептелінеді.
Тәжірибе жүзінде жұмыс режимдерін 72 ppi (бұл экранда берудің ең жақсы тәсілі) түрінде беру және де жалпы өлшемдерді пикселдерде беруге дұрыс көңіл бөлу керек. Web графиктерін жасау процесстерінде дюймдерді пайдалану дұрыс емес. Парақтардағы бейнелердің өлшемдерін басқа бейнелермен салыстырудың маңызы көп және браузер терезелерінің де өлшемдерін салыстыру керек.
Мысалы, көптеген пайдаланушылар бұрынғыдай 14-дюймдік дисплейде 640x480 пикселдік жұмыс режимдерін пайдаланады. Экран кеңістігін ГрБ-мен тұтас толтыру үшін ең жақсысы оның енін 600 пикселден (пикселдердің оң және сол жақ бөліктері терезелерге пайдаланатынын және айналдыру алаңдарын ескеру керек) артық қылмау. Қалған бастырмалардың өлшемдері және бейнелері парақтарда пикселдермен ені 600 пиксел болатын банеpлерге сaлыстырмалы өлшенеді.
Файлдар өлшемдері. Танымалы web-тің бүгінгі жетістіктері, әлбетте, гра - фикаға байланысты, бірақ көптеген пайдаланушылар web графикасына бір жағынан сүйіспеншілікпен, екінші жағынан сенімсіздікпен қарайтынын дизайнер ретінде әрбір веб программашылар білуі тиіс. Графика web-парағын желіге беруге керекті уақытты көбейтетінін ұмытуға болмайды; көп көлемдегі графиктер жүктеуге кететін уақытты арттырады және пайдаланушының шыдамын тауысады, әсіресе, егер ол стандарт модемдік қосылыстарды пайдаланатын болса.
Мұндай жағдайларға байланысты web-дизайнер үшін бір ғана ең маңызды ереже бар: графикалық файлдың бейнелерінің өлшемі мүмкіндігінше аз болуы керек. Желілер арқылы берілетін бейнелер жасаушыларға оларды жүктеу уақытын ескеру жауаптылығына ерекше көңіл бөлу керек.
1.4 Web-қосымшалар құру технологиясы
Ғаламтордың дамуына орай жасалынған web-беттердің бет-бейнесі өзгере түсуде. Бастапқыда HTML беттер тек белгілі бір ақпаратты бере отыра, ешқандай қосымша қызметтерді атқармайтын. Бірте-бірте сұраныстар күрделене, енді сайтты құруда тек HTML тілін білу жеткіліксіз. Түрлі технологиялар икемді сайт жасауға ықпалын тигізеді. Қазіргі заманауи сайттарды құру үшін: HTML, CSS, JavaScript (немесе VBScript), Flash, PHP
(немесе Perl) және MySQL реляциялық мәліметтер қоры пайдаланылады. Технологиялардың қолданысқа енуіне байланысты web-сайттардың оңтайлы өзгеруін байқауға болады. Технологиялардың қолданысқа енуіне байланысты web-сайттардың оңтайлы өзгеруін 1.1 - суреттен көруге болады.
HTML - бұл бағдарламалау да, құжаттарды басқару тілі де емес. Бұл ең алдымен гипермәтінді белгілеу тілі. Оның басты мақсаты - мәтінді орналастыру, құрылымын тегтер арқылы сипаттау: параграф, цитата, тізім, бөлім.
HTML тілінде көптеген құрамдас элементтері бар. Олар құжатты кез келген қалау бойынша безендіруге көмектеседі. Браузердің үнсіздік кейпіндегі қаріп стильдерінің көрінісі ұнамаса, қосымша тегтер арқылы оңай өзгертуге болады. Егер бұл да көңілден шықпаса CSS стильдер кестесін пайдалануға болады.
XHTML тілі XML және HTML тілдерінің қоспасы, біртіндеп HTML-ды ығыстырып келеді.
CSS (Cascading Style Sheets) - каскадты стильдер кестесінің тілі. Ол web-беттердің мүмкіндіктерін арттыру үшін құрастырылған. [3]
Web-құрастырушыларға беттің сырт келбетін жақсартуға мүмкіндік береді (қаріптер, түстер, шегіністер, орналасуы, т.б.). CSS құжаттың негізгі ішкі құрылымын (мысалы, HTML тілінде жазылған) және оны безендіруінен (CSS-те жазылғанынан) айыру үшін жасалған. Мұндай әрекет құжаттың сырты көрінісі мен қайталанатын элементтерін безендіруге септігін тигізеді.
Сурет 2.1-Web-технологиялардың қолданысқа енуі
HTML мен CSS-ті пайдаланғанда келесілерді ескеру қажет:
HTML-код мәтінді логикалық тұрғыда жазады, яғни web-беттің құрылымын береді: абзацтардың, графикалық суреттердің, жолдар мен ұяшықтардың орналасуы мен кезегі.
CSS стильдер кестесі мәтіндерді физикалық тұрғыда орналастырады, яғни web-беттің көрінісін береді: абзац мәтәндері қандай қаріппен терілетіндігі, атаулары қандай түспен көрінетіндігі, кестелердің қалыңдығын және т.б.
Web-беттің көрінісі оның құрылымынан бөлек жасалуы тиіс. Сондықтан, мамандандырылған web-құрастырушылар CSS стильдерін бөлек файлға жазады.
Сонымен қатар, стильдерімен толтырылмаған HTML бет оқылуға ыңғайлы. Себебі, HTML бетте бір уақытта web-беттерді (форматтаудың) өңдеудің логикалық және физикалық тегтері болады. Қаріпті қоюлатып ерекшелейтін b және strong тегтері, сонымен қатар курсивті i және em тегтері бар. Бірақ b және i физикалық өңдеу тегтері мәтінді тек ерекшелеп қояды (сондықтан олар ескірген және қолданылмайтын тегтер қатарына жатқызылады), ал strong және em логикалық өңдеу тегтері тек ерекшелеп қана қоймай, мәтінге маңыздылық дәрежесін береді. Егер web-бетті мүмкіндігі шектеулі адамдар арнайы браузер арқылы оған дауыстап оқып берсе, strong және em тегтер арасындағы сөздерге өзге интонация беріледі.
Каскадты стильдер өзінің мәні бойынша динамикалық емес. Олар құжаттың жүктелу барысында көріну күйін анықтауға мүмкіндік береді. CSS көмегімен web-беттердің қасиеттерін JavaScript тілін пайдаланып динамикалық өзгертуге болады.
DOM (Document Object Model) - құжаттың нысандық моделі. Сценарийлер тілін қолданып web-бетті динамикалық өзгертеді. DOM әр элементіне ID атрибуты арқылы JavaScript функциясын қояды. Осындай функциялармен CSS арқылы берілген нысан атрибуттарының қасиеттерін басқаруға болады.
ID (объект идентификаторы) барлық HTML - тегтерімен қолдайды. Оның мәні уникалды, яғни бетте бір id- мен бірнеше элемент орналаса алмайды, ал class элементі бірнеше элементтерге қолданыла береді. ID - динамикалық HTML (DHTML)-дың негізгі түсінігі оның көмегімен JavaScript уникалды объектіні анықтап басқарады.
DHTML тілі жоқ. Динамикалық HTML - HTML- дың шектеулерін айналып өтіп, web- браузерлердің 4 версиясына ендірілген технологияларды сипаттау үшін ойлап табылған коммерциялық термин.
DHTML web-стандарттардың комбинациясы:
‒ CSS + JavaScript + DOM + XHTML = DHTML
мұнда CSS - объектілер атрибутын анықтайды JavaScript - объектілерді өзгертеді
DOM - объектілерді табады
XHTML - объектілерді құрады (мәтінді белгілейді).
DHML негізінде құрылған сайт серверге жүгінбей өзгере алады,яғни web-беттің интерактивтілігін арттыратын клиенттік код (client-side-code) ретінде ұсынылады.
DHTML - дың мүмкіндіктері:
-барлық браузерлер қолдайды
-стандарты технологияларды қолданылады
-web-бетті жүктегеннен кейін өзгертулерді енгізуге болады
-DHTML мәтіндік файлдары Flash пен Java-ға қарағанда жылдам жүктеледі
-кеңейту модульдерін қажет етпейді
-меңгеруде қарапайым
-web-беттерді жасау жылдамдығы жоғары
Кемшіліктері:
-JavaScript пен CSS синтаксисте жіберілген қателерге сезімтал
-браузерлердегі қателерге байланысты жұмысы тұрақсыз
браузерлер мен операциондық жүйенің үйлесімсіздігіне байланысты web-беттердің көрінісі әр түрліше.
Web-сайтты құрастыруда қолданылатын программалау тілдерін 2 топқа бөліп қарастыруға болады:
Біріншісіне, сайтқа кірушінің компьютерінде, браузерінде, орындалатын код жатқызылады. Бұлар бәріне таныс JavaScript, VBScript, Java-апплеттері. Осы тілдерде жазылған бағдарламалар, web-беттің кодына ендіріледі, немесе бөлек файлға жазылып web-беттен шақырылады. [3]
Екінші топқа, web-сервер орналасқан компьютерде орындалатын бағдарламалар жатқызылады. Бұл топқа PHP жатады, және басқа тілдерге қарағанда өзінің қарапайымдылығымен ерекшеленеді. Бұл тілде бағдарламаны құра отырып C++ немесе Perl тілдеріндегі сияқты файл сценарийлеріне қатынау құқығы туралы, түрлі модульдерге қатынау жолдарын көрсету және т.б. әрекеттерді ескермеуге болады. PHP бағдарламасын тестілеу үшін хостинг провайдерде орнатылған операциондық жүйені орнату қажет емес. Сәйкес web-серверді жүктеп PHP модулін қосса жеткілікті.
1.5 Электронды бизнес түсініктері
Интернет - экономика - бизнесті жаңа ақпараттық технологияның қолдануымен жасайтын бизнес түрлерінің жиынтығын айтуға болады. Интернет қазіргі уақытта көпшілік компаниялардың жұмыс тәсілдерін өзгертіп отыр. Олар қазір көбінесе жоғары технология ортасын және де басқа орталарға еніп келеді, солардың бірі: химия өнеркәсібі, биотехнология, медицина, мұнай-газ өндіру, қаржы және тағы басқа салалар.
Интернет - компаниялар өзінің тауарларымен әлемдік нарыққа шығуға мүмкіншілік береді, осының арқасында компанияның құрған ұсыныс пен сұраныс тізбектерінің шығын азайтуға, тапсырыс берушілерді жоғарғы деңгейде қызмет етуге, қосымша тауарларды өндіруге, айырбастауға, қызмет түрлерін сатуға болады.
Жарнамалық бизнестен, жүк тасымалдауға немесе басқа да өндірушілердің жоғарғы деңгейлі интернет компаниялары пайда болуда.Интернет мүмкіншіліктерін қолданатын ақпаратты делдалдар электронды тауар және қызмет көрсету нарығын ең тиімді етіп, сату мен сатып алу келісімінің электронды құжаттар айналымын қолданып келісімін жасайды. Осы интернет-экономика бөлігін электронды коммерция деп атайды. Электронды коммерция интернет көмегімен фирмалар арасындағы өткен тауар саудалардың сұраныс пен ұсынысын абсолютті көрсеткіштерін жылдам алуға мүмкіндік береді.
Электронды бизнес және электронды коммерцияның түсінігі
Глобалды жүйе пайда болғалы бері, бірінші қатарда - интернет, ұйымдастыру саласында және коммерциялық ұйымдарды жүргізуде экономикалық өзгерістерге алып келді. Компанияның сыртқы қатынасын және оның клиенттерімен, компанияның ішкі салаларын түрлендіруіне әкеліп соқты. Бизнестің жаңа бағытын енгізу пайда болған жоқ, бар бизнестің талаптары өзгерді.
Соңғы жылдары бұл тенденциялар анығырақ болды. Интел компаниясының мамандарының зерттеу-болжамы бойынша, 2002 жылы интернет қолданушылардың саны миллиардқа жетеді, ал электронды коммерция айналымы триллион долларға дейін көбейеді.
Анықтамалар бойынша екі базалық түсініктен шатасады. Олар: Интернет бизнес (e-business) және интернет коммерция (e-commerce):
IBM(International Business Machine) компаниясының анықтамасы бойынша: е-бизнес - негізгі бизнес процестерді интернет технологиялар көмегімен түрлендіру. е-бизнес деп кез келген іскерлік қатынасты ішкі және сыртқы байланысты глобалды ақпараттық жүйені қолдана отырып түрлендіру арқылы пайда табу мақсаты.
Компанияның ішкі құрылымы - ортақ ақпарат құрылымды базасы (интранет), жұмысшылардың жұмыс барысындағы катынас әсері жоғарлайды және жоспарлау мен басқару процесін ортақтайды, сыртқы арақатынасын (экстранет) партнерлармен, жабдықтаушы мен клиенттермен - е-бизнестің құрам бөлігі.
е-коммерция - е-бизнестің негізгі бір құрамы болып табылады. Электрондық коммерция - ақпараттық жүйе көмегімен өтетін кез келген ақпараттық жүйе арқылы өтетін іскерлік келісімнің формасын айтамыз.
Интернет бизнестің негізгі құралы болып:
Корпоративті веб-сайт
Интернет дүкен
Интернет аукцион
Корпоративті ақпарат порталы
Интернет биржа
Интернет маркетинг
Корпоративті веб-сайт - проектер, тауарлар мен қызметтер, компаниялар және оларды қызмет түрлері, бірігу ұсыныстар туралы ақпараттық мәлімет сайт-беті.
Функционалдылығы:
Компанияның корпоративті ақпаратымен потенциалды клиенттері мен партнерларын мәліметпен қамтамасыз ету.
Қосымша клиенттер мен партнерларды тару
Компанияның имиджін қалыптастыру
Клиенттерді тауар мен қызмет акпараттарымен камтамасыз ету
Сайтқа кірушілерді екі жақты байланысты нығайту
Нәтижесі
Сайттың үзіліссіз жұмысы
Әлемнің кез-келген нуктесінде (интернет бар жерде)
Партнер, клиент, жабдықтаушы, филиалды ақпараттық ұстанымын азайтуын камтамасыз ету
Клиенттердің портретін құру мүмкіншілігі (интернетке кіргенде)
Интернет - дүкен - дәстүрлі бизнестің онлайн түрдегі көрсетілімі, тауар мен қызмет ұсынысы мен реализацияға қойылуға арналған Интернет - дүкен - корпоративті сайттың бір бөлігі болып табылады.
Функционалдылығы:
Тауар мен қызметті сату
Клиенттерді тауар мен қызмет түрлері туралы ақпараттандыру
Бизнес туралы корпоративті ақпаратпен камтамасыз ету
Қосымша клиенттер мен парнерлады тарту
Клиенттерді екі жақты байланысты нығайту
Интернет - дүкеннің иесіне имидждің қалыптасуы
Нәтижесі:
Тауарлар мен қызмет сатылуының жоғарлауы
Сұраныс туралы ақпаратты алу мүмкіншілігі
Клиенттердің портретін алу мүмкіншілігі
Қолданушының базасын көбейту, олар потенциалды сатып алушылар болып табылады
Интернет - аукцион - сауда витринасы, осы арқылы қолданушының кез - келген тауарды сату мүмкіншілігі. Сайт иесі осы аукционда тауардың сатылған бағадан проценттік комиссия ретінде пайда табады. Интернет аукцион интернет дүкеннің бір бөлігі, өзінің кезегі бойынша бұл корпоративті веб-сайттың бөлігі болып табылады.
Функционалдылығы:
Сатушы мен сатып алушыға қызмет түрлерін көрсету
Кез келген тауар мен қызметті көрсету
Сұраныс туралы ақпарат жинау
Аукцион иесінің имиджін қалыптастыру
Нәтижесі:
Ақша төлемей-ақ табылады (ресурсты қолдауға кететін шығындар)
Тауар мен қызметтің нарықтағы сұранысы туралы ақпарат алу
Тұрақты аудиторияны қалыптастыру (қатысушылар аукционды күн сайын қатысып тұрады)
Корпоративті ақпарат порталы - компанияның ең қиын ақпараттық жүйесі, компанияның ағымдағы ақпараттарды және бизнес-процестерді өзіне жинайды. Ол корпоративті веб-сайт негізінде және интернет дүкенмен бірігіп жасалуы мүмкін.
Функционалдылығы:
Компанияның корпоративті ақпаратымен потенциалды клиенттері мен партнерларын мәліметпен қамтамасыз ету.
Портал арқылы орталық ақпараттық ағым
Бизнесті автоматтандырылған процесі
Компанияның филиалдардын, жабдықтаушының, дилердің бақылауы мен есеп қызметін жүзеге асыру
Сайтқа кірушілердің екі жақты байланысты нығайту
Компания имиджін қалыптастыру
Нәтижесі
Ұсталымдарды (издержки) қысқарту
Ақпараттық ағымды автоматтандыру
Филиалдарға, дилерлерге, партнерлерге, жабдықтаушыларға, компанияның жұмысшысына сапалы және тез ақпаратпен қамтамасыз ету.
Порталдың үзіліссіз жұмыс істеуі
Интернет биржа - сауда алаңы, осы арқылы кәсіпорындар тауарлары мен қызметтерін сатуын жүргізеді. Иесінің пайда табуы - комиссия немесе егер иесі әр келісімде сатушы немесе сатып алушы бола алады, көп салалы болады. Интернет биржа - копроративті ақпарат порталы, интернет дүкен, интернет аукцион негізінде жасалады.
Функционалдылығы:
Интернет биржа қатысушыларды ақпаратпен қамтамасыз ету
Кәсіпорындар арасындағы тауар саудасын ұйымдастыру
Қосымша қатысушылар мен партнерларды тарту
Биржа қатысушыларға екі жақты қатынасты қондыру
Нәтиже
Ұстанымды қысқарту
Қолдаудың жеңілділігі
Төлеу мен жеткізу процесін автоматизациялау, орындауларды бақылау
Үзіліссіз жұмыс
Үлкен көлем - үлкен пайда
Интернет биржалардың технологияларға тауарлар мен қызметтерді бартерлік модельді ұйымдастыруды және клирингтік жүйені қолдануға болады.
Интернет маркетинг - Интернет бизнестің тиімді және маңызды құралы.
Функционалдылығы
Компанияның жарнамалық акцияларды, тауарларды, қызметтерді сайттарды, порталдарды, интернет дүкендерді және тағы басқа іс-шаралар өткізу:
Арнайы маркетингті іс-шараларды өткізу
Брендтерді жасау
PR-шараларды өткізу
Нарықтық маркетингтік зерттеулер өткізу
Қолданушылармен іскерлік қатынастарды тығыз байланысын орнықтыру
Бәсекелестердің іс-әрекетін талдау
Нәтижесі
Өнім сұранысын талдау
Қолданушының портретін анықтау
Жарнаманы тиімді талдау
Жаңа клиенттер мен партнерларды тарту
БАҚ(СМИ) қарағанда жарнаманың бағасы төмен
БАҚ-қа қарағанда аудиториясы көп
Жарнаманың тиімді бағалау мүмкінділіктері
Жарнамалық компанияның негізгі акценттерін шұғыл турде өзгерту мүмкіндігі
Интернет маркетинг - дәстүрлі маркетингтің бәсекесі емес, ол жай ғана басы немесе жалғасы, бірақ бірқатар басымдылықтары болады.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
5
1.
Интернеттің ұйымдастырылуы
1.1.
Интернет негізгі түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7
1.2.
Интернет архитектурасы ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
8
1.3.
Қолданыстағы интернет технологиялар ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
9
1.4.
Web-қосымшалар құру технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
15
1.5
Электронды бизнес түсініктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
18
2.
Бағдарламалық өнімді құруға қолданылған инструментальды құрал
2.1.
HTML гиперсілтемелер тілі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
23
2.2.
JavaScript тілі туралы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
26
2.3.
PHP гипермәтіндік процессоры ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
29
2.4.
Сайт құрудың әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
33
2.5.
Denwer 3 Web - сервер эмуляторы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
35
2.6.
MySQL мәліметтер қорындағы мәліметтердің типтері ... ... ... ... ... ...
37
2.7
Joomla туралы түсінігі мен тарихы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..
45
2.8
Joomla арқылы MySql МҚБЖ басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
51
3
Балалар әлемі интернет дүкенін құру сиппаттамасы
3.1
Жүйе конфигурациясы ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
53
3.2
Дизайн шаблондарын баптау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
55
3.3
Модульдер мен компоненттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
55
3.4
Интернет дүкеннің құрылу кезеңдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... .
58
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
70
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .
71
Қосымша
Кіріспе
Интернет-технологиялар қазіргі заманда компьютерде ақпаратты тасымалдау мен өңдеу аймағындағы дамып келе жатқан қолайлы мүмкіндік болып табылады. Осы бағытта пайдаланылатын қолданбалы бағдарламалар саны күннен күнге артуда. Интернет бұл - әр түрлі ақпарат көздеріне қолайлы жол, мысалы, өз алдына оқу, интернет-дүкендер, интернет-банкинг және басқалар. Бұл қосымшалар желілік компьютерлер технологияларына негізделген. Қолданушылардың интерактивті байланысын қамтамасыз етеді. Интернет - қосымшаларды жасау ақпаратты технологиялар облысындағы мамандардың кәсіби тәжірибиелерінің ажырамас бөлігі.
Ақпараттық ағымдармен толық қамтамасыз болу үшін, жобаларды тез және тиімді жасауға мүмкіндік беретін заманға сай технологиялық шешімдерді қолдану керек [1].
Диплом жұмысының өзектілігі тауарды не қызметті жарнамалайтын, сатып алуға тапсырыстарды қабылдайтын, пайдаланушыға есеп айырысу нұсқасын таңдауды ұсынатын CMS Joomla ортасында Балалар әлемі интернет дүкенін құру.
Диплом жұмысымның мақсаты - Интернетте программалау технологиясын зерттей отырып интерактивті сайт құру.
Диплом жұмысының міндеттері қазіргі кезде қолданылатын интернет технологияларды, Web-мәліметтер қорын құрудың клиент-серверлік технологиясын және басқару принциптерін үйрену, Apache web-серверінің атқаратын қызметтерін, интернет дүкеннің жұмыс істеу механизмін зерттеу, интернетте программалау принциптерін меңгеру.
Мәселенің қазіргі жағдайдағы деңгейін бағалау CMS Joomla ортасы мен MySQL МҚБЖ ұштастырып, web-қосымшасының клиенттік және администраторлық бөлімдері жасалып, әрбір бөлімнің атқаратын қызметтері қарастырылды.
Зерттеудің теориялық және әдістемелік негіздері - оқу процесіндегі ақпараттық коммуникациялық технологиялар туралы материалдар, қашықтықта мәліметтер қорын жобалаудың теориялық негіздері туралы оқулықтар, материалдар, электронды басылымдарды басшылыққа алу.
Диплом жұмысының ғылыми жаңалығы мен практикалық маңыздылығы: қосымша PHP, MySQL жинақтары біріктірілген CMS Joomla ортасында жасалған. Ұсынылып отырылған web-қосымша интернетте балаларға арналған заттарды сататын, тапсырыс қабылдайтын дүкен болып табылады. Бағдарламада жасалған өнімді интернеттегі белгілі бір хостингке тіркеп, коммерциялық мақсатта қолдануға болады. Web-қосымша бағдарламасы интернетте кез келген қолданушыға қажетті балаларға арналған заттарды сатып алуына қолданылатын web-дүкен қызметін атқарады. Осы қосымшаны балаларға арналған дүкендерінде қолдануға болады.
Теориялық бөлім 3 тараудан кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімі мен қосымшадан тұрады. Бірінші тарауда интернет дүкендер туралы теориялық мағлұматтар қарастырылған. Екінші тарауда қосымша құруға қолданылған РНР программалау тілі туралы негізгі мағлұматтар, MySQL МҚБЖ жөнінде және оның phpmyadmin утилитасы жөнінде, CMS Joomla MySQL арқылы мәліметтер қорын басқару және HTML гипермәтіндік тілінің негізгі тегтері мен форма элементтері туралы мағлұматтар қарастырылған. Үшінші тарауда дипломдық жұмыстың практикалық бөлімінде құрылған web-қосымшаға сипаттама жазылған.
1 Интернеттің ұйымдастырылуы
1.1 Интернет негізгі түсініктері
Интернет - біріктірілген желілер (interconnected networks) терминінен пайда болады, яғни техникалық мағынада үлкен және кіші желелердің ауқымды түрде біріктірілуі. Толығырақ айтқанда- дүние жүзіндегі миллиондаған компьютерлердің мәліметтер алмастыруына мүмкіндік беретін ақпараттық орта. Интернет - өзіне көптеген таңғаларлық арсеналды мүмкіншіліктерді жинаған жаңа технология. Интернет - әрі ең қуатты және тәуелсіз ақпараттық ресурс, әрі сенімді және оперативтік байланыс жүйесі, сонымен қатар ақпараттық технологияның дамуына және дүние жүзіндегі миллиондаған адамдардың творчествалық көзқарасымен бөлісуге мүмкіндік беретін орта.
Интернеттің басты қызметі тәулік бойы сапалы байланыс қызметін көрсету болып табылады. Интернетке қосулы тұрған кез - келген екі компьютер бір - бірімен қалаған уақытында байланыса алады. Алдағы уақытта Желі ұғымын Интернет сөзінің синонимі ретінде қолданып, ол желі түсінігі интернет арқылы байланысқан компютерлер екендігін ескертіледі. Интернетке қосылған әрбір компьютер желінің бір бөлігі болып табылады.
Серверлерлік компьютерлер және клиенттік - компьютерлер. Интернетке қосылған барлық компьютерлерді екі типке бөлуге болады: серверлер және клиенттер. Бір компьютерде сервер де, клиент те қатар орналасқан болуы мүмкін. Локалдық компьютерде веб - сервер қосып, сонымен қатар браузермен және электронды почтамен жұмыс істеуге болады. Басқа компьютерлерге сервистік анық қызмет көрсететін компьютер - сервер(ағылш., to serve - қызет көрсету), ал сол қызметті пайдаланушы компьютер - клиент болып табылады. Көп жағдайларда үй желісі арқылы Интернетке қіріп отырған клиенттер тек керек жағдайларда ғана бұл қызметті пайдаланады. Ал серверлік компьютерлер, керісінше Интернет желісіне жедел каналдар арқылы қосулы тұрады, сондықтан оларға кез - келген ақпаратқа сұраныс жасауға болады.
Серверлерлік - қосымшалар және клиенттік - қосымшалар. Компьютерлер-ді клиенттер және серверлер деп атаумен қатар, клиент және серверлерді бағдарламалық тұрғыдан қарастырған дұрыс. Бір бағдарлама клиент ретінде, ал екіншісі сервер ретінде қосымшалардың іс - әрекет етуі клиент - серверлік архитектура деп аталады.
Сервердің басты қызметі - барлық уақытта жұмыс істеп тұру немесе клиент қандай да бір сервиске сұраныс жасағанға дейін күту режимін қабылдау.
Сервер шамадан тыс сұраныстардың көп болу әсерінен нақты бір сервистік сұранысттардың орындалуына кідіртүі мүмкін. Серверге сұраныс желі арасындағы компьтерлік байланысты қамтамсыз ететін стандарттар жинағы - белгілі бір протоколдар шегінде жүзеге асады. Серверлік бағдарламалар клиенттерге қызмет ету мақсатында компьютердің аппараттық ресурстарын пайдаланады. Клиент - бағдарлама сұраныс жасақтап, оны желіге белгілі бір мекен - жай бойынша жібереді және алдын ала келіскен проткол арқылы сервер - бағдарламамен қарым - қатынаста болады. Бір компьютерде бірнеше серверлік бағдарламалар орналасуы мүмкін. Клиенттік қосымша сервер орналасқан компьютерде орнатулуы мүмкін немесе желімен байланысқан оқшау компьютерде орналасуы мүмкін. Оқшау орналасқан жағдайда жауап алу мөлшері көбірек болуы мүмкін.
Әрбір сервер - бағдарламасына сай өзіндік клиент - бағдарламасы болады. Осылайша веб - клиент веб - серверге, почтолық клиент - почталық серверге т.с.с. сұраныс жасайды. Серверлік - бағдарлама сұраныстарды орындауға әрқашан дайын болуы керек, сондықтан да серверлік бағдарлама жұмыс істеп отырған компьютерлерге аппараттық жоғары талаптар қойылады.
Клиенттік компьютерге ондай қатаң талаптар қойылмайды. Жоғарыда айтылған қызмет көрсетулер (клиенттік-серверлік архитектура) дербес компьтерлер қолданушысына өз жұмыс үстелінен Интернет желісіне кіруге мүмкіндік береді.
1.2 Интернет архитектурасы
INTERNET желісінің күрт дамуы қашықтық ұғымын жоққа шығарып, планетамыздың кез-келген нүктесін бір-бірімен бейнелі түрде байланыстыруда. Оның құрамында миллиондаған компьютерлер, компьютер терминалдары және қарапайым пайдаланушы адамдар бар. INTERNET желісін алғашқы дүниеге келтіруге себеп болған 70-жылдар басында АҚШ қорғаныс министірлігінін APRANET компьютерлік жүйесі болып саналады, онда соғыс жағдайында байланыс желілерінің жұмысы зерттелген еді. Желі нүктелерінің үлкен аумақта шашырап жатқандығына және олардың бір-бірімен қосылу желілерінің күрделілігіне байланысты оның аздаған бөліктері бұзылғанмен сау желілердің өзара байланысы жылдам қайта құрылып, қалыпты жағдайына келе алатыны айқындалды.
Дегенмен INTERNET тек желі ғана емес, ол - желілердің желісі. INTERNET көптеген байланыс желілерін бір-бірімен біріктіріп, дүниедегі ең, үлкен компьютерлер торабын құрайды.
Оның қарапайым желілік нүктелері өкімет мекемелерінде, университеттерде, коммерциялық фирмаларда, жергілікті кітапхана жүйелерінде, тіпті мектептерде де орналасқан.
INTERNET-тің бар мүмкіндігін, онда жиналған мәліметтерді де түгел айтып беру қиын. Оның үстіне күнбе-күн оған жаңа мәліметтер келіп түсіп жатады.
INTERNET-пен байланысқан провайдер компаниясы деп аталатын мекемелер әрбір компьютерді INTERNET-ке қосып бере алады. Желіге қосылудың бірнеше түрі бар, олар:
- қосылып тұратын тікелей байланыстар (кіру жолдары);
- тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстар (кіру жолдары);
- почталық байланыстар.
1.3 Қолданыстағы интернет технологиялар
Техникалық көзқарастан Internet - әр түрлі хаттамалар бойынша жұмыс істейтін, мүмкіншілігі бар барлық компьютерлерді байланыстыратын, мәліметтерді физикалық түрде өткізетін ашық желілердің барлық түрлері бойынша компьютерлік желілердің бірігуі. Интернеттегі компьютерлердің көбісі ТСРIP хаттамасымен байланысқан. Internet - бұл бүкіл жер шарын қамтитын желілер желісі деп айтсақ та болады. Олар әртүрлі статистика жүргізу үшін, немесе сайттарының рейтингісін көтеру мақсатында қолданыс көрсеткішінің есебін жүргізеді. Интернет-технологиялар қазіргі заманда компьютерде ақпаратты тасымалдау мен өңдеу аймағындағы ең дамып келе жатқан және қолайлы мүмкіндік болып табылады. Осы бағытта пайдаланылатын Қолданбалы бағдарламалар саны күннен күнге артуда. Интернет бұл әр түрлі ақпарат көздеріне қолайлы жол, мысалы, өз алдына оқу, интернет-дүкендер, интернет-банкинг және басқалар. Бұл қосымшалар желілік компьютерлер технологияларына негізделген. Қолданушылардың интерактивті байланысын қамтамасыз етеді. Интернет қосымшаларды жасау ақпаратты технологиялар облысындағы мамандардың кәсіби тәжірибиелерінің ажырамас бөлігі.
Ақпараттық ағымдармен толық қамтамасыз болу үшін, жобаларды тез және тиімді жасауға мүмкіндік беретін заманға сай технологиялық шешімдерді қолдану керек.
Көптеген web-дизайнерлердің ойынша web-дизайнның негізгі мәселелерінің бірі - HTML мен сценарийды әрқайсысы әртүрлі қолдайтын броузерлер мен платформалардың болуы. Әрбір жаңа браузерлерді шығару, олардың сипаттары және мүмкіндіктерін жақсартады, бірақ бұл бұрынғы шығарылғандар нұсқалары жоғалады деген сөз емес. Біреулер өзінде барын қанағат тұтса, ал басқалары компьютерлік фирмалар мен мекемелер олар үшін таңдап берген браузерлермен жұмыс істейді.
Web-дизайнда қатал ережелер жоқ. Негізгі міндет - парақтағы мәліметтерді мүмкіндігінше көп тұтынушылардың пайдалануы, және де оларды жетілдіре түсу үшін нақты негіздегі жаңа технологияларды қолдана отырып тәжірибелер жасап сынақтан өткізу. Дизайнерлік шешімдердің негізі көпшілік көңілінен шығу және сайттың пайдалануын нақты айқындау.
Netscape Navigator және Microsoft Internet Explorer браузерлері. Қазір қолданушылар арасында негізінен екі браузер басымдылыққа ие: Netscape Navigator және Microsoft Internet Explorer. Олар барлық нұсқаларын ескергенде қазіргі күнде қолданылатын браузерлердің 90% жуығын пайдаланады.
Бұл екі браузер пайдаланушылар арасында өзара басымдылыққа таласуда. Олар - дың өзара таласуының нәтижесі HTML фирмалық коллекциясын тудырды, және де өзара үйлесімсіз әртүрлі технологияларды (айналымнан шыққан Dynamic HTML, және де JavaScript пен Cascading Style Sheets - үлгілердің касс - кадтық кестелері) пайда қылды. Екінші жағынан Netscape және Microsoft ара - ларындағы бақталастық web ортасының жедел дамуына әсер етті[1].
Көптеген web-авторлары өз жұмыстарын Navigator және Internet Explorer жүйелеріне бағыттайды, себебі олар пайдаланушылар арасында кең тараған. Олардан басқа да бірнеше браузерлер бар екенін естен шығармаған дұрыс.
Macintosh компьютерлері үшін жасалған Internet Explorer 4.0 нұсқасында windows үшін жасалынған функциональдық мүмкіндіктердің көпшілігі жоқ, сондықтан 4.0 нұсқасының кейбір ерекше мүмкіндіктері пайдаланушыларға жетіспейді.
Кейбір құжатталған айырмашылықтар мен кемшіліктер: іштестірілген қаріптардың қолдауының болмауы; CSS фильтрлерінің қолдауы және өтулер - дің (мәтін элементтерінде пайдаланылатын объектілер беретін көлеңкелерді бақылаудың әсері болмауы); мультимедианы (авторлық мультимедиялық программалар ортасысындағы құрылатын өтулер мен анимациялар әсерлері) басқару элементтерін басқарудың болмауы; DHTML-ді іске асыру мәселелері.
America Online браузерлері. America Online (AOL)-ді пайдаланушылар келесі жеті браузерлердің (платформаларға және AOL нұсқасындағы про - граммалық қамтамасыздандыру (ПҚ)) бірін қолданады, олардың кейбіреулері HTML-дің ең аздаған ғана қолдау мүмкіндіктерін пайдаланады.
Қазіргі технологиларда America Online соңғы нұсқасы - бұл нұсқа 3. 0 және Microsoft Internet Explorer 3.0 браузерінің жетілдірілген нұсқасын пайдаланады. Бірақ бұл нұсқаға және де MS Internet Explorer 3.0 стандарт нұсқасына көп сене беруге болмайды. Көптеген Web құраушылар өз сайттарын (басқа негізгі браузерлердің көбінде өте тамаша жұмыс істеген) көріп бірнеше рет өкінішке келді, себебі олар AOL жүйесінде жұмыс істегенде өз браузерінің бейнеленгенін көрді.
Қиындықтар көбіне дербес жағдайларда AOL-ның прокси-серверлері мен бейнелерді сығу тәсілдеріне байланысты болады. AOL бейнелерді сығу тәсілдері JPEG-графиктерді бейнелеу жүйесімен көбіне үйлесімсіз екені белгілі, яғни дақтар мен боялған сызықтар пайда болады. Келбеттік бейнелерді шығаруда да көптеген қиындықтар кездесті. Және де кейбір басқа техно - логиялар, мысалы Java және Cascading Style Sheets (каскадтық таблицалар үлгісі), windows 3.0 пайдаланушыларында қолданылмайды .
Бірақ оның орнына web-дизайнерлеріне көмек ретінде арнайы сайт жа - салынды және оларда AOL пайдаланушыларына қызғылықты және жұмыс істеуге ыңғайлы өз парақтарын жасауға ұмтылады. Кестелік браузерлерге ерекше көңіл бөлінеді, себебі онда әрбір браузерден (нұсқасы және платформасы бойынша) арнайы тізімдер табуға болады, және де олардың технологиялық және қолдаушы функциялары бар, ал браузерлердің жұмыс істемеу пайыздары мейлінше азаяды. (AOL сайттың адресі Web-дизайнерлер үшін: http:webmaster.info.aol.com)[2].
Opera. Opera - бұл кішкентай және қарапайым браузер және оны Осло қаласында норвегиялық компания Opera Software шығарған. Бұл браузер машинаға өте аз уақытта жүктеледі және дискета зердесінде өте аз орын алады. Opera артықшылығы оның HTML стандарттарына жауап беруінде. Жақсы браузерлер жіберетін тәгтерді (мысалы, қалып қойған жабушы тәгтер, дұрыс іштестірілмеулер және т.б.) сипаттаудағы қателіктер бұл браузермен дұрыс бейнеленбейді. Opera 5.0 каскадты таблицалар үлгісі Java-ны және DHTML-ді қолдайды.
Opera пайдалануда жиі қолданылатындар қатарына жатпайды, бірақ көптеген жағдайда оның көмегімен өз сайттарын сынақтан өткізеді, яғни кодтардың дұрыстығын тексеруге ыңғайлы.
Lynx. Lynx - бұл Web-ке тез және сенімді енетін ең көп тараған және аз шығын беретін браузер және тек қана мәтіндермен жұмыс. Ол стандарттарға ең жалпы көмекші есебінде белгілі болды және Web-парақтарын функциональдық базалық сипаттамалармен сынауға мүмкіндіктер берді. Қарапайым болғанымен, бұл браузер қатардан шыққан жоқ. Lynx тұрақты жетілдіріледі және өзгертілуде. Қазір ол таблицалар, формалар және тіпті JavaScript-ті де қолдаушы есебінде пайдаланылады.
Адамдар шындығында да Lynx-ті пайдаланады сондықтан тапсырушы өз сайтын осы Lynx-те құруды өтінсе оған ешқандайда таң қалуға болмайды. Бұл браузер көзі көрмейтін адамдарға да маңызды: олар Lynx-тің дыбыс шығару мүмкіндігін пайдаланады.
Қандай браузерлердің жиі қолданылатындарын білу арқылы, қайда және қандай технологияларды пайдалану керек және кері үйлесімділігін білу шешім қабылдауды жеңілдетеді. Сайтқа кіру статикасын білу арқылы әрине ең сенімді ақпараттарды алуға болады.
Сұраныстар тудыратын серверлердің программалық қамтамасыздандыруларын тексеру барысында браузерлерге ену саны классификацияланады. Сондықтан, сайт құрушылар өз сайты - на енушілердің тек 20%-ті броузердің 4.0 нұсқасын пайдаланатынын біледі де, үлгілер таблицасын кез келген уақытта пайдалана алады.
Интернетте браузерлер туралы статистикалық мәліметтер беретін бірнеше сайттар табуға болады. Статистикада осы сайттарға енушілер талданады және де оны пайдаланушылардың таңдамалы топтары беріледі. Мысалы, сайтты пайдаланушы жаңа автомобиль алуды көздейтіндер, немесе жаңа телеарналар қарастырушылар және т. б. адамдар болуы мүмкін, олар да басқа браузерлерді пайдалануы мүмкін. BrowserWatch сайтында орналасқан ста - тистикалық мәліметтер нұсқалар және ішкі нұсқалар туралы әрбір браузерге бөлек мағлұматтар береді [3].
Гипертекстілік парақтарды құрастыру тілі (HTML - Hypertext Markup Language) арнайы web-құжаттарын жасайтын тіл. Ол броузерлерге құжат - тардағы бейнелерді көрсететін, бірақ экранға шығарылмайтын арнайы нұс - қаулар (тәгтер) синтаксистері мен орналасуларын жасайды. Ол, мысалы интер - нет желісінде, локальдық желілерде болатын басқа да құжаттарға сілтемелер жасауға қолданылады.
Стандарт HTML және де басқа стандарттар web үшін W3C (World Wide Web Consortium) консорциумының басшылығымен жасалынған. Стандарт - тарды, жаңа қосымшалар мен ұсыныстардың жобаларын, ерек - шеліктерін http:www. 3w. org сайтынан табуға болады. Қазіргі кезде HTML 4.0 ерек - ше нұсқалары қызмет етеді және оларды қолдау негізгі браузерлер тарабынан көптеп өсуде.
Тәжірибе жүзінде HTML стандартына тәгтердің болуы үлкен әсер етеді және олар кеңінен тараған браузерлердің қолдап ұсынғандары, мысалы Microsoft Internet Explorer және Netscape Navigator. Бұл тәгтер HTML-дің қазіргі құрамына енуі, не енбеуі де мүмкін.
Тәгтер туралы ақпараттар HTML Compendium (HTML бойынша қысқаша нұсқау) Ron Woodall-да жасалынған. Компендиумде тәгтер тізімі және олардың атрибуттары алфавиттік ретте беріледі, және де олардың әрқайсысын қолдайтын броузерлер туралы жаңадан өзгертілген мәліметтер беріледі. Ком - пендиум HTML http:www. htmlcompendium. org сайтында орналасқан. HTML-ді өңдеу жабдықтары. HTML құжаттары қарапайым мәтіндік ASCII-файлдары. Бұдан оларды жасау үшін кезкелген редакторды пайдалануға болатынын көруге болады, тіпті мүмкіндіктері өте аз редакторларды да. HTML-ге арнайы өңдеу орталары да жасалынған. Олар уақытты ұтымды пай - далануға көмектеседі, себебі қайталанатын амалдар үшін арнайы тез орын - далатын пернелер бар, мысалы, құжаттардың бастапқы нұсқаулары, кестелер және мәтіндердегі қарапайым үлгілер. HTML редакторы авторлық WYSIWYG-жабдықтық редактордан өзгеше, сондықтан HTML редакторында жұмыс істей білу, редакторлау процессін жеңілдетеді және тездетеді [4].
Windows қолданушыларына HomeSite компаниясы ұсынған қуатты және қымбат емес редактор HTML-ді тексеру керек. Онда HTML конструкциясында бояулармен бөлу, функция FTP, синтаксистік тексеру және жазу ережелері, көп файлдық іздестіру және ескертпелер туралы көп мәліметтер болады. Бұдан басқа да арнайы командалар және шаблондар өте күрделі элементтер жасауға (фреймдер, JavaScript және DHTML көріністері) жасалынады. Ақпараттар және жүктеуші көрсеткіш үлгі программалар (ҮП) httр:www. allaire. com адресінде берілген.
Macintosh компьютерлерінде жұмыс жасағанда көп көңіл бөлінетін бағдарлама коммерциялық HTML-редактор- Bare Bones Software компаниясы. Ол Web-жасаушыларының арасында өзіндік салмақ алады және де Macintosh компьютерлерінде жұмысты тиянақты орындайды. Оның құрамына ыңғайлы және тез жұмыс істейтін HTML-жабдықтары кіреді және де аспаптар, көпфайлды іздеу және ауыстырулар, іштестірілген FTP-функция, 13 бағдарлама тілдерін қолдайды, кесте құрушы, HTML синтаксистерін түзетуші және де көптеген функциялар кіреді. Қосымша мәліметтер және үлгі программалар http:www. bbedit. com. адресі бойынша табылады [5].
Авторлық жабдықтар WYSIWYG. Соңғы жылдары авторлық жабдық - тардың пайдаланушылар арасында кеңінен таралғаны мәлім. HTML-редак - торлар классы WYSIWYG (What You See Is What You Get - не көрсең соны аласың) графиктік интерфейс болады және де ол HTML сипаттамасында мәтіндерді редакторлау программаларына және парақтарды жасаушыға келеді. Бұл программалардың бастапқы мақсаты пайдаланушыларды HTML тәгтерінен босату болды, яғни айтқанда, парақтарды жасау программалары қолдану - шыларды PostScript тілінің командаларын теруден қорғайды. Бүгінде олардың қажеттіліктері өсті, себебі олар құжаттарды шығаруды автоматтандыру дең - гейін күшейтті, HTML-де берілген құжаттарға ену мүмкіндігі көбейді.
Қазіргі кезде Web-те барлық графиктер екі формада беріледі: GIF және JPEG. Бұларға таласатын үшінші графиктер түрі - PNG форматында беріледі және броузерлерді қолдауға үлкен үлес қосады. Әрі қарай осы графикалық форматтар туралы айтылады. Бұлар туралы ақпараттар тарауларда мейлінше толықтау келтіріледі, яғни олардың форматтарына тоқталынады.
GIF. GIF - Grafic Interchange Format-ты Web файлдарында жиі қол - данылатын форматы деп қарастырылады. Ол Web-браузерлерін қолдайтын бірінші форматтық файлдар, және де осы күнге дейін негізгі Web графи - касының форматтарының бірі болып есептелінеді.
Оның қасиеттері:
# бояулар саны 256-дан артық (кем болуы жиі кездеседі) болмайды;
# бояулар палитрасын пайдаланады;
# LZW тәсілі бойынша ақпараттарды жоғалтпай сығуға болады (PKZIP архиваторында қолданылатынға ұқсас, және айта кететін жағдай GIF-файлдары әрі қарай сығылмайды);
# жоларалық жинақтауларды қолдайды;
# ағымдық формат болып есептелінеді, яғни картинкаларды көрсету, көшіру кезінде бастала береді;
# бір бояуға палитрада мөлдір түсті атрибут бекіте алады, яғни GIF деп аталатын мөлдір атрибуттар жасай алады;
# бір файлда бірнеше бейнелерді сақтау мүмкіндіктері болады, яғни өзіне анимирленген GIF-терді дайындауда қолданылады;
# басқару блоктары файлдарына енгізу мүмкіндіктері қолданылады және де түсінектемелерді файлдарға жазуға болады (мысалы, авторлық құқықтар), бейнелерді көрсетуде уақытша тоқтатуды ұйымдастырады.
Осы қасиеттер не үшін пайдаланатыны туралы қысқаша түсініктемелер беретін болса, жоғарыда айтқандай, GIF 256 бояудан артық пайдаланбайды, ал бұл сақтайтын барлық бейнелерде GIF-форматы осы шектеулерге жауап беру үшін айқын, немесе айқын емес бояулар санын азайтады деген сөз. Мұнда әртүрлі программалар жетістіктері әртүрлі. Бұдан шығатын қорытынды - егер әдемі суреттерді жайлап бірсарынды өткізіп қарайтын болсақ және әрең көрінетін бояулы болса, онда түрлендірулерден кейін бәрі бұрынғыдан да нашар болады, тіпті бар суреттер табиғи түрінен айырылады, нақты емес түрге енеді. Сондықтан, егер суреттерді GIF форматында сақтау керек болса және оның бояу түрлерін сақтау керек болса, онда қулыққа көшуге тура келеді. Мысалы, суреттерге қандай да бір художествалық фильтр қолдану керек және осы суретке айналдыру, немесе жарығын азайту керек. Бұл жағдайда суреттер мен сызбаларды сақтау мәселелері шешіледі және олар жақсы сығылады, көп бояуларды да керек етпейді.
JPEG. Web-тағы екінші кең көлемде пайдаланатын графикалық форматтардың бірі JPEG - Joint Photographic Experts Group. Ол бояулар туралы 24-разрядтық ақпараттар береді. Бұл 16,77 млн бояулар GIF форматындағы 256 түсге қарсы жауап.JPEG-те жоғалтып сығу деп аталатын ұғым пайдаланады. Немесе сығу кезінде бейнелердегі кейбір ақпараттар алынып тасталынады, бірақ көптеген жағдайларда сапаның нашарлауына нұқсан келмейді және көбіне байқалмайды да.
Суреттер, немесе басқа да бейнелерде бірыңғай болатын бояуларды JPEG-форматында сақтау тиімді, себебі бейненің жоғары сапада болуына әсер етеді, файл көлемін азайтады. Бірақта JPEG-ті бірыңғай бояулары бар графикалық бейнелерді (ГрБ) пайдалануда жақсы шешім бола алмайды, себебі бұл формат бояуларды ұсақтау тенденциясына ие және соңғы файл осы бейнені сақтайтын GIF-файлына қарағанда үлкен болып шығады [6].
PNG. Web-те пайдалануға бақталас үшінші түрлі графикалық формат бар. Бұл формат PNG - Portable Network Graphic. Ол көптеген жетістіктеріне қарамай 1994 жылдан бастап көлеңкеде қалды. Тек жақыннан бастап қана браузерлер PNG-ні іштестірілген графика түрінде қолдана бастады, бірақ PNG web-те өте көп тараған формат болуға толық мүмкіндігі бар. Сондықтан да ол "үлкен үштікке" енуге толық құқықты. PNG 8-разрядты индекстелінген бояуларды, 16-разрядты, немесе 24-разрядты толық түрлі бейнелерді пайда - ланып ақпараттарды жоғалтпай сығу мүмкіндігіне ие. Бұл өте жоғары сапалы бейнелерді алуды қамтамасыз етеді және GIF файлдарынмен салыстырғанда аз көлемдегі файлдарды құрастырады. Мұнан басқа, PNG файлы кейбір тамаша функцияларға ие, мысалы, іштестірілген гамма коэффициенттерін басқару функциясы, және мөлдірлік деңгейін өзгерту (бұл суреттің келбетін алып тасталынатын жұмсақ көлеңкелер арасынан көру мүмкіндігі) функциялары.
Бейнелер файлдарының жұмыс режимдері және өлшемдері. Web бейнелері тек дисплей экрандарында болатынына байланысты, олардың жұмыс режимдерін дюйм пикселдерде (ppi - pixels per inch) өлшеу техникалық дұрыс шешім деп есептелінеді. Жұмыс режимдерін басқаша өлшеуге де болады - дюймдегі нүктелер саны (dpi - dots per inch) және де олар бейнелерді баспаға шығаруға арналған және баспаға шығару қондырғысының мүмкіндігіне тәуелді.
Бірақ графиктер өлшемдері дисплей жұмыс режимдеріне тәуелді, сондықтан дюймде өлшемдер Web-ортасы үшін қолдануға жарамсыз болады. Бірден бір маңызды өлшем бірлігі пиксел болып есептелінеді.
Тәжірибе жүзінде жұмыс режимдерін 72 ppi (бұл экранда берудің ең жақсы тәсілі) түрінде беру және де жалпы өлшемдерді пикселдерде беруге дұрыс көңіл бөлу керек. Web графиктерін жасау процесстерінде дюймдерді пайдалану дұрыс емес. Парақтардағы бейнелердің өлшемдерін басқа бейнелермен салыстырудың маңызы көп және браузер терезелерінің де өлшемдерін салыстыру керек.
Мысалы, көптеген пайдаланушылар бұрынғыдай 14-дюймдік дисплейде 640x480 пикселдік жұмыс режимдерін пайдаланады. Экран кеңістігін ГрБ-мен тұтас толтыру үшін ең жақсысы оның енін 600 пикселден (пикселдердің оң және сол жақ бөліктері терезелерге пайдаланатынын және айналдыру алаңдарын ескеру керек) артық қылмау. Қалған бастырмалардың өлшемдері және бейнелері парақтарда пикселдермен ені 600 пиксел болатын банеpлерге сaлыстырмалы өлшенеді.
Файлдар өлшемдері. Танымалы web-тің бүгінгі жетістіктері, әлбетте, гра - фикаға байланысты, бірақ көптеген пайдаланушылар web графикасына бір жағынан сүйіспеншілікпен, екінші жағынан сенімсіздікпен қарайтынын дизайнер ретінде әрбір веб программашылар білуі тиіс. Графика web-парағын желіге беруге керекті уақытты көбейтетінін ұмытуға болмайды; көп көлемдегі графиктер жүктеуге кететін уақытты арттырады және пайдаланушының шыдамын тауысады, әсіресе, егер ол стандарт модемдік қосылыстарды пайдаланатын болса.
Мұндай жағдайларға байланысты web-дизайнер үшін бір ғана ең маңызды ереже бар: графикалық файлдың бейнелерінің өлшемі мүмкіндігінше аз болуы керек. Желілер арқылы берілетін бейнелер жасаушыларға оларды жүктеу уақытын ескеру жауаптылығына ерекше көңіл бөлу керек.
1.4 Web-қосымшалар құру технологиясы
Ғаламтордың дамуына орай жасалынған web-беттердің бет-бейнесі өзгере түсуде. Бастапқыда HTML беттер тек белгілі бір ақпаратты бере отыра, ешқандай қосымша қызметтерді атқармайтын. Бірте-бірте сұраныстар күрделене, енді сайтты құруда тек HTML тілін білу жеткіліксіз. Түрлі технологиялар икемді сайт жасауға ықпалын тигізеді. Қазіргі заманауи сайттарды құру үшін: HTML, CSS, JavaScript (немесе VBScript), Flash, PHP
(немесе Perl) және MySQL реляциялық мәліметтер қоры пайдаланылады. Технологиялардың қолданысқа енуіне байланысты web-сайттардың оңтайлы өзгеруін байқауға болады. Технологиялардың қолданысқа енуіне байланысты web-сайттардың оңтайлы өзгеруін 1.1 - суреттен көруге болады.
HTML - бұл бағдарламалау да, құжаттарды басқару тілі де емес. Бұл ең алдымен гипермәтінді белгілеу тілі. Оның басты мақсаты - мәтінді орналастыру, құрылымын тегтер арқылы сипаттау: параграф, цитата, тізім, бөлім.
HTML тілінде көптеген құрамдас элементтері бар. Олар құжатты кез келген қалау бойынша безендіруге көмектеседі. Браузердің үнсіздік кейпіндегі қаріп стильдерінің көрінісі ұнамаса, қосымша тегтер арқылы оңай өзгертуге болады. Егер бұл да көңілден шықпаса CSS стильдер кестесін пайдалануға болады.
XHTML тілі XML және HTML тілдерінің қоспасы, біртіндеп HTML-ды ығыстырып келеді.
CSS (Cascading Style Sheets) - каскадты стильдер кестесінің тілі. Ол web-беттердің мүмкіндіктерін арттыру үшін құрастырылған. [3]
Web-құрастырушыларға беттің сырт келбетін жақсартуға мүмкіндік береді (қаріптер, түстер, шегіністер, орналасуы, т.б.). CSS құжаттың негізгі ішкі құрылымын (мысалы, HTML тілінде жазылған) және оны безендіруінен (CSS-те жазылғанынан) айыру үшін жасалған. Мұндай әрекет құжаттың сырты көрінісі мен қайталанатын элементтерін безендіруге септігін тигізеді.
Сурет 2.1-Web-технологиялардың қолданысқа енуі
HTML мен CSS-ті пайдаланғанда келесілерді ескеру қажет:
HTML-код мәтінді логикалық тұрғыда жазады, яғни web-беттің құрылымын береді: абзацтардың, графикалық суреттердің, жолдар мен ұяшықтардың орналасуы мен кезегі.
CSS стильдер кестесі мәтіндерді физикалық тұрғыда орналастырады, яғни web-беттің көрінісін береді: абзац мәтәндері қандай қаріппен терілетіндігі, атаулары қандай түспен көрінетіндігі, кестелердің қалыңдығын және т.б.
Web-беттің көрінісі оның құрылымынан бөлек жасалуы тиіс. Сондықтан, мамандандырылған web-құрастырушылар CSS стильдерін бөлек файлға жазады.
Сонымен қатар, стильдерімен толтырылмаған HTML бет оқылуға ыңғайлы. Себебі, HTML бетте бір уақытта web-беттерді (форматтаудың) өңдеудің логикалық және физикалық тегтері болады. Қаріпті қоюлатып ерекшелейтін b және strong тегтері, сонымен қатар курсивті i және em тегтері бар. Бірақ b және i физикалық өңдеу тегтері мәтінді тек ерекшелеп қояды (сондықтан олар ескірген және қолданылмайтын тегтер қатарына жатқызылады), ал strong және em логикалық өңдеу тегтері тек ерекшелеп қана қоймай, мәтінге маңыздылық дәрежесін береді. Егер web-бетті мүмкіндігі шектеулі адамдар арнайы браузер арқылы оған дауыстап оқып берсе, strong және em тегтер арасындағы сөздерге өзге интонация беріледі.
Каскадты стильдер өзінің мәні бойынша динамикалық емес. Олар құжаттың жүктелу барысында көріну күйін анықтауға мүмкіндік береді. CSS көмегімен web-беттердің қасиеттерін JavaScript тілін пайдаланып динамикалық өзгертуге болады.
DOM (Document Object Model) - құжаттың нысандық моделі. Сценарийлер тілін қолданып web-бетті динамикалық өзгертеді. DOM әр элементіне ID атрибуты арқылы JavaScript функциясын қояды. Осындай функциялармен CSS арқылы берілген нысан атрибуттарының қасиеттерін басқаруға болады.
ID (объект идентификаторы) барлық HTML - тегтерімен қолдайды. Оның мәні уникалды, яғни бетте бір id- мен бірнеше элемент орналаса алмайды, ал class элементі бірнеше элементтерге қолданыла береді. ID - динамикалық HTML (DHTML)-дың негізгі түсінігі оның көмегімен JavaScript уникалды объектіні анықтап басқарады.
DHTML тілі жоқ. Динамикалық HTML - HTML- дың шектеулерін айналып өтіп, web- браузерлердің 4 версиясына ендірілген технологияларды сипаттау үшін ойлап табылған коммерциялық термин.
DHTML web-стандарттардың комбинациясы:
‒ CSS + JavaScript + DOM + XHTML = DHTML
мұнда CSS - объектілер атрибутын анықтайды JavaScript - объектілерді өзгертеді
DOM - объектілерді табады
XHTML - объектілерді құрады (мәтінді белгілейді).
DHML негізінде құрылған сайт серверге жүгінбей өзгере алады,яғни web-беттің интерактивтілігін арттыратын клиенттік код (client-side-code) ретінде ұсынылады.
DHTML - дың мүмкіндіктері:
-барлық браузерлер қолдайды
-стандарты технологияларды қолданылады
-web-бетті жүктегеннен кейін өзгертулерді енгізуге болады
-DHTML мәтіндік файлдары Flash пен Java-ға қарағанда жылдам жүктеледі
-кеңейту модульдерін қажет етпейді
-меңгеруде қарапайым
-web-беттерді жасау жылдамдығы жоғары
Кемшіліктері:
-JavaScript пен CSS синтаксисте жіберілген қателерге сезімтал
-браузерлердегі қателерге байланысты жұмысы тұрақсыз
браузерлер мен операциондық жүйенің үйлесімсіздігіне байланысты web-беттердің көрінісі әр түрліше.
Web-сайтты құрастыруда қолданылатын программалау тілдерін 2 топқа бөліп қарастыруға болады:
Біріншісіне, сайтқа кірушінің компьютерінде, браузерінде, орындалатын код жатқызылады. Бұлар бәріне таныс JavaScript, VBScript, Java-апплеттері. Осы тілдерде жазылған бағдарламалар, web-беттің кодына ендіріледі, немесе бөлек файлға жазылып web-беттен шақырылады. [3]
Екінші топқа, web-сервер орналасқан компьютерде орындалатын бағдарламалар жатқызылады. Бұл топқа PHP жатады, және басқа тілдерге қарағанда өзінің қарапайымдылығымен ерекшеленеді. Бұл тілде бағдарламаны құра отырып C++ немесе Perl тілдеріндегі сияқты файл сценарийлеріне қатынау құқығы туралы, түрлі модульдерге қатынау жолдарын көрсету және т.б. әрекеттерді ескермеуге болады. PHP бағдарламасын тестілеу үшін хостинг провайдерде орнатылған операциондық жүйені орнату қажет емес. Сәйкес web-серверді жүктеп PHP модулін қосса жеткілікті.
1.5 Электронды бизнес түсініктері
Интернет - экономика - бизнесті жаңа ақпараттық технологияның қолдануымен жасайтын бизнес түрлерінің жиынтығын айтуға болады. Интернет қазіргі уақытта көпшілік компаниялардың жұмыс тәсілдерін өзгертіп отыр. Олар қазір көбінесе жоғары технология ортасын және де басқа орталарға еніп келеді, солардың бірі: химия өнеркәсібі, биотехнология, медицина, мұнай-газ өндіру, қаржы және тағы басқа салалар.
Интернет - компаниялар өзінің тауарларымен әлемдік нарыққа шығуға мүмкіншілік береді, осының арқасында компанияның құрған ұсыныс пен сұраныс тізбектерінің шығын азайтуға, тапсырыс берушілерді жоғарғы деңгейде қызмет етуге, қосымша тауарларды өндіруге, айырбастауға, қызмет түрлерін сатуға болады.
Жарнамалық бизнестен, жүк тасымалдауға немесе басқа да өндірушілердің жоғарғы деңгейлі интернет компаниялары пайда болуда.Интернет мүмкіншіліктерін қолданатын ақпаратты делдалдар электронды тауар және қызмет көрсету нарығын ең тиімді етіп, сату мен сатып алу келісімінің электронды құжаттар айналымын қолданып келісімін жасайды. Осы интернет-экономика бөлігін электронды коммерция деп атайды. Электронды коммерция интернет көмегімен фирмалар арасындағы өткен тауар саудалардың сұраныс пен ұсынысын абсолютті көрсеткіштерін жылдам алуға мүмкіндік береді.
Электронды бизнес және электронды коммерцияның түсінігі
Глобалды жүйе пайда болғалы бері, бірінші қатарда - интернет, ұйымдастыру саласында және коммерциялық ұйымдарды жүргізуде экономикалық өзгерістерге алып келді. Компанияның сыртқы қатынасын және оның клиенттерімен, компанияның ішкі салаларын түрлендіруіне әкеліп соқты. Бизнестің жаңа бағытын енгізу пайда болған жоқ, бар бизнестің талаптары өзгерді.
Соңғы жылдары бұл тенденциялар анығырақ болды. Интел компаниясының мамандарының зерттеу-болжамы бойынша, 2002 жылы интернет қолданушылардың саны миллиардқа жетеді, ал электронды коммерция айналымы триллион долларға дейін көбейеді.
Анықтамалар бойынша екі базалық түсініктен шатасады. Олар: Интернет бизнес (e-business) және интернет коммерция (e-commerce):
IBM(International Business Machine) компаниясының анықтамасы бойынша: е-бизнес - негізгі бизнес процестерді интернет технологиялар көмегімен түрлендіру. е-бизнес деп кез келген іскерлік қатынасты ішкі және сыртқы байланысты глобалды ақпараттық жүйені қолдана отырып түрлендіру арқылы пайда табу мақсаты.
Компанияның ішкі құрылымы - ортақ ақпарат құрылымды базасы (интранет), жұмысшылардың жұмыс барысындағы катынас әсері жоғарлайды және жоспарлау мен басқару процесін ортақтайды, сыртқы арақатынасын (экстранет) партнерлармен, жабдықтаушы мен клиенттермен - е-бизнестің құрам бөлігі.
е-коммерция - е-бизнестің негізгі бір құрамы болып табылады. Электрондық коммерция - ақпараттық жүйе көмегімен өтетін кез келген ақпараттық жүйе арқылы өтетін іскерлік келісімнің формасын айтамыз.
Интернет бизнестің негізгі құралы болып:
Корпоративті веб-сайт
Интернет дүкен
Интернет аукцион
Корпоративті ақпарат порталы
Интернет биржа
Интернет маркетинг
Корпоративті веб-сайт - проектер, тауарлар мен қызметтер, компаниялар және оларды қызмет түрлері, бірігу ұсыныстар туралы ақпараттық мәлімет сайт-беті.
Функционалдылығы:
Компанияның корпоративті ақпаратымен потенциалды клиенттері мен партнерларын мәліметпен қамтамасыз ету.
Қосымша клиенттер мен партнерларды тару
Компанияның имиджін қалыптастыру
Клиенттерді тауар мен қызмет акпараттарымен камтамасыз ету
Сайтқа кірушілерді екі жақты байланысты нығайту
Нәтижесі
Сайттың үзіліссіз жұмысы
Әлемнің кез-келген нуктесінде (интернет бар жерде)
Партнер, клиент, жабдықтаушы, филиалды ақпараттық ұстанымын азайтуын камтамасыз ету
Клиенттердің портретін құру мүмкіншілігі (интернетке кіргенде)
Интернет - дүкен - дәстүрлі бизнестің онлайн түрдегі көрсетілімі, тауар мен қызмет ұсынысы мен реализацияға қойылуға арналған Интернет - дүкен - корпоративті сайттың бір бөлігі болып табылады.
Функционалдылығы:
Тауар мен қызметті сату
Клиенттерді тауар мен қызмет түрлері туралы ақпараттандыру
Бизнес туралы корпоративті ақпаратпен камтамасыз ету
Қосымша клиенттер мен парнерлады тарту
Клиенттерді екі жақты байланысты нығайту
Интернет - дүкеннің иесіне имидждің қалыптасуы
Нәтижесі:
Тауарлар мен қызмет сатылуының жоғарлауы
Сұраныс туралы ақпаратты алу мүмкіншілігі
Клиенттердің портретін алу мүмкіншілігі
Қолданушының базасын көбейту, олар потенциалды сатып алушылар болып табылады
Интернет - аукцион - сауда витринасы, осы арқылы қолданушының кез - келген тауарды сату мүмкіншілігі. Сайт иесі осы аукционда тауардың сатылған бағадан проценттік комиссия ретінде пайда табады. Интернет аукцион интернет дүкеннің бір бөлігі, өзінің кезегі бойынша бұл корпоративті веб-сайттың бөлігі болып табылады.
Функционалдылығы:
Сатушы мен сатып алушыға қызмет түрлерін көрсету
Кез келген тауар мен қызметті көрсету
Сұраныс туралы ақпарат жинау
Аукцион иесінің имиджін қалыптастыру
Нәтижесі:
Ақша төлемей-ақ табылады (ресурсты қолдауға кететін шығындар)
Тауар мен қызметтің нарықтағы сұранысы туралы ақпарат алу
Тұрақты аудиторияны қалыптастыру (қатысушылар аукционды күн сайын қатысып тұрады)
Корпоративті ақпарат порталы - компанияның ең қиын ақпараттық жүйесі, компанияның ағымдағы ақпараттарды және бизнес-процестерді өзіне жинайды. Ол корпоративті веб-сайт негізінде және интернет дүкенмен бірігіп жасалуы мүмкін.
Функционалдылығы:
Компанияның корпоративті ақпаратымен потенциалды клиенттері мен партнерларын мәліметпен қамтамасыз ету.
Портал арқылы орталық ақпараттық ағым
Бизнесті автоматтандырылған процесі
Компанияның филиалдардын, жабдықтаушының, дилердің бақылауы мен есеп қызметін жүзеге асыру
Сайтқа кірушілердің екі жақты байланысты нығайту
Компания имиджін қалыптастыру
Нәтижесі
Ұсталымдарды (издержки) қысқарту
Ақпараттық ағымды автоматтандыру
Филиалдарға, дилерлерге, партнерлерге, жабдықтаушыларға, компанияның жұмысшысына сапалы және тез ақпаратпен қамтамасыз ету.
Порталдың үзіліссіз жұмыс істеуі
Интернет биржа - сауда алаңы, осы арқылы кәсіпорындар тауарлары мен қызметтерін сатуын жүргізеді. Иесінің пайда табуы - комиссия немесе егер иесі әр келісімде сатушы немесе сатып алушы бола алады, көп салалы болады. Интернет биржа - копроративті ақпарат порталы, интернет дүкен, интернет аукцион негізінде жасалады.
Функционалдылығы:
Интернет биржа қатысушыларды ақпаратпен қамтамасыз ету
Кәсіпорындар арасындағы тауар саудасын ұйымдастыру
Қосымша қатысушылар мен партнерларды тарту
Биржа қатысушыларға екі жақты қатынасты қондыру
Нәтиже
Ұстанымды қысқарту
Қолдаудың жеңілділігі
Төлеу мен жеткізу процесін автоматизациялау, орындауларды бақылау
Үзіліссіз жұмыс
Үлкен көлем - үлкен пайда
Интернет биржалардың технологияларға тауарлар мен қызметтерді бартерлік модельді ұйымдастыруды және клирингтік жүйені қолдануға болады.
Интернет маркетинг - Интернет бизнестің тиімді және маңызды құралы.
Функционалдылығы
Компанияның жарнамалық акцияларды, тауарларды, қызметтерді сайттарды, порталдарды, интернет дүкендерді және тағы басқа іс-шаралар өткізу:
Арнайы маркетингті іс-шараларды өткізу
Брендтерді жасау
PR-шараларды өткізу
Нарықтық маркетингтік зерттеулер өткізу
Қолданушылармен іскерлік қатынастарды тығыз байланысын орнықтыру
Бәсекелестердің іс-әрекетін талдау
Нәтижесі
Өнім сұранысын талдау
Қолданушының портретін анықтау
Жарнаманы тиімді талдау
Жаңа клиенттер мен партнерларды тарту
БАҚ(СМИ) қарағанда жарнаманың бағасы төмен
БАҚ-қа қарағанда аудиториясы көп
Жарнаманың тиімді бағалау мүмкінділіктері
Жарнамалық компанияның негізгі акценттерін шұғыл турде өзгерту мүмкіндігі
Интернет маркетинг - дәстүрлі маркетингтің бәсекесі емес, ол жай ғана басы немесе жалғасы, бірақ бірқатар басымдылықтары болады.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz