Кәсіпкерлік іс-әрекет

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 67 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1. Кәсіпкерлік іс-әрекеттің теориялық негіздері

1. 1 Кәсіпкерлік және кәсіпкерлік іс-әрекеттің қалыптасуы және даму эволюциясы . . . 5

1. 2 Кәсіпкерлік қызмет ұғымы және оның формаларының сипаты . . . 10

2. Қазақстандағы кәсіпкерлік іс-әрекетті құқықтық реттеу жағдайы

2. 1 Қазақстан республикасының кәсіпкерлік қызмет туралы заңдары: құрылу және даму кезеңдері . . . 17

2. 2 Кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеу . . . 26

3. Қазақстан Республикасының тұрақты экономикалық дамуын қамтамасыз етудегі кәсіпкерлік іс-әрекеттің рөлі және маңыздылығы

3. 1 Қазіргі кездегі кәсіпкерлік қызметті талдау және тиімділігін бағалау . . . 35

3. 2 Кәсіпорындағы инновациялық кәсіпкерлік қызметтің экономикалық дамудағы рөлі . . . 38

3. 3 Мектеп және колледж білім беру ортадағы кәсіби мамандарды дайындаудағы кәсіпкерлік . . . 47

Қорытынды . . . 58

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . 60

Қосымшалар . . . 62

Кіріспе

Қазіргі кезде әлемдік және отандық экономикада терең әлеуметтік -- экономикалық өзгерістер орын алуда. Кәсіпкерлік теориясы мен қазіргі тәжірбиесіне ғылыми тұрғыдан талдау жасау, қолдану, міндетті түрде Қазақстан экономикасын одан әрі дамытып жетілдіретіні сөзсіз. Кәсіпкерлік - бұл коммерцияның табысқа жетуді көздейтін іс-әрекет, кәсіпкер кәсіпорынды иемденетін адам, немесе иемденушінің атынан кәсіпорынның жұмыстарын басқаратын өкілетті менеджер ретінде қарастырылады.

Кәсіпкерлік қызметті зерттеу проблемаларының маңыздылығы мен өзектілігі - теориялық негіздеріне кәсіпкерліктің алғашқы атауынан бастап, қазіргі кездегі ғылыми сараптамалардан өткізіп басты қызметтерімен, ерекшеліктеріне сипаттамалар жасалды. ХVІІІ ғасырдан бастап көрнекті ғалымдардың еңбектеріне сүйеніп, негізгі концепцияларына көңіл бөлінді. Атап айтсақ, Р. Контильон, Н. Баум, Ж. Б. Сэй, А. Смит, Дж. Кларк, А. Маршал, және Д. Шумпетердің жетістіктеріне тоқталдық. Кәсіпкерлік қызмет қазіргі кезде басты өзекті мәселелердің бірі, себебі кез-келген ұлттық экономиканың дамуын қамтамасыз ететін негізгі өндіруші күш деп атауға болады. Кәсіпкерлік қызметі капитал мен еңбекті айналысқа келтіру негізінде жоспарды жасап, оны келешекте орындау іс-шараларын егжей-тегжейлі көрсетілді. Кәсіпкерлік қызметтің мәні - өндіргіш күштерді жаңадан, қайта ұйымдастырып, құрамдастыруы жайында қарастырылады. Сонымен қатар теориялық мәселеде кәсіпкерліктің негізгі формаларын анықтап, олар қызметтері мен операциялары жайында жан-жақта көрсетіледі, талданады. Мысалы, коммерциялық кәсіпкерлік қызметі, өндірістік кәсіпкерлік қызметі, қызмет көрсету, инновациялық, өндірістік тұтыну және ақпараттық қызмет түрлерінің тармақтарына бөлінді.

Кәсіпкерлік қызметінің мақсаты - теоретикалық өңдеулерге талдау жасау арқылы қазіргі кездегі кәсіпкерлік қызметінің ерекшеліктерін, артықшылықтары мен кемшіліктерін баға беру болып табылады. Кәсіпкерлік қызметі, іс-әрекеті, дамуы, бәсекелік аясына байланысты маңыздылықтарына сипаттама жасалады. Қазақстандағы кәсіпкерлік қызмет жағдайы жайында ерте заманнан бастап, әйгілі Жібек жолындағы халықаралық сауданың роліне, орта ғасырдың кәсіпкерлік ерекшеліктерін қамтып, қазіргі уақыттағы шағын, орта және ірі бизнестің даму сипатын анықтап талдау жасалды. Он жыл бойы белсенді мемлекеттік қолдау отандық кәсіпкерліктің сандық іргетасын қалауға мүмкіндік берді, дегенмен бизнестің толыққанды саналы дамуына әлі де болса ойдағыдай жетістіктерге шет қойған жоқ. Ағымдағы жағдайда мемлекеттің стратегиясының мақсаттары тұрғысынан кәсіпкерлікті дамытудың жаңа кезеңіне өтудің мүмкіндігі туып отыр. Сондай-ақ, әлемдік тәжірбиеге көңіл бөліп кәсіпкерлікті дамытудың оң салдарын іздеп, жан-жақты тиімді жолдарын іздестірудеміз. Қазіргі кездегі экономикалық жетістіктеріне кәсіпкерліктің үлесі де баршылық.

Кәсіпкерлік қызметінің зерттеу нысаны және пәні - капитализм жүйесінің пайда болуынан бастап байлыққа деген ұмтылыс, шексіз пайданы алуға ынта тудырды. Кәсіпкерлердің іс-әрекеті мәдени шеңберге ие бола отырып, мамандандырылыған сипатқа ие болды. ХІV ғасырдың ортасынан бастап акционерлік капитал пайда болып, акционерлік қоғамдар құрыла бастады. Сауда қатынастары әлемде кеңінен таралып дамыды. Шағын жәнет орта бизнес арасындағы айырмашылық ұлғайды. Жалпы осы кезеңнен бастап, максималды пайда болу мотиві күшейді. Жаңа мамандар-жетекші менеджер және ірі өндірісті ұйымдастырушы мамандықтар қалыптасты. Экономистер, қаржыгерлер, бухгалтерлер, заңгерлер, конструкторлар, технологтар мамандықтары пайда болды.

Қазіргі уақытта шағын, орта және ірі бизнес даму үстінде, жылдан-жылға кәсіпкерлер қызметінің саны артып келеді. Кәсіпкерлік қызметтің дамуындағы теориялық концепциялар отандық ғалымдардың еңбектерінде жиі кездеседі, атап айтсақ академик Шеденов Ө. Қ., профессор Искалиев М. Е., профессор Жатқанбаев Е. Б., профессор Елемесов және тағы басқалар. Кәсіпкерлік қызмет көрсетуде мемлекетімізде өте қолайлы жағдайлар және жеңілдіктер жасалған, тек әрине әлі де болса әкімшілдік-әміршілдік жүйенің осы саланың қарқынды дамуына кедергілердің бар екені белгілі. Қазақстан қысқа мерзім ішінде нарықтық қатынасқа бейімделіп, өз беделін көтере бастады. Қазір тек Қазақстан аумағы ғана емес, ТМД елдерінің аумақтарында қаржыларын салып, кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыра бастады. Ал, сонымен бірге ҚР аумағында шетел капиталы қатысқан кәсіпорындарының қызметі Еуропа, Азия, Америка елдерінің капиталымен де жүзеге асырылып отыр.

1. Кәсіпкерлік іс-әрекеттің теориялық негіздері

1. 1 Кәсіпкерлік және кәсіпкерлік іс-әрекеттің қалыптасуы және даму эволюциясы.

Кез келген мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық дамуының көптеген факторларының ішінде кәсіпкерлік қызмет және оның субъектілері, яғни кәсіпкерлер маңызды рөл атқарады. Кәсіпкерліктің мәні мен маңызын ашу, оның негізгі белгілерін анықтауға экономика ғылыми үш ғасырдан астам уақыттан бері өзіндік үлес қосып келеді. Алайда, үздіксіз жүргізілген зерттеулер негізінде «кәсіпкерлік» түсінігі жаңа элементтермен толыға түсті. Ол өз кезегінде кәсіпкерліктің мәні мен мазмұнын толық ашуға септігін тигізеді. Бірақ ол қоғам мен экономиканың дамуына сәйкес жүйелі түрде зерттеуді қажет етеді. Кәсіпкерліктің пайда болу тарихы орта ғасырлардан бастау алса, кәсіпкер түсінігін алғаш рет ағылшын экономисі Ричард Контильон ХVII-XVIII ғасырдың басында енгізген. Оның пікірінше, кәсіпкер-ол жағдайында іс-әрекетін жүзеге асыратын адам. Кейінірек атақты француз экономисі Ж. Б. Сэй (1767-1832) кәсіпкерлік қызмет негізгі үш өндіріс факторының, яғни жер, капитал, еңбектің өзара үйлесуі мен бірігуі нәтижесінде орын алады деп сипаттаған. Ол кәсіпкерді тәуекелге бара отырып, өз есебінен өз пайдасы үшін қандай да бір өнім өндіруді қолға алған адам деп есептейді. Кәсіпкерлік ғылыми талдаудан кейін адамдар оның маңызы мен мәнін жақсы түсіне бастады. Бастапқыда (ХVI ғ. ) кәсіпкерлік тәуекелмен байланысты және табыс алуға бағытталған қызмет, ал кәсіпкер капиталдың меншік иесі деп қабылданды (Р. Контильон, А. Смит, Д. Рикардо), осы пікір кезеңде атқарылған кәсіпкерлік қызметтің айқын байқалған белгілермен өте үйлескен болатын. Ал ағылшынның экономист-ғалымы А. Смиттің (1723-1790) пікірінше, кәсіпкер-капиталдың меншік иесі бола отырып, белгілі бір коммерциялық идеяларды жүзеге асыру және пайда табу үшін тәуекелге баруы.

Кейінірек атақты француз экономисі Ж. Б. Сэй (1767-1832) кәсіпкерлік қызмет негізгі үш өндіріс факторының, яғни жер, капитал, еңбектің өзара үйлесуі мен бірігуі нәтижесінде орын алады деп сипаттаған. Ол кәсіпкерді тәуекелге бара отырып, өз есебінен өз пайдасы үшін қандай да бір өнім өндіруді қолға алған адам деп есептейді. Кейіннен (XIX ғасырдың ортасынан бастап), меншік пен басқару функцияларының жеке бөлінуіне орай кәсіпкерліктің маңызы өндірісті ұйымдастыру мен оны басқару саласына ауысты (Ж. -Б. Сэй, Дж. С. Милль) . Жаңа классикалық теорияның осы түсініктерді дамытуына байланысты кәсіпкер өндіріс факторларын үйлестіретін менеджер, ал кәсіпкерлік ерекше басқарушы функция ретінде қабылданатын болады (А. Менгелл, К. Менгелл, Л. Вальрас, Ф. Визер, Дж. Р. Хикс) .

XIX-XX ғасырларда кәсіпкерлік институтының рөлі мен мәні күшейе түсті. Француз экономисі А. Маршал (1907-1968) жоғарыда атап өткен үш өндіріс факторына (жер, капитал, еңбек) төртінші фактор ретінде ұйымдастыруды қосты. Ал, американдық экономист Дж. Б. Кларктың (1847-1938) пікірінше, өндіріс процесінде төрт фактор тұрақты түрде қатысады. Олар: капитал, капиталдық игіліктер, жер мен өндіріс құралдары, кәсіпкерлік қызмет, жұмысшының еңбегі. Осыған байланысты әрбір факторға өндірістік түсімнің өзіндік үлесі тән болуы керек: капитал - капиталиске пайыз түрінде, капиталдық игіліктер - рента түрінде, кәсіпкерлік қызмет - пайда түрінде үлесті алып келсе, жұмысшылар еңбегі оған жалақыны қамтамасыз етеді. Кейініректе кәсіпкерліктің функцияларының маңызы өте жоғары бағаланып, енді ол жер, капитал мен еңбекпен қатар өндірістің ерекше факторы ретінде қарастырыла бастады (А. Маршалл, Д. Б. Кларк) . Ең соңында, XX ғасырда кәсіпкерліктің маңызы одан сайын тарылып, енді ол тек жаңашылдық қызмет ретінде қабылданатын болды (Й. Шумпетер) . Танымал американдық ғалым, Й. Шумпетер (1883-1950) кәсіпкер түсінігін «новатор» ретінде сипаттайды. Атап айтатын болсақ, кәсіпкер - бұл жаңа технологияларды әзірлейтін новатор (жаңашыл) . Басқаша айтқанда, ол өндіргіш күштерді жаңаша ұйымдастырады, үйлестіреді және олардың қозғаласы өз кезегінде жалпы экономикалық өсімге немесе өндіріс циклінің жеделдеуіне алып келеді. Оның ойынша, кәсіпкердің функциясы - экономикалық өсімді қамтамасыз етуде, капиталистік экономиканың дамуында маңызды рөл атқаратын жаңашылдықты жүзеге асыру. Осыған байланысты Шумпетер кәсіпкерлік қызметті іске асыруда пайдаланылатын немесе ескерілетін негізгі мәселелерді атап көрсеткен. Оларға төмендегілер жатқызылады:

жаңа өнімдер өндіру және қызметтер көрсету;
өндірістің жаңа әдістерін анықтау немесе жаңа технологиялар енгізу;
өткізудің жаңа нарықтарына ие болу;
жабдықтаудаң (шикізіттың) жаңа көздеріне ие болу мүмкіндіктері;
ұйымдастырудың жаңа нысандарын анықтаудың қажеттілігі.

Кәсіпкерліктің жаңашылдық, ал кәсіпкердің экономикадағы ілгері жылжытатын қозғалтқыш күш болып табылатын адам ретінде қабылдануы ғылыми - техникалық революция өрістеген кезеңмен әбден үйлесіп, жуық арада өктемдік ете бастады. Осы идея кейіннен одан әрі дамып, енді ол қайта құратын күшке (Л. Мизес, О. Уильямсон, Д. Норт) айналды.

Марксистік теорияда кәсіпкерлік мүлдем басқа жағынан қарастырылған. К. Маркс кәсіпкерліктің маңызын меншік қатынастарының ерекшелігімен салыстыра келе, кәсіпкерді қызметі жалдамалы қызметкерлерді пайдалану арқылы капиталдың өсуін қамтамасыз ететін жұмыс істейтін капиталист ретінде сипатталады [20, 38б. ] .

Кәсіпкерлікті жоғарыда аталған ғалымдардан басқа да көптеген экономист-ғалымдар әр аспектіде қарастырған. Зерттеушілердің бір тобы, «кәсіпкерлікті шаруашылық жүргізуші субъектілердің бюджет алдындағы қаржылық міндеттемелерін өтеу мен жеке істің дамуын қанағаттандыру үшін түрлі қызметтер аясында еркін экономикалық қызмет ету, нарық субъектілері мен қоғамның нақты тұтынушыларының сұраныстарын өнім өндіру (жұмыс орындау, қызмет көрсету) арқылы қанағаттандыру жане пайда табу мақсатындағы іс-әрекет» ретінде қарастырса, тағы бір тобы «кәсіпкерлікті меншік иелерінің инновациялық іс-әрекетіне негізделген, жаңа идеяларды табу және оларды қолдану, сондай-ақ, нақты кәсіпкерлік жобаларға енгізуге бағытталған шаруашылық жүргізу қағидаларының жаңа түрі» ретінде сипаттайды.

Кәсіпкерліктің дамуы тауарлық шаруашылықтың дамуымен тығыз байланысты. Даму кәсіпкерліктің ауқымы мен салаларының, сондай-ақ оның жұмыс істейтін нысандарының өзгеруіне ықпал етті.

Кәсіпкерлік бастама төрелік етумен, яғни тауарларды нарықтан нарыққа тасумен байланысты сауда қызметінен басталады, ал бағадағы айырма табыс көзіне айналды. Сол кезеңде кәсіпкерлік бағынысты, қосалқы рөл атқарды, ал оның функциясы пайдамен салуды іздестірумен шектелді. Кәсіпкерлікке ең басты - тәуекелдің жоғары дәрежесі мен пайданы барынша арттыру тән еді. Кәсіпкерлік функция өзінің қызметінің барлық қырларын бір өзі анықтайтын және оның нәтижесі үшін өзі жалғыз жауап беретін меншік иесінің монополиясы болды.

Өндірістің индустриялық кезеңіне көшуіне орай енді кәсіпкерлік материалдық өндіріс саласына ойысты. Ендігі жерде кәсіпкерлік табысқа жету үшін нарықтағы бағалардың айырмасын пайдаланып емес, қолданылатын факторларды ұтымды үйлестіріп, яғни өндірістің тиімді тәсілдерін қолдану қажет болды. Кәсіпкерліктің қызмет түріндегі рөлі артып келеді. Қызметтің күрделенуінің салдарынан кәсіпкерлік функциялар да күрделенеді, сол себептен кәсіпкерлік ұйымның басқару құрылымына сәйкес қызметті орнықтыру қажет болып, кәсіпкерлік функция меншік иесінің монополиясы болудан қалды.

Кәсіпкерліктің сипаттамасы:

Анықтама - бастамашыл, шаруашылық тәуекелмен байланысты және бәсекелік артықшылыққа жетуге және оны сақтауға бағытталған, сондай-ақ табыс алу және меншікті молайту мақсатында жүгізілетін қызмет;

Белгілер - Шаруашылық бастама. Комерциялық тәуекел. Шаруашылық жауапкершілік. Факторларды үйлестіру. Жаңашылдық;

Уәж (мақсат) - табысты алу және меншікті молайту;

Маңызы - өзінің имманенттік мақсатына жеткізетін бәсекелік артықшылыққа жету және оны сақтау;

Мәні - жарысу қағидасымен жүзеге асырылатын нарықтық алмасу арқылы пайда алу;

Нысандары - жеке кәсіпкерлік: шағын тауарлық, капиталистік, ұжымдық кәсіпкерлік, мемлекеттік кәсіпкерлік;

Функциялар - 1) Шаруашылық ортаға бейімделу: барынша аз шығын жұмсап барынша көп өнім шығару; кәсіпорын активтері құнының және оның қаржылық тұрақтылығының өсуін қамтамасыз ету; ресурстармен нарықтық және нарықтық емес нысандарын оңтайландыру; кызметкерлердің сана-сезімінде кәсіпкерлік қызметке қатысу сезімін қалыптастыру; тұтынушылардың сұранысын анықтау. 2) Шаруашылық ортаны қайта құру: экономикалық: қоғамдық өндірістің тиімділігінің өсуіне көмек көрсету; нарықтық тепе-теңдіктің орнығуына көмек көрсету; институционалдық: шаруашылық ортаны өзгерту; жаңа нарықтық институттар құру; әлеуметтік: қоғамның әл - ауқатының өсуіне көмек көрсету; басқару мен меншікті басқаруды демократияландыруға көмек көрсету; қоғамның әлеуметтік интеграциясына көмек көрсету [27, 23б. ] .

Қоғамның постиндустриялық даму кезеңінде шаруашылық жүргізудің басқа басымдықтары пайда болды. Енді кәсіпкердің қызметінің негізгі буынына ресурстарды ұтымды пайдалану ғана емес, шаруашылық жүргізудің нысаны мен тәсілін ұтымды ету айналды. Жеке нәтижені барынша арттыру емес шаруашылық ұйымның ұзақ мерзім бойы тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсаты қойылады. Қазіргі уақытта өзгеретін жағдайға бейімделуге емес, шаруашылық жүргізу жағдайын қоғамдық тұтыну мен өндірістің даму тенденциясына сәйкес қайта құруға бетбұрыс жасалады. Сондықтан инновациялық қызмет кәсіпкерлікке тән негізгі белгі ретінде танылып, кәсіпкерлік қоғамдық өндірісте басты рөл атқара бастады. Инновациялық функцияны бүкіл ұжымның күш - жігерін жұмылдырып қана іске асыруға болады, сондықтан кәсіпкерлікті жүзеге асыру үшін оған барлық қатысушылардың осы процеске жаппай тарту керек. Кәсіпкерліктің маңызының өзгеру шамасына орай оның әлеуметтік бағасы да өзгереді. Кәсіпкерлік қызметтің моральдық - этикалық жағынан толымсыз екені жөнінде антика дәуірінде айтылып христиандардың догмаларында бекітілген тұжырым (лайықсыз, күнәлі) жүздеген жылдар бойы сақталды. Қалыпты әрі өзгермейтін өмір сүріп, патриархалдық шаруашылықпен айналысқан қоғам орнығып қалған тыныс - тіршілікті өзгертуге бағытталған қызметі басқаша қабылдай алмады. Ресурстарды ұтымды пайдалану мен жаңашылдық тұрақты экономикалық өсудің негізгі факторына айналған индустриялық өндіріс тұрпатына көшуге орай қоғам кәсіпкерлік қызметті басқаша қабылдай бастады. Кәсіпкерлікті қандай да бір құштарлық қызмет ретінде қабылдау қате. Алайда кәсіпкерліктің атқаратын игілікті жұмысын ескермей оның тек алуға тырысуына ерекше көңіл бөлу әділсіз болар еді. Кәсіпкерлік бастаманың арқасында жаңа өнім мен қызметтер жасалып, жаңа өндіріс тәсілдері енгізіледі, сондай - ақ жаңа нарықтар ашылады. Ал ең бастысы кәсіпкерлік материалдық мәдениетті дамытуға ең шығын жұмсалатын фактор екені.

Қазақстан Республикасы егеменді мемлекет ретінде қалыптасу кезеңінде экономикалық реформалардың табысты жүзеге асуына ерекше назар аударды. Өйткені ұзақ жылдар бойы үстемдік еткен жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға өту тұсында оның маңыздылығы жоғары болды. Осыған байланысты елімізде меншіктің әр түрлі нысандарының қалыптасуы және соның негізінде кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне жол беру кәсіпкерліктің қалыптасуы мен дамуының бастапқы алғышарты болып табылады.

Қазақстанда кәсіпкерліктің пайда болуы мен қалыптасуы қайта құру кезеңінен бастау алып тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында жалғасын тапты. Еліміздің негізгі заңнамалық құжаттарының бірі Азаматтық кодексте (Жалпы бөлім, 1-бөлімнің 10-бабы) кәсіпкерлікке мынадай анықтама берген: «Кәсіпкерлік - меншік түрлеріне қарамастан, азаматтар мен заңды тұлғалардың, тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранымды қанағаттандыру арқылы таза табыс табуға бағытталған (жеке кәсіпкерлікке не мемлекеттік кәсіпкерлікке негізделген) ынталы қызметті» [27, 43б. ] .

Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкердің атынан, оның тәуекел етуімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады. Ал, мемлекет кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне кепілдік береді және оны қорғау мен қолдауды қамтамасыз етеді.

Қазақстан Республикасының Конституциясында атап көрсетілгендей, әркімнің кәсіпкерлік қызмет еркіндігіне, өз мүлкін кез келген заңды кәсіпкерлік қызмет үшін еркін пайдалануға құқығы бар. Монополистік қызмет заңмен реттеледі әрі шектеледі. Жосықсыз (әділетсіз) бәсекеге тыйым салынады. Сонымен бірге, кәсіпкерліктің негізгі қағидаларына келесілерді де жатқызуға болады:

кәсіпкерлік қызметке азаматтар мен заңды тұлғалардың мүліктері мен қаражаттарын тарту;
кәсіпкерлік қызметті іске асыру мен даму бағыттарын дербес анықтау (жабдықтаушыларды, өткізу нарықтарын еркін таңдау, түрлері мен өндіріс көлемін анықтау т. б. ) ;
материалдық, қаржылық, еңбек, табиғи және басқа да ресурстарды тарту және пайдалану;
салық және басқа да міндетті төлемдерді, міндеттемелерді төлегеннен кейін қалған табыс көлемін бөлу еркіндігі.

Кәсіпкерлік қызметтің негізгі белгілері ретінде мыналарды атап көрсетуге болады:

мүліктік және ұйымдастырушылық дербестік;
тәуекел мен жауапкершіліктің болуы;
экономикалық мүдделілік немесе табыс табу;
қоғамдық қажеттілікті және сұранысты қанағаттандыру үшін өнім өндіру (жұмыс орындау, қызмет көрсету) ;
заң шеңберінде іскерлік іс-әрекеттерді жүзеге асыру [27, 33б. ] .

Кәсіпкерлік экономикада маңызды орынға ие бола отырып бірқатар маңызды функцияларды орындайды. Олардың қатарына жалпы экономикалық, ресурстық, жаңашылдық, әлеуметтік, ұйымдастырушылық, шаруашылықтық және жекетұлғалық функциялар жатқызылады.

Кәсіпкерлік қызметті тиімді әрі тұрақты түрде жүзеге асыру үшін белгілі бір шарттар немесе жағдайлар жасалуы тиіс. Әдетте, олар экономикалық, әлеуметтік және құқықтық шарттар түрінде қарастырылады. Осы аталған шарттардың әрқайсысына қысқаша тоқталайық.

Экономикалық шарттар:

меншіктің әр түрлі нысандары мен типтерінің болуы және олардың өзара бәсекелесуі;
мемлекеттің тұрақты экономикалық саясаты;
кәсіпкерлікті қолдау инфрақұрылымның дамуы;
ақша қаражаттары және олардың қол жетерлік болуы;
төлем төлеуге қабілетті сұраныстың болуы (тұтынушылардың төлем қабілеттілігі) ;
бос жұмыс орындарының болуы, жұмыс күшінің жетіспеушілігі немесе артық болуы;
ұтымды сыртқы экономикалық саясат, отандық тауар өндірушілерді қорғау және т. с. с.

Әлеуметтік шарттар:

белгілі бір талғамға, сәнге (модоға) сәйкес келетін тауарларды сатып алу;
еңбек жағдайы және жалақы деңгейі;
кәсіпкерлер мамандарын даярлау, қайта дйярлау және біліктіігін арттыру;
кәсіпкерлік қызметі жүзеге асыру және кәсіпорынды басқару бойынша кеңес беру орталықтарын құру;
кәсіпкерлік этика мен мәдениет деңгейі және т. б.

Құқықтық шарттар:

кәсіпкерлікті дамытуға қолайлы жағдайлар жасайтын және кәсіпкерлік қызметті реттейтін тиімді әрі тұрақты құқықтық база (негіз) ;
дамыған антимонополдық (монополияға қарсы) заңнама және оны жүзеге асырудың нақты әрекет ететін механизмдердің болуы;
интелектуалдық меншікті (өнертапқыштық, патент, лицензия т. б. ) тиімді қорғау жүйесі
кәсіпорынды тіркеу мен таратудың оңайлатылған тәртібі;
өндірістік кәсіпкерлікті ынталандыру бағытында салықтық заңнаманы жетілдіру.

1. 2. Кәсіпкерлік қызмет ұғымы және оның формаларының сипаты

Кәсіпкерлік адам қызметі салаларының бірі болып табылады, ал кәсіпкерлік қызмет - бұл кәсіпкерлікті ұйымдастыру және іс жүзіне асыру бойынша орындалатын әрекеттер жиынтығы. Кәсіпкерліктің, өркендеуінің алғышарты болып тауар-ақша қатынастары, ел және аймақ экономикасының орнықты дамуының экономикалық заңдылықтарын жанама түрге айналдыратын объективті экономикалық заңдар саналады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.