Алматы қаласы кедендік бақылау департаменті бойынша кедендік әкімшіліктендіру қызметін ұйымдастыру мен жетiлдiру тұжырымдамасы жинақталған тәжiрибенi жүйелеу

Пән: Кеден ісі
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 193 бет
Таңдаулыға:

М А З М Ұ Н Ы

Кіріспе . . . 3

1-тарау. Кеден органдары жүйесіндегі бақылаудың ұйымдастырушылық құрылымы . . . 6

1. 1 Кеден органдарында бақылауды ұйымдастырушылықтың мәні мен мазмұны (объектілері және субъектілері) . . . 6

1. 2. Кеден ісін бақылаудың заңдылықтары мен принциптері . . . 34

1. 3. Кеден органдарындағы бақылаудың функциялары мен әдістері . . . 64

1. 4. Кеден ісін бақылаудың құқықтық негіздері . . . 89

2. Алматы қаласы кедендік бақылау Департаменті бойынша әкімшіліктендірудің кеден департаментінің кедендік әкімшілік жұмыстарына талдау . . . 139

2. 1 Кедендік әкімшілік механизмін ұйымдастырудың негізгі міндеттері . . . 139

2. 2 Алматы қаласы кедендік бақылау Департаменті бойынша әкімшіліктендірудің кеден департаментінің кедендік жұмыстарының барысы . . . 162

2. 3 Алматы қаласы кедендік бақылау Департаменті бойынша әкімшіліктендірудің кеден департаментінің кедендік әкімшілікте тауарлар мен көлік кұралдарына қатысты жүргізілетін алдын ала операциялар және негізгі кедендік ресімдеу тәжірибесі . . . 181

3-тарау. Алматы қаласы Кедендік бақылау Департаменті бойынша кедендік әкімшіліктендіру қызметіне талдау . . . 187

3. 1. Алматы қаласы Кедендік бақылау Департаменті кеден басқармасындағы

бақылауды ұйымдастырушылықтың жағдайын талдау . . . 187

3. 2. Бақылауды ұйымдастырушылықтың Алматы қаласы Кедендік бақылау Департаменті бойынша әкімшіліктендірудің проблемалары мен болашағы, оларды жетілдіру жолдары . . . 228

Қорытындылар мен ұсыныстар . . . 244

Қолданылған әдебиеттер . . . 248

ГЛОССАРИЙ:

КЕДЕН - кеден аумағы шегінде тауарлардың, жүктердің және материалдық құнылықтардың әкелімі мен әкетілімін бақылайтын мекеме.

КЕДЕН РЕЖИМІ - мемелекеттің кеден шекарасын қиып өтетін тауарларға қатысты кедендік реттеме жиынтығы.

ЭКСПОРТ - елден тауар немесе капитал шығару.

ИМПОРТ - елге шетелде өндірілген тауарларды әкелу.

ЭКОНОМИКА - белілі бір қоғамдық - экономикалық формацияның, ауданның, елдің немесе бүкіл дүниежүзінің шаруашылығы; халық шаруашылығының жүретін үрдістерді сондай-ақ өндірістің жеке жағдайлары мен элементтерін зерделейтін ғылым.

БАЖ САЛЫҒЫ - бір елдің кедендік шекарасы арқылы өткізілу кезінде тауарларға салынатын мемлекеттік алым.

КЕДЕН САЯСАТЫ - елдің ішкі және сыртқы саясатының бір бөлігі.

КЕДЕН КЕЛІСІМШАРТЫ - қатысушы елдердің өзара сауда саттығында кеден салығына және кедендік формальды мәселелерді реттейтін көп жақты немесе екі жақты халықаралық келісім.

КЕДЕНДІК ДЕКЛАРАЦИЯ - мемелекеттік кеден органына кеден режиміне сәйкес белгіленген нысан бойынша тауардың кедендік құны туралы мемлекеттің кеден шекарасы арқылы тауарды өткізгендігі мен және басқа заттарды алып кедендік мағлұмдаушының мәлімдемесі.

КЕДЕН ІСІ - экономикалық мүддені, егемендікті және қауіпсіздікті қорғау. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасында Кеден ісі туралы» заң ережесі кеден шекарасынан тауарлар мен көлік құралдарын алып өтудің, кеден төлемдерін және кеден салығын өндіріп алудың, кедендік ресімдеудің, кедендік бақылаудың және ҚР кеден органдарының өзге де ұйымдастырушылық - құқықтық қызметтері тәртібімен әрі шарттармен қамтамасыз етеді.

ҚАРЖЫ - ақшалай қаражат қорларын құру және пайдалану үдерісінде экономикалық қатынасты көрсететін экономикалық санат.

К І Р І С П Е

Тақырыптың өзектілігі: Қазақстан Республикасы кеден қызметiнiң он алты жылдық жұмыс тәжiрибесi стратегиялық мақсаттарды нақты айқындаусыз, анық басымдықтарды тұжырымдаусыз елеулi табыстарға қол жеткiзудiң мүмкiн еместiгiн көрсеттi.

Қазiргi уақытта кеден қызметiн Қазақстандық сыртқы сауданы мемлекеттiк реттеудiң нақты жұмыс iстейтiн құралына айналдыру үшiн күш-жiгер жұмсалып жатыр, бұл жаңа бақылау жүйесi бар қазiргi заманғы кеден қызметiн құруды, бақылау және пайдаланылып жүрген дәстүрлi кеден рәсiмдерiн жетiлдiру саласында жаңа стратегия әзiрлеудi талап етедi.

Бұл талаптардың негiзгi мақсаты фискальдық саясат жүргiзу, сыртқы сауданы реттеу және мемлекеттiң экономикалық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету саласында кеден органдарының алдында тұрған мiндеттердi шешудiң мейлiнше тиiмдi және ұтымды жолдарын iздеу болып табылады.

Сыртқы экономикалық байланыстардың дамуына тиiмдi жәрдемдесудiң қажеттiлiгi Қазақстандық кеденнiң алдына кеден iсiн дамытуға жаңа тәсiлдердi әзiрлеу мiндетiн қойды.

Бұл димпломдық жұмыстың мақсаты Алматы қаласы Кедендік бақылау Департаменті бойынша кедендік әкімшіліктендіру қызметін ұйымдастыру мен жетiлдiру тұжырымдамасы жинақталған тәжiрибенi жүйелеуге және осының базасында кеден органдары қызметiнiң негiзгi бағыттары бойынша реформалардың мейлiнше ықтимал барысын алдын ала болжауға, басымдықтарды айқындауға әрекеттену болып табылады.

Дипломдық жұмыс кезінде жасалған талдау көрсетілген міндеттерді шешу қазіргі заманғы кеден қызметі үшін өзекті проблема болып табылатындығын көрсетеді. Кеден қызметін кеңінен жетілдірудің, оны сыртқы экономикалық қызметтің өсіп келе жатқан көлемі мен көп салалылығына сәйкес келтірудің, кеден қызметінің Қазақстанның сыртқы және ішкі саясатының ұдайы өзгеріп отыратын шарттары мен міндеттеріне, халықаралық кедендік практикада қабылданған ережелерге, нормаларға, стандарттарға және рәсімдерге бейімделуінің барынша қажеттігі пісіп жетілді.

Кеден ісі саласында жетілдіру жұмыстарын табысты жүргізу үшін сөзсіз қаржыландырудың тиісті ресурстары мен көздері қажет. Дипломдық жұмыста көзделген іс-шараларды қаржыландыру мәселесі неғұрлым күрделі болып табылады. Қазақстан Республикасының кеден қызметін жетілдіруді қамтамасыз етудің қаржылық тетігі мәселесі мемлекеттік бюджеттен кеден жүйесін дамытуға көзделген қаражатты бөлуді, республиканың кеден қызметінің жетілдірілуін жүргізуге мүдделі дүниежүзілік қаржы институттары тарапынан инвестициялар тартуды білдіреді.

Еліміздің тәуелсіздігімен қатар дүниеге келген кеден қызметі жыл өткен сайын дамып, қанатын кең жайып келеді. Еліміздің экономикалық қауіпсіздігін сақтау туралы мәселе Президентіміздің Қазақстан халқына жолдаған «Қазақстан - 2030» жолдауында нақты көрсетілген.

Сыртқы сауданы мемлекеттік реттеу жүйесінде кеден қызметінің жөні бөлек. Сондықтан, соңғы жылдары еліміздің кеден органдарының құрылымы біршама өзгерістерге ұшырады, жауапкершілік күшейтілді. Халықаралық кеден бекеттерінен заңсыз өткізілетін тауарларға тосқауыл қойыла бастады. Бұл еліміздің экономикалық қауіпсіздігін қамтамассыз ету шараларын мықтап қолға алғандықтың белгісі.

Қазақстан Республикасының кеден қызметін жетілдірудің мақсаты экономикалық саясат пен мемлекеттің қауіпсіздігі стратегиясын іске асырудың тиімділігін арттыру, сыртқы сауданы дамытуға жан-жақты ықпал ету болып табылады. Бұл міндеттер Қазақстан Республикасының кеден қызметін реформалау бағдарламасының негізіне алынды. Кеден қызметін реформалаудың негізгі міндеттерін шешу сыртқы экономикалық байланыстарды дамытуды, СЭҚ-қа қатысушыларға қызмет етудің сапасын арттыруды және уақытын қысқартуды, бюджетке төлемдердің түсуін арттыруды, есірткілердің, қару-жарақтың, мәдени құндылықтардың контрабандасының жолын кесудің тиімділігін көтеруді, материалдық ресурстарды көлеңкелі айналымнан шығаруды, ұйымдасқан қылмыскерліктің әлсіреуін, Қазақстан Республикасының екі жақты және халықаралық шарттарда көзделген міндеттемелерінің орындалуын, Қазақстанның Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруіне ықпал етуді және әлемдік шаруашылық байланыстар жүйесіне біртіндеп кіруін қамтамасыз етеді.

Қазақстан Республикасының Үкіметі жүргізіп отырған, жаңа инвестициялық саясатпен, шаруашылық және сыртқы экономикалық қызметті құрылымдық қайта құрумен, нарықтық қатынастарды одан әрі дамытумен, халықаралық сауда мен кеден органдарына интеграциямен сипатталатын экономикалық реформалар жағдайында сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу шараларын әзірлеуге және іске асыруға, Қазақстан Республикасының мүддесінде кеден саясатын қалыптастыруға қатысуды, басқа да мемлекеттік органдармен қатар ұлттық экономиканы дамытуға ықпал етеді. Елдің сыртқы экономикалық, ғылыми-техникалық, азық-түліктік, экологиялық және қаржылық қауіпсіздігін қамтамасыз етуді; елдің бюджетіне СЭҚ-дан кірістердің неғұрлым толық түсуін қамтамасыз етуді, тауарлардың бақылаусыз әкелінуін/әкетілуін шектеуді; кедендік құқық бұзушылықтарға, контрабандаға, есірткілік препараттардың, халық үшін зиянды және қауіпті тауарлардың контрабандасына, заңсыз өткізілуіне қарсы тиімді күресті қамтамасыз етуді; Қазақстан Республикасының сыртқы сауда саясатын әзірлеуге белсенді атсалысу жолымен бейбіт шаруашылық байланыстар жүйесіне кіруді тиімді шешуге қабілетті қазіргі заманғы кеден қызметін құрудың қажеттілігі туындап отыр.

Осы жұмыстың тағы бір артықшылығы қайнар көзі ретінде кеден ісі саласындағы жаңа Кеден кодексі және осы Кодекске негізделіп шығарылған кеден Бақылау Агенттігінің, сондай-ақ басқа да ведомстволардың бұйрықтары, қаулылары мен инструкциялары қолданылды және де Қазақстан - Қытай шекарасындағы Достық Кеденінің жұмысы да орын тапты.

Кеден ісін зерттеуде үлкен үлес қосқан М. А. Сарсембаевтің, С. Т. Әлібековтың, О. Қойлыбаевтың, А. Майхиевтің, У. А. Текеновтың оқулықтары мен жарық көрген шығармалары пайдаланылды. Ал ресейдің Б. Н. Габричидзе, А. Ф. Ноздрачев, В. Г. Драганова, Г. И. Чекмарева, В. А. Беляшов сияқты ресей ғалымдарының еңбектері мен баспалары диплом жұмысын орындауда үлкен көмегі тиді.

Сонымен қатар ақпараттар мен мәліметтердің негізі көзі болып табылатын интернет жүйесінің www. kisi. kz - Қазақстандық стратегиялық зерттеу институтының сайты, www. khabar. kz - «Хабар» жабық акционерлік қоғамының сайты, www. keden. kz - Республиканың кеден органдарының сайты, http://news. central. kz - «Орталық Қазақстан» интернет-қызметінің сайты қолданылды.

1 Тарау Кеден органдары жүйесіндегі бақылаудың ұйымдастырушылық құрлымы

1. 1. Кеден органдарын бақылауды ұйымдастырушылықтың мәні мен мазмұны (объектілері мен субъектілері) .

Бүгінгі күнде қоғамымызда жан-жақты жүргізіліп жатқан реформалар мемлекеттік бақылау мен реттеу аясына да айтарлықтай ықпалын тигізуде. Бақылау қызметінің бағыт-бағдарлары және жаңаша сипатта дамуы мемлекетіміздегі әлеуметтік-экономикалық және саяси жүйедегі процестермен айқындалуда. Ал осы процестерде инвестициялар саласындағы мемлекетік реттеудің маңызы өте зор екендігі белгілі. Кеден саласы қоғамның дамуының негізгі бір материалдық көзі болып отыр. Нарықтық қатынастардың кең етек жаюы жағдайында, сыртқы экономикалық қызмет қоғам мен жекелеген адамдардың өмірінен елеулі орын алып, сыртқы экономикалық қызметтер арқылы мемлекеттің ел экономикасының өсіп дамуына белсенді де қарқынды түрде ықпалын тигізіп отырғандығы белгілі. Алайда, соңғы кездерде нарықтық қатынастарға көшуімізге байланысты экономика, қаржылар саласындағы мемлекеттік бақылауды жоққа шығару сияқты келеңсіз көзқарастар қоғамымызда орын алып отыр. Оған қоса Қазақстан Республикасының Конституциясында мемлекеттік бақылау сияқты мемлекеттік-құқықтық категорияның орнына атқарушы органдар (атқарушы билік органдары) терминінің пайдалануы жаңағы көзқарастарға негіз болып отыр. Ал осы атқарушы билікті жүзеге асыру мемлекеттік-бақылаушы қызметті жүзеге асыру болып табылатындығын білуге тиіспіз. Демек, мемлекеттік бақылау атқарушы билікке қарағанда кең мағынада айтылады. Осыған байланысты мемлекеттік бақылауға байланысты өз көзқарастарымызды білдіріп өтсек. Біріншіден, мемлекет бұрын да қазіргі кезеңде де өзінің табиғи құрылымына байланысты экономикалық және әлеуметтік-мәдени саясатты қаржылардың көмегімен жүзеге асыруға атсалысады. Бұл жерде ол әр алуан қоғам мүдделерін көздейтіндіктен осы аялардағы мемлекеттік бақылауларды жоққа шығаруға болмайды; екіншіден, мемлекеттің экономика, қаржылар, инвестициялар және әлеуметтік-мәдени салалардағы дәрежесі ұзақ жылдар бойындағы тәжірибелермен белгіленген. Әсіресе қазіргідей түбірлі реформалар кезеңінде мемлекеттің, мелекеттік реттеудің рөлі күшейе бермек; Үшіншіден, мемлекет ешқашанда нарықтық экономикаға қарсы тұрмайды, қайта біз оның қолында нарықтық қатынастардың тиімді дамуы мен жандануына септігін тигізетін зор мүмкіншіліктер бар екендігін ұмытпағандығымыз жөн; Төртіншіден, нарықтық өзіндік реттеу стихиялық процестер туғызады және оны тежеу, реттеу тек мемлекеттің қолынан келеді; Бесіншіден, жоғарыда айтқанымыздай нарықтық өзіндік реттеу анархия мен хаосқа әкеліп соғатынын байқадық. Сондықтан нарықтық өзіндік реттеу мен мемлекеттік реттеуді барынша үйлестіріп отыру қажет. Ал бұл процестер өздігінен жүзеге асырылмайды, олар тек мемлекеттің тікелей қатысуымен жүргізіледі; Алтыншыдан, жеке меншік және оған байланысты қатынастар оның аясында, мемлекет аумағында өте қатал экономикалық билікті туғызады. Осы билікті шектеу ісі де мемлекеттің құзырында болады. Сондай-ақ, мемлекет көлік, байланыс, энегетика салаларының монополист субъектілерінің халыққа ауыр тиетін іс-қимылдарын шектей отырып, осы нарықтық аялардағы қажетті режимдерді белгілейді, ішкі рынок пен ұлттық мүддені сыртқы ықпалдардан қорғаудың кепілі болып табылады. [1]

Осы жерде айта өтер жәйт, мемлекеттік бақылау ілімі, осы жайындағы әкімшілік-құқықтық ғылым айтарлықтай жетістіктерге жеткенмен, көптеген мәселелер оның ішінде инвестициялар саласындағы мемлекеттік реттеу жеткілікті деңгейде өз шешімін тапқан жоқ. Мемлекеттік бақылау мына келесідей өте күрделі субъектілік тұрғыдағы элементтер жүйесінде, яғни “мұқтаждық - мүдделер - мақсаттар - ерік білдіру - нормалар - қағидалар - көзделген белестер - пайдалар - ынталандырулар”[2] шеңберінде қалыптасып, дамығандықтан замана және нарықтық экономика талаптарына толығымен жауап беретін сияқты.

Сонымен бірге, қазіргі кезеңдегі нарықтық қатынастар аясында жүзеге асырылып жатқан мемлекеттік реттеудің өзі де мемлекеттік бақылау болып табылатынын білуге тиістіміз. Бақылаудың көпқырлы аспектісімен қатар әлеуметтік, экономикалық, психологиялық, саяси және этикалық тұрғыдағы көзқарастары бақылауды қоғамдық құбылыс түрінде адамзат пен қоғамның өзара іс қимыл механизміне ұтымды қосылған, көпқырлы категория ретінде танытады.

Мемлекеттік бақылау мемлекеттің, оның органдары мен мекемелерінің қоғам жүйесіне немесе оның салаларына мақсатты бағытта ықпал етуі. Сондықтан биліксіз әлеуметтік бақылау болмайды деген тұжырымдардың негізі бар екендігін көреміз. Бақылау биліктің қызмет атқаруы болып табылады. Өз кезегінде мемлекеттік бақылау мынадай ерекшеліктерге ие:

1. Мемлекеттік бақылау саяси сипатта болғандықтан бақылау жөніндегі негізгі салмақ мемлекетке түседі. Мемлекет мемлекеттік-құқықтық, техникалық-ұйымдастырушылық және басқа да бақылау құралдарына арқа сүйей отырып қоғамды бақылауды ұйымдастыралды;

2. Мемлекеттік бақылау құқықтық нысанда жүзеге асады;

3. Мемлекеттік бақылау ғылыми негіздерге сүйенеді.

С. С. Алексеев мемлекеттік бақылау өзара тығыз байланысқан бақылау сатыларынан тұратын ұдайы процесс деп айта келе, сондай-ақ осы аядағы органдардың бақылау қызметтерінің ерекшеліктерін ескере отырып мына төмендегідей бақылау сатыларын бөліп шығарған: бақылау шешімдерін қабылдауға қажетті ақпараттарды жинау, өңдеу және талдау; 2. бақылау шешімін дайындау және қабылдау, 3. шешімді атқаруды ұйымдастыру; 4. есептеу және бақылау [3] . Ал, мемлекеттік құрылыс және құқық саласының белгілі ғалымы Г. В. Атаманчук мемлекеттік бақылаудың мынадай анықтамасын берген: мемлекеттік бақылау мемлекеттің ұйымдарға, адамдардың тәртіптері мен іс-қимылдарына, олардың ұжымдарына біртұтас қоғамға тікелей ықпал етуге бағытталған, ғылыми негізделген, жоспарланған, ұдайы және құқықтық нысанда жүзеге асатын қызмет. Сонымен қатар, ол мемлекеттік бақылау жүйесінің мына әрекеттер мен элементтерді қамтитындығын көрсеткен:

1. бақылау субъектісінің ұйымдастырылуы және қызмет атқаруы;

2. бақылаушылар мен басқарылушы объектлердің өзара байланыстарының құрылымы, бақылаушы іс-қимылдардың жиынтығы;

мемлекеттік бақылаушы ықпалдарға тікелей бағынатын қоғам жүйесінің элементтері;

Осы жүйе бақылауға байланысты әрекеттерде, қатынастарда, актлерде міндетті үш элементтің болғанын қалайды:

бақылау субъектісі немесе оның лауазымды адамы, органы;
құрылған және жүзеге асырылатын бақылаушы ықпал;
жеке тұлғаның, кәсіпорынның, ұйымның және мекемелердің қызметтері түріндегі ықпал ету объектісі. [2]

Латынның “администрация” сөзі бақылау деген мағынада айтылады. Бақылау қоғамдағы адамдар өмірінің маңызды жағы ретінде көрініс табады. Себебі ол әлеуметтік сипатта болады. Сондықтан бақылауға әлеуметтік процесс тұрғысынан қарасақ оның маңызы өте терең, ерікті және саналы бастамасы бар екендігін байқаймыз.

Ал өз кезегінде, адамдардың бірігіп жасаған іс-қимылдары, әрекеттері ұйымдастыруға әкеліп саяды. Ұйымдастыру біріншіден, адамдардың бірігіп жұмыс жасауларына қажетті бірлесу болып табылады. Басқаша сипаттасақ, бақылауды біріккен адамдардың өздеріне тиісті жұмыс, қызметтерін атқаруыларымен байланыстырамыз. Демек ұйымдастыру (бақылау) тек адамдардың бірігуімен ғана шектеліп қалмай, сонымен қатар олардың өз қызметтерін жүзеге асыру тәртібін де қамтиды. Бақылаудың негізгі міндеттеріадамдардың брлескен қызметтерін ұйымдастырумен байланысты болғандықтан, олардың өзара іс-қимылдарын әртүрлі бірлестіктермен және қызметтерінің бағыттарымен нысаналай отырып қамтамасыз ету мәлелесі туындайды. Бұл туралы К. Маркс “әкімшіліктік мемлекеттің ұйымдастырушылық қызметі” деп айтқан болатын. [4] Демек, бақылауға әлеуметтік функция ретінде ұйдастырушылық сипат тән. Ұйымдастырудың бұл маңызды көрінісі бірлесіп қызмет атқарушылылардың өз функцияларын орындаумен қатар дербес жұмыстардың арасындағы ауыз бірліктен, келісімнен тұрады.

Іс жүзінде бақылау өзінің мәні бойынша жұмыс істеу бағдарламасын жасау, оны қажетті материалдармен қамтамасыз ету, бірлесіп қызметтер атқарушылардың арасында жалпы міндеттерді бөлу, ұжымдардың әрекеттері мен күштерін біріктіруге ат салысу, олардың күнделікті қызметтерін реттеп отыру, сондай-ақ барлық атқарылатын қызметтердің алға қойған міндеттерге сай болуына қадағалау жүргізу болып табылады. Осы бағыттар бойынша барлық бірлескен қызметке қатысушылардың жалпы нысаналы мақсатқа жетуді көздеп бағындыруды қамтамасыз ету жүзеге асырылады. Бүгінгі таңда инвестициялық қызметке қатысушылардың қызметін реттеу мен бақылау мемлекеттік бақылаудағы осындай маңызды нысаналы бағыттардың бірі болып отыр. Осы процесте тұлғаларды бақылау қамтамасыз етіледі, олардың өзара қатынастары ұйымдастырылады. Жұмыс атқару кезіңде адамдардың жүріп-тұруы, іс-қимылы оның еркіне, сана-сезіміне байланысты болады. Демек бақылау адамдардың әртүрлі ерікті қатынастары арқылы жүзеге асырылады. Әлеуметтік бақылаудың субъектісі адамдар болып табылады, яғни бақылау дегеніміз адамдардың адамдарды бақылауын жүзеге асыру. Бақылаудың нақты субъектісі ретінде адамдардың ұйымдастырылған ұжымдары, қоғамдық немесе мемлекеттік органдар немесе жеке тұлғалар (бақылаушылар) есептеледі. Онымен, бақылау субъектісі мен объектісінің арасындағы белгілі бір байланыс бақылау ретінде көрініс табады. Оның мәні субъектінің қоғамдық процестің басқарылушы адамдарға ұйымдастырылған ықпал етуі. Осы ықпал ету мемлекеттік органдар арқылы жүзеге асырылады. Белгілі құқықтанушы ғалымдар С. Өзбекұлы мен Ө. Қопабаевтың пікірінше “мемлекеттік органдар дегеніміз мемлекет механизімінің құрамдас бөлігі ретінде құқықтық негізде бақылау, билік жүргізу мақсатында құрылған жүйе”, сонымен бірге олар мемлекеттік органдардың өзіне тән мынадай ерекшеліктерін атап көрсетеді:

Мемлекеттік орган өмір қажеттілігіне байланысты, құқықтық негізде арнайы функциларды атқару үшін құрылады;
мемлекеттің басқа органдармен тығыз байланыста қызметін іс жүзіне асырады;
билік жүргізу барысында күш қолдануға құзыры бар;
Мелекетттік орган - мемлекеттің функцияларын, саясатын іске асыратын мемкеме;
Мемлекеттік орган арнайы дайындықтан өткен, қолдарында билік жүргізу құқығы бар арнайы адамдар тобы;
Құрылған органдар заңдылық негізде қызмет атқарады;
Мемлекеттік орган материалдық база және қаржымен қамтамасыз етіледі. [5]

Қорыта келе, мемлекеттік бақылау дегеніміз шаруашылық, әлеуметтік-мәдени және әкімшілік-саяси құрылыстарды тікелей және күнделікті бақылау процесінде заңдарды орындау шеңберіндегі заңға сәйкес, мемлекеттік өктем, ұйымдастырушы қызмет. Бұл қызметтерді жүзеге асыру бақылау органдарының іс-қимылдарымен жүргізіледі. Бақылау функцияларына байланысты бақылау теориясы бақылаушы ықпал жасау әдістерін алға шығарады. Ал, мемлекеттік бақылау процесінде бұл әдістер мемлекет атынан, оның тапсырмасы мен мүддесін көздей отырып пайдаланылады. Бұл әдістерден мемлекеттік бақылау органдарының мемлекеттік өктем өкілеттіліктері көрініс табады.

Мемлекеттік бақылаудың нақты әдістері мынадай екі топқа бөлінеді:

экономикадан тыс ықпал ету әдістері, яғни басқарылушы объектілерге міндетті шешімдерді қабылдау арқылы бақылау функциясын жүзеге асыру;
Экономикалық ықпал жасау әдістері, басқарылушы объектілердің материалдық жағдайларына тиісті мөлшерде әсер ету арқылы бақылау функциясын жүзеге асыру. [6]

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.