«Алекс» ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін әзірлеу және енгізу негізінде сапаны басқару процесін жетілдіру
КІРІСПЕ
1 «Алекс» ЖШС кәсіпорнына жалпы сипаттама
1.2 СМЖ.сін ендіру мақсаттары мен тиімділіктері
1.2.1 СМЖ.нің негізгі принциптері
1.3 «Алекс»ЖШС.нің сапа саласындағы саясаты мен мақсаты
1.3.1 «Алекс» ЖШС . нің сапа саласындағы саясаты
1.3.2 «Алекс» ЖШС . нің сапа саласындағы мақсаттары
1.4 Сапа бойынша басшылық
1.5 « Алекс» ЖШС.не Сапа менеджмент жүйесін әзірлеу мен ендіру
1.5.1 Сапа менеджмент жүйесінің құжаттамасы
1.5.2 «Алекс» ЖШС қызметкерлерін (басқаратын жұмысшылар мен мамандар) сапаның халықаралық жүйесі ИСО 9000 сериялы стандарттарын оқыту бағдарламасы
1.6 Сапа жүйесінің аудиті
1.7 Сапаны қамтамасыз ету
1.7.1 Судың сапалық көрсеткіштері
1.7.2 Өңдеп құюдың әдісі
1.7.3 Өнім сапасына әсер ететін факторлар
1.8 Сапа менеджмент жүйесінің сертификаттау
2 Бақылау және сынау жұмыстарын ұйымдастыру
2.1 Өнімді сынау үшін ішкі бақылауды жетілдіру
2.1.1 Статистикальқ бақылауды шығару
2.3 Сынақ зертханасының (СЗ) метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз
2.4 Өлшеу және сынау қондырғылары
2.5 Сынау әдістері және процедуралары
3 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
3.1 Еңбек гигиенасы және өндірістік санитария
3.2 Техника қауіпсіздігі
3.3 Өрт қауіпсіздігі
4. Ыдысқа құйылатын ауыз су қауіпсіздігіне қойылатын талаптар
4 Экономикалық бөлім
4.1 «Алекс» ЖШС.нің технико . экономикалық көрсеткіштері
ақысының мөлшері:
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1 «Алекс» ЖШС кәсіпорнына жалпы сипаттама
1.2 СМЖ.сін ендіру мақсаттары мен тиімділіктері
1.2.1 СМЖ.нің негізгі принциптері
1.3 «Алекс»ЖШС.нің сапа саласындағы саясаты мен мақсаты
1.3.1 «Алекс» ЖШС . нің сапа саласындағы саясаты
1.3.2 «Алекс» ЖШС . нің сапа саласындағы мақсаттары
1.4 Сапа бойынша басшылық
1.5 « Алекс» ЖШС.не Сапа менеджмент жүйесін әзірлеу мен ендіру
1.5.1 Сапа менеджмент жүйесінің құжаттамасы
1.5.2 «Алекс» ЖШС қызметкерлерін (басқаратын жұмысшылар мен мамандар) сапаның халықаралық жүйесі ИСО 9000 сериялы стандарттарын оқыту бағдарламасы
1.6 Сапа жүйесінің аудиті
1.7 Сапаны қамтамасыз ету
1.7.1 Судың сапалық көрсеткіштері
1.7.2 Өңдеп құюдың әдісі
1.7.3 Өнім сапасына әсер ететін факторлар
1.8 Сапа менеджмент жүйесінің сертификаттау
2 Бақылау және сынау жұмыстарын ұйымдастыру
2.1 Өнімді сынау үшін ішкі бақылауды жетілдіру
2.1.1 Статистикальқ бақылауды шығару
2.3 Сынақ зертханасының (СЗ) метрологиялық тұрғыдан қамтамасыз
2.4 Өлшеу және сынау қондырғылары
2.5 Сынау әдістері және процедуралары
3 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
3.1 Еңбек гигиенасы және өндірістік санитария
3.2 Техника қауіпсіздігі
3.3 Өрт қауіпсіздігі
4. Ыдысқа құйылатын ауыз су қауіпсіздігіне қойылатын талаптар
4 Экономикалық бөлім
4.1 «Алекс» ЖШС.нің технико . экономикалық көрсеткіштері
ақысының мөлшері:
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Нарықтық экономикаға өту кезінде кез келген кәсіпорынның немесе фирманың жетістігі шығарылатын тауардың бәсекелестігіне байланысты болуы себебінен өнімнің сапасы және оның әзірлену жолы өте өзекті болып табылады.
Ең жоғары деңгейдегі сапалы тауардың ғана рынокқа қажет болуы және өнім сапасын қамтамасыз етуге және басқаруға көп көңіл аударатын кәсіпорындар мен фирмалар ғана жұмыс істеуге, пайда табуға мүдделі болуы қажет. Қазіргі нарықтық экономика негізінде шығарылган өнімнің сапасына басқалай талап қояды. Бұл қазіргі дүниеде кез келген кәсіпорынның өміршендігі, оның тауарлар нарығындағы және қызмет көрсетудегі орнықты жағдайы бәсекеге жарамдылығын көрсетеді.
Қазіргі таңда тұтынушылардың минералды суға деген сұранысы артуына байланысты біз сұранысты қанағаттандыра алатын сапалы да сенімді, тиімді етіп дайындауға міндеттіміз. Яғни минералды табиғи ауыз суының сапасын басқарып, бақылаймыз.
Минералды табиғи ауыз суы - құрамында органикалық заттарды қоса биологиялық белсенді микрокомпоненттері және айрықша қасиеттері (радиобелсенділік, температура, шамасы рН) бар, негізгі ион-тұз және газ құрамымен негізделген, адамның ағзасына емдік немесе сауықтыру алдын алу әсер ететін, жер астында орналасқан табиғи көздерден немесе бұрғыланған скважиналардан алынған су.
Минералды судың сапасын жақсартуға әрдайым екі аспект қатысады- ішкі және сыртқы аспект. Су сапасын көтерудің ішкі аспектіне қалдық көлемі, қайта өңдеу және бақылауға кеткен шығындарды азайту жатады. Кәсіпорынның өнімді шығарудағы соңғы көрсеткіштерді жақсартуы, тұтынушы талабына максимальды жақындауын көрсетеді, осыған байланысты өндірістік қалдықтарды азайтуға болады.Ал сапаның сыртқы аспектілеріне жақсарту - бұл тұтынушы эксплуатациясындағы көрсетілген уақыт ішінде оның қасиеттерін қамтамасыз ету. Демек тапсырыс берушінің өтініші бойынша өнімді өндіруде тек түсі ғана емес сонымен қатар оның барлық қасиетін сақтау болып таблады.
Сапа менеджментінің жүйесін құру кезінде тұтынушылар, регламенттер және өзінің талаптарын орындай алу мүмкіндігін бағалау мақсатында, сертификаттау органдарын қоса, ішкі және сыртқы талаптармен пайдаланыла алады.
«Алекс» ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін енгізу кезінде ҚР СТ ИСО 9000-2007, ҚР СТ ИСО 9001-2009 және ҚР СТ ИСО 9004-2010 бекітілген сапа менеджментінің принцптері есепке алынуы тиіс.
Ең жоғары деңгейдегі сапалы тауардың ғана рынокқа қажет болуы және өнім сапасын қамтамасыз етуге және басқаруға көп көңіл аударатын кәсіпорындар мен фирмалар ғана жұмыс істеуге, пайда табуға мүдделі болуы қажет. Қазіргі нарықтық экономика негізінде шығарылган өнімнің сапасына басқалай талап қояды. Бұл қазіргі дүниеде кез келген кәсіпорынның өміршендігі, оның тауарлар нарығындағы және қызмет көрсетудегі орнықты жағдайы бәсекеге жарамдылығын көрсетеді.
Қазіргі таңда тұтынушылардың минералды суға деген сұранысы артуына байланысты біз сұранысты қанағаттандыра алатын сапалы да сенімді, тиімді етіп дайындауға міндеттіміз. Яғни минералды табиғи ауыз суының сапасын басқарып, бақылаймыз.
Минералды табиғи ауыз суы - құрамында органикалық заттарды қоса биологиялық белсенді микрокомпоненттері және айрықша қасиеттері (радиобелсенділік, температура, шамасы рН) бар, негізгі ион-тұз және газ құрамымен негізделген, адамның ағзасына емдік немесе сауықтыру алдын алу әсер ететін, жер астында орналасқан табиғи көздерден немесе бұрғыланған скважиналардан алынған су.
Минералды судың сапасын жақсартуға әрдайым екі аспект қатысады- ішкі және сыртқы аспект. Су сапасын көтерудің ішкі аспектіне қалдық көлемі, қайта өңдеу және бақылауға кеткен шығындарды азайту жатады. Кәсіпорынның өнімді шығарудағы соңғы көрсеткіштерді жақсартуы, тұтынушы талабына максимальды жақындауын көрсетеді, осыған байланысты өндірістік қалдықтарды азайтуға болады.Ал сапаның сыртқы аспектілеріне жақсарту - бұл тұтынушы эксплуатациясындағы көрсетілген уақыт ішінде оның қасиеттерін қамтамасыз ету. Демек тапсырыс берушінің өтініші бойынша өнімді өндіруде тек түсі ғана емес сонымен қатар оның барлық қасиетін сақтау болып таблады.
Сапа менеджментінің жүйесін құру кезінде тұтынушылар, регламенттер және өзінің талаптарын орындай алу мүмкіндігін бағалау мақсатында, сертификаттау органдарын қоса, ішкі және сыртқы талаптармен пайдаланыла алады.
«Алекс» ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін енгізу кезінде ҚР СТ ИСО 9000-2007, ҚР СТ ИСО 9001-2009 және ҚР СТ ИСО 9004-2010 бекітілген сапа менеджментінің принцптері есепке алынуы тиіс.
1. Спицнадель В.Н. Системы качества. Учеб.пособие.-Санкт-Петербург: Изд дом “Бизнес пресса”, 2000-336с.
2. Окрепилов В.В. Управление качеством. Учеб.пособие-М.: Изд-во стандартов, 2000-696с.
3. Федюкин В.К. и др. Методы оценки и управления качеством промышленной продукции. Учебник.-М.: Изд-во “Филин”, 2000-328.
4. Лифиц И.М. Стандартизация, метрология и сертификация. Учебник. М.: Изд-во “Юрайт”, 2002-956с.
5. Гличев А.В. Основы управления качеством продукции.-М.: Изд-во АМИ, 1998-956с.
6. Версан В.Г. и др. Интеграция производства и управления качеством продукции.-М.: Изд-во стандартов, 1995-350с.
7. ҚР СТ ИСО 9001 – 2009 Сапа менеджмент жүйесі. Талаптар;
8. ҚР СТ ИСО 9000 – 2007 Сапа менеджмент жүйесі. Негізігі ережелер және сөздік;
9. ҚР СТ ИСО 9004 – 2010 Ұйымның тұрақты жетістікке жетуі үшін менеджмент. Сапа менеджменті позициясынан тәсілдеме;
10. ҚР СТ 3.15.1 – 2006 Қазақстан Республикасының техникалық реттеу туралы мемлекеттік жүйесі. Сапа менеджмент жүйесін сертификаттау. Негізгі талаптар;
11. ҚР СТ ГОСТ Р 50779.42 – 2003 Шухарт бақылау картасы. Статистикалық әдістер.
12. ҚР СТ 452 – 2002 Табиғи минералды ас суы. Жалпы техникалық талаптар.
13. ҚР СТ 1432 – 2005. Ас суы және табиғи минералды ас сулары. Жалпы техникалық талаптар.
2. Окрепилов В.В. Управление качеством. Учеб.пособие-М.: Изд-во стандартов, 2000-696с.
3. Федюкин В.К. и др. Методы оценки и управления качеством промышленной продукции. Учебник.-М.: Изд-во “Филин”, 2000-328.
4. Лифиц И.М. Стандартизация, метрология и сертификация. Учебник. М.: Изд-во “Юрайт”, 2002-956с.
5. Гличев А.В. Основы управления качеством продукции.-М.: Изд-во АМИ, 1998-956с.
6. Версан В.Г. и др. Интеграция производства и управления качеством продукции.-М.: Изд-во стандартов, 1995-350с.
7. ҚР СТ ИСО 9001 – 2009 Сапа менеджмент жүйесі. Талаптар;
8. ҚР СТ ИСО 9000 – 2007 Сапа менеджмент жүйесі. Негізігі ережелер және сөздік;
9. ҚР СТ ИСО 9004 – 2010 Ұйымның тұрақты жетістікке жетуі үшін менеджмент. Сапа менеджменті позициясынан тәсілдеме;
10. ҚР СТ 3.15.1 – 2006 Қазақстан Республикасының техникалық реттеу туралы мемлекеттік жүйесі. Сапа менеджмент жүйесін сертификаттау. Негізгі талаптар;
11. ҚР СТ ГОСТ Р 50779.42 – 2003 Шухарт бақылау картасы. Статистикалық әдістер.
12. ҚР СТ 452 – 2002 Табиғи минералды ас суы. Жалпы техникалық талаптар.
13. ҚР СТ 1432 – 2005. Ас суы және табиғи минералды ас сулары. Жалпы техникалық талаптар.
Пән: Сертификаттау, стандарттау
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:
КІРІСПЕ
Нарықтық экономикаға өту кезінде кез келген кәсіпорынның немесе
фирманың жетістігі шығарылатын тауардың бәсекелестігіне байланысты болуы
себебінен өнімнің сапасы және оның әзірлену жолы өте өзекті болып
табылады.
Ең жоғары деңгейдегі сапалы тауардың ғана рынокқа қажет болуы және
өнім сапасын қамтамасыз етуге және басқаруға көп көңіл аударатын
кәсіпорындар мен фирмалар ғана жұмыс істеуге, пайда табуға мүдделі болуы
қажет. Қазіргі нарықтық экономика негізінде шығарылган өнімнің сапасына
басқалай талап қояды. Бұл қазіргі дүниеде кез келген кәсіпорынның
өміршендігі, оның тауарлар нарығындағы және қызмет көрсетудегі орнықты
жағдайы бәсекеге жарамдылығын көрсетеді.
Қазіргі таңда тұтынушылардың минералды суға деген сұранысы артуына
байланысты біз сұранысты қанағаттандыра алатын сапалы да сенімді, тиімді
етіп дайындауға міндеттіміз. Яғни минералды табиғи ауыз суының сапасын
басқарып, бақылаймыз.
Минералды табиғи ауыз суы - құрамында органикалық заттарды қоса
биологиялық белсенді микрокомпоненттері және айрықша қасиеттері
(радиобелсенділік, температура, шамасы рН) бар, негізгі ион-тұз және газ
құрамымен негізделген, адамның ағзасына емдік немесе сауықтыру алдын алу
әсер ететін, жер астында орналасқан табиғи көздерден немесе бұрғыланған
скважиналардан алынған су.
Минералды судың сапасын жақсартуға әрдайым екі аспект қатысады- ішкі
және сыртқы аспект. Су сапасын көтерудің ішкі аспектіне қалдық көлемі,
қайта өңдеу және бақылауға кеткен шығындарды азайту жатады. Кәсіпорынның
өнімді шығарудағы соңғы көрсеткіштерді жақсартуы, тұтынушы талабына
максимальды жақындауын көрсетеді, осыған байланысты өндірістік қалдықтарды
азайтуға болады.Ал сапаның сыртқы аспектілеріне жақсарту - бұл тұтынушы
эксплуатациясындағы көрсетілген уақыт ішінде оның қасиеттерін қамтамасыз
ету. Демек тапсырыс берушінің өтініші бойынша өнімді өндіруде тек түсі ғана
емес сонымен қатар оның барлық қасиетін сақтау болып таблады.
Сапа менеджментінің жүйесін құру кезінде тұтынушылар, регламенттер
және өзінің талаптарын орындай алу мүмкіндігін бағалау мақсатында,
сертификаттау органдарын қоса, ішкі және сыртқы талаптармен пайдаланыла
алады.
Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін енгізу кезінде
ҚР СТ ИСО 9000-2007, ҚР СТ ИСО 9001-2009 және ҚР СТ ИСО 9004-2010
бекітілген сапа менеджментінің принцптері есепке алынуы тиіс.
Негізінен ИСО 9000 сериялы стандарттар жиынтығы барлық түрдегі
және мөлшердегі ұйымдарға көмектесу және сапа менеджменті жүйелерін енгізу
жіне тиімді қызмет етуін қамтамасыз ету үшін әзірленген:
- ҚР СТ ИСО 9000-2007 сапа менеджменті жүйелерінің негізгі ережелерін
баяндайды және сапа менеджменті жүйелері үшін терминалогияны бекітеді.
ҚР СТ ИСО 9001-2009 тұтынушылар талаптарын қанағаттандыратын және
міндетті талаптарға қолданылатын өнімдерді ұсына алатын мүмкіндігін
көрсету үшін ұйымға керек болған жағдайда сапа менеджменті жүйелеріне
талаптарды анықтайды және тұтынушыларды қанағаттандыруды жоғарылатуға
бағытталған;
- ҚР СТ ИСО 9004-2010 сапа менеджменті жүйелерінің нәтижелілігі,
сонымен бірге тиімділігін қарастыратын нұсқаулықтарға ие. ҚР СТ ИСО
9004-2010 стандарттың мақсаты болып ұйым әрекетін жақсарту және
тұтынушылар мен басқа қызығушы талаптарды қанағаттандыру болып
табылады;
- ИСО 19011 сапа менеджменті жүйелерін және қоршаған ортаны қорғаудың
аудиті бойынша әдістемелік нұсқаулықтарға ие.
Барлығы бірге ұлттық және халықаралық саудада өзара түсіністікке
жеткізетін сапа менеджменті жүйелеріне келісілген стандарттар кешенін
құрайды.
Дипломдық жұмыстың мақсаты – Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа
менеджмент жүйесін әзірлеу және енгізу негізінде сапаны басқару процесін
жетілдіру бойынша шараларды анықтау.
1. Алекс ЖШС кәсіпорнына жалпы сипаттама
Қазақстандағы ең бірінші жоғары сапалы минералды су шығарушы зауыттың
бірі АлексЖШС кәсіпорны табылады. Алекс ЖШС кәсіпорнындағы су 2000 метр
тереңдіктегі жер астынан шығатын минералды су. Табиғи минералды су Оңтүстік
Қазақстан облысы, Сарыағаш ауданы, Ташкент артезиан бассейнінен шығады.
Сарыағаш - Келес артезиан алабы өңірінен 1948 жылы табылған Сарағаш
шипалы суы, Сарыағаш минералды суы. Шипалы-термальды су - сеноман
жікқабатында, 800-1170 м терендікте, өрқайсысының қалыңдыгы 150-200 м
қүмтас, қиыршық- тас, саз қабаттарында кездеседі. Суы - азотты,
минералдылығы - 0,5 - 0,8 гл, гидрокарбонаггы-натрийлі, сілтілі. Қүра-
мында кремний қышқьшы (30-40 мгл), фтор (1,5-4,4 мгл) мөлшері көбірек
кездеседі. Суының температурасы 42 - 57°С. Ұңғымалардан секундына 5 л су
арындап шығады. Осы суды ем үшін пайдаланылатын Сарыағаш курорты 1956
жылы ашылды. Курорт ұңғымалардан төулігіне 84 м3, Сарыағаш қаласы тәулігіне
354 м3 су алады.
Бұл табиғи минералды суды күнделікті ауыз су ретінде қолданады.
Минералды судың адам ағзасына тигізер пайдасы өте көп.Ол көптеген
аурулардың алдын алады. Табиғи минералды су тіс ауруына,бүйрек және бауыр
ауруларына,ауыр металдармен зақымданғанда т.б көптеген ауруларға емдік су
ретіндепайдаланылады.
Минералды судың
құрамында йод бар. Су құрамындағы йод мөлшері 100-300 мк гдм. Йод адам
ағзасы үшін қажетті элемент. Судағы йод мөлшері жеткілікті шамада.
Минералды сулардың құрамында органикалық заттардың мөлшері аз сулы ерітінді
болып табылады. Міне осы қасиеті минералды суларды жасанды басқа да сулы
ерітінділерден ажыратады.
Алекс ЖШС табиғи минералды су ҚР СТ 452 – 2002 стандарт
талаптарына сәйкес дайындалған, осы стандарт ережелері су көздерін
барлаған және минералды сулардың қасиеттері мен көрсеткіштерін зерттеген,
оларды өнеркәсіптік құйған, сатқан және пайдаланған кездерде қолданылады.
Табиғи минералды сулар табиғи бұлақ көздерінен арнайы құрылғылармен
алынады. Минералды сулардың негізгі шикізаты болып тек жер қойнауынан
алынатын таза өңделген су табылады. Минералды сулардың құрамында әртүрлі
минералды тұздардың ерітінділері және органикалық заттар, сондай – ақ газ
болады.Таза ауыз суға қарағанда минералды сулар адам организміне емдік
әсер етеді.
2. СМЖ-сін ендіру мақсаттары мен тиімділіктері
Сапа менеджмент жүйелері ұйымдардың тұтынушыларды қанағаттандыруын
жоғарылатуға септігін тигізе алады. Тұтынушыларға мінездемелері олардың
қажеттіліктерін күтулерін қанағаттандыратын өнімдер керек. Бұл
қажеттіліктер мен күтулер өнімге дайындалған техникалық шарттарда беріледі.
Талаптар тұтынушымен шартта бекітілінуі немесе ұйымның өзімен анықталынуы
мүмкін. Қай жағдайда болмасын өнімнің қолайлығын ақырын тұтынушы бекітеді.
Тұтынушының қажеттіліктері мен күтулері ауысып отыратындықтан, ал ұйымдар
талас және техникалық прогреспен негізделген қысым көретіндіктен олар
өздерінің өнімдерімен өздерінің үрдістерін үнемі жетілдіріп отырулары
керек.
Сапа менеджмент жүйесіне жүйелі келісім ұйымға тұтынушылар
талаптарын талдауға тұтынушыларға өнімдерді алуға көмектесетін үрдістерді
анықтауға, сонымен бірге осы үрдістермен басқарылатын жағдайда ұстап тұруға
әкеп соғады.
Сапа менеджмент жүйесі тұтынушының басқа да қызығушы тараптардың
қанағаттандыруын ықтималды көтеру мақсатында үнемі жақсартуға негіз бола
алады. Ол ұйымның өзіне талаптарға толық сәйкес келетін тұтынушыларға
жеткізу мүмкіндігін береді.
Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйелерін құру үшін
кәсіпорынның стратегиялық шешімі қажет етіледі. Алекс ЖШС ыдысқа құю
бөліміне сапа менеджмент жүйесін енгізудің мақсаты:
- қызығушы жақтардың қажеттіктерін есепке ала отырып ұйымның
нәтижелілігі мен тиімділігін үнемі жақсарту;
- кез келген жағдайда өнімнің сапалы шығуына ұмтылыс жасау;
- алдыңғы жыл көрсеткіштеріне қатынасы бойынша минералды судың
деңгейін қадағалау;
- өнім шығаруда ұйымның нәтижелілігі мен тиімділігін үнемі жақсарту
үшін әзірленген менеджмент жүйесін үнемі жұмысшы қалыпта ұстау.
СМЖ-н ендіру ұйымның тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға
үлкен септігін тигізеді. Себебі, тұтынушыларға олрдың қажеттіліктерін мен
сұраныстарын қанағаттандыратын өнімдер қажет. Бұл қажеттіліктерін өнімге
дайындалған техникалық шарттарда беріледі және тұтынушылар талаптары болып
есептелінеді. Талаптар тұтынушылар бекітілуімен немесе ұйымның өзі анықтау
мүмкін. Алайда, талаптардың бекітілуі екі жақтың да келісуімен жүзеге
асырылады. Қай жағдайда болмасын, өнімнің қолайлығын ақыры тұтынушы
бекітеді. Тұтынушылардың қажеттеліктерінен күтулері ауысып отыратындықтан,
ол ұйымдар техникалық прогреспен негізделген қысым көретіндіктен олар
өздерінің өнімдерінің және үрдістерінің үнемі жетілдірілініп отыруын
қамтамасыз етулері қажет.
СМЖ-не жүйелі келісім ұйымға тұтынушылар талаптарын талдауға, қолайлы
өнімдерді алуға көмектесетін үрдістерді анықтауға, сонымен бірге осы
үрдістерді басқаратын жағдайларда ұстап тұруға өз септігін тигізеді. СМЖ
тұтынушыларының және басқа да қызығушы тараптардың қажеттіліктерін
арттыратын ықтималды көтеру мақсатында үнемі жақсартуға негіз бола алады.
Ол ұйым өзінің талаптарына толық сәйкес келетін тұтынушыларға жеткізу
мүмкіндігіне сенімділік береді. ҚР СТ ИСО 9000-2007 стандарттары топшалары
СМЖ талаптарын және өімге талаптар арасында өзгешеліктерді көрсетеді. СМЖ
талаптары ҚР СТ ИСО 9001-2009 стандарттарымен бекітілген. Олар қай
категорияда болмасын өндірістің, өнеркәсіптің немесе қандайда болмасын
экономикалық секторларындағы ұйымдарға жалпы және қолданылатын болып
табылады. Өндірістегі талаптар толығымен тұтынушылар талаптарына немесе
нұсқаулық талаптарынан шығып, тұтынушылармен немесе ұйымдармен бекітілген.
Өнімдер барлық жағдайда үрдістермен байланысты. Мысалы, техникалық
шарттарда өнім стандарттары, үрдіс стандарттары,келісм шарттар және
регламенттер жазылады.
Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін ендірудің
тиімділіктері:
– тұтынушылар ықыластылығы;
– қайталама іскерлік қарым - қатынастар мен үндеулер;
– кіріс және рыноктағы үлес сияқты жұмыс нәтижелері;
– рынок мүмкіншіліктеріне икемді және тез әсер ету;
– ресурстарды нәтижелі және тиімді пайдалану арқылы шығындар мен
циклдар санына әсер ету;
– көмегімен қажет етілетін нәтижелер өте жақсы жеткізілетін
процестердің желісін құру;
– Алекс ЖШС мүмкіншіліктерін жақсарту арқылы бәсекелестік
артықшылыққа жету;
– Алекс ЖШС мақсаттары мен міндеттеріне қатысты, сондай - ақ үнемі
жақсартуға қатысуға қызметкерлердің түсінуі және негізделуі;
– Алекс ЖШС әрекеті, сондай - ақ, беделі негізінде қаржылық және
әлеуметтік пайдаларымен бекітілген ұйымның нәтижелілігі мен
тиімділігіне қызығушы тараптардың сенімділігі;
– шығындар мен ресурстарды оңтайландыру арқылы, сондай - ақ рынок
өзгерістеріне бейімділік және бірдей әсер ету арқасында ұйым үшін,
сондай - ақ олардың жеткізушілері үшін құндылық құру мүмкіншілігі.
СМЖ-не жүйелі келісім ұйымға тұтынушылар талаптарын талдауға, қолайлы
өнімдерді алуға көмектесетін үрдістерді анықтауға, сонымен бірге осы
үрдістерді басқаратын жағдайларда ұстап тұруға өз септігін тигізеді. СМЖ
тұтынушыларының және басқа да қызығушы тараптардың қажеттіліктерін
арттыратын ықтималды көтеру мақсатында үнемі жақсартуға негіз бола алады.
Ол ұйым өзінің талаптарына толық сәйкес келетін тұтынушыларға жеткізу
мүмкіндігіне сенімділік береді. ИСО 9000 стандарттары топшалары СМЖ
талаптарын және өімге талаптар арасында өзгешеліктерді көрсетеді. СМЖ
талаптары ҚР СТ ИСО 9001-2009 стандарттарымен бекітілген. Олар қай
категорияда болмасын өндірістің, өнеркәсіптің немесе қандайда болмасын
экономикалық секторларындағы ұйымдарға жалпы және қолданылатын болып
табылады. Өндірістегі талаптар толығымен тұтынушылар талаптарына немесе
нұсқаулық талаптарынан шығып, тұтынушылармен немесе ұйымдармен бекітілген.
Өнімдер барлық жағдайда үрдістермен байланысты. Мысалы, техникалық
шарттарда өнім стандарттары, үрдіс стандарттары,келісм шарттар және
регламенттер жазылады.
Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін әзірлеу мен
енгізуде қарастырылатын тәсілдемелер:
1) тұтынушылар және басқа да қызығушылық танытқан тараптардың
қажеттіліктері мен күтулерін бекіту;
2) сапа саласында ұйымның саясаты мен мақсаттарын әзірлеу;
3) сапа саласындағы мақсаттарға жету үшін керекті үрдістер мен
жауапкершіліктерді бекіту;
4) қажетті қорды бекіту;
5) әрбір үрдістің нәтижелілігі мен тиімділігін анықтайтын әдістер;
6) осы анықтаулардың нәтижелерін әрбір үрдістің нәтижелілігі мен
тиімділігін жоғарылату үшін қолдану;
7) сәйкессіздіктердің алдын алу және олардың себептерін жою;
8) СМЖ-н үнемі жақсарту үшін үрдісті әзірлеу және қолдану.
Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін әзірлеу және
ендіру кезінде жұмыстарды жүргізу кезеңдері мынадай:
1- кезең. Сапа менеджмент жүйесінің құжаттарын дайындауға дайындық;
2- кезең. Сапа менеджмент жүйесінің құжаттарын жасау;
3- кезең. Сапа менеджмент жүйесін енгізу және оның функцияналдау
тиімділігін бағалау;
4- кезең. Жоспарлық ішкі аудиттерді өткізу (тексерулер).
5- кезең. Сапа менеджмент жүйесін халықаралық дәрежеде
сертификаттауға дайындау.
1. СМЖ-нің негізгі принциптері
Ұйым әрекетін жақсарту мақсатында басшылық жетешілігіне алу үшін сапа
менеджментінің негізгі принциптері анықталған:
1-принцип. Тұтынушыға бейімделу. Ұйымдар өздерінің тұтынушыларына
мүдделі және сондықтан олардың ағымдағы және алдағы қажеттіліктерін түсінуі
керек. Олардың талаптарын орындауға және олардың ойлағандарынан асып түсуге
ұмтылулары керек.
Бұл принцип бойынша минералды су өндіру кәсіпорынына, тұтынушылырының
талаптарын мүмкіндігінше қанағаттандыру. Өнімнің сапа деңгейін арттыру,
қолданудағы ыңғайлықтар мен қарапайымдылықтарды қарастыру және де өнімнің
бағасының қолжетімді болуын ескеру.
2-принцип. Басшылық жетекшілігі. Жетекшілер ұйымының мақсат және
әрекет ету бағыттарының бірлігін қамтамасыз етеді. Олар қызметкерлер ұйым
тапсырмаларын шешуге толықтай берілуіне жағдай жасайтын ішкі ортаны құрулар
және ұстаулары керек.
Минералды су өндіру кәсіпорынына басшылықтың өндіріс басынан оның
соңына дейін өзінің қызығушы, жауаптылық және жағдай жасау мүмкіндіктерін
өз деңгейінде жүзеге асыру. Себебі, өндіріс ең алдымен басшылық жоспарынан
басталады.
3-принцип. Қызметкерлерді қызықтыру. Барлық деңгейдегі қызметкерлер
ұйым негізін қалайды және олардың толық қызығушылығы ұйымға олардың
мүмкіншіліктерін тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.
Сондықтан минералды су өндіру кәсіпорынның бөлімдері мен мамандарды
әрқайсысының алдында тұрған міндеттерін шешу мақсатында іске жұмылдыру,
мамандандыруларын арттыру үшін қолайлы жағдайлар туғызу және жұмысқа толық
берілу, ұйымға ең жоғары (максимал) пайда табуға қызметкерлердің
мүмкіндіктерін пайдалана отырып мүмкіндік береді.
4-принцип. Үрдістік келісім. Ойлағандай нәтижеге әрекет және тиісті
қорларды үрдіс ретінде басқарған жағдайда тиімді жеткізіледі.
Процестік тәсіл кейбір өндірістік процестердін іске асырылуы
кезінде ғана емес, сонымен қатар қажет болған жағдайларда дер кезінде
түзетулер енгізіп, оның тиімділігін арттыруды көздейтін түйінді
жерлерінде бақылауды қарастырады.
Сол сияқты минералды су өндіру кәсіпорынында орындалып жатқан әрбір
қызметті, мейлі ол құжаттама жүргізу болсын, мейлі тазалық сақтау ережелері
болсын оларды күрделі процесс түрінде зор ұқыптылықпен атқаратын болса,
сонда үлкен нәтижеге жетуге болады.
1.3 АлексЖШС-нің сапа саласындағы саясаты мен мақсаты
1.3.1 Алекс ЖШС - нің сапа саласындағы саясаты
Алекс ЖШС кәсіпорны шығарылатын өнімді жобалау сатысында, оны
өндіріске ендіруде қазіргі заманға сай құрал - жабдықтарды өндіріске орнату
және монтаждау, оны нарыққа шығаруда арнайы бағытқа салынған.
Алекс ЖШС сапа саласындағы саясаты барлық жұмысшылары мен
жетекшіліктің жалпы саясатының ажырамас бөлігі болып табылады, стратегиялық
маңызы бәсекеге қабілеттілігі мен өндірісті кеңейту мақсатымен барлық
шығарылатын өнім мен көрсетілетін қызмет түрлерінің сапасын бағылау,
жоғарылату және ұстап тұруды үнемі жақсартуға негізделген.
Алекс ЖШС кәсіпорнының барлық іс - әрекеттері ИСО 9000 сериялы
стандарттармен, оның ішінде ҚР СТ ИСО 9000 – 2007, ҚР СТ ИСО 9004 - 2010,
ҚР СТ ИСО 9001 -2009 стандарт талаптарына сай өнімді қамтамасыз ету
жұмыстарымен айналысады.
Алекс ЖШС - нің сапа саласындағы саясаты кәсіпорын басшысынан
бастап қарапайым жұмысшыларға дейінгі кәсіпорынның жекеменшік және басты
бағалы құжаттарының бірі болып табылады.
Алға қойылған мақсаттарға кәсіпорын жұмысшылары сапа үшін
жауапты болуы керек және де әрбір жұмысшы тауар шығарылымының және
қызметтің өнімділігін жоғары сатыға көтеруге қатысу, өз ой - пікір
ұсыныстарын айтуы қажет. Бұл үшін өнім сапасына әсер ететін адами фактор,
яғни қызметкерлер өз ісінің маманы болып, ИСО стандарт талаптарына сай
жұмыс атқаруы шарт.
Ал әрбір қызметкер іс - әрекетінің сапасы ИСО сапа
менеджментінің негізгі принциптері негізінде басқарылып отырылады.
ҚР СТ ИСО 9000-2007 халықаралық стандартының 2.5 пунктінде сапа
саласындағы саясат және мақсаттар жайлы былай делінген: Сапа менеджмент
жүйесі саясат және мақсаттар ұйым үшін бағдар болу үшін бекітеді. Олар
керекті нәтижелерді анықтайды және осы нәтижелерге жету үшін ұйымдар
қорлардың қолдануына септігін тигізеді. Сапа саласындағы саясат, сапа
саласында мақсаттарды әзірлеу және талдау үшін негізді қамтамасыз етеді.
Сапа саласындағы мақсаттарды сапа саласындағы саясат және үнемі жақсартуға
қажеттілікпен келістіру қажет. Ал, нәтижелер өлшенетін болу керек. Сапа
саласындағы мақсатқа жету – өнім сапасына жұмыс тиімділігіне және қаржылық
көрсеткіштерін оң әсер ете алады және соның арқасында қызығушы тараптардың
қанағаттануына игі әсерін тигізеді.
Ал ҚР ИСО ИСО 8402 стандартында: Сапа саласындағы саясат –
жоғарығы басшылықпен ресми қалыптастырылған сапа саласындағы негізгі
бағыттар мен мақсаттарды ұйымдастыру деген анықтама берілген.
Сапа саласындағы саясат жалпы кәсіпорынның элементтері болып табылады
деп есептелінеді және жоғарғы басшылықпен бекітіледі.
Сапа саласындағы саясатты қалыптастыруға әсер ететін негізгі
факторлар: өткізу рыногындағы жағдай, кәсіпорынның ішкі жағдайы
(технологиялық мүмкіндіктер мен персонал), кәсіпорынның қабылдаған
стратегиясы және жалпы саясаты, экономиканың жалпы жағдайы және
инвестициялардың тартылуы, ғылыми-техникалық прогресс және
бәсекелестіктердің жетістіктері болып табылады.
Кәсіпорынның тұрақты жұмыс жасау жағдайында сапа саясатындағы негізгі
бағыты болып сапа саласында бәсекелестерді басып озу екендігі белгілі.
Сапа саласындағы саясат тапсырыс берушілердің кәсіпорында сапа
саласындағы жұмыс бағыттары және мақсаттары дұрыс анықталғандығына және
кәсіпорында қажетті сапалы өнім өндіруді қамтамасыз ететін, оларға жету
үшін нақты құралдар таңдап алынғандығына сендіру қажет. ИСО 9001- 2009
стандартының 5.3 пунктінде мынадай талаптар келтірілген:
Жоғарғы басшылық сапа саласындағы саясатын:
- ұйым мақсаттарына сәйкес болуын;
- сапа менеджмент жүйесінің талаптарға сәйкес болуын және тиімділігін
үнемі жақсартуға міндеттердің болуы;
- сапа саласындағы мақсаттарды қою және талдауға негіздерді құруды;
- ұйым қызметкерлеріне жеткізілуі және түсінікті болуы;
- үнемі қажеттілігіне ұдайы талдауын қамтамасыз етуі қажет.
Кәсіпорында сапаға әсер етуін есепке алу үшін мынадай негізгі
жұмыстарды ұйымдастыру қажет:
- нарықты зерттеу;
- белсенді ізденіс және тапсырыс берушілер мен тұтынушылармен өзара
әрекет жасау;
- өнімді тұрақты жетілдіру үшін оны өзгерту мен жаңаландыруды жоспарлау;
- өнімді жасап дайындау, шығару және қызмет көрсету кезінде тапсырыс
берушілер мен өткізу нарығының талаптарын орындауды бағылау;
- өнімді сертификаттауды және сапа жүйелерін жүргізу;
- еңбек ресурстарын, материалдар мен комплектеуші бұйымдарды
мамандандырылған жеткізіп берушілерді таңдау;
- ғылыми-техникалық прогресс және бәсекелестердің жетістіктері туралы
ақпараттарды жинақтау және талдау, патенттік лицензиялық жұмыс;
- сапа саласындағы қолданыстағы заңнамаларды оқып зерттеу;
- қоғаммен байланыс сапа бойынша көрмелерге, семинарларға қатысу,
жарнамалық жұмыстар және т.б.
Бұл жерде саясат жалпы саясаттан туындайды. Басқаша айтқанда сапа
саясаты – бұлар кәсіпорынның сапа саласындағы қызмттерді бағыттауға
арналған бағыттар. Бұл бағыттар кәсіпорынның басшысының қысқаша
мазмұндамасы түрінде дайындалады және кәсіпорын қызметкерлеріне дербес
құжат ретінде ұсынылады.
Сапа менеджмент жүйесін ендіру, кәсіпорында оны функцияналдау
минералды су өндіру кәсіпорынның тұтынушылары жеткізілетін өнім орнатылған
талаптарға сәйкес болатындығына үлкен сенімділігін тудырады. Сапа
менеджмент жүйесіне жалпы талаптарды ҚР СТ ИСО 9001 - 2009 стандартына
сәйкес қаралып отырады.
Ұйым сапа менеджмент жүйесін әзірлеуі, құжаттауы, енгізуі,
жұмысшы жағдайда ұстауы және осы стандарттардың талаптарына сәйкес оның
нәтижелілігін ұдайы жақсартып отыруы керек.
Ұйым :
сапа менеджментінің жүйесіне қажетті прцестерді және олардың барлық ұйымда
қолданылуын анықтауы;
осы процестердің тізбектілігін және өзара әрекетін бекітуі;
жұмыстың, сондай - ақ осы процестердің тиімділігін арттыруға қажетті
критерийлер мен әдістерді анықтауы;
жұмыстарды демеу және осы процестерді бақылау үшін қажетті ресурстар мен
ақпараттардың болуын қамтамасыз етуі;
осы процестерді бақылауы, өлшеуі және талдауы;
жоспарланған нәтижелерге жету және осы процестерді ұдайы жақсарту үшін
қажетті шараларды қабылдауы керек.
Ұйым осы процестерді ҚР СТ ИСО 9001 - 2009 стандарт талаптарына сәйкес
басқарылуы керек. Егер ұйым өнімнің талаптарға сәйкестігіне әсер ететін
сыртқы ұйымға қандай да процестің орындауын беруді шешсе, ол осы
процестерге өз тарапынан бақылауды қамтамасыз етуі керек. Оларды басқару
сапа менеджментінің жүйесінде анықталуы керек.
Құжаттамаға талаптар
Жалпы ережелер. Сапа менеджменті жүйесінің құжаттамасы:
сапа саласындағы саясат және мақсаттар туралы құжатталып рәсімделген
өтініштерден;
сапа жөніндегі жетекшіліктен;
осы стандартпен талап етілетін құжатталған процедуралардан;
жұмыс және оның процестерін басқаруды тиімді жоспарлауды қамтамасыз ету
үшін ұйымға қажетті құжаттардан;
- осы стандартпен талап етілетін жазбалардан тұруы керек.
Сапа жөніндегі жетекшілік.Ұйым:
қандай да болмасын шектеулерге түсініктемелер мен негіздемелерді қосып сапа
менеджменті жүйесінің қолдану саласынан;
сапа менеджментінің жүйесі үшін әзірленген құжатталған процедуралардан
немесе оларға сілтемелерден;
сапа менеджменті жүйесіне енгізілген процестердің өзара әрекетіне
сипаттамадан тұратын сапа жөніндегі жетекшілікті әзірлеуі және жұмысшы
қалыпта ұстауы керек.
Құжаттаманы басқару
Сапа менеджменті жүйесімен талап етілетін құжаттар басқарылуы керек.
Жазбалар құжаттардың арнайы түрі болып табылады және олар тармағында
келтірілген талаптарға сәйкес басқарылуы керек.
Басқарудың қажетті жабдықтарын анықтау үшін
құжаттардың шығарылғанына дейін барабарлығын бекітуді;
құжаттарға қажеттігі мен қайта бекітілуіне қарай талдау және көкейкесті
етуді;
өзгерістердің сәйкестендірілуін және құжаттарды қайта қараудың қазіргі
заманғы мәртебесін қамтамасыз етуді;
пайдалану нүктелерінде қолданылып жатқан құжаттардың сәйкес нұсқаларының
болуын қамтамасыз етуді;
құжаттардың таза және жеңіл сәйкестендірілген болып сақталуын қамтамасыз
етуді;
сырттан шығарылған құжаттардың сәйкестендірілуін және олардың таратылуына
басқаруды қамтамасыз етуді;
көнерген құжаттардың қажет емес пайдалануының алдын алу және қандай да
мақсаттар үшін қалдырылған құжаттарға сәйкестігін қолдануды қарастыратын
құжатталған процедура әзірленуі керек.
Жазбаларды басқару
Сапа менеджменті жүйесінің талаптарға сәйкестігін және жұмысының
тиімділігіне күәліктерді бекіту үшін жазбалар жүргізілуі және жұмысшы
қалыпта ұсталуы қажет. Олар нақты, жеңіл сәйкестендірілетін және
қалпына келтірілетін болуы керек. Жазбаларды сәйкестендіруге, сақтауға,
қорғауға, қалпына келтіруге, сақтау мерзіміне және алып тастауға қажетті
басқару құралын анықтау мақсатында құжатталған процедура әзірленуі
керек. ҚР СТ 9001-2009 стандартының 5.3 бөліміне сәйкес минералды
суөндірісінің кәсіпорынына сапа облысындағы өзінің саясатын анықтай алуы
керек. ҚР СТ 9001-2009 стандартының 5.3 бөлімі Сапа облысындағы саясатты
жасаудың төменде негізгі міндеттері көрсетілген.
Жоғары басшылық сапа саласындағы саясаттың
ұйым мақсаттарына сәйкес болуын ;
сапа менеджмент жүйесінің талаптарға сәйкес болуын және тиімділігін үнемі
жақсартуға міндеттердің болуын ;
сапа саласында мақсаттарды қою және талдауға негіздерді құруды ;
ұйым қызметкерлеріне жеткізілуі және оған түсінікті болуын ;
- үнемі қажеттілігіне ұдайы талдауын қамтамасыз етуі қажет.
Минералды су өндіру кәсіпорынның тұтынушыларының күтулерін толық
қанағаттандыратын өнім шығару болып табылады. Бұл үшін кәсіпорындағы әрбір
қызметкер сапаға жауап беретін және әрбір қызметкер сапаны жетілдіруге және
кәсіпорындағы өнімді шығаруда өнімділікті арттыруға қатысуы қажет.
1.3.2 Алекс ЖШС - нің сапа саласындағы мақсаттары
Алекс ЖШС - нің сапа саласындағы мақсаттары:
1) тұтынушының талаптарын қанағаттандыру, тұтынушының
күткенінен де жоғары өнім сапасына жету;
2) кез келген жағдайда өнімнің сапалы шығуына ұмтылыс жасау ;
3) минералды су өндірісіне сапа менеджмент жүйесі құжаттарын дайындау;
4) минералды су өндірісінде минералды су сапасына ұдайы жақсартуды
қамтамасыз ету;
5) СМЖ - нің ішкі аудит жүргізу бойынша мамандарды оқыту ;
6) алдыңғы жыл көрсеткіштеріне қатынасы бойынша минералды судың
деңгейін қадағалау ;
7) минералды судың тұтынушыларымен кері байланысты ұстап тұру ;
8) СМЖ - нің ұдайы жақсарту үшін жағдайларды қамтамасыз ету;
9)Алекс ЖШС - нің басқарушы персоналын ҚР СТ ИСО 9001-2009
стандарттары бойынша оқытуды жүргізу.
Алекс ЖШС әрекетінің негізгі принципі: сапа барлығынан да жоғары.
Бұл мақсатқа жету үшін кісіпорында ИСО 9000 сериялы халықаралық стандарттар
талаптарына сәйкес шығарылатын барлық өнімге сапаны қамтамасыз ету жүйесі
дайындалады.
Кәсіпорында сапа менеджмент жүйесін ендірудің қорытынды мақсаты
шығарылатын өнімге халықаралық сапа сертификатын алу және басқару
модельдерін жақсарту болып табылады, өйткені орнатылған басқару жүйесін
барлық деңгейде тиімдендіру кәсіпорында көптеген проблемаларды шешу жағы
сапалы деңгейге шығаруға мүмкіндік береді: өнім сапасы, персонал жұмысының
сапасы, соңында халықаралық деңгейде минералды су өндіру кәсіпорынның
өнімінің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етеді.
Алекс ЖШС кәсіпорынның сапа саласындағы кез келген саясаты мен
мақсаттары қағаз жүзінде көрсетіледі және ол минералды су өндіру
кәсіпорынның директорымен бекітіледі. Минералды су өндіру кәсіпорыны
Алекс ЖШС директорының шешімімен осы саясаттар мен мақсаттарды жүзеге
асыру үшін қызметтер мен қаржылар бөлінеді.
Минералды су өндіру кәсіпорыны Алекс ЖШС ИСО 9000 сериялы
стандарттар талаптарына сәйкес сапа саласындағы саясат және мақсаттар
төмендегідей үлгіде болады.
4. Сапа бойынша басшылық
Сапа бойынша басшылық - бұл ұйымның ерекшелігі туралы көрсетілім
беретін концептуальды құжат. Ұйымның визиткалы карточкасы сияқты және ол
мыналарды кірістіреді:
лицензиялауға жататын қызметтердің барлық түріне ұйымның лицензиялар
тізімі;
ұйымдық құрылым;
- СМЖ - нің толық сипаттамасы және оның әрекеттерінің жерлердегі
қолдану аймағы.
Сапа бойынша басшылық электронды, қағаз жүзінде немесе типографиялық
әдіспен алынған бірыңғай құжат сияқты бекітілуі мүмкін. Бөлімдерді бекіту
кезінде оның элементтерінің ҚР СТ ИСО 9001-2009 стандарты негізіне сай
екендігін қадағалау қажет. Сапа бойынша басшылық ҚР СТ ИСО 9001-2009
стандарты элементтерінің бірі болып табылады.
Зерделеу объектісімен байланысты білім жиынтығының бір саласы сапаны
басқару болып табылады. Сапаны басқару деп сапаны қамтамасыз ету мақсатымен
өнімді жасау процесіне ықпал етуді айтамыз. Алекс ЖШС кәсіпорнында сапаны
қамтамасыз ету үшін сәйкес материалдық база және мүдделі, білікті
қызметкерлер ғана емес, сонымен бірге сапаны айқын басқару қажет. Осыған
байланысты сапаны басқарудың дамуы мен кең қолданылуы ғылыми пән және
қызметтердің бағыттары ретінде қажет сапаға жету құралы есебінде ерекше
мәнге ие болады. Бұл міндетті осыған сәйкес мамандарды даярлаусыз шешу
мүмкін еместігі айқын, оның мақсаты сапа саласы бойынша жүйелі білім алу
және өнімдер мен қызметтерді тиімді басқаруды ұйымдастыруда кәсіпорынға
практикалық көмек беру болып табылады.
Сапаны басқару жүйелерін құру олардың қажеттілігін түсінудің маңызын
анықтауды және өнім сапасын басқару принциптерін зерделеуді талап етеді.
Өндіріс құралдары жеке меншікте болатын нарық субъектісінің арасындағы
бәсекелестікке негізделген нарықтық экономика жағдайында бір елдің немесе
бір саланың және аймақтың деңгейінде өнім сапасын басқарудың кешенді
жүйесін құру мүмкін емес. Бірақ мұндай жүйені бір фирманың және оның
бөлімдері шеңберінде құрылуы қажет. Бұл кезде сапаны басқару әдістері
жүйесін және оның әртүрлі ұйымдастырушылық құрылымдарын пайдалануға болады.
ҚР СТ ИСО 9001-2009 халқаралық стандартының 4.2.2 пунктінде
көрсетілгендей: Сапа жөніндегі жетекшілік. Ұйым:
а) қандай да болмасын шектеулерге түсініктемелер мен негіздемелерді
қоса сапа менеджменті жүйесінің қолданылу саласынан;
b) сапа менеджменті жүйесі үшін әзірленген құжатталған
процедуралардан, немесе оларға сілтемелерден;
с) сапа менеджменті жүйесі процестерінің өзара әрекетіне сипаттамадан
тұратын сапа жөніндегі жетекшілікті әзірлеуі және жұмысшы қалыпта ұстауы
керек.
Сапа бойынша басшылық элементтерінің мазмұны. Сапа бойынша басшылық
келесіден тұрады:
1)мазмұны бөлімдердің сәйкес орын алатын беттерін көрсету мен
басшылықтың барлық бөлімдерінің тізімін құрады;
2)сапа аумағында саясат – сапа аумағындағы ұйым саясаты орнатылады;
3)тарату және қолдану аумағы сапа бойынша басшылық сырттай пайдаланушы
үшін және ұйым сапа бойынша басшылықтың тарату және пайдалану аумағы
жайында мағлұмат келтіреді;
4)кіріспе – сапа бойынша басшылықтың өнім ұйым жайында жалпы мағлұмат
құрайды;
5) нормативтік сілтемелер – сапа бойынша басшылық сілтемелер берілетін
құжаттардың белгіленуі және тізімін құрайды;
6) анықтамалар және терминдер, шартты белгілену және қысқарту – шартты
белгіленуі және қолданылатын қысқартуды анықтамалар иен терминдер
келтіріледі;
7) органиграмма – СМЖ-ге органиграмма келтіріледі;
8) СМЖ – процесс жүйелігі мен және өзара әрекеттігі жүйенің
құжатталған негізінің көлемі және құрылысы шығару қажетін дәлелдеумен қоса
СМЖ көлемінің және әрекет аумағының жазбасы келтіріледі;
9) Жауапкершілік және өкілдік жоғары басшылықтың процеске дейін оларды
күшейту және сапа саласындағы жоғары басшылықтың өнімдегі және
жауапкершілігі өткізіледі;
10) СМЖ-нің процестерін қолдау және өңдеу жоғары басшылықтың есебін
ұсынады. Ұйымның қызметкерлер мен тұтынушыларға дейінгі талаптарын аяқтау
қажет болғанда сыртқы ұйымдармен байланыс;
11) Процестер – ұйымда СМЖ-ні жетілдіруді және жасауды жоспарлау. Сапа
саласындағы мақсатты жоспарлауды басшылық жағынан анализ олардың құжаттарын
жазуына сілтеме және процестің қысуға жазылады;
12) Процедуралар – қысқаша жазбаша және алты міндетті процедурасы
сілтеме және де басқа құжатталған процедуралар;
13) Қосымша – кәсіпорын ұйымының құрылысын тіркейді, СМЖ-нің ұйымының
құрылысы кәсіпорында қызметінің құрылымдық сұлбасы. Егер кәсіпорынға бөлек
құжат түрінде тізімді болмаса және СМЖ құжаттарының тізімінде құжатталған
процедуралар орнатылады.
Алекс ЖШС кәсіпорнының СМЖ-сін ендіруде ең маңызды қызметкерлердің
бірі жауапты басшы болып саналады. Жауапты басшы іс, - әрекетіне қарай
кәсіпорынның алға қарай жылжуы, оның дамуы және нарықтағы бәсекеге
қабілеттілгі айқын болады.
Жауапты басшының Алекс ЖШС кәсіпорнының СМЖ - ін ендірудегі
міндеттері төмендегідей :
Басшылық жауаптылығы
1 Басшылық міндеттері
Жоғарғы басшылық сапа менеджментінің жүйесін әзірлеу және енгізу
жөнінде, сондай - ақ оның тиімділігін үнемі жақсартуды
ұйымға тұтынушы талаптарын, сондай - ақ заңнамалық және регламенттейтін
талаптарды орындаудың маңыздылығын жеткізу;
сапа саласында саясатты әзірлеу;
сапа саласында мақсаттарды әзірлеуді қамтамасыз ету;
басшылық тарапынан талдаулар жүргізу;
қажетті ресурстармен қамтамасыз ету арқылы өзінің міндеттерінің куәлігін
қамтамасыз етуі керек.
2 Тұтынушыға бейімделу
Жоғарғы басшылық тұтынушылардың қанағаттандырылуын көтеру мақсатында
тұтынушылар талаптарының бекітілуін және орындалуын қамтамасыз етуі керек.
3 Сапа саласындағы саясат
Жоғарғы басшылық сапа саласындағы саясаттың
ұйым мақсаттарына сәйкес болуын;
сапа менеджмент жүйесінің талаптарға сәйкес болуын және тиімділігін үнемі
жақсартуға міндеттердің болуын;
сапа саласында мақсаттарды қою және талдауға негіздерді құруды;
ұйым қызметкерлеріне жеткізілуі және оған түсінікті болуын;
үнемі қажеттілігіне ұдайы талдануын қамтамасыз етуі қажет.
4 Жоспарлау
4.1 Сапа саласындағы мақсат
Жоғарғы басшылық, сапа саласындағы мақсаттар, өнімге талаптардың
орындалуы үшін қажеттікті қосып ұйымның сәйкес бөлімшелерінде және сәйкес
деңгейлерде әзірленуін қамтамасыз етуі қажет. Сапа саласындағы мақсаттар
өлшене алатын және сапа саласындағы саясатпен сәйкестендіріле алуы керек.
4.2 Сапа менеджментінің жүйесін жоспарлау
Жоғарғы басшылық
сапа саласында мақсаттарға жету үшін сапа менеджменті жүйесінің
жоспарлануының жүргізілуін;
сапа менеджменті жүйесін жоспарлау және өзгерістер енгізуде сапа
менеджменті жүйесінің тұтастығын сақталынуын қамтамасыз етілуі керек.
5 Жауаптылық, өкілеттік және ақпарат беру
5.1 Жауаптылық және өкілеттік
Жоғарғы басшылық жауаптылықтың және өкілеттіктің анықталуын және ұйым
қызметкерлеріне жеткізілуін қамтамасыз етуі керек.
5.2 Басшылық өкілі
Жоғарғы басшылық өзінің өкілін тағайындауы керек, оған басқа
міндеттерден басқа
сапа менеджменті жүйесінің процестерін әзірлеу, енгізу және жұмысшы қалыпта
ұстауды қамтамасыз ету;
сапа менеджменті жүйесінің қызметі және жақсарту қажеттігі туралы жоғарғы
басшылыққа есептер ұсыну;
5.3 Ішкі ақпаратты беру
Жоғарғы басшылық ұйымда сапа менеджмент жүйесінің тиімділігінің
сұрақтары бойынша сәйкес ақпар берудің процестерінің әзірленуін қамтамасыз
етуі қажет.
6 Басшылық тарапынан талдау
6.1 Жалпы ережелер
Жоғарғы басшылық жоспарланған интервалдар арқылы үнемі жарамдығын,
барабарлығын және тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында ұйымның сапа
менеджментінің жүйесін талдауы керек. Талдау ұйымның сапа менеджментінің
жүйесін жақсарту және өзгерістер енгізу, сондай- ақ сапа саласындағы саясат
және мақсаттар үшін бағадан тұруы керек.
Басшылық тарапынан талдау туралы жазба жұмысшы қалыпта ұсталынуы
керек.
6.2 Талдау үшін кіріс деректер
Басшылық тарапынан талдау үшін кіріс деректер
аудит (тексеріс) нәтижелері;
тұтынушылардан кері байланыс;
процестер қызметі және өнім сәйкестігі;
ескертетін және түзететін әрекеттер статусы;
басшылық тарапынан алдыңғы талдаудан шығатын кейінгі әрекеттер;
сапа менеджментінің жүйесіне әсер етуі мүмкін өзгерістер;
жақсарту жөніндегі ұсыныс сияқты тиісті ақпараттан тұруы керек.
6.3 Талдаудың шығыс деректері
Басшылық тарапынан шығыс деректері
сапа менеджмент жүйесі және оның процестерінің тиімділігін жақсартуға;
тұтынушылар талаптарына сәйкес өнімді жақсартуға;
ресурстардың қажеттігіне тиісті барлық шешімдер мен әрекеттерден тұруы
керек.
5. Алекс ЖШС-не Сапа менеджмент жүйесін әзірлеу мен ендіру
Алекс ЖШС шығарылатын өнім мен қызмет көрсетулердің сапасын
жоғарылатуда мамандар мен басшылар жауапкершілігін бекіту, техникалық және
технологиялық нұсқауларды сақтау, өндірістік шығындарды төмендету бойынша
жоспарлы жұмыстар жүргізілуде, соңғы нәтижеде кәсіпорынның қаржылық
жағдайын жақсартады.
ИСО 9000 сериялы халықаралық стандарттар сапа менеджмент жүйесін
дайындау мен ендіру бойынша жұмыстардың басталуымен байланысты.
Бұйырамын:
1. Алекс ЖШС сапа менеджмент жүйесін ендіру бағдарламасын бекіту;
2. Алекс ЖШС бойынша сапа менеджмент жүйесі бойынша жетекшілік өкілі
туралы ережені бекіту;
3. Бөлімшелердегі сапа бойынша жауапты тұлғалар туралы ережелерді бекіту;
4. Құрылымдық бөлімше жетекшілері ______ дейінгі мерзімде цехтар мен
қызметтердегі сапа бойынша жауапты тұлғалардың тағайындалуы туралы
ұсыныстарды беру, бөлімшелер туралы ережелерді дайындауға кірісу;
5. Берілген бұйрықтың орындалуын қадағалауды сапа менеджмент жүйесі
бойынша жетекшілік өкіліне жүктеймін.
2-сурет. СМЖ құжаттарын дайындау барысындағы әрекет алгоритмі
1-кесте-СМЖ дайындау мен енгізу
Орын Орындауға Енгізу
№ Шаралардың аталуыдалу жауап беруші жайында Бақылау
пп мерзімі бұйрық(немесе
басқа
растайтын
құжат)
1 3 4 5 6
2
1 Кезең 1. Сапа менеджмент жүйесінің құжаттарын жасауға дайындық.
1.1Алекс ЖШС – нің Алекс ЖШС-нің
басқарушы сапа менедж
персоналды ҚР СТ Алекс мент жүйесі
ИСО 9001- 2009 2012ж ЖШС-нің бас Оқыту бойынша
стандарты бойынша директоры Бағдарламасы басшылықтың
оқытуды жүргізу өкілі.
1.2Алекс ЖШС-нің Алекс ЖШС-нің
жоғары сапа менеджмент
басшылығынан сапа Алекс жүйесі
жүйесінің 2012ж ЖШС-нің бас Тағайындау басшылықтың
құжаттарын енгізу директоры жайында өкілі
және жасау бұйрық
1.3Алекс ЖШС-нің Алекс ЖШС-нің
бөлімшелеріне сапа менеджмент
сапа бойынша жүйесі бойынша
жауап берушілерді2012ж Алекс басшылықтың
бұйрықпен ЖШС-нің бас Тағайындау өкілі
тағайындау директоры жайында
бұйрық
1.4Алекс ЖШС-нің Алекс ЖШС-нің
орындаушы сапа менеджмент
персоналын ҚР СТ Алекс жүйесі бойынша
ИСО 9000 2012ж ЖШС-нің бас Оқыту басшылықтың
стандарты бойынша директоры бағдарламасы өкілі
оқытуды жүргізу
1.5Сұрау парағы Басшылық
бойынша персоналының
ұсыныстарды сұрау парағы
тарату және жинау
(жалғасы)
1.6Алекс ЖШС-нің Алекс Ұсыныстардың Алекс ЖШС-нің
сұрау парағы ЖШС-нің сапа жалпылама бас директоры
бойынша менеджмент реті
жұмысшылардың жүйесі
ұсыныстарын 2012ж бойынша
жалпылау басшылықтың
өкілі
Алекс ЖШС-дегі Алекс
бөлімшеледің ЖШС-нің сапа Алекс ЖШС-нің
сапасы бойынша менеджмент бас директоры
жауап 2012 ж жүйесі Протакол
берушілермен бойынша
жиналыс басшылықтың
ұйымдастыру және өкілі
жүргізу
2. Кезең 2. Сапа менеджмент жүйесінің құжаттарын жасау.
Ұйымдық құрылымды жасау.
2.1Алекс ЖШС-де Құрылымдық Алекс ЖШС-нің
сапа менеджмент схема бас директоры
жүйесін басқару 2012 ж Кеңес беруші (органиграмма
заңгер )
2.2Алекс ЖШС-нің 2012 ж Алекс Құрылымдық Алекс ЖШС-нің
сапа менеджмент ЖШС-нің сапа схема бас директоры
жүйесін менеджмент (органиграмма
басқарудың жүйесі )
ұйымдық құрылымын бойынша
жасау басшылықтың
өкілі
2.3ҚР СТ ИСО 9001- 2012 ж Алекс Тізімі Алекс ЖШС-нің
2009 стандарт ЖШС-нің бас директоры
бойынша негізгі бөлімшелеріні
және көмекші ң
процестердің басшылықтары
тізімін анықтау
2.4Алекс ЖШС 2012 ж Алекс Сапа Алекс ЖШС-нің
бөлімшелерінде ЖШС-нің саласындағы бас директоры
сапа саласындағы бөлімшелерінімақсаттар
мақсаттарды ҚР СТ ң
ИСО 9001-2009 басшылықтары
сәйкес жасау
(жалғасы)
2.5Алекс ЖШС-нің 2012 ж Алекс Сапа Алекс ЖШС-нің
сұрау парағындағы ЖШС-нің сапа бағдарламасы бас директоры
ұсыныстардың менеджмент
негізінде сапа жүйесі
бағдарламасын бойынша
жасау басшылықтың
өкілі
2.6Бөлімшелер 2012 ж БөлімшелердіңБөлімшелер Алекс ЖШС-нің
жайындағы басшылықтары жайында ережесапа менеджмент
ережелерді жасау жүйесі
2.7Бөлімшелер 2012ж БөлімшелердіңҚызметтік Алекс ЖШС-нің
бойынша қызметтік басшылықтары нұсқаулар сапа менеджмент
нұсқауды жасау жүйесі бойынша
басшылық-
тың өкілі
2.8Жұмысшы нұсқауын 2012 ж БөлімшелердіңЖұмысшы Алекс ЖШС-нің
жасау басшылықтары нұсқаулар сапа менеджмент
жүйесі бойынша
басшылық-
тың өкілі
2.9Бақылау нұсқауын 2012 ж БөлімшелердіңБақылау Алекс ЖШС-нің
жасау басшылықтары нұсқаулары сапа менеджмент
жүйесі бойынша
басшылық-тың
өкілі
2.1Алекс ЖШС-нің 2012 ж Инфрақұры-лымҚызметтік Алекс ЖШС-нің
0 сапа менеджмент секторы нұсқауды сапа менеджмент
жүйесі бойынша келісетін жүйесі бойынша
басшылықтың адамның қолы басшылық-
өкілімен тың өкілі
қызметтік
нұсқауды келісу
2.1Алекс ЖШС-нің 2012 ж Инфрақұры- Қызметтік Алекс ЖШС-нің
1 басшылықтарымен лым секторы нұсқауды сапа менеджмент
қызметтік келісетін жүйесі бойынша
нұсқауды бекіту адамның қолы басшылық-
тың өкілі
2.1Алекс ЖШС-нің 2012 ж СМК бойынша басшылыққа Алекс ЖШС-нің
2 сапа бойынша басшылықтың келісетін бас директоры
басшылықтың өкілі адамдардың
жобасын келісу қолы
(жалғасы)
2.1Сапа бойынша 2012 ж Алекс Сапа бойынша Алекс ЖШС-нің
3 басшылықта ЖШС-нің бас басшылықта менеджмент
қолданылатын директоры қолданылатын жүйесі бойынша
тізімін анықтау бекітілген басшылық
тізім тың өкілі
3 Кезең 3. сапа менеджмент жүйесін енгізу және оның функциялдау
тиімділігін бағалау.
3.1Сапа менеджмент
жүйесінің
құжаттарын енгізу
жайында бұйрықты
шығару
3.1Бөлімшелер 2012 ж Алекс Енгізу Алекс ЖШС-нің
.1 жайында ереже ЖШС-нің сапа жайында бас директоры
менеджмент бұйрық.
жүйесі Енгізуге
бойынша актіні
басшылықтың регистракциял
өкілі ау
3.2Бөлімшелерге сапа2012 ж Алекс Тіркеу Алекс ЖШС-нің
менеджмент ЖШС-нің сапа журналы бас директоры
жүйесіндегі менеджмент
тіркелген және жүйесі
есептелген бойынша
құжаттар басшылықтың
көшірмесін беру өкілі
3.3Алекс ЖШС әрқашан Бөлімшенің Жұмысшы Алекс ЖШС-нің
басшысы. орындарда барсапа менеджмент
Бөлімшелердіңболуы жүйесі бойынша
сапа бойынша басшылық
жауап беруші тың өкілі
3.4Алекс ЖШС-нің 2012 ж Алекс Протокол Алекс ЖШС-нің
қызметкерлеріне ЖШС-нің сапа бас директоры
сапа бойынша менеджмент
басшылық жүйесі
талаптарын бойынша
түсіндіру басшылықтың
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Нарықтық экономикаға өту кезінде кез келген кәсіпорынның немесе
фирманың жетістігі шығарылатын тауардың бәсекелестігіне байланысты болуы
себебінен өнімнің сапасы және оның әзірлену жолы өте өзекті болып
табылады.
Ең жоғары деңгейдегі сапалы тауардың ғана рынокқа қажет болуы және
өнім сапасын қамтамасыз етуге және басқаруға көп көңіл аударатын
кәсіпорындар мен фирмалар ғана жұмыс істеуге, пайда табуға мүдделі болуы
қажет. Қазіргі нарықтық экономика негізінде шығарылган өнімнің сапасына
басқалай талап қояды. Бұл қазіргі дүниеде кез келген кәсіпорынның
өміршендігі, оның тауарлар нарығындағы және қызмет көрсетудегі орнықты
жағдайы бәсекеге жарамдылығын көрсетеді.
Қазіргі таңда тұтынушылардың минералды суға деген сұранысы артуына
байланысты біз сұранысты қанағаттандыра алатын сапалы да сенімді, тиімді
етіп дайындауға міндеттіміз. Яғни минералды табиғи ауыз суының сапасын
басқарып, бақылаймыз.
Минералды табиғи ауыз суы - құрамында органикалық заттарды қоса
биологиялық белсенді микрокомпоненттері және айрықша қасиеттері
(радиобелсенділік, температура, шамасы рН) бар, негізгі ион-тұз және газ
құрамымен негізделген, адамның ағзасына емдік немесе сауықтыру алдын алу
әсер ететін, жер астында орналасқан табиғи көздерден немесе бұрғыланған
скважиналардан алынған су.
Минералды судың сапасын жақсартуға әрдайым екі аспект қатысады- ішкі
және сыртқы аспект. Су сапасын көтерудің ішкі аспектіне қалдық көлемі,
қайта өңдеу және бақылауға кеткен шығындарды азайту жатады. Кәсіпорынның
өнімді шығарудағы соңғы көрсеткіштерді жақсартуы, тұтынушы талабына
максимальды жақындауын көрсетеді, осыған байланысты өндірістік қалдықтарды
азайтуға болады.Ал сапаның сыртқы аспектілеріне жақсарту - бұл тұтынушы
эксплуатациясындағы көрсетілген уақыт ішінде оның қасиеттерін қамтамасыз
ету. Демек тапсырыс берушінің өтініші бойынша өнімді өндіруде тек түсі ғана
емес сонымен қатар оның барлық қасиетін сақтау болып таблады.
Сапа менеджментінің жүйесін құру кезінде тұтынушылар, регламенттер
және өзінің талаптарын орындай алу мүмкіндігін бағалау мақсатында,
сертификаттау органдарын қоса, ішкі және сыртқы талаптармен пайдаланыла
алады.
Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін енгізу кезінде
ҚР СТ ИСО 9000-2007, ҚР СТ ИСО 9001-2009 және ҚР СТ ИСО 9004-2010
бекітілген сапа менеджментінің принцптері есепке алынуы тиіс.
Негізінен ИСО 9000 сериялы стандарттар жиынтығы барлық түрдегі
және мөлшердегі ұйымдарға көмектесу және сапа менеджменті жүйелерін енгізу
жіне тиімді қызмет етуін қамтамасыз ету үшін әзірленген:
- ҚР СТ ИСО 9000-2007 сапа менеджменті жүйелерінің негізгі ережелерін
баяндайды және сапа менеджменті жүйелері үшін терминалогияны бекітеді.
ҚР СТ ИСО 9001-2009 тұтынушылар талаптарын қанағаттандыратын және
міндетті талаптарға қолданылатын өнімдерді ұсына алатын мүмкіндігін
көрсету үшін ұйымға керек болған жағдайда сапа менеджменті жүйелеріне
талаптарды анықтайды және тұтынушыларды қанағаттандыруды жоғарылатуға
бағытталған;
- ҚР СТ ИСО 9004-2010 сапа менеджменті жүйелерінің нәтижелілігі,
сонымен бірге тиімділігін қарастыратын нұсқаулықтарға ие. ҚР СТ ИСО
9004-2010 стандарттың мақсаты болып ұйым әрекетін жақсарту және
тұтынушылар мен басқа қызығушы талаптарды қанағаттандыру болып
табылады;
- ИСО 19011 сапа менеджменті жүйелерін және қоршаған ортаны қорғаудың
аудиті бойынша әдістемелік нұсқаулықтарға ие.
Барлығы бірге ұлттық және халықаралық саудада өзара түсіністікке
жеткізетін сапа менеджменті жүйелеріне келісілген стандарттар кешенін
құрайды.
Дипломдық жұмыстың мақсаты – Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа
менеджмент жүйесін әзірлеу және енгізу негізінде сапаны басқару процесін
жетілдіру бойынша шараларды анықтау.
1. Алекс ЖШС кәсіпорнына жалпы сипаттама
Қазақстандағы ең бірінші жоғары сапалы минералды су шығарушы зауыттың
бірі АлексЖШС кәсіпорны табылады. Алекс ЖШС кәсіпорнындағы су 2000 метр
тереңдіктегі жер астынан шығатын минералды су. Табиғи минералды су Оңтүстік
Қазақстан облысы, Сарыағаш ауданы, Ташкент артезиан бассейнінен шығады.
Сарыағаш - Келес артезиан алабы өңірінен 1948 жылы табылған Сарағаш
шипалы суы, Сарыағаш минералды суы. Шипалы-термальды су - сеноман
жікқабатында, 800-1170 м терендікте, өрқайсысының қалыңдыгы 150-200 м
қүмтас, қиыршық- тас, саз қабаттарында кездеседі. Суы - азотты,
минералдылығы - 0,5 - 0,8 гл, гидрокарбонаггы-натрийлі, сілтілі. Қүра-
мында кремний қышқьшы (30-40 мгл), фтор (1,5-4,4 мгл) мөлшері көбірек
кездеседі. Суының температурасы 42 - 57°С. Ұңғымалардан секундына 5 л су
арындап шығады. Осы суды ем үшін пайдаланылатын Сарыағаш курорты 1956
жылы ашылды. Курорт ұңғымалардан төулігіне 84 м3, Сарыағаш қаласы тәулігіне
354 м3 су алады.
Бұл табиғи минералды суды күнделікті ауыз су ретінде қолданады.
Минералды судың адам ағзасына тигізер пайдасы өте көп.Ол көптеген
аурулардың алдын алады. Табиғи минералды су тіс ауруына,бүйрек және бауыр
ауруларына,ауыр металдармен зақымданғанда т.б көптеген ауруларға емдік су
ретіндепайдаланылады.
Минералды судың
құрамында йод бар. Су құрамындағы йод мөлшері 100-300 мк гдм. Йод адам
ағзасы үшін қажетті элемент. Судағы йод мөлшері жеткілікті шамада.
Минералды сулардың құрамында органикалық заттардың мөлшері аз сулы ерітінді
болып табылады. Міне осы қасиеті минералды суларды жасанды басқа да сулы
ерітінділерден ажыратады.
Алекс ЖШС табиғи минералды су ҚР СТ 452 – 2002 стандарт
талаптарына сәйкес дайындалған, осы стандарт ережелері су көздерін
барлаған және минералды сулардың қасиеттері мен көрсеткіштерін зерттеген,
оларды өнеркәсіптік құйған, сатқан және пайдаланған кездерде қолданылады.
Табиғи минералды сулар табиғи бұлақ көздерінен арнайы құрылғылармен
алынады. Минералды сулардың негізгі шикізаты болып тек жер қойнауынан
алынатын таза өңделген су табылады. Минералды сулардың құрамында әртүрлі
минералды тұздардың ерітінділері және органикалық заттар, сондай – ақ газ
болады.Таза ауыз суға қарағанда минералды сулар адам организміне емдік
әсер етеді.
2. СМЖ-сін ендіру мақсаттары мен тиімділіктері
Сапа менеджмент жүйелері ұйымдардың тұтынушыларды қанағаттандыруын
жоғарылатуға септігін тигізе алады. Тұтынушыларға мінездемелері олардың
қажеттіліктерін күтулерін қанағаттандыратын өнімдер керек. Бұл
қажеттіліктер мен күтулер өнімге дайындалған техникалық шарттарда беріледі.
Талаптар тұтынушымен шартта бекітілінуі немесе ұйымның өзімен анықталынуы
мүмкін. Қай жағдайда болмасын өнімнің қолайлығын ақырын тұтынушы бекітеді.
Тұтынушының қажеттіліктері мен күтулері ауысып отыратындықтан, ал ұйымдар
талас және техникалық прогреспен негізделген қысым көретіндіктен олар
өздерінің өнімдерімен өздерінің үрдістерін үнемі жетілдіріп отырулары
керек.
Сапа менеджмент жүйесіне жүйелі келісім ұйымға тұтынушылар
талаптарын талдауға тұтынушыларға өнімдерді алуға көмектесетін үрдістерді
анықтауға, сонымен бірге осы үрдістермен басқарылатын жағдайда ұстап тұруға
әкеп соғады.
Сапа менеджмент жүйесі тұтынушының басқа да қызығушы тараптардың
қанағаттандыруын ықтималды көтеру мақсатында үнемі жақсартуға негіз бола
алады. Ол ұйымның өзіне талаптарға толық сәйкес келетін тұтынушыларға
жеткізу мүмкіндігін береді.
Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйелерін құру үшін
кәсіпорынның стратегиялық шешімі қажет етіледі. Алекс ЖШС ыдысқа құю
бөліміне сапа менеджмент жүйесін енгізудің мақсаты:
- қызығушы жақтардың қажеттіктерін есепке ала отырып ұйымның
нәтижелілігі мен тиімділігін үнемі жақсарту;
- кез келген жағдайда өнімнің сапалы шығуына ұмтылыс жасау;
- алдыңғы жыл көрсеткіштеріне қатынасы бойынша минералды судың
деңгейін қадағалау;
- өнім шығаруда ұйымның нәтижелілігі мен тиімділігін үнемі жақсарту
үшін әзірленген менеджмент жүйесін үнемі жұмысшы қалыпта ұстау.
СМЖ-н ендіру ұйымның тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға
үлкен септігін тигізеді. Себебі, тұтынушыларға олрдың қажеттіліктерін мен
сұраныстарын қанағаттандыратын өнімдер қажет. Бұл қажеттіліктерін өнімге
дайындалған техникалық шарттарда беріледі және тұтынушылар талаптары болып
есептелінеді. Талаптар тұтынушылар бекітілуімен немесе ұйымның өзі анықтау
мүмкін. Алайда, талаптардың бекітілуі екі жақтың да келісуімен жүзеге
асырылады. Қай жағдайда болмасын, өнімнің қолайлығын ақыры тұтынушы
бекітеді. Тұтынушылардың қажеттеліктерінен күтулері ауысып отыратындықтан,
ол ұйымдар техникалық прогреспен негізделген қысым көретіндіктен олар
өздерінің өнімдерінің және үрдістерінің үнемі жетілдірілініп отыруын
қамтамасыз етулері қажет.
СМЖ-не жүйелі келісім ұйымға тұтынушылар талаптарын талдауға, қолайлы
өнімдерді алуға көмектесетін үрдістерді анықтауға, сонымен бірге осы
үрдістерді басқаратын жағдайларда ұстап тұруға өз септігін тигізеді. СМЖ
тұтынушыларының және басқа да қызығушы тараптардың қажеттіліктерін
арттыратын ықтималды көтеру мақсатында үнемі жақсартуға негіз бола алады.
Ол ұйым өзінің талаптарына толық сәйкес келетін тұтынушыларға жеткізу
мүмкіндігіне сенімділік береді. ҚР СТ ИСО 9000-2007 стандарттары топшалары
СМЖ талаптарын және өімге талаптар арасында өзгешеліктерді көрсетеді. СМЖ
талаптары ҚР СТ ИСО 9001-2009 стандарттарымен бекітілген. Олар қай
категорияда болмасын өндірістің, өнеркәсіптің немесе қандайда болмасын
экономикалық секторларындағы ұйымдарға жалпы және қолданылатын болып
табылады. Өндірістегі талаптар толығымен тұтынушылар талаптарына немесе
нұсқаулық талаптарынан шығып, тұтынушылармен немесе ұйымдармен бекітілген.
Өнімдер барлық жағдайда үрдістермен байланысты. Мысалы, техникалық
шарттарда өнім стандарттары, үрдіс стандарттары,келісм шарттар және
регламенттер жазылады.
Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін ендірудің
тиімділіктері:
– тұтынушылар ықыластылығы;
– қайталама іскерлік қарым - қатынастар мен үндеулер;
– кіріс және рыноктағы үлес сияқты жұмыс нәтижелері;
– рынок мүмкіншіліктеріне икемді және тез әсер ету;
– ресурстарды нәтижелі және тиімді пайдалану арқылы шығындар мен
циклдар санына әсер ету;
– көмегімен қажет етілетін нәтижелер өте жақсы жеткізілетін
процестердің желісін құру;
– Алекс ЖШС мүмкіншіліктерін жақсарту арқылы бәсекелестік
артықшылыққа жету;
– Алекс ЖШС мақсаттары мен міндеттеріне қатысты, сондай - ақ үнемі
жақсартуға қатысуға қызметкерлердің түсінуі және негізделуі;
– Алекс ЖШС әрекеті, сондай - ақ, беделі негізінде қаржылық және
әлеуметтік пайдаларымен бекітілген ұйымның нәтижелілігі мен
тиімділігіне қызығушы тараптардың сенімділігі;
– шығындар мен ресурстарды оңтайландыру арқылы, сондай - ақ рынок
өзгерістеріне бейімділік және бірдей әсер ету арқасында ұйым үшін,
сондай - ақ олардың жеткізушілері үшін құндылық құру мүмкіншілігі.
СМЖ-не жүйелі келісім ұйымға тұтынушылар талаптарын талдауға, қолайлы
өнімдерді алуға көмектесетін үрдістерді анықтауға, сонымен бірге осы
үрдістерді басқаратын жағдайларда ұстап тұруға өз септігін тигізеді. СМЖ
тұтынушыларының және басқа да қызығушы тараптардың қажеттіліктерін
арттыратын ықтималды көтеру мақсатында үнемі жақсартуға негіз бола алады.
Ол ұйым өзінің талаптарына толық сәйкес келетін тұтынушыларға жеткізу
мүмкіндігіне сенімділік береді. ИСО 9000 стандарттары топшалары СМЖ
талаптарын және өімге талаптар арасында өзгешеліктерді көрсетеді. СМЖ
талаптары ҚР СТ ИСО 9001-2009 стандарттарымен бекітілген. Олар қай
категорияда болмасын өндірістің, өнеркәсіптің немесе қандайда болмасын
экономикалық секторларындағы ұйымдарға жалпы және қолданылатын болып
табылады. Өндірістегі талаптар толығымен тұтынушылар талаптарына немесе
нұсқаулық талаптарынан шығып, тұтынушылармен немесе ұйымдармен бекітілген.
Өнімдер барлық жағдайда үрдістермен байланысты. Мысалы, техникалық
шарттарда өнім стандарттары, үрдіс стандарттары,келісм шарттар және
регламенттер жазылады.
Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін әзірлеу мен
енгізуде қарастырылатын тәсілдемелер:
1) тұтынушылар және басқа да қызығушылық танытқан тараптардың
қажеттіліктері мен күтулерін бекіту;
2) сапа саласында ұйымның саясаты мен мақсаттарын әзірлеу;
3) сапа саласындағы мақсаттарға жету үшін керекті үрдістер мен
жауапкершіліктерді бекіту;
4) қажетті қорды бекіту;
5) әрбір үрдістің нәтижелілігі мен тиімділігін анықтайтын әдістер;
6) осы анықтаулардың нәтижелерін әрбір үрдістің нәтижелілігі мен
тиімділігін жоғарылату үшін қолдану;
7) сәйкессіздіктердің алдын алу және олардың себептерін жою;
8) СМЖ-н үнемі жақсарту үшін үрдісті әзірлеу және қолдану.
Алекс ЖШС ыдысқа құю бөліміне сапа менеджмент жүйесін әзірлеу және
ендіру кезінде жұмыстарды жүргізу кезеңдері мынадай:
1- кезең. Сапа менеджмент жүйесінің құжаттарын дайындауға дайындық;
2- кезең. Сапа менеджмент жүйесінің құжаттарын жасау;
3- кезең. Сапа менеджмент жүйесін енгізу және оның функцияналдау
тиімділігін бағалау;
4- кезең. Жоспарлық ішкі аудиттерді өткізу (тексерулер).
5- кезең. Сапа менеджмент жүйесін халықаралық дәрежеде
сертификаттауға дайындау.
1. СМЖ-нің негізгі принциптері
Ұйым әрекетін жақсарту мақсатында басшылық жетешілігіне алу үшін сапа
менеджментінің негізгі принциптері анықталған:
1-принцип. Тұтынушыға бейімделу. Ұйымдар өздерінің тұтынушыларына
мүдделі және сондықтан олардың ағымдағы және алдағы қажеттіліктерін түсінуі
керек. Олардың талаптарын орындауға және олардың ойлағандарынан асып түсуге
ұмтылулары керек.
Бұл принцип бойынша минералды су өндіру кәсіпорынына, тұтынушылырының
талаптарын мүмкіндігінше қанағаттандыру. Өнімнің сапа деңгейін арттыру,
қолданудағы ыңғайлықтар мен қарапайымдылықтарды қарастыру және де өнімнің
бағасының қолжетімді болуын ескеру.
2-принцип. Басшылық жетекшілігі. Жетекшілер ұйымының мақсат және
әрекет ету бағыттарының бірлігін қамтамасыз етеді. Олар қызметкерлер ұйым
тапсырмаларын шешуге толықтай берілуіне жағдай жасайтын ішкі ортаны құрулар
және ұстаулары керек.
Минералды су өндіру кәсіпорынына басшылықтың өндіріс басынан оның
соңына дейін өзінің қызығушы, жауаптылық және жағдай жасау мүмкіндіктерін
өз деңгейінде жүзеге асыру. Себебі, өндіріс ең алдымен басшылық жоспарынан
басталады.
3-принцип. Қызметкерлерді қызықтыру. Барлық деңгейдегі қызметкерлер
ұйым негізін қалайды және олардың толық қызығушылығы ұйымға олардың
мүмкіншіліктерін тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.
Сондықтан минералды су өндіру кәсіпорынның бөлімдері мен мамандарды
әрқайсысының алдында тұрған міндеттерін шешу мақсатында іске жұмылдыру,
мамандандыруларын арттыру үшін қолайлы жағдайлар туғызу және жұмысқа толық
берілу, ұйымға ең жоғары (максимал) пайда табуға қызметкерлердің
мүмкіндіктерін пайдалана отырып мүмкіндік береді.
4-принцип. Үрдістік келісім. Ойлағандай нәтижеге әрекет және тиісті
қорларды үрдіс ретінде басқарған жағдайда тиімді жеткізіледі.
Процестік тәсіл кейбір өндірістік процестердін іске асырылуы
кезінде ғана емес, сонымен қатар қажет болған жағдайларда дер кезінде
түзетулер енгізіп, оның тиімділігін арттыруды көздейтін түйінді
жерлерінде бақылауды қарастырады.
Сол сияқты минералды су өндіру кәсіпорынында орындалып жатқан әрбір
қызметті, мейлі ол құжаттама жүргізу болсын, мейлі тазалық сақтау ережелері
болсын оларды күрделі процесс түрінде зор ұқыптылықпен атқаратын болса,
сонда үлкен нәтижеге жетуге болады.
1.3 АлексЖШС-нің сапа саласындағы саясаты мен мақсаты
1.3.1 Алекс ЖШС - нің сапа саласындағы саясаты
Алекс ЖШС кәсіпорны шығарылатын өнімді жобалау сатысында, оны
өндіріске ендіруде қазіргі заманға сай құрал - жабдықтарды өндіріске орнату
және монтаждау, оны нарыққа шығаруда арнайы бағытқа салынған.
Алекс ЖШС сапа саласындағы саясаты барлық жұмысшылары мен
жетекшіліктің жалпы саясатының ажырамас бөлігі болып табылады, стратегиялық
маңызы бәсекеге қабілеттілігі мен өндірісті кеңейту мақсатымен барлық
шығарылатын өнім мен көрсетілетін қызмет түрлерінің сапасын бағылау,
жоғарылату және ұстап тұруды үнемі жақсартуға негізделген.
Алекс ЖШС кәсіпорнының барлық іс - әрекеттері ИСО 9000 сериялы
стандарттармен, оның ішінде ҚР СТ ИСО 9000 – 2007, ҚР СТ ИСО 9004 - 2010,
ҚР СТ ИСО 9001 -2009 стандарт талаптарына сай өнімді қамтамасыз ету
жұмыстарымен айналысады.
Алекс ЖШС - нің сапа саласындағы саясаты кәсіпорын басшысынан
бастап қарапайым жұмысшыларға дейінгі кәсіпорынның жекеменшік және басты
бағалы құжаттарының бірі болып табылады.
Алға қойылған мақсаттарға кәсіпорын жұмысшылары сапа үшін
жауапты болуы керек және де әрбір жұмысшы тауар шығарылымының және
қызметтің өнімділігін жоғары сатыға көтеруге қатысу, өз ой - пікір
ұсыныстарын айтуы қажет. Бұл үшін өнім сапасына әсер ететін адами фактор,
яғни қызметкерлер өз ісінің маманы болып, ИСО стандарт талаптарына сай
жұмыс атқаруы шарт.
Ал әрбір қызметкер іс - әрекетінің сапасы ИСО сапа
менеджментінің негізгі принциптері негізінде басқарылып отырылады.
ҚР СТ ИСО 9000-2007 халықаралық стандартының 2.5 пунктінде сапа
саласындағы саясат және мақсаттар жайлы былай делінген: Сапа менеджмент
жүйесі саясат және мақсаттар ұйым үшін бағдар болу үшін бекітеді. Олар
керекті нәтижелерді анықтайды және осы нәтижелерге жету үшін ұйымдар
қорлардың қолдануына септігін тигізеді. Сапа саласындағы саясат, сапа
саласында мақсаттарды әзірлеу және талдау үшін негізді қамтамасыз етеді.
Сапа саласындағы мақсаттарды сапа саласындағы саясат және үнемі жақсартуға
қажеттілікпен келістіру қажет. Ал, нәтижелер өлшенетін болу керек. Сапа
саласындағы мақсатқа жету – өнім сапасына жұмыс тиімділігіне және қаржылық
көрсеткіштерін оң әсер ете алады және соның арқасында қызығушы тараптардың
қанағаттануына игі әсерін тигізеді.
Ал ҚР ИСО ИСО 8402 стандартында: Сапа саласындағы саясат –
жоғарығы басшылықпен ресми қалыптастырылған сапа саласындағы негізгі
бағыттар мен мақсаттарды ұйымдастыру деген анықтама берілген.
Сапа саласындағы саясат жалпы кәсіпорынның элементтері болып табылады
деп есептелінеді және жоғарғы басшылықпен бекітіледі.
Сапа саласындағы саясатты қалыптастыруға әсер ететін негізгі
факторлар: өткізу рыногындағы жағдай, кәсіпорынның ішкі жағдайы
(технологиялық мүмкіндіктер мен персонал), кәсіпорынның қабылдаған
стратегиясы және жалпы саясаты, экономиканың жалпы жағдайы және
инвестициялардың тартылуы, ғылыми-техникалық прогресс және
бәсекелестіктердің жетістіктері болып табылады.
Кәсіпорынның тұрақты жұмыс жасау жағдайында сапа саясатындағы негізгі
бағыты болып сапа саласында бәсекелестерді басып озу екендігі белгілі.
Сапа саласындағы саясат тапсырыс берушілердің кәсіпорында сапа
саласындағы жұмыс бағыттары және мақсаттары дұрыс анықталғандығына және
кәсіпорында қажетті сапалы өнім өндіруді қамтамасыз ететін, оларға жету
үшін нақты құралдар таңдап алынғандығына сендіру қажет. ИСО 9001- 2009
стандартының 5.3 пунктінде мынадай талаптар келтірілген:
Жоғарғы басшылық сапа саласындағы саясатын:
- ұйым мақсаттарына сәйкес болуын;
- сапа менеджмент жүйесінің талаптарға сәйкес болуын және тиімділігін
үнемі жақсартуға міндеттердің болуы;
- сапа саласындағы мақсаттарды қою және талдауға негіздерді құруды;
- ұйым қызметкерлеріне жеткізілуі және түсінікті болуы;
- үнемі қажеттілігіне ұдайы талдауын қамтамасыз етуі қажет.
Кәсіпорында сапаға әсер етуін есепке алу үшін мынадай негізгі
жұмыстарды ұйымдастыру қажет:
- нарықты зерттеу;
- белсенді ізденіс және тапсырыс берушілер мен тұтынушылармен өзара
әрекет жасау;
- өнімді тұрақты жетілдіру үшін оны өзгерту мен жаңаландыруды жоспарлау;
- өнімді жасап дайындау, шығару және қызмет көрсету кезінде тапсырыс
берушілер мен өткізу нарығының талаптарын орындауды бағылау;
- өнімді сертификаттауды және сапа жүйелерін жүргізу;
- еңбек ресурстарын, материалдар мен комплектеуші бұйымдарды
мамандандырылған жеткізіп берушілерді таңдау;
- ғылыми-техникалық прогресс және бәсекелестердің жетістіктері туралы
ақпараттарды жинақтау және талдау, патенттік лицензиялық жұмыс;
- сапа саласындағы қолданыстағы заңнамаларды оқып зерттеу;
- қоғаммен байланыс сапа бойынша көрмелерге, семинарларға қатысу,
жарнамалық жұмыстар және т.б.
Бұл жерде саясат жалпы саясаттан туындайды. Басқаша айтқанда сапа
саясаты – бұлар кәсіпорынның сапа саласындағы қызмттерді бағыттауға
арналған бағыттар. Бұл бағыттар кәсіпорынның басшысының қысқаша
мазмұндамасы түрінде дайындалады және кәсіпорын қызметкерлеріне дербес
құжат ретінде ұсынылады.
Сапа менеджмент жүйесін ендіру, кәсіпорында оны функцияналдау
минералды су өндіру кәсіпорынның тұтынушылары жеткізілетін өнім орнатылған
талаптарға сәйкес болатындығына үлкен сенімділігін тудырады. Сапа
менеджмент жүйесіне жалпы талаптарды ҚР СТ ИСО 9001 - 2009 стандартына
сәйкес қаралып отырады.
Ұйым сапа менеджмент жүйесін әзірлеуі, құжаттауы, енгізуі,
жұмысшы жағдайда ұстауы және осы стандарттардың талаптарына сәйкес оның
нәтижелілігін ұдайы жақсартып отыруы керек.
Ұйым :
сапа менеджментінің жүйесіне қажетті прцестерді және олардың барлық ұйымда
қолданылуын анықтауы;
осы процестердің тізбектілігін және өзара әрекетін бекітуі;
жұмыстың, сондай - ақ осы процестердің тиімділігін арттыруға қажетті
критерийлер мен әдістерді анықтауы;
жұмыстарды демеу және осы процестерді бақылау үшін қажетті ресурстар мен
ақпараттардың болуын қамтамасыз етуі;
осы процестерді бақылауы, өлшеуі және талдауы;
жоспарланған нәтижелерге жету және осы процестерді ұдайы жақсарту үшін
қажетті шараларды қабылдауы керек.
Ұйым осы процестерді ҚР СТ ИСО 9001 - 2009 стандарт талаптарына сәйкес
басқарылуы керек. Егер ұйым өнімнің талаптарға сәйкестігіне әсер ететін
сыртқы ұйымға қандай да процестің орындауын беруді шешсе, ол осы
процестерге өз тарапынан бақылауды қамтамасыз етуі керек. Оларды басқару
сапа менеджментінің жүйесінде анықталуы керек.
Құжаттамаға талаптар
Жалпы ережелер. Сапа менеджменті жүйесінің құжаттамасы:
сапа саласындағы саясат және мақсаттар туралы құжатталып рәсімделген
өтініштерден;
сапа жөніндегі жетекшіліктен;
осы стандартпен талап етілетін құжатталған процедуралардан;
жұмыс және оның процестерін басқаруды тиімді жоспарлауды қамтамасыз ету
үшін ұйымға қажетті құжаттардан;
- осы стандартпен талап етілетін жазбалардан тұруы керек.
Сапа жөніндегі жетекшілік.Ұйым:
қандай да болмасын шектеулерге түсініктемелер мен негіздемелерді қосып сапа
менеджменті жүйесінің қолдану саласынан;
сапа менеджментінің жүйесі үшін әзірленген құжатталған процедуралардан
немесе оларға сілтемелерден;
сапа менеджменті жүйесіне енгізілген процестердің өзара әрекетіне
сипаттамадан тұратын сапа жөніндегі жетекшілікті әзірлеуі және жұмысшы
қалыпта ұстауы керек.
Құжаттаманы басқару
Сапа менеджменті жүйесімен талап етілетін құжаттар басқарылуы керек.
Жазбалар құжаттардың арнайы түрі болып табылады және олар тармағында
келтірілген талаптарға сәйкес басқарылуы керек.
Басқарудың қажетті жабдықтарын анықтау үшін
құжаттардың шығарылғанына дейін барабарлығын бекітуді;
құжаттарға қажеттігі мен қайта бекітілуіне қарай талдау және көкейкесті
етуді;
өзгерістердің сәйкестендірілуін және құжаттарды қайта қараудың қазіргі
заманғы мәртебесін қамтамасыз етуді;
пайдалану нүктелерінде қолданылып жатқан құжаттардың сәйкес нұсқаларының
болуын қамтамасыз етуді;
құжаттардың таза және жеңіл сәйкестендірілген болып сақталуын қамтамасыз
етуді;
сырттан шығарылған құжаттардың сәйкестендірілуін және олардың таратылуына
басқаруды қамтамасыз етуді;
көнерген құжаттардың қажет емес пайдалануының алдын алу және қандай да
мақсаттар үшін қалдырылған құжаттарға сәйкестігін қолдануды қарастыратын
құжатталған процедура әзірленуі керек.
Жазбаларды басқару
Сапа менеджменті жүйесінің талаптарға сәйкестігін және жұмысының
тиімділігіне күәліктерді бекіту үшін жазбалар жүргізілуі және жұмысшы
қалыпта ұсталуы қажет. Олар нақты, жеңіл сәйкестендірілетін және
қалпына келтірілетін болуы керек. Жазбаларды сәйкестендіруге, сақтауға,
қорғауға, қалпына келтіруге, сақтау мерзіміне және алып тастауға қажетті
басқару құралын анықтау мақсатында құжатталған процедура әзірленуі
керек. ҚР СТ 9001-2009 стандартының 5.3 бөліміне сәйкес минералды
суөндірісінің кәсіпорынына сапа облысындағы өзінің саясатын анықтай алуы
керек. ҚР СТ 9001-2009 стандартының 5.3 бөлімі Сапа облысындағы саясатты
жасаудың төменде негізгі міндеттері көрсетілген.
Жоғары басшылық сапа саласындағы саясаттың
ұйым мақсаттарына сәйкес болуын ;
сапа менеджмент жүйесінің талаптарға сәйкес болуын және тиімділігін үнемі
жақсартуға міндеттердің болуын ;
сапа саласында мақсаттарды қою және талдауға негіздерді құруды ;
ұйым қызметкерлеріне жеткізілуі және оған түсінікті болуын ;
- үнемі қажеттілігіне ұдайы талдауын қамтамасыз етуі қажет.
Минералды су өндіру кәсіпорынның тұтынушыларының күтулерін толық
қанағаттандыратын өнім шығару болып табылады. Бұл үшін кәсіпорындағы әрбір
қызметкер сапаға жауап беретін және әрбір қызметкер сапаны жетілдіруге және
кәсіпорындағы өнімді шығаруда өнімділікті арттыруға қатысуы қажет.
1.3.2 Алекс ЖШС - нің сапа саласындағы мақсаттары
Алекс ЖШС - нің сапа саласындағы мақсаттары:
1) тұтынушының талаптарын қанағаттандыру, тұтынушының
күткенінен де жоғары өнім сапасына жету;
2) кез келген жағдайда өнімнің сапалы шығуына ұмтылыс жасау ;
3) минералды су өндірісіне сапа менеджмент жүйесі құжаттарын дайындау;
4) минералды су өндірісінде минералды су сапасына ұдайы жақсартуды
қамтамасыз ету;
5) СМЖ - нің ішкі аудит жүргізу бойынша мамандарды оқыту ;
6) алдыңғы жыл көрсеткіштеріне қатынасы бойынша минералды судың
деңгейін қадағалау ;
7) минералды судың тұтынушыларымен кері байланысты ұстап тұру ;
8) СМЖ - нің ұдайы жақсарту үшін жағдайларды қамтамасыз ету;
9)Алекс ЖШС - нің басқарушы персоналын ҚР СТ ИСО 9001-2009
стандарттары бойынша оқытуды жүргізу.
Алекс ЖШС әрекетінің негізгі принципі: сапа барлығынан да жоғары.
Бұл мақсатқа жету үшін кісіпорында ИСО 9000 сериялы халықаралық стандарттар
талаптарына сәйкес шығарылатын барлық өнімге сапаны қамтамасыз ету жүйесі
дайындалады.
Кәсіпорында сапа менеджмент жүйесін ендірудің қорытынды мақсаты
шығарылатын өнімге халықаралық сапа сертификатын алу және басқару
модельдерін жақсарту болып табылады, өйткені орнатылған басқару жүйесін
барлық деңгейде тиімдендіру кәсіпорында көптеген проблемаларды шешу жағы
сапалы деңгейге шығаруға мүмкіндік береді: өнім сапасы, персонал жұмысының
сапасы, соңында халықаралық деңгейде минералды су өндіру кәсіпорынның
өнімінің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етеді.
Алекс ЖШС кәсіпорынның сапа саласындағы кез келген саясаты мен
мақсаттары қағаз жүзінде көрсетіледі және ол минералды су өндіру
кәсіпорынның директорымен бекітіледі. Минералды су өндіру кәсіпорыны
Алекс ЖШС директорының шешімімен осы саясаттар мен мақсаттарды жүзеге
асыру үшін қызметтер мен қаржылар бөлінеді.
Минералды су өндіру кәсіпорыны Алекс ЖШС ИСО 9000 сериялы
стандарттар талаптарына сәйкес сапа саласындағы саясат және мақсаттар
төмендегідей үлгіде болады.
4. Сапа бойынша басшылық
Сапа бойынша басшылық - бұл ұйымның ерекшелігі туралы көрсетілім
беретін концептуальды құжат. Ұйымның визиткалы карточкасы сияқты және ол
мыналарды кірістіреді:
лицензиялауға жататын қызметтердің барлық түріне ұйымның лицензиялар
тізімі;
ұйымдық құрылым;
- СМЖ - нің толық сипаттамасы және оның әрекеттерінің жерлердегі
қолдану аймағы.
Сапа бойынша басшылық электронды, қағаз жүзінде немесе типографиялық
әдіспен алынған бірыңғай құжат сияқты бекітілуі мүмкін. Бөлімдерді бекіту
кезінде оның элементтерінің ҚР СТ ИСО 9001-2009 стандарты негізіне сай
екендігін қадағалау қажет. Сапа бойынша басшылық ҚР СТ ИСО 9001-2009
стандарты элементтерінің бірі болып табылады.
Зерделеу объектісімен байланысты білім жиынтығының бір саласы сапаны
басқару болып табылады. Сапаны басқару деп сапаны қамтамасыз ету мақсатымен
өнімді жасау процесіне ықпал етуді айтамыз. Алекс ЖШС кәсіпорнында сапаны
қамтамасыз ету үшін сәйкес материалдық база және мүдделі, білікті
қызметкерлер ғана емес, сонымен бірге сапаны айқын басқару қажет. Осыған
байланысты сапаны басқарудың дамуы мен кең қолданылуы ғылыми пән және
қызметтердің бағыттары ретінде қажет сапаға жету құралы есебінде ерекше
мәнге ие болады. Бұл міндетті осыған сәйкес мамандарды даярлаусыз шешу
мүмкін еместігі айқын, оның мақсаты сапа саласы бойынша жүйелі білім алу
және өнімдер мен қызметтерді тиімді басқаруды ұйымдастыруда кәсіпорынға
практикалық көмек беру болып табылады.
Сапаны басқару жүйелерін құру олардың қажеттілігін түсінудің маңызын
анықтауды және өнім сапасын басқару принциптерін зерделеуді талап етеді.
Өндіріс құралдары жеке меншікте болатын нарық субъектісінің арасындағы
бәсекелестікке негізделген нарықтық экономика жағдайында бір елдің немесе
бір саланың және аймақтың деңгейінде өнім сапасын басқарудың кешенді
жүйесін құру мүмкін емес. Бірақ мұндай жүйені бір фирманың және оның
бөлімдері шеңберінде құрылуы қажет. Бұл кезде сапаны басқару әдістері
жүйесін және оның әртүрлі ұйымдастырушылық құрылымдарын пайдалануға болады.
ҚР СТ ИСО 9001-2009 халқаралық стандартының 4.2.2 пунктінде
көрсетілгендей: Сапа жөніндегі жетекшілік. Ұйым:
а) қандай да болмасын шектеулерге түсініктемелер мен негіздемелерді
қоса сапа менеджменті жүйесінің қолданылу саласынан;
b) сапа менеджменті жүйесі үшін әзірленген құжатталған
процедуралардан, немесе оларға сілтемелерден;
с) сапа менеджменті жүйесі процестерінің өзара әрекетіне сипаттамадан
тұратын сапа жөніндегі жетекшілікті әзірлеуі және жұмысшы қалыпта ұстауы
керек.
Сапа бойынша басшылық элементтерінің мазмұны. Сапа бойынша басшылық
келесіден тұрады:
1)мазмұны бөлімдердің сәйкес орын алатын беттерін көрсету мен
басшылықтың барлық бөлімдерінің тізімін құрады;
2)сапа аумағында саясат – сапа аумағындағы ұйым саясаты орнатылады;
3)тарату және қолдану аумағы сапа бойынша басшылық сырттай пайдаланушы
үшін және ұйым сапа бойынша басшылықтың тарату және пайдалану аумағы
жайында мағлұмат келтіреді;
4)кіріспе – сапа бойынша басшылықтың өнім ұйым жайында жалпы мағлұмат
құрайды;
5) нормативтік сілтемелер – сапа бойынша басшылық сілтемелер берілетін
құжаттардың белгіленуі және тізімін құрайды;
6) анықтамалар және терминдер, шартты белгілену және қысқарту – шартты
белгіленуі және қолданылатын қысқартуды анықтамалар иен терминдер
келтіріледі;
7) органиграмма – СМЖ-ге органиграмма келтіріледі;
8) СМЖ – процесс жүйелігі мен және өзара әрекеттігі жүйенің
құжатталған негізінің көлемі және құрылысы шығару қажетін дәлелдеумен қоса
СМЖ көлемінің және әрекет аумағының жазбасы келтіріледі;
9) Жауапкершілік және өкілдік жоғары басшылықтың процеске дейін оларды
күшейту және сапа саласындағы жоғары басшылықтың өнімдегі және
жауапкершілігі өткізіледі;
10) СМЖ-нің процестерін қолдау және өңдеу жоғары басшылықтың есебін
ұсынады. Ұйымның қызметкерлер мен тұтынушыларға дейінгі талаптарын аяқтау
қажет болғанда сыртқы ұйымдармен байланыс;
11) Процестер – ұйымда СМЖ-ні жетілдіруді және жасауды жоспарлау. Сапа
саласындағы мақсатты жоспарлауды басшылық жағынан анализ олардың құжаттарын
жазуына сілтеме және процестің қысуға жазылады;
12) Процедуралар – қысқаша жазбаша және алты міндетті процедурасы
сілтеме және де басқа құжатталған процедуралар;
13) Қосымша – кәсіпорын ұйымының құрылысын тіркейді, СМЖ-нің ұйымының
құрылысы кәсіпорында қызметінің құрылымдық сұлбасы. Егер кәсіпорынға бөлек
құжат түрінде тізімді болмаса және СМЖ құжаттарының тізімінде құжатталған
процедуралар орнатылады.
Алекс ЖШС кәсіпорнының СМЖ-сін ендіруде ең маңызды қызметкерлердің
бірі жауапты басшы болып саналады. Жауапты басшы іс, - әрекетіне қарай
кәсіпорынның алға қарай жылжуы, оның дамуы және нарықтағы бәсекеге
қабілеттілгі айқын болады.
Жауапты басшының Алекс ЖШС кәсіпорнының СМЖ - ін ендірудегі
міндеттері төмендегідей :
Басшылық жауаптылығы
1 Басшылық міндеттері
Жоғарғы басшылық сапа менеджментінің жүйесін әзірлеу және енгізу
жөнінде, сондай - ақ оның тиімділігін үнемі жақсартуды
ұйымға тұтынушы талаптарын, сондай - ақ заңнамалық және регламенттейтін
талаптарды орындаудың маңыздылығын жеткізу;
сапа саласында саясатты әзірлеу;
сапа саласында мақсаттарды әзірлеуді қамтамасыз ету;
басшылық тарапынан талдаулар жүргізу;
қажетті ресурстармен қамтамасыз ету арқылы өзінің міндеттерінің куәлігін
қамтамасыз етуі керек.
2 Тұтынушыға бейімделу
Жоғарғы басшылық тұтынушылардың қанағаттандырылуын көтеру мақсатында
тұтынушылар талаптарының бекітілуін және орындалуын қамтамасыз етуі керек.
3 Сапа саласындағы саясат
Жоғарғы басшылық сапа саласындағы саясаттың
ұйым мақсаттарына сәйкес болуын;
сапа менеджмент жүйесінің талаптарға сәйкес болуын және тиімділігін үнемі
жақсартуға міндеттердің болуын;
сапа саласында мақсаттарды қою және талдауға негіздерді құруды;
ұйым қызметкерлеріне жеткізілуі және оған түсінікті болуын;
үнемі қажеттілігіне ұдайы талдануын қамтамасыз етуі қажет.
4 Жоспарлау
4.1 Сапа саласындағы мақсат
Жоғарғы басшылық, сапа саласындағы мақсаттар, өнімге талаптардың
орындалуы үшін қажеттікті қосып ұйымның сәйкес бөлімшелерінде және сәйкес
деңгейлерде әзірленуін қамтамасыз етуі қажет. Сапа саласындағы мақсаттар
өлшене алатын және сапа саласындағы саясатпен сәйкестендіріле алуы керек.
4.2 Сапа менеджментінің жүйесін жоспарлау
Жоғарғы басшылық
сапа саласында мақсаттарға жету үшін сапа менеджменті жүйесінің
жоспарлануының жүргізілуін;
сапа менеджменті жүйесін жоспарлау және өзгерістер енгізуде сапа
менеджменті жүйесінің тұтастығын сақталынуын қамтамасыз етілуі керек.
5 Жауаптылық, өкілеттік және ақпарат беру
5.1 Жауаптылық және өкілеттік
Жоғарғы басшылық жауаптылықтың және өкілеттіктің анықталуын және ұйым
қызметкерлеріне жеткізілуін қамтамасыз етуі керек.
5.2 Басшылық өкілі
Жоғарғы басшылық өзінің өкілін тағайындауы керек, оған басқа
міндеттерден басқа
сапа менеджменті жүйесінің процестерін әзірлеу, енгізу және жұмысшы қалыпта
ұстауды қамтамасыз ету;
сапа менеджменті жүйесінің қызметі және жақсарту қажеттігі туралы жоғарғы
басшылыққа есептер ұсыну;
5.3 Ішкі ақпаратты беру
Жоғарғы басшылық ұйымда сапа менеджмент жүйесінің тиімділігінің
сұрақтары бойынша сәйкес ақпар берудің процестерінің әзірленуін қамтамасыз
етуі қажет.
6 Басшылық тарапынан талдау
6.1 Жалпы ережелер
Жоғарғы басшылық жоспарланған интервалдар арқылы үнемі жарамдығын,
барабарлығын және тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында ұйымның сапа
менеджментінің жүйесін талдауы керек. Талдау ұйымның сапа менеджментінің
жүйесін жақсарту және өзгерістер енгізу, сондай- ақ сапа саласындағы саясат
және мақсаттар үшін бағадан тұруы керек.
Басшылық тарапынан талдау туралы жазба жұмысшы қалыпта ұсталынуы
керек.
6.2 Талдау үшін кіріс деректер
Басшылық тарапынан талдау үшін кіріс деректер
аудит (тексеріс) нәтижелері;
тұтынушылардан кері байланыс;
процестер қызметі және өнім сәйкестігі;
ескертетін және түзететін әрекеттер статусы;
басшылық тарапынан алдыңғы талдаудан шығатын кейінгі әрекеттер;
сапа менеджментінің жүйесіне әсер етуі мүмкін өзгерістер;
жақсарту жөніндегі ұсыныс сияқты тиісті ақпараттан тұруы керек.
6.3 Талдаудың шығыс деректері
Басшылық тарапынан шығыс деректері
сапа менеджмент жүйесі және оның процестерінің тиімділігін жақсартуға;
тұтынушылар талаптарына сәйкес өнімді жақсартуға;
ресурстардың қажеттігіне тиісті барлық шешімдер мен әрекеттерден тұруы
керек.
5. Алекс ЖШС-не Сапа менеджмент жүйесін әзірлеу мен ендіру
Алекс ЖШС шығарылатын өнім мен қызмет көрсетулердің сапасын
жоғарылатуда мамандар мен басшылар жауапкершілігін бекіту, техникалық және
технологиялық нұсқауларды сақтау, өндірістік шығындарды төмендету бойынша
жоспарлы жұмыстар жүргізілуде, соңғы нәтижеде кәсіпорынның қаржылық
жағдайын жақсартады.
ИСО 9000 сериялы халықаралық стандарттар сапа менеджмент жүйесін
дайындау мен ендіру бойынша жұмыстардың басталуымен байланысты.
Бұйырамын:
1. Алекс ЖШС сапа менеджмент жүйесін ендіру бағдарламасын бекіту;
2. Алекс ЖШС бойынша сапа менеджмент жүйесі бойынша жетекшілік өкілі
туралы ережені бекіту;
3. Бөлімшелердегі сапа бойынша жауапты тұлғалар туралы ережелерді бекіту;
4. Құрылымдық бөлімше жетекшілері ______ дейінгі мерзімде цехтар мен
қызметтердегі сапа бойынша жауапты тұлғалардың тағайындалуы туралы
ұсыныстарды беру, бөлімшелер туралы ережелерді дайындауға кірісу;
5. Берілген бұйрықтың орындалуын қадағалауды сапа менеджмент жүйесі
бойынша жетекшілік өкіліне жүктеймін.
2-сурет. СМЖ құжаттарын дайындау барысындағы әрекет алгоритмі
1-кесте-СМЖ дайындау мен енгізу
Орын Орындауға Енгізу
№ Шаралардың аталуыдалу жауап беруші жайында Бақылау
пп мерзімі бұйрық(немесе
басқа
растайтын
құжат)
1 3 4 5 6
2
1 Кезең 1. Сапа менеджмент жүйесінің құжаттарын жасауға дайындық.
1.1Алекс ЖШС – нің Алекс ЖШС-нің
басқарушы сапа менедж
персоналды ҚР СТ Алекс мент жүйесі
ИСО 9001- 2009 2012ж ЖШС-нің бас Оқыту бойынша
стандарты бойынша директоры Бағдарламасы басшылықтың
оқытуды жүргізу өкілі.
1.2Алекс ЖШС-нің Алекс ЖШС-нің
жоғары сапа менеджмент
басшылығынан сапа Алекс жүйесі
жүйесінің 2012ж ЖШС-нің бас Тағайындау басшылықтың
құжаттарын енгізу директоры жайында өкілі
және жасау бұйрық
1.3Алекс ЖШС-нің Алекс ЖШС-нің
бөлімшелеріне сапа менеджмент
сапа бойынша жүйесі бойынша
жауап берушілерді2012ж Алекс басшылықтың
бұйрықпен ЖШС-нің бас Тағайындау өкілі
тағайындау директоры жайында
бұйрық
1.4Алекс ЖШС-нің Алекс ЖШС-нің
орындаушы сапа менеджмент
персоналын ҚР СТ Алекс жүйесі бойынша
ИСО 9000 2012ж ЖШС-нің бас Оқыту басшылықтың
стандарты бойынша директоры бағдарламасы өкілі
оқытуды жүргізу
1.5Сұрау парағы Басшылық
бойынша персоналының
ұсыныстарды сұрау парағы
тарату және жинау
(жалғасы)
1.6Алекс ЖШС-нің Алекс Ұсыныстардың Алекс ЖШС-нің
сұрау парағы ЖШС-нің сапа жалпылама бас директоры
бойынша менеджмент реті
жұмысшылардың жүйесі
ұсыныстарын 2012ж бойынша
жалпылау басшылықтың
өкілі
Алекс ЖШС-дегі Алекс
бөлімшеледің ЖШС-нің сапа Алекс ЖШС-нің
сапасы бойынша менеджмент бас директоры
жауап 2012 ж жүйесі Протакол
берушілермен бойынша
жиналыс басшылықтың
ұйымдастыру және өкілі
жүргізу
2. Кезең 2. Сапа менеджмент жүйесінің құжаттарын жасау.
Ұйымдық құрылымды жасау.
2.1Алекс ЖШС-де Құрылымдық Алекс ЖШС-нің
сапа менеджмент схема бас директоры
жүйесін басқару 2012 ж Кеңес беруші (органиграмма
заңгер )
2.2Алекс ЖШС-нің 2012 ж Алекс Құрылымдық Алекс ЖШС-нің
сапа менеджмент ЖШС-нің сапа схема бас директоры
жүйесін менеджмент (органиграмма
басқарудың жүйесі )
ұйымдық құрылымын бойынша
жасау басшылықтың
өкілі
2.3ҚР СТ ИСО 9001- 2012 ж Алекс Тізімі Алекс ЖШС-нің
2009 стандарт ЖШС-нің бас директоры
бойынша негізгі бөлімшелеріні
және көмекші ң
процестердің басшылықтары
тізімін анықтау
2.4Алекс ЖШС 2012 ж Алекс Сапа Алекс ЖШС-нің
бөлімшелерінде ЖШС-нің саласындағы бас директоры
сапа саласындағы бөлімшелерінімақсаттар
мақсаттарды ҚР СТ ң
ИСО 9001-2009 басшылықтары
сәйкес жасау
(жалғасы)
2.5Алекс ЖШС-нің 2012 ж Алекс Сапа Алекс ЖШС-нің
сұрау парағындағы ЖШС-нің сапа бағдарламасы бас директоры
ұсыныстардың менеджмент
негізінде сапа жүйесі
бағдарламасын бойынша
жасау басшылықтың
өкілі
2.6Бөлімшелер 2012 ж БөлімшелердіңБөлімшелер Алекс ЖШС-нің
жайындағы басшылықтары жайында ережесапа менеджмент
ережелерді жасау жүйесі
2.7Бөлімшелер 2012ж БөлімшелердіңҚызметтік Алекс ЖШС-нің
бойынша қызметтік басшылықтары нұсқаулар сапа менеджмент
нұсқауды жасау жүйесі бойынша
басшылық-
тың өкілі
2.8Жұмысшы нұсқауын 2012 ж БөлімшелердіңЖұмысшы Алекс ЖШС-нің
жасау басшылықтары нұсқаулар сапа менеджмент
жүйесі бойынша
басшылық-
тың өкілі
2.9Бақылау нұсқауын 2012 ж БөлімшелердіңБақылау Алекс ЖШС-нің
жасау басшылықтары нұсқаулары сапа менеджмент
жүйесі бойынша
басшылық-тың
өкілі
2.1Алекс ЖШС-нің 2012 ж Инфрақұры-лымҚызметтік Алекс ЖШС-нің
0 сапа менеджмент секторы нұсқауды сапа менеджмент
жүйесі бойынша келісетін жүйесі бойынша
басшылықтың адамның қолы басшылық-
өкілімен тың өкілі
қызметтік
нұсқауды келісу
2.1Алекс ЖШС-нің 2012 ж Инфрақұры- Қызметтік Алекс ЖШС-нің
1 басшылықтарымен лым секторы нұсқауды сапа менеджмент
қызметтік келісетін жүйесі бойынша
нұсқауды бекіту адамның қолы басшылық-
тың өкілі
2.1Алекс ЖШС-нің 2012 ж СМК бойынша басшылыққа Алекс ЖШС-нің
2 сапа бойынша басшылықтың келісетін бас директоры
басшылықтың өкілі адамдардың
жобасын келісу қолы
(жалғасы)
2.1Сапа бойынша 2012 ж Алекс Сапа бойынша Алекс ЖШС-нің
3 басшылықта ЖШС-нің бас басшылықта менеджмент
қолданылатын директоры қолданылатын жүйесі бойынша
тізімін анықтау бекітілген басшылық
тізім тың өкілі
3 Кезең 3. сапа менеджмент жүйесін енгізу және оның функциялдау
тиімділігін бағалау.
3.1Сапа менеджмент
жүйесінің
құжаттарын енгізу
жайында бұйрықты
шығару
3.1Бөлімшелер 2012 ж Алекс Енгізу Алекс ЖШС-нің
.1 жайында ереже ЖШС-нің сапа жайында бас директоры
менеджмент бұйрық.
жүйесі Енгізуге
бойынша актіні
басшылықтың регистракциял
өкілі ау
3.2Бөлімшелерге сапа2012 ж Алекс Тіркеу Алекс ЖШС-нің
менеджмент ЖШС-нің сапа журналы бас директоры
жүйесіндегі менеджмент
тіркелген және жүйесі
есептелген бойынша
құжаттар басшылықтың
көшірмесін беру өкілі
3.3Алекс ЖШС әрқашан Бөлімшенің Жұмысшы Алекс ЖШС-нің
басшысы. орындарда барсапа менеджмент
Бөлімшелердіңболуы жүйесі бойынша
сапа бойынша басшылық
жауап беруші тың өкілі
3.4Алекс ЖШС-нің 2012 ж Алекс Протокол Алекс ЖШС-нің
қызметкерлеріне ЖШС-нің сапа бас директоры
сапа бойынша менеджмент
басшылық жүйесі
талаптарын бойынша
түсіндіру басшылықтың
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz