Жергілікті есептеу желілерін жобалау туралы ақпарат

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: “Жергілікті есептеу желілерін жобалау”

ТАПСЫРМА

Келесі сипаттамалары бар жергілікті желіні жобалау керек:

Сызба-құрылым (топология) - жұлдыз.
Қатынас құру әдісі - CSMA/CD.
Синтез жасау әдісі - МІӘ.
Желі түйіндерінің саны - 25.
Кадр түрі - Ethernet SNAP.
Желілік бейімдеуіштің функционалдық сұлбасын әзірлеу және сипаттау.
Желілік шабуыл - IP спуфинг (имперсонация) .
Жергілікті желіні салу, оған түсініктеме беру.

МАЗМҰНЫ

Кіріспе4

1 Желі үлгілері5

1. 1 Ашық жүйелер әрекеттестігінің (АЖӘ) үлгісі5

1. 2 ТСР/ІР (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) үлгісі9

1. 3 Digital компаниясының DNA үлгісі10

2 ЖЕЛІЛІК СЫЗБА-ҚҰРЫЛЫМ (ТОПОЛОГИЯ) 12

2. 1 Құрсымдық сызба-құрылымы12

2. 2 “Сақина” сызба-құрылымы13

2. 3 “Жұлдыз” сызба-құрылымы13

2. 4 “Бұтақ” сызба-құрылымы14

3Деректерді тасымалдау ортасы15

3. 1 Шектелмеген тасымалдау ортасы15

3. 2 Деректер тасымалдаудың шектелген орталары15

4Деректер тасымалдау ортасына қатынас құру әдісі17

4. 1 Кездейсоқ қатынас құру әдістері17

4. 2 Детерминалдық қатынас құру әдістері19

5 Желі құрылымын синтез жасау20

5. 1 Жергілікті есептеу желісінің ”жұлдыз” құрылымының математикалық үлгісі20

5. 2 Жұлдыз тәрізді синтез жасау әдісі21

6 Хаттамалар және стандарттар22

6. 1 Ethernet стандарты22

7 Желілік шабуылдар және олардан қорғану шаралары25

7. 1 ІР-спуфинг25

7. 2 TCP sequence number (IP-spoofing) болжау26

8 Физикалық деңгейде сигналдарды кодалау28

9 ҚОЛДАНҒАН ЖАБДЫҚТАРДЫҢ АЙҚЫНДАМАСЫ29

10 Желінің құрылымдық сұлбасы30

Қорытынды35

Кіріспе

Компьютердің кәсіпорындарда қолданыла бастағаннан-ақ оларға жүйелілік қажет болды. Бұл мәселені шешу үшін үлкен интегралды сұлбалар жеткіліксіз болды. Сонымен қатар олар бағасы бойынша қымбат болды. Одан кейін келген айтарлықтай аса қымбат емес және жоғары функционалды мүмкіншіліктері бар шағын компьютерлердің құрылуы өнеркәсіптің кішігірім бөлімдерінің өзіне компьютер сатып алуға мүмкіндік берді. Сөйтіп компьютер қорларын өнеркәсіптің барлық жеріне тарата бастады. Бірақ та бір ұйымның барлық компьютерлері жеке-жеке жұмыс жасады. Уақыт өткен сайын пайдаланушылар қажеттілігі есептеу техника жағынан өсе бастады. Оларға өздерінің компьютерлері жеткіліксіз болып қалды. Жақын орналасқан компьютерлермен деректер алмасу мүмкіншілігін көздей бастады. Сөйтіп өнеркәсіптің және ұйымның қажеттіліктері өздерінің шағын компьютерлерін біріктіріп олардың қарым-қатынасы үшін бағдарламалық қамтамаларды өңдей бастады. Нәтижесінде бірінші жергілікті есептеу тараптары пайда болды.

Сол кездегі барлық пайда болатын қажеттіліктерді қамтамасыз ету үшін компьютерлерді жергілікті желіге біріктірсе жеткілікті болатын еді. Бірақ бұл жағдайда желілер арасында қатынас болмай, деректерді, бағдарламаларды және шеткі құрылғыларды бірлесіп пайдалану тек бір желі көлемінде шектеліп қана қоятын еді. Жергілікті желі құруда пайдаланатын Ethernet және Token Ring технологиялары кеңінен пайдалана бастап және оларды көптеген бағдарламалық жабдықтар қолдай бастады.

Осы себептермен жергілікті желілерді біріктіре алатын жіктелген WAN желілері ұйымдастыруда көптеген жұмыстар жүргізілді. Өндіріс орындарының аймағының өсуімен байланысты бір-бірінен алыста жатқан жергілікті желілерді біріктіру проблеммасы өсе келді. Осындай қажеттіліктердің өсуінің салдарынан X. 25 және Frame Relay хаттамалары кеңінен тарады.

Қазір көптеген жаңа жоғары жылдамдықты байланысу технологиялары пайда болуда. Internet тарамының күрт өсуінен және ақпаратты жылдам жеткізудің қажеттілігінен жоғары жылдамдықты АТМ, ISDN, Fast Ethernet және Gigabit Ethernet технологиялары кең тарала бастады. Менің қарастыратын есептеу желісінде Ethernet технологиясы қолданылады. Пайдаланушыларға жоғары жылдамдықты кең жолақты технологияларды артықшылықтарын тиімді пайдалана алатын жаңа хаттамалар стандарттары жасалынған.

Курстық жобаның мақсаты - қазіргі қолданылып, дамып жатқан технологиялармен танысу, солардың біреуінің мысалымен жергілікті желіні ұымдастыру.

1 Желі үлгілері

Қарым-қатынас жасау үшін адамдар ортақ тілді пайдаланады. Егер олар бір-бірімен бетпе-бет сөйлесе алмаса, онда олар ақпаратты жіберу үшін сәйкес көмекші құралдарды пайдаланады.

Ақпаратты тасымалдау үрдісін дамыту үшін мәліметтерді бірдей кодалайтын және бір-бірімен байланысқан машиналарды пайдаланған. Мәліметтерді бірегей түрде байланыс арналарында келтіру үшін стандарттау бойынша халықаралық ұйым (ағ. ISO - International Standards Organization) құрылған.

ISO халықаралық коммуникациялық хаттамалардың үлгісін құрастыру үшін арналған, сондай-ақ онда халықаралық стандарттарды құрастыруға болады.

Ашық жүйелер әрекеттестігі (АЖӘ), TCP/IP, IBM фирмасының SNA (System Network Architecture), Digital компаниясының DNA (Digital Network Architecture) сияқты желілік үлгілері бар.

1. 1 Ашық жүйелер әрекеттестігінің (АЖӘ) үлгісі

Open Systems Interconnection (OSI)

Стандарттау бойынша халықаралық ұйымы (ISO) ашық жүйелер әрекеттестігінің (ағ. Open Systems Interconnction (OSI) ) базалық үлгісін шығарды. Бұл үлгі мәліметтерді жіберудің халықаралық стандарты болып табылады.

Үлгі жеті бөлек деңгейлерге бөлінген:

Жоғары

7-деңгей

қолданбалық - деректерді қолданбалы басқару;

6-деңгей

көрсетімдік - жіберілетін деректердің интерпретациясы;

5-деңгей

сеанстық - алшатылған үрдіс арасындағы диалогты қолдау;

4-деңгей

көліктік - алшатылған үрдістердің өзара әрекеттестігін қамтамасыз ету;

Жоғары: Төменгі

7-деңгей: 3-деңгей

қолданбалық-деректерді қолданбалы басқару;: желілік - маршрутизация, деректер ағынын басқару;

Жоғары: 2-деңгей

7-деңгей: арналық - кадрды пішіндеу, ортаға қатынас құруды басқару;

Жоғары: 1-деңгей

7-деңгей: физикалық - ақпаратты жіберудің биттік хаттамасы.

1-сурет. АЖӘ үлгінің құрылымы

Осы аталған деңгейлер атқаратын қызметтеріне қарай үш топқа бөлінеді. Алғашқы үшеуі (физикалық, арналық, желілік) деректерді тасымалдау мен бағдарғылауға жатады. Төртінші (көліктік) деңгей алғашқы үшеуі мен жоғарғы деңгейлер арасындағы байланысты қамтамасыз етеді. Соңғы үш (сеанстық, көрсетімділік, қолданбалы) деңгей пайдаланушылар қолданбаларына қызмет көрсетеді.

Бұл үлгінің негізгі мақсаты әр деңгейге, тасымалдау ортасына да белгілі бір міндетті жүктеу. Осыған байланысты деректерді жіберудің жалпы есебі бөлек жеңіл есептерге бөлінеді. Әрбір деңгей өзінің жоғарғы деңгейге көрсететін қызметімен және хаттамасымен анықталады. Төменгі деңгей жоғарғы деңгейге қызмет етеді. Сервис әрбір деңгейдің қандай қызмет атқаратынын анықтайды, бірақ оның қалайша жүзеге асырылатынын көрсетпейді. Бір деңгейдің жоғары немесе төмен орналасқан деңгейлермен байланысына қажетті келісімдер хаттама деп аталады.

Базалық үлгінің дербес деңгейлері деректерді жіберушіде төмен бағытталған (7-деңгейден 1-деңгейге) және деректерді қабылдаушыда жоғары бағытталған (1-деңгейден 7-деңгейге) . Соңғы деңгейге жетпегенше пайдаланушының деректері төмен орналасқан деңгейге арнайландырылған тақырыппен қоса жіберіліп тұрады.

Қабылдаушы жақта келетін деректер анализденеді, керек болған жағдайда, ақпарат пайдаланбалы-қолданбалы деңгейге берілмегенше жоғары орналасқан деңгейлерге беріле береді.

Халықаралық деңгейде символдық ақпаратты тасымалдау 8-биттік кодалау арқылы жүргізіледі. Бұл әдіс ағылшын әліпбиінің үлкен және кіші әріптерін, кейбір арнаулы символдарды шарттаңбалауға мүмкіндік береді.

АЖӘ - нің TCP/IP үлгісіне қарағандағы кемшіліктері:

деңгеейлерге жүктелген міндеттер 7 деңгей арасында бөлінуі бірдей емес;
үлгінің және хаттамаларының сипаттамасы өте күрделі;
ағынды басқару, қателерді түзету сияқты міндеттер бірнеше деңгейде қайталанады;
деректерді қорғау және шартбелгілеу үлгіде көзделмеген;
үлгі алдын-ала байласу орнатуға көбірек бағдарланған, ал алдын-ала байласу орнатпай қызмет көрсетуге аз көңіл бөлінген.

Физикалық деңгей

OSI-үлгісінің ең төменгі деңгейі. Ол байланыс арнасын басқаруды қамтамасыз етеді: байланыс арнасын қосу және үзу, тасымалданатын сигналдарды құрастыру және т. б. .

Бұл деңгей желілік құрылғылар арасындағы тасымалдау ортасы арқылы өтетін сигналдардың үрдісін анықтайды.

Сонымен қатар ол механикалық, электірлік, функционалдық тасымалдау ортасының параметрлерін сипаттайды.

Бұл деңгейде есептеу машиналарының аттары, хабардың мазмұны және оның тасымалданатын бағдарғысы жайында ештеңе белгісіз. Басқа деңгейлерде осы жұмыстар істелініп қойылғандықтан физикалық деңгейде тек электрлік сигналдарды кәбілге жіберу жұмыстары ғана жұргізіледі.

Арнаға әсер ететін бөгеуілдердің болуынан бір биттің бұрмалау ықтималдығы ретінде өлшенетін ақпаратты тасымалдау дұрыстығы 10^(-4) - 10^(-6) санын құрайды.

Физикалық арна хаттамсының мысалы ретінде Ethernet технологиясының 10 Base-T айқындамасын алуға болады. Мұнда кедергісі 100 Ом болатын 3-категориялы экрандалмаған есулі қоссым, RJ-45 ағытпасы, максимал ұзындығы 100 метр болатын физикалық сегмент, кәбілде деректерді көрсету үшін манчестерлік кодалау және орта мен электрлік сигналдардың басқа да сипаттамалары қолданылады.

Арналық деңгей

Арналық деңгей деректер дестесінің құрамына кіретін символдарды тізбектелген түрде тасымалдауға арналған. Бұл деңгейде желі түйіндерінің физикалық деңгейді пайдалану ережелері анықталады. Физикалық деңгейден алынған деректерді желілік деңгейге түсінікті (деректер кадры деп аталатын) түрге аударады. Және керісінше, желілік деңгейден қабылданған кадрларды физикалық деңгейге керек биттер (ақпараттар) ағынына түрлендіреді. Арналық деңгей екі желілік деңгей арасында тасымалданатын деректердің тұтастығын қадағалап отырады. Кадр желі арқылы келгенде, қабылдаушы алынған деректердің бақылау қосындысын қайта есептейді және алынған нәтижені кадрдағы бақылау қосындысымен салыстырады. Егер олар сәйкес келсе, онда кадр дұрыс деп есептеліп қабылданады. Ал егер бақылау қосындылары сәйкес келмесе, онда қате орнатылады. Арналық деңгей қателерді тек тауып қоймай, сонымен қатар зақымдалған кадрдың қайта жіберілу есесінен оларды түзей алады. Қатені түзету қызметі арналық деңгейдің міндеті болып табылмайтынын айта кету қажет, сондықтан осы деңгейдің кейбір хаттамаларында ол болмайды, мысалы, Ethernet-та және frame relay-да.

Арналық деңгей екі деңгейшеге бөлінеді: физикалық ортаға қатынас құруды бақылау (МАС) және логикалық арнаны басқару (LLC) . МАС деңгейшесі физикалық ортаға қатынас құруды басқарады (мәселен, маркерді жеткізу немесе қақтығысты табу) және есептеу тарамының жұмысына бақылау жүргізеді. LLC деңгейшесі МАС-тан жоғары орналасады және пайдаланушылардың хабарларын қабылдайды, таратады.

Арналық деңгейдің функциялары желілік бейімдеуіштің және оның драйверінің бірлескен әрекеттерімен жүзеге асырылады. Арналық деңгей хаттамларының мысалы болып Ethernet, Token Ring, FDDI, 100VG-AnyLAN, HDLC, Frame Relay, IEEE802. 2, IEEE802. 3 сияқты хаттамалар бола алады.

Желілік деңгей

Бұл деңгейде дестелер мен олардың бағдарғылары құрастырылады, яғни қабылдауышты табуға мүмкіндік беретіндей деректер тасымалданатын жол анықталады және жүзеге асырылады. Сондықтан, деректер қақтығысу мүмкіндігімен және тасымалдау жылдамдығымен байланысты мәселелермен шұғылдануға тиісті болады. Бағдарғылау логикалық арналардың құрылуына әкеледі. Бұл деңгей дестелерді хабар таратқыш есептеу машинасынан қабылдауышқа дейін мекендетуге және жеткізуге жауапты болып саналады. Одан кейін деректерді көліктік деңгейге береді. Сонымен қатар, желілік деңгей, қателердің өңделуін, мультиплекстеуді, деректер ағынын басқаруды қамтамасыз етуі қажет.

Желілік деңгейдің ең танымал хаттамалар: Х. 25, IP (TCP/IP желілерінде), IPX (NetWare желілерінде) .

Көліктік деңгей

Көліктік деңгей белгілі бір пайдаланушылар программасына деректер жеткізумен шұғылданады, яғни бір порттан екінші портқа ақпарат жіберуді қамтамасыз ету.

Есептеу желісінде бірден артық дестелер тасымалданған кезде бұл деңгей осы хабарлар дестесінің тасымалдану тәртібін бақылайды. Дестелердің (қайта-қайта жіберілу нәтежесінде) қосарлануын анықтайды және осындай жағдайда оларды жояды.

Көліктік деңгей желілік деңгейге жіберу үшін ақпарат ағынын кіші бөліктерге (дестелерге) бөледі.

Көліктік деңгейдің хаттамларының мысалы ретінде TCP/IP стегінің TCP және UDP хаттамаларын және Novell стегінің SPX хаттамасын келтіруге болады.

Сеанстық деңгей

Сеанстық деңгей бір байланыс сеансының қабылдануын, жіберілуін және берілуін бақылайды, яғни есептеу желісінің бекеттері жүргізіп жатқан жауаптасуды ұйымдастыруға және үлестіруге арналған. Бұл бақылау үшін жұмыс параметрлерінің бақылауы, уақытаралық жинақтауыштың деректер ағынын басқаруы және деректердің иелігінде бар жіберуді кепілдік беретін диалогтық бақылау қажет. Сонымен қатар, сеанстық деңгей құпиясөзді басқару, желі қорларын қолданғаны үшін төленетін ақыны санау, диалогты басқару, төмен орналасқан деңгейлердегі қатенің салдарынан жіберу сеансын және алып тастау сияқты қызметтерді атқарады.

Бұл деңгейде қабылдаушымен алғашқы байланысу және шақыру үрдісін басқару (сеанс құру), сеанс барысында деректер жіберу мен қабылдауды басқару және сеансты аяқтау жүргізіледі, сеансқа қатысушылардың сұратулары мен жауаптарын тасымалдау тәртібі анықталады. Сеанстық деңгей деректер алмастыру үрдісіне қатысқан жұмыс бекеттерінің хабарларына ештеңе қоспайды.

Көрсетімділік деңгей

Бұл деңгейде деректердің көрсетім функциялары (шарттаңбалау, бөліп-белгілеу, құрылымдандыру) жүзеге асырылады, қолданбалы деңгейден немесе деңгейге сұратулар қабылданады немесе жіберіледі, дестелердің немесе файлдардың пішімі тексеріледі, деректерді әрбір нақты есептеу машинасының ішкі сандар пішіміне түрлендіру жұмысы және деректерді рұқсатсыз пайдаланудан қорғау үшін оларды шарттаңбалау үрдісі (ал деректер қабылдау кезінде кері кодалау) жүргізіледі.

Осындай хаттаманың мысалы ретінде ТСР/ІР стегінің қолданбалы деңгей хаттамалары үшін деректердің құпия алмасуын қамтамасыз ететін Secure Socket Layer (SSL) хаттамасы бола алады.

Сонымен, көрсетімдік деңгейге файлдар пішімін түрлендіру міндеттері жүктеледі. Пайдалануға деректер қандай түрде жететіні анықталады.

Бұл деңгей есептеу желісінде қолданылатын есептеу машиналар түрлерінің айырмашылықтарын қолданбалы программалық қамтамадан қалқалау (тәуелсіз ету) үшін арналған.

Қолданбалық деңгей

Пайдаланушы мен желілік қолданбалардың әрекеттестігіне байланысты мәселелермен айналысады. Қолданбалы деңгей есептеу желісінің түйіндеріне (немесе қолданбаларына) басқа түйіндермен (немесе қолданбалармен) байланысуға мүмкіндік беретін кейбір қызметтер ұсынады. Деңгейдің басты міндеттері файлдарды көшіру, пошталық ақпарат алмасу және желіні басқару.

1. 2 ТСР/ІР (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) үлгісі

Бұл үлгі желідегі әр түрлі ОЖ-рі бар есептеу машиналардың санын өте тез өсіру мақсатымен АҚШ Қорғаныс Министрлігінің тапсырысы бойынша құрастырылды.

ТСР/ІР хаттамаларының құрылымы келесі суретте келтірілген.

4-деңгей

Қолданбалық

Application

4-деңгей: 3-деңгей

ҚолданбалықApplication:

Көліктік

Transport

4-деңгей: 2-деңгей

ҚолданбалықApplication:

Желіаралық

Internet

4-деңгей: 1-деңгей

ҚолданбалықApplication:

Желіге қатынас құру

Host - to -network

2-сурет - ТСР/ІР үлгісінің құрылымы

Ең төменгі желіге қатынас құру деңгейі OSI үлгісінің физикалық және арналық деңгейлеріне сәйкес келеді. Бұл деңгей құрылғы мен желі арасындағы деректерді алмасуды басқарып отырады және бір желіге жататын құрылғылар арасындағы деректерді бағдарғылайды. Физикалық және арналық деңгейлердің барлық танымал стандарттарын қолдайды: жергілікті желілер үшін - Ethernet, Token Ring, FDDI, Fast Ethernet, 100VG-AnyLAN, ауқымды желілер үшін - SLIP және PPP “нүкте-нүкте” байласуларының хаттамалары, frame relay хаттамалары.

Келесі желіаралық деңгей OSI үлгісінің желілік деңгейіне сәйкес келеді. Бұл жергілікті желілердің, территориалдық желілердің, арнайы байланыс желілерінің және т. с. с. -лардың түрлі көліктік технологияларын пайдаланып, дестелерді тасымалдаумен айналысатын желіаралық өзара әрекеттесу деңгейі. Сонымен қатар ол адрестеу функциялар үшін жауап береді. Желілік деңгейдің негізгі хаттамасы ретінде стекте ІР хаттамсы қолданылады. ІР хаттамасы күрделі сызба-құрылымды желілерде жақсы жұмыс істейді. Ол дейтаграммалық хаттама болып табылады, яғни ол белгіленген түйінге дейін дестенің жетуіне кепілділік бермейді, бірақ оны орындауға тырысады. Желіаралық өзараәрекеттесу деңгейіне бағдарғылау кестесін құруға және өзгертуге қатысы бар барлық хаттамалар жатады. Олар: RIP (Routing Internet Protocol), OSPF (Open Shortest Path First), ICMP (Internet Control Message Protocol) хаттамалары.

Көліктік деңгей деректерді жіберуші мен қабылдаушы арасындағы бйланысын қамтамасыз етеді (end - to - end) . Бұл деңгейде TCP (Transmission Control Protocol) тасымалдауды басқару хаттамасы және UDP (User Datagram Protocol) пайдаланушылар дейтаграммаларының хаттамасы қызмет етеді. ТСР хаттамасы - байланыс орнатуға бағдарланған сенімді хаттама. Ол байттар тізбегін қабылдайды, оны жеке хабарларға бөлшектеп, одан кейін желіаралық деңгейге жібереді. Қабылдайтын жақта жеке хабарлар қайтадан байттар тізбегіне түрлендіріледі. ТСР хаттамасы деректер ағынын басқаруды да қамтамасыз етеді. UDP хаттамасы - алдын ала байланыс орнатылмайтын сенімсіз хаттама. Мұнда деректер ағынын басқару құралдары көзделмеген және қателерді жөндеу де көзделмеген.

Қолданбалық OSI үлгісінің жоғары деңгейлеріне сәйкес келеді. Қолданбалы программаларға қажетті функциялармен қамтамасыз етеді. Мысалы, файлдарды тасымалдау, есептеу машинасына алыстан қосылу және т. б. . Қолданбалық деңгей TELNET (үйлестіауыспалы терминал), FTP (файлдар тасымалдау), SMTP (электрондық пошта), DNS (домен аттарының қызметі), NNTP (жаңалықтар тарату хаттамасы), HTTP (WWW бүкіләлемдік өрмектегі гипермәтіндік құжаттамалармен жұмыс істеуге арналған хаттама) және т. с. с. хаттамалардан тұрады.

1. 3 Digital компаниясының DNA үлгісі

DECnet желі сәулеті емес, Digital компаниясының сандық желі сәулетіне (Digital Network Architecture - DNA) сәйкес келетін бұйымдар қатарын білдіреді.

3-сурет. DNA-ның толық емес кескіні және оның кейбір компоненттерінің эталонды OSI үлгісімен байланысы

DNA желілік сәулетінің негізгі коммутациялық элементі - түйін. Барлық түйіндер тең құқылы, яғни әрбір түйін АЕТ-нің кез-келген функционалдық элементі ретінде қарастырылуы мүмкін. Түйіндер түрлі (ішаудандарға) бекітілген. Әр түйіннің өзіндік дербес мекен-жайы бар. DECnet-4 мекен-жайының құрылымы: аудан нөмірі - 1 байт, ішаудан нөмірі - 1 байт, Ethernet мекен-жайы - 6 байт.

DNA сәулеті функционалдық деңгейлер иерархиясын білдіреді:

1 - физикалық деңгей;

2 - деректерді тасымалдау арнасының (ДТА) деңгейі;

3 - көліктік деңгей;

4 - сессияны басқару және желілік қызмет деңгейі;

5 - желілік қолданбалар деңгейі;

6 - желіні басқару деңгейі;

7 - пайдаланушылық деңгей.

Физикалық деңгейде физикалық байланыс арнасымен деректерді тасымалдауды басқару жүзеге асырылады.

Деректерді тасымалдау арнасы (ДТА) деңгейінде желідегі көрші түйіндер арасында тасымалданатын деректер сенімділігінің артуы қамтамасыз етіледі.

Көліктік (DECnet 4 - өтпелі арна деңгейі) және сессияны басқару деңгейлері желіде орналасуынан тәуелсіз абоненттер арасында сенімді тізбекті дуплексті логикалық арнаны орнатады.

Желілік қолданбалар деңгейі пайдаланушылардың шеттетілген файлдарға қолжеткізуіне байланысты стандартты қызметтер қатарын береді.

Желіні басқару деңгейінде келесідей қызметтер қамтылған: желіні, оның қорларын, түйіндер мен байланыс арналарының шеттетілген техникалық қамтылуын әкімшілік басқару.

Пайдаланушылық деңгейінде желілік қызмет көрсетулерді пайдаланатын пайдаланушының қолданбалы программаларын орындайдалады.

2 ЖЕЛІЛІК СЫЗБА-ҚҰРЫЛЫМ (ТОПОЛОГИЯ)

«Топология» термині есептеу машиналардың, кәбілдердің және т. б. желі сыңарларының физикалық орналасуын сипаттайды.

Желілік сызба-құрылымның бірнеше түрі бар: тор (Mesh), құрсым (Bus), сақина (Ring), жұлдыз (Star), бұтақ (Tree) және ұяшықты (гибридті) .

2. 1 Құрсымдық сызба-құрылымы

Әдетте құрсымды сызықты құрысым топологиясы (linear bus) деп атайды. Бұл топология ең қарапайым және көп таралған топологиялардың біріне жатады. Онда магистраль немесе сегмент деп аталатын бір кәбіл қолданылады. Бұл кәбілдің бойында желінің барлық есептеу машиналары қосылған. Кейбір құрсымдық технологияларда бірнеше кәбіл қосылуы мүмкін.

4-сурет. “Құрсым” сызба-құрылымы

Құрсым топологиясымен жасалған желідегі есептеу машиналары деректерді белгілі бір есептеу машинасына мекен етеді. Деректер электрлік сигналдар түрінде кәбіл арқылы тасымалданады.

Электрлік сигналдар түріндегі деректер желінің барлық есептеу машиналарына беріледі, бірақ ақпарат тек қана сигналдарда шифрленген белгілі бір қабылдаушының мекен-жайына тасымалданады. Уақыттың белгілі бір кезегінде есептеу машинаның біреуі ғана тасымалдауды жүргізе алады.

Құрсым - пассивті топология. Егер есептеу машиналардың біреуі бұзылатын болса, қалғандары жұмыс істей береді. Активті топологияда есептеу машиналары сигналдарды «регенерация» жасап желі бойынша жібереді.

Кәбілдің екі шетіне резистор-терминатор жалғанады. Оның кедергісін кәбілдің толқындық кедергісіне тең қылып алады. Терминатор пайдалы сигналдардың кәбіл шетінен шағылыспауын қамтамасыз ету үшін арналған.

Бұл сызба-құрылымды тек кішігірім жергілікті желілерді қолданған жөн. құрсымдық сызба-құрылымы бар жергілікті есептеу желісінің мысалдары ретінде Ethernet технологиясының 10Base-2 және 10Base-5 түрлерін келтіруге болады.

2. 2 “Сақина” сызба-құрылымы

Сақина сызба-құрылымы кезінде жұмыс бекеттері бір-бірімен шеңбер бойымен байланысады. Деректер бір жұмыс бекетінен екіншісіне бір бағытта тасымалданады (шығыршық бойынша) . Сондықтан, ақпарат желінің барлық түйіндеріне кезектесіп жетеді. Бұл кезде әрбір дербес есептеу машинасы (ДЕМ) келген хабарды келесі ДЕМ-на жолдайтын қайталауыш міндетін атқарады. «Сақина» тәрізді сызба-құрылымыды есептеу желілерінің ішіндегі көп тарағаны маркерлік қатынас құру әдісі қолданылатын желілер. Мәселен:

Token Ring (IBM фирмасы) тектес жергілікті есептеу желілері (ЖЕТ) . Жұмыс бекеттерінің саны 96, деректер тасымалдау жылдамдығы 4 немесе 16 Мбит/с;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.