М.Әуезовтің «Абай жолы» роман – эпопеясы туралы

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі.

Семейдің Шәкәрім атындағы мемлекттік университеті.

Баяндама

(Студенттің оқытушының басшылығымен орындайтын жұмысы)

Тақырыбы: М. Әуезовтің «Абай жолы» роман - эпопеясы туралы.

Тексерген: А. О. Тоқсамбаева

Орындаған: М. Т. Мұқаш

Тобы: Қ-417с

Семей 2015ж

М. Әуезовтің «Абай жолы» роман - эпопеясы туралы.

Мұхтар Әуезов - қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі, классик жазушы, драматург, әдебиет зерттеушісі.

Жазушы шығармашылығының асқар шыңы - «Абай жолы» роман-эпопеясы, шығармашылық тарихы, сюжеті мен композициясы, кейіпкерлер әлемі. Роман-эпопеяның әлем әдебиетіндегі үздік туынды екендігі. Әуезовтің өзінің роман-эпопеясында қазақ халқының тұрмыс-тіршілігін, оның ұлттық дәстүрін барлық қырынан энциклопедиялық деңгейде жан-жақты ашып көрсетуі. Қазақтың дана ұлы Абай образын, мәңгілік тұлғасын сөз өнерінде өзгеше даралықпен сомдауы. Құнанбай образының көркем, қуатты сомдалуы. Роман-эпопеядағы әйелдер образы. Образ жасаудағы қаламгерлік шеберлік. Шығармадағы халық тарихы мен тағдырының көрінісі. Кең тынысты эпикалық туындыдағы терең психологизм. Романның көркемдік-эстетикалық мәні.

Романның жазылу тарихы.

Эпопеяда тарихи шындық, өмір философиясы мен поэзиясы суреткерлік шеберлікпен әдемі ұштастыра алғандығы . «Абай жолы» эпопеясының танымдық мәні туралы айтқанда Абай заманын, сол ортаны, Абайдың ақындық, азаматтық тұлғасын, өнерпаздық жолын танытуы арқылы әдебиеттану, соның ішінде абайтанудың өзінің одан әрі өрістеп, дамуына аса зор әсер-ықпалы. Халықтық мүдделер тұрғысынан келгенде, «Абай жолы» эпопеясының ұлттық әдебиетіміз бен мәдениетімізді, ана тілімізді өркендетудегі орасан зор рөлі. Эпопея дүние жүзі халықтарының 116 тіліне аударылып . 200 томдық «Әлем әдебиеті кітапханасы » топтамасында 2 том болып басылуы.

«Абай жолы» роман-эпопеясы жазушының ұзақ жылғы ғылыми ізденістері мен көркемдік танымының жемісі екндігі. 30-жылдарда Абай мұрасына әр қилы баға беріліп, қым-қиғаш пікірлер айтысының туғанына қарамастан Әуезов Абайдың өмірі мен ақындық жолына байланысты зерттеулерін тоқтатпауы. Л. С. Соболевпен бірігіп жазған «Абай» трагедиясының 1939 жылы Мәскеуде басылуы, кейін ұлы ақынның өмірін бейнелейтін опера либреттосын, киносценарий жазуы. Бұл трагедияға дейін-ақ Әуезовтің Абай жайында роман жазуға бел байлағандығы. Әуезовтің «Абай жолы» романының 1-кітабы 1942 жылы, 2-кітабы 1947 жылы, 3-кітабы 1952 жылы, 4-кітабы 1956 жылы жарыққа шығуы . Алғашқы екі кітаптан тұратын «Абай» романы үшін жазушыға КСРО Мемлекеттік сыйлығы (1949), төрт томдық «Абай жолы» роман-эпопеясы жарық көргеннен кейін ол Лениндік сыйлық лауреаты (1959) атануы.

Романның басты тақырыбы мен идеясы. Роман-эпопеяға арқау болған тарихи кезеңдер.

Абайдың заманы, өмірі мен өнерпаздық, қайраткерлік, ұстаздық өнегесі жайында кесек көркем шығарма жазуға Әуезовтің мол дайындықпен келуі. «Абай жолында» қазақ қоғамының алуан түрлі топтары кең қамтылып, сан қырлы тұтас галерея жасалғандығы. . «Абай жолы» роман-эпопеясында қазақ халқының этнографиялық, діни, жалпы мәдени-танымдық дәстүрлері: жаз жайлауға көшу, құдалыққа бару мен той жасау, кісі өлімі мен аза тұту, ас беру, жұт, болыс сайлауы, дауға билік айту, аң аулау мен табиғат көріністерінің, т. б. - бәрінің көрініс табуы. Жазушының Абай дәуірін көркем суреттеуде тарихи процестер мен құбылыстар мәніне терең енуі арқылы ғылыми зерделілік пен көркемдік танымды шеберлікпен ұштастыра білуі.

Романның құрылысы. Эпопеяның төрт кітабы . Әр кітаптың атауы жеке тараулары мен эпилогтардың өзара тығыз, жымдаса байланысуы.

Роман-эпопеяның қазақ әдебиетіндегі маңызы.

Эпопеяда тарихи шындық, өмір философиясы мен поэзиясы суреткерлік шеберлікпен әдемі ұштастыра алғандығы. «Абай жолы» эпопеясының танымдық мәні туралы айтқанда Абай заманын, сол ортаны, Абайдың ақындық, азаматтық тұлғасын, өнерпаздық жолын танытуы арқылы әдебиеттану, соның ішінде абайтанудың өзінің одан әрі өрістеп, дамуына аса зор әсер-ықпалы. Халықтық мүдделер тұрғысынан келгенде, «Абай жолы» эпопеясының ұлттық әдебиетіміз бен мәдениетімізді, ана тілімізді өркендетудегі орасан зор рөлі. Эпопея дүние жүзі халықтарының 116 тіліне аударылып. 200 томдық «Әлем әдебиеті кітапханасы» топтамасында 2 том болып басылуы.

Эпопеяның бірінші кітабы - «Абай» .

Бірінші кітаптағы жеті тарау: Қайтқанда, Қат-қабатта, Жолда, Шытырманда, Бел-белесте, Өрде, Қияда. Әр тараудағы оқиға желісі, сюжет пен композиция. Кейіпкерлер әлемі, Образ сомдаудағы шеберлік. Жазушының портрет пен пейзаж жасаудағы өзіндік стилі. Бірінші кітаптағы оқиға желісінің түйіні, Құнанбай мен Абай арасындағы ой мен сөз қақтығысы. Семейдегі оқуын аяқтап, ауылға асыққан бала Абай мен кітап соңында ауылдан Семейге білім іздеп аттанған азамат, жігіт Абайдың өсу, қалыптасу сатысы.

Эпопеяның екінші кітабы - «Абай».

Екінші кітаптағы жеті тарау: Тайғақта, Жайлауда, Еңісте, Оқапта, Асуда, Тарауда, Биікте. Әр тараудағы оқиға желісі: Құнанбайдың Меккеге сапары кезіндегі Абай біліктігі мен азаматтығы. Шүкіманмен кездескен Абайдың жан толғанысы мен шабытты шағы. Біржан салдың Абай ауылындағы ән салтанаты. Ел ішіндегі қақтығыстар, Ералы оқиғасы. Абайдың айналасына топтасқан өнерлі жастар, Татьянаның сахарадағы әні. «Ақшоқыда туған өлең, өлең мен ән», сөзі елге жаққан Абай қадірі. Шебер қиюласқан сюжет пен жымдаса байланысқан композициялық құрылыс.

Эпопеяның үшінші кітабы - «Абай аға».

Үшінші кітаптағы алты тарау: Абай аға, Кек жолында, Қарашығын, Өкініште, Қақтығыста, Қоршауда. Әр тараудағы жеке көрініс, ситуациялар: Ералы жазығындағы күзгі көш, Абай - көш басы, жас толқын басы. Еңлік пен Кебек оқиғасы тудырған жыр. Абайдың ақын айтар «шындығы». «Ел жақсыларына» арналған Дәрмен өлеңінің дауы. Иса қойшының аңызға айналған ерлігі, «Қараша, желтоқсанмен сол бір-екі ай» өлеңінің шындығы. Оспан мен Оразбай арасындағы қақтығыс. Оспан өлімінің Абайға артқан жүгі. Абайдың жастарға артқан сенімі. Абайдың ақындық мектебінің қалыптаса бастауы. Оқиғалар тізбегіндегі шебер қиюласқан композиция, Абайдың жан күйзелісі мен толғанысын шынайы жеткізудегі жазушының тіл шеберлігі мен сөз байлығы.

Эпопеяның төртінші кітабы - «Абай жолы».

Төртінші кітаптағы алты тарау: Түн-түнекте, Құз-қияда, Қапада, Қастықта, Шайқаста, Жұтта.

Әрбір тараудың аты бөлімде өтетін басты оқиғаның, психологиялық қалпын дәл береді. Оба ауруы жайлаған Семей қаласы. Абайдың қала халқын аурудан сақтандыру жолындағы азаматтың істері. Абайды Оразбайлар тобының соққыға жығуы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.