«өндіріс ғимаратарындағы микроклимат параметрлерін анықтау»

1 НЕГІЗГІ ТҮСІНІКТЕР МЕН ЕРЕЖЕЛЕР
2 ҚОЛДАНЫЛАТЫН ЖАБДЫҚТАР МЕН ТӘЖІРИБЕНІҢ ЖҮРГІЗІЛУІ
2.1 Ауа козғалысынын жылдамдығын анықтау
2.2 Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын және температурасын анықтау
3 ЖҰМЫСТЫҢ ОРЫНДАЛУ ТӘРТІБІ
4 ЕСЕП БЕРУ

Өндірістік бөлменің метеорологиялық жағдайы немесе микроклиматы деп – адам ағзасына температуралардың үйлесімімен, ылғалдылықпен, ауа қозғалысының жылдамдығымен және қоршаған беттердің температурасымен әсер ететін, осы бөлмелердің ішкі ортасының климатын айтамыз.
Микроклиматтың осы параметрлері әрқайсысы әр түрлі үйлесімде ағзадағы физиологиялық үрдістердің жүруіне және нәтижесінде адамның денсаулығына және жұмыс істеу қабілетіне үлкен әсер етеді. Ол адам ағзасындағы үздіксіз жүріп тұратын биологиялық үрдістер: жылу шығарумен және жылу түзілумен (QB) түсіндіріледі. Жылудың көлемі, адам ағзасындағы биохимиялық үрдістерге және оның атқаратын жұмысының ауырлылығына байланысты. Адамның дұрыс өмір сүруі үшін – жылу, қоршаған ортаға таратылуы керек. Сондықтан Q0 - жылу беру - конвекция әсерінен, qK- адам денесінің ауамен жанасуы, qИ – жылудың қоршаған ортаға сәулеленуі және qП – тері бетінен ылғалдың булануы (терлеу) нәтижесінде болады. Осылардың көлемі мен қатынастары адамның жылулық күйі (дене температурасы) мен микроклимат параметрлеріне қатысты өзгереді. Осылайша, tЧ – адам денесінің температурасының тұрақтылығы кезінде сәулелену арқылы жылу берілу – қоршаған орта беттерінің tП –температурасына тәуелді, конвекция әдісімен жылу берілу - (V)-қозғалыс жылдамдығына және (tB) температурасына байланысты, булану арқылы жылу берілу – ауа ортасының ылғалдылғына және температурасына байланысты болады. Қалыпты метеорологиялық жағдайда және тыныштық күйде немесе жеңіл физикалық жұмыс кезінде qП ,qК және qП мөлшері жалпы Q0 кезінде сәйкесінше: 45, З0 және 25 % болады. Осындай шарт - QB – жылу түзілу мен Q0 – жылу берілу қатынасына да қатысты болады. Алайда, сыртқы ортаның метеорологиялық жағдайларының өзгеруінің шекті аймақтарында, адамның жылу алмасуды реттейтін физиологиялық механизмінің болуы әсерінен, адам ағзасы QB = Q0 қатынаста, дене температурасын тұрақты 36-37 oС-та сақтап тұра алады.
Термореттеу – метеорологиялық өзгерістерге байланысты қоршаған орта мен ағза арасындағы ағзаның физиологиялық жылу алмасу үрдісін реттеу қабілеті, яғни дене температурасын тұрақты күйде сақтау үрдісі.
Жылудың тепе-теңдік шарты кезінде (яғни QB = Q0) адамның жылу бақылау механизмі қысымсыз, жақсы жұмыс істейді, жылулық жайлылық кезінде көңіл-күйінің жақсаруы және жұмыс істеуге қабілетінің жақсаруы байқалады. Сондықтан оларды қоршаған микроклимат жайлы да, оңтайлы болуы керек. Егер жылулық тепе теңдік бұзылса, яғни QB Q0-ден үлкен не тең болса, онда сәйкесінше жылудың жиналуы немесе артық бөлінуі түзіледі, осыдан ағзаның суынуы немесе ысынуы пайда болады. Ортаның жайсыз метеорологиялық жағдайларында, ағзаның уақытша суыну немесе ысыну кезінде, оның термореттейтін адаптациялық-бейімделу мүмкіншіліктері ағзаның төзімділігін жоғарылатады, яғни ысыну кезінде ағзаның шеткі аймақтарындағы қан тамырлары кеңейіп, жылу қарқынды алмасады, ал салқындау кезінде керісінше жүреді. Осындай жағдайларда ағзаның термобақылауы өзгеруі мүмкін. Ол жұмысқа қабілетінің төмендеуі, жылулық жайсыздықты сезіну және т.б. арқылы түсіндіріледі. Алайда, осылай бола тұра денсаулықтың күйі өзгермейді және әсер ететін микроклимат параметрлері рұқсат етілген деп есептеледі.
Ағзаның ұзақ уақыт және белсенді ысынуы мен суынуы, оның қалпына келу-қорғану механизмдерінің бұзылуына және патологиялық күйдің үдеуіне әкеледі. Осылай тұрақты түрде суыну, орталық жүйке жүйесінің әлсіреуіне, терінің барлық сезіну қабілетінің төмендеуіне және мүшелердің нейтрофикалық бұлшықеттердің өзгеруіне, шеткі аймақтардағы қан тамырларының және жүйке жүйесінің бұзылуына, буын ауруларына әкеп соғады (радикулиттер невриттер, миозиттер және т.б.). Ал тұрақты түрде ысынудан - орталық жүйке жүйесінің әлсіреуі, жүрек-қантамырлар жүйесінің және сулы-тұздық алмасудың бұзылуы, ыстық өту және т.б. болады.