Еңбекті өлшеу және нормалау



1. Еңбекті өлшеу мен нормалау ұғымы және рөлі.
2. Еңбек нормаларын функционалды бөлу.
3. Еңбекті өлшеу және нормалау әдістері.
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Еңбекті нормалау – белгілі бір операцияларды (жұмыстарды) орындауға қажетті уақыт мөлшерін белгілеу. Ол практикалық тұрғыдан уақыт нормасын, өнім нормасын және қызмет нормасын белгілеп, өндіріс орнының экономикалық өмірінде маңызды роль атқарады.
•Уақыт нормасы - өнім өлшемін жасауға немесе өндірістік бір операцияны анықтауға қажетті минутпен немесе сағатпен белгіленген уақыт.
•Өнім нормасы – белгілі бір уақыт өлшемі ішінде өндірілуге немесе өнделуге тиіс өнімнің заттық өлшемдерімен (дана, тонна, метр және т.б.) көрсетілген мөлшері.
Уақыт өлшеміне байланысты өнімнің сағаттық, сменалық, ал кейін тіпті айлық нормалары болады. Қызмет көрсету нормасы жұмысшының смена ішінде қанша жабдыққа немесе жұмыс орнына қызмет етуге тиіс екендігін көрсетеді.
Еңбекті өлшеу деп әр түрлі әдістер мен құралдарды қолдану арқылы еңбекті қарқындандырудың белгілі бір деңгейінде нақты жұмыстарды орындауға жұмыскердің қанша уақытын жұмсаудың қажеттігін белгілеуді ұғынуды айтады. Өлшеу нақты нәтижеге жету үшін нақты және күтілетін еңбек шығындарын анықтау болып табылады.
Сөйтіп еңбекті өлшеу сол тұстағы жағдайларды зерттей алуға сүйенеді және норманы белгілеудің негізі болып табылады.
Еңбекті өлшеу өзара байланыстағы екі мәселені шешеді:
1. Еңбек тиімділігінің анықталған резервтеріне баға береді;
2.Орындалатын жұмыстардың саны мен сапасына қарап жалдамалы жұмысшылардың еңбек ақыларының деңгейін қалыптастыру үшін негізін құрайды.
Еңбекті өлшеу өзіне өзі функционалды-технологиялық және әлеуметтік міндетті қояды. Еңбектің шығындарын және онымен байланысты ресурстарды өлшеу еңбек процестері технологиясының әр түрлі нұсқаларын салыстыру үшін қажет. Еңбекті өлшеудің нәтижесі жұмыстар мен операциялардың функцияларын да оларға кеткен еңбек шығындарын да анықтай түседі.
Еңбекті өлшеу еңбекті нормалаудың бастау негізі болып саналады. Еңбекті нормалау – бұл уақыт бірлігі кезіндегі өнімдер бірлігін зерттеуге кететін еңбек шығындарының нормаларын белгілеу. Бұл сондай-ақ ЕН-ның маңызды бір механизмі болып табылатын еңбекті реттеудің де жолы. Еңбекті нормалауға мемлекеттің қатысуы жұмыс уақыты орындалуының негізгі параметрлерін де реттеу болып табылады.
Кәсіпорында нормалы еңбектің негізгі мазмұны келесіде саяды:
• жұмыс орындарының өндірістік мүмкіндіктерін талдау;
• өндірістік тәжірибені зерттеп оқып үйрену;
• жұмыстың нысандарын экономикалық және психо-физиологиялық бағалау;
Еңбектің нормаларын белгілеу, оларды тексеру, түзету, өндіріске еңгізу, еңбек нормаларын жүйелі түрде жеткізу. Еңбекті нормалаудың басты міндеті еңбектің қажетті шығындарын анықтау, ғылыми негізделген нормаларды белгілеу және оларды өндіріске еңгізу болып табылады.
1. Тойкин С.Қ. Еңбек экономикасы. Оқу құралы. С., 2010.
2. Сәлімбаева Б.К., Досхожаев Д.Т. Еңбекті мөлшерлеу. А., 2001.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Семей қалалық Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Еңбекті өлшеу және нормалау

Топ: ГУ-307
Тексерген: Кушуков Г.С.
Орындаған: Жанбаева А.Н.

Семей, 2015
Жоспар

1. Еңбекті өлшеу мен нормалау ұғымы және рөлі.
2. Еңбек нормаларын функционалды бөлу.
3. Еңбекті өлшеу және нормалау әдістері.
4. Қорытынды
5. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

1. Еңбекті өлшеу мен нормалау ұғымы және рөлі.
Еңбекті нормалау - белгілі бір операцияларды (жұмыстарды) орындауға қажетті уақыт мөлшерін белгілеу. Ол практикалық тұрғыдан уақыт нормасын, өнім нормасын және қызмет нормасын белгілеп, өндіріс орнының экономикалық өмірінде маңызды роль атқарады.
* Уақыт нормасы - өнім өлшемін жасауға немесе өндірістік бір операцияны анықтауға қажетті минутпен немесе сағатпен белгіленген уақыт.
* Өнім нормасы - белгілі бір уақыт өлшемі ішінде өндірілуге немесе өнделуге тиіс өнімнің заттық өлшемдерімен (дана, тонна, метр және т.б.) көрсетілген мөлшері.
Уақыт өлшеміне байланысты өнімнің сағаттық, сменалық, ал кейін тіпті айлық нормалары болады. Қызмет көрсету нормасы жұмысшының смена ішінде қанша жабдыққа немесе жұмыс орнына қызмет етуге тиіс екендігін көрсетеді.
Еңбекті өлшеу деп әр түрлі әдістер мен құралдарды қолдану арқылы еңбекті қарқындандырудың белгілі бір деңгейінде нақты жұмыстарды орындауға жұмыскердің қанша уақытын жұмсаудың қажеттігін белгілеуді ұғынуды айтады. Өлшеу нақты нәтижеге жету үшін нақты және күтілетін еңбек шығындарын анықтау болып табылады.
Сөйтіп еңбекті өлшеу сол тұстағы жағдайларды зерттей алуға сүйенеді және норманы белгілеудің негізі болып табылады.
Еңбекті өлшеу өзара байланыстағы екі мәселені шешеді:
1. Еңбек тиімділігінің анықталған резервтеріне баға береді;
2.Орындалатын жұмыстардың саны мен сапасына қарап жалдамалы жұмысшылардың еңбек ақыларының деңгейін қалыптастыру үшін негізін құрайды.
Еңбекті өлшеу өзіне өзі функционалды-технологиялық және әлеуметтік міндетті қояды. Еңбектің шығындарын және онымен байланысты ресурстарды өлшеу еңбек процестері технологиясының әр түрлі нұсқаларын салыстыру үшін қажет. Еңбекті өлшеудің нәтижесі жұмыстар мен операциялардың функцияларын да оларға кеткен еңбек шығындарын да анықтай түседі.
Еңбекті өлшеу еңбекті нормалаудың бастау негізі болып саналады. Еңбекті нормалау - бұл уақыт бірлігі кезіндегі өнімдер бірлігін зерттеуге кететін еңбек шығындарының нормаларын белгілеу. Бұл сондай-ақ ЕН-ның маңызды бір механизмі болып табылатын еңбекті реттеудің де жолы. Еңбекті нормалауға мемлекеттің қатысуы жұмыс уақыты орындалуының негізгі параметрлерін де реттеу болып табылады.
Кәсіпорында нормалы еңбектің негізгі мазмұны келесіде саяды:
* жұмыс орындарының өндірістік мүмкіндіктерін талдау;
* өндірістік тәжірибені зерттеп оқып үйрену;
* жұмыстың нысандарын экономикалық және психо-физиологиялық бағалау;
Еңбектің нормаларын белгілеу, оларды тексеру, түзету, өндіріске еңгізу, еңбек нормаларын жүйелі түрде жеткізу. Еңбекті нормалаудың басты міндеті еңбектің қажетті шығындарын анықтау, ғылыми негізделген нормаларды белгілеу және оларды өндіріске еңгізу болып табылады.
Еңбекті нормалаудың қағидалары болып:
I. Жалпы: ғылымилығы, кешенділігі, жоспарлылығы, нормативтілігі, тиімділігі, әр басты жауапкершілігі, материалдық және моральдық ынталандырудың қағидалары табылады.
II. Жеке: қозғалыстарды үнемдеу қағидасы, еңбек нормаларының техникалық, экономикалық және психофизиологиялық негізделуі, нормалардың ұстамды бірегей қағидасы табылады;
Еңбекті нормалау еңбекке ақы төлеуді ұйымдастырудың басты құралына айналуы. Еңбекті нақты нормалау жұмысты берілген технология мен ұйымдастыруға қарай еңбек жылдамдылығының нормалық деңгейін де анықтайды. Берілген еңбек жылдамдылығына қарай еңбек өнімділігінің нормативті деңгейін де, сондай-ақ еңбекті қажет ететін жеке тұлғалық және ұжымдық жұмыстардың көлемі де көрсетіледі.
2. Еңбек нормаларын функционалды бөлу.
Өзінің функционалды арнауларына қарай еңбек нормаларының мынадай болады:
1. ұақыттың нормалары (адам.мин, сағ.);
2. жұмыс (істелінген) нормалары;
3. қызмет көрсету нормалары.
Жеке жұмыс уақыты - бұл жұмыстың бір өлшемін берілген техникалық жағдайларда мамандығы сәйкес бір жұмыскердің орындайтын жұмыс уақыты. Ұжымдық кешенді уақыт нормасы (кешенді операцияларға белгіленген) - бұл жұмыс уақыты жұмыстардың бірлігін берілген техникалық жағдайларда оперцияны орындайтын жұмыскерлер топтарының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Еңбекті өлшеу және нормалау туралы
Еңбекті нормалауға арналған нормативтік материалдар
Кәсіпорында еңбекті нормалаудың ролі, мәні және әдістері
Жерді бағалаудың мәліметтері
Акустикалық факторлар бойынша еңбек шартын анықтау
«УАТ» ЖШС сабын комбинатының еңбек өнімділігін талдау
Кәсіпорын кадрларын талдау және оның есебі.
Қызметшілер санын анықтау
Еңбекті нормалау
ӨНДІРІСТІК МИКРОКЛИМАТТЫҢ НЕГІЗГІ ПАРАМЕТРЛЕРІ
Пәндер