Күйіктер және алғашқы ветеринариялық көмек туралы

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Миністірлігі

Шәкәрім атындағы семей мемлекеттік университеті

Бөж

Тақырыбы: Күйіктер және алғашқы ветеринариялық көмек

Орындаған: Темешов. Д

Тексерген:Ахметжанов О. Н

Топ: ВС-303

Семей 2014

Жоспар

1. Кіріспе

2. Күйік туралы түсінік

3. Зақымдану тереңдігі бойынша күйіктің төрт дәрежесі

4. Күйіктен пайда болатын аурулар

5. Күйік кезінде көрсетілетін жәрдемдер

6. Қорытынды

7. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Малдәрігерлік саладағы ішкі жұқпалы емес аурулар пәннің бөлімдерінде аурулардың пайда болу себептері, даму сатыларын анықтау әдістері, нақтылы диагнозын қою, емдеу тәсілдері мен аурулардан сақтандыру іс-шаралары жан-жақты қарастырылады. Бүгінгі күннің талабына сай малшаруашылығынан өндірілетін өнімдерді нәтижелі түрде пайдалануды малдарды аурулардан сақтандыру мәселелерін шешудегі теориялық, методологиялық және ұйымдастырушылық жақтарын терең игере отырып; аурулар бола қалған жағдайда оларды уақытында экономикалық жағынан тиімді емдеу әдістерін пайдалана отырып оларды өнімді малдардың қатарына қосу арқылы іс жүзіне асыруға болады.

Күйік туралы түсінік

Күйік негізінен ысыған заттар, электр тогы, ыстық сұйықтықтар, қышқыл-сілті, жалынның шарпуы, сәулелі ыстық, қатты немесе электромагниттік радиацияның әсерімен теріге және одан төмен жатқан мал денесінің ұлпаларына жасалған зиянды әрекетті айтады. 50°С температураға шалдыққан теріні 5 минуттан кейін күйік шалады. Күйік жоғары температураның (термиялық күйік), химиялық заттың (химиялық күйік), рентген сәулесінің немесе жарық сәулесінің (сәулелік күйік) әсерінен терінің зақымдануы болып табылады.

Зақымдалудың ауырлығы мен тереңдігі химиялық заттың түрі мен жинақталуына, әсер ету созымдылығына, қай жер екендігіне байланысты. Химиялық заттардың әсеріне кілегейлі қабықша, тері жамылғысы төтеп бере алмайды. Сәулелік күю - ядролық жарылыстың жарық сәулесінен рентген мен күн сәулесінен пайда болады, сәулелік күйіктің сырттай алғашқы белгілері зақымдау дәрежесіне сәйкес келмейді. Зақымдау дәрежесі біршама кейінірек анықталады.

Термиялық күйік - денеге жалын, қайнаған су, жанып тұрған және ыстық сұйықтық пен газ, қызған және балқыған металдардың тікелей әсерінен пайда болады. Зақымданудың ауырлығы әсер еткен температураның жоғарылығына, әсер етудің ұзақтығына, зақымданудың көлемі мен жайылуына байланысты. Қатты күйіктер әсіресе жалын мен қысымда тұрған будың әсерінен пайда болады. Химиялық күйік - денеге жинақталған қышқылдардың (тұз, күкірт, азот, карбол) және сілтілердің (күйдіргіш калий мен күйдіргіш натрий, мүсәтір спирті, сөндірілмеген әк), фосфордың және ауыр металдардың кейбір тұздарының (хлорлы мырыш) әсерінен пайда болады.

Зақымдану тереңдігі бойынша күйіктің төрт дәрежесі

Күйіктің бірінші дәрежесі: Күйіктің бірінші дәрежесі

Күйіктің бірінші дәрежесі: Мал ыстық нәрсенің әсерінен күйгенде, терінің жүні толық күймейді, ауру онша елеулі болмай, мал күйген жерін жалайды немесе басқа нәрсеге сүйкенеді.

Күйіктің екінші дірежесі: Күйіктің екінші дірежесі

Күйіктің екінші дірежесі:

Ірі малдарда сәл ісіну білінеді, ауырсыну байқалады, кейде тері бетінде ұсақ, дақ пайда болады. Ұсақ малдарда терінің күлдіреуі анық, көрінеді.

терінің және тері астылық ұлпалардың ісінуі 24-48 сағаттан кейін жойылып одан әрі өсе бастайды. Күйген аумақтың шекаралары сарғылт күлгін тамшы түрінде жақыаяқтанып, кебе келіп ыдырап қопсыған қабыққа айналады. Күйген терінің жұқалау жерлерінде мөлдір күлгін сұйықтанып, кейіннен күлдіреген көпіршік терінің сыртына шығады. Шошқаның күйгені ерекше болады, күйген аумақтың тікенектері ластанып, ұйысып қарайып жалқаяққа айналады. Терісі тырысып шошқа мазасызданып жатып қалады. Аталған белгілер күйіктің екінші дәрежесінде ит пен жылқыға ғана тән.

Күйіктің екінші дірежесі: Күйіктің үшінші дәрежесі

Күйіктің екінші дірежесі:

Көлемді ісіну, ойылымдар пайда болып, пинцарь тәрізді қатайып өліетке айналады.

жануарлар терісі қатқыл, қимылсыз (некроз), тітіркену байқалмай, ауырған мал мен жануарлар жүріп қимылдағанда терісі қыртыстанады. Күйгеннен кейін 15-40 минуттан соң, жарақаттанған аумақтың тері астылық торшалары ісінеді, ал 3-4 тәуліктен соң дененің көрші аумақтарына жайылады., 7-15 тәуліктен кейін тері жансызданып ыдырайды, ол жерден сарысу аралас іріңді қоймалжың, ағады. Асқынған күйік патпроцесске 80 тәулікке созылып, жазылғаннан кейін көлемді тыртық қалады.

Төртінші дәрежесі: Төртінші дәрежесі

Төртінші дәрежесі:

Оның тереңдігі сүйекке дейін жетуі де мүмкін.

тері мен оның тереңде жатқан ұлпалары тырысып, құрғап, көмір тәрізді қарайып, өте нығыздалып жансызданады. Жеке жерлерінде терең ойықтар пайда болып, онан тығыздығы майға ұқсас созылғане қан аралас сұйық ағады. Көлемді аумақтағы пайда болған күік 4-8 тәулік аралығында инфекцияланыпіріңді патпроцесс болып, асқынудан соң сепсиспен аяқталады (мал денесі жалпы уланады) . Малдың жалпы жағдайы төмендеп, дене қызуы көтеріліп, жүрек қан тамыр және тыныс алуы бұзылып көбінесе өлумен аяқталады.

Күйіктен пайда болатын аурулар

Күйікке жиі ұшырайтын жер көбінесе тері қабаты, бірақта жоғарғы тыныс жолдарының күйігі де жиі кездеседі, одан да сирек кездесетіні - өңеш күйігі (химиялық) .

Күйіктер жалынның, қызған металлдың және газдың, жанар сұйықтардың, жанар май қоспалары мен сәулелер энергияларының әсерінен пайда болады. Сондықтан әсер етуші себептерге байланысты күйік мынадай түрге жіктеледі: жоғарғы деңгейдегі қызудан - 83% (жалын, бу, қайнаған су ) ; химиялық - 8% (қышқылдар, негіздер, олардың қоспалары) ; электірлік -6% (тиген жерінде терең күйік тудырады, өте жоғары жылу пайда болады) . cәулелік - 3% (күн сәулесінен, кварц, рентген, радиоактивті заттардың әсерінен) .

Күйік жарасының орналасуына байланысты: Б. Н. Постников, Ю. Ю. Джанелидзе бойынша бас және мойын аймағы - 32. 3%, қолдар - 29. 2%, аяқтар - 26%, дене - 12% құрайды. Күйік кезінде зақымданудың ауырлығы көп себептерге байланысты: сыртқы ортаның қызу деңгейі күйік тудыратын деңгейге жеткенімен адамның қалыпты температурасы өзгермейтіндігі белгілі. Күйік жарасының тереңдігі мен көлемі мынадай себептерге байланысты:1. Қызу (температура) деңгейіне, қызулық әсердің түріне (қайнаған су, сәуле, металл, химиялық заттар) . 2. Олардың жылу сыйымдылығына: қызу көздерінің әсер етуіне (ұзақ әсер) . Терінің жоғарғы және беткей қабаттарында алғашқы кезде ұю (коагуляция), құрғақтай шіру қалыптасып, әртүрлі қалыңдықта қабықшалар пайда болады. Терінің тереңірек орналасқан қабаттарыңда күйік жарасы 45 немесе одан да жоғарғы қызу деңгейінде пайда болады. Мұндай қызу деңгейі ұюға (коагуляция), шіруге соқтырмай, қан мен қан тамырларына қатты әсер етіп, кейіннен шірудің толық жетілуіне жағдай жасайды. Күйік кезінде ұлпалардың зақымдалуы қызу деңгейінің жоғарылауы мен оның ұзақтығы артқан сайын көбейе береді. Мысалы: 5 сек әсер етуші 70 қызу деңгейі терінің қызаруын (эритема) тудырады, 10 сек - сулы ісік, 25 сек- ұйып күю мен шіруді қалыптастырады (коагуляция, некроз) . Ыстық металл әсерінен болған күйікте тері қабаты, тері астылық май қабаты, сіңір, ет, сүйектер зақымдалады.

Күйік кезінде көрсетілетін жәрдемдер

Күйіктерде мүмкін болғанынша жоғары температурадан шыққан ыстықты азайту керек. Ол үшін күйген аумақтың үстін күйген жүн қалдыығынан, шөп, жоңышқа, топырақ тағы басқа бөгде заттардан тазартып, салқын сумен жуған жөн. Ауырсынуды бәсеңдетіп асқынудан сақтау үшін жарақаттанған аумаққа салқындатқыш зат басады немесе одеколон, спирт, марганец калий қышқылының судағы еітіндісін ( 1-2 пайыздық, 1:5000 ) ерітіндісін дымқылданған дәкемен басады. Химиялық заттармен күйген жағдайда зақымданған аумақтың үстіңгі жағын 20-30 минут бойы суды көбірек құйып жуған дұрыс. Одан соң, қышқылдармен күйген кезде 1-2 пайыздық сілті ерітіндісімен бейтараптайды (сода сабынды су) немесе бор және магнезия сеуіп тастаған жөн. Сілтілермен күйген кезде зақымданған аумақты сірке суының 1-2 пайыздық ерітіндісімен кейде лимон қышқылығымен бейтараптайды. Қайнаған әкпен күйгенде ол аумақты сүтпен бейтараптаған дұрыс. Химиялық әсері термиялықпен ұласатын фосформен күйгенде, ол аумақты сумен жуады да 5 пайыздық тотияинмен ылғалдап дәкені басады. Фосфор түйіршіктерінің қалдықтары теріден алынды. Зақымданған аумақтағы жанып тұрған фосфорды құрғақ хлорлы әк сеуіп сөндіреді немесе ол жердің жүнін алып тастап екінші рет жоғарыдағы аталған дәрімен (суға қосып1:2) бейтараптайды. Сонымен қатармүмкін болсажүрек дәрісін береді. Малды жақсы желдеткіші бар жылы қораға орналастырып, тыныштық беріп витамин мен микроэлементтерге белогы мол жем - шөппен азықтандырады.

Терінің радиация әсерінен күюін төрт түрге бөледі:

1) жеңіл түрі -жұтылған доза 500 радқа дейін;

2) орташа 500-1000 рад;

3) ауыр түрі 1000-3000 рад;

4) өте ауыр түрі 3000 радтан жоғары.

1-кезең дозаға байланысты бірнеше сағаттан немесе 2-3 күннен кейін басталады. Терінің зақымдалуы жүні аз жерден басталып, күйген жер ауырып, қышиды.

2-кезең дозаға байланысты бірнеше сағаттан 2 аптаға дейін созылады. Негізгі көрсеткіші β-бөлшегі шөккен жер терлегіш келеді, қатты қышиды.

3-кезең терінің ашық қабынуынан басталады. Жеңіл түріңде тері аздап тотығады, сыртқы қабаты қабыршықтанады, біртіндеп жүн түсе бастайды. Зақымдану орта дәрежеде болғанда үшінші кезең терінің ісінуінен басталып, сулы көпіршіктер пайда болады. Бұлармен қатар клиникалық көрсеткіштер өрби түседі. Дененің қызуы жоғарылап, лимфа тораптарының бөліктері ұлғайып, жануардың тәбеті нашарлап, қанда лейкоциттің нейрофильдік түйіршіктері, моноциттер, эозин, тромбоциттердің өсіп жетілмеген түрлері көбейіп, эритроциттің шөгу жылдамдығыжоғарылайды. Қан сарысуындағы белоктар саны, липидтер азайып, калий мен судың мөлшері көбейіп, ісінген жер іріңдеп, орталық жүйке жүйесінің импульсациясы күшейіп, жалпы дененің улануы басталады.

4-кезең қайтадаи қалыптасу. Егер зақымдану дәрежесі жеңіл болса, малдар тез жазылады /1-2 ай/. Орташа түрінде қайтадан қалыптасу 3-4 айға созылады, бірақ зақымданған жердегі тері өліп, орнына қотыр жара пайда болады да, қасынған кезде беті түсіп, асты қан аралас іріңге ауысады. Ал зақымдану дәрежесі жоғары болғанда, күйген жердегі жара баяу жазылып, бірнеше айдан бірнеше жылға созылады.

Көбінесе қатерлі ісік ауруына ауысады. Бұл жағдайда жануарды ұстау, күту, тиімсіз болғандықтан қоңы жоғары малдарды етке тапсырған жөн.

Ауруды анықтау үшін мына мәліметтерге сүйену қажет:

1) мал жайылатын жердегі радиоактивті заттармен ластанған территория, радиацияның мөлшері, активтігі;

2) тері қабатының ластанған дәрежесі, клиникалық көріністері. Жоғарыда айтылғандай сәуле әсерімен терінің зақымдануы, күюінің даму кезеңдері болады, әр кезеңіндегі көрсеткіштер әртүрлі.

кәдімгі жылудан күйгеннің өз ерекшеліктері бар ол:

1) терінің күю жауабы;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.