Малазықтық дақылдардың агробиологиялық ерекшеліктері

Кіріспе
Негізгі бөлім
2.1 Негізгі мал азықтық өсімдіктерге сипаттама
2.2 Малазықтық дақылдарды жіктеу
2.3 Малазықтық дақылдардың күтімі
2.4 Малазықтық дақыл тұқымдастары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Қазақстан жер көлемі бойынша әлемде тоғызыншы орын алады. Қазақстанның жеріне таулы, орманды, далалы, шөлді және шөлейтті аймақтар кіреді. Жалпы жер көлемінің 224.5 млн. Га мөлшері ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру үшін пайдаланылады, оның 188,7 млн.га шабындық пен жайылымға жатады. Жыл кезеңіне бөлгенде көктем-күздік табиғи жайылымдарға 36,9%, жаздық 21,4%, қыстық 15% және жыл бойы пайдаланылатын жайылымдар 29,36%. Бұрын жыл бойы қой, жылқы шаруашылықтарын жайылымда кезекпен бағып, оны экономикалық тұрғыда тиімді пайдалану мал саны көбейтіп, оның өнімін ұлғайтатын. Осы жұмысты қолға ала отырып және жайылымды тиімді пайдалану, қазіргі заман талабы. Ал оның негізгі мақсаты малды толыққұнды азықтандыру.
Соңғы жылдары мемлекет тарапынан ауыл шаруашылығының нарықтық қатынасқа көшуіне байланысты өндірістік кәсіпорындардың түрлері көбейді. Оның ішінде жеке ірі, орташа және ұсақ шаруашылықтар. Бұл шаруашылықтарда өнім өндіріп, гның тиімділігін арттырудың негізгі мақсаты азық қорын ғылыми негізде пйдалану. Өйткені мал өнімдерінің өзіндік құнының негізгі бөлігін 60-73% азық құны құрайды.
Қазіргі кезде, белгілі бір аймақтың табиғаты мен ауа райы жағдайларына бейімделген технология негіздерін, мейлінше мол өнім беретін азықтыө дақылдарын пайдалану үшін, оларды қарқынды агротехникалық тәсілдерді қолдана отырып өсіруге көңіл бөлінуі керек. Қысқа уақытқа, негізгі азықтың жұғымдылық қасиеттерін барынша сақтап қалу мақсатында алдыңғы қатарлы әдістерді қолданып мал мен құсты азықтандырудың ұтымды жұйесін жасау және ұйымдастыру ауыл шаруашылығы мамандарының алдында тұрған негізігі мәселелер.
Мал азығын өндіру ауыл шаруашылығының және ғылымның саласы ретінде егістік жерлерде азықтық дақылдарды өсірумен, екпе және табиғи жайылымдар мен шабындықтар жасап пайдаланумен айналысады. Бұл саланың алға қойған мақсаттары – мал азығы өндірісін республикада барынша интенсивтендіру.

1 «Мал азығын өндіру» Қ.Әубәкәров, Т. Атақұлов, А. Ахметов, Алматы 2011ж
2 «Мал азықтандыру мөлшері мен рациондары» Махатов Б.М., Қожалы Б.Қ., Оңғарбаев Т.А., Байбатшанов М.К. Алматы 2012ж
3 Н. Можаев, Н.Серікпаев, Ғ. Стыбаев «Мал азығын өндіру практикумы»
4 Курманбаев С.К «Агроландшафтная система земледелия» , Семей 2015

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ
УНИВЕРСИТЕТІ

БӨЖ

Тақырыбы: Малазықтық дақылдардың агробиологиялық ерекшеліктері

Орындаған: Кенембай Б.
Топ: АГ - 213
Тексерген:Сагандыков С.Н.

Семей - 2015

Жопар:
Кіріспе
Негізгі бөлім
2.1 Негізгі мал азықтық өсімдіктерге сипаттама
2.2 Малазықтық дақылдарды жіктеу
2.3 Малазықтық дақылдардың күтімі
2.4 Малазықтық дақыл тұқымдастары
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

КІРІСПЕ
Қазақстан жер көлемі бойынша әлемде тоғызыншы орын алады. Қазақстанның жеріне таулы, орманды, далалы, шөлді және шөлейтті аймақтар кіреді. Жалпы жер көлемінің 224.5 млн. Га мөлшері ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру үшін пайдаланылады, оның 188,7 млн.га шабындық пен жайылымға жатады. Жыл кезеңіне бөлгенде көктем-күздік табиғи жайылымдарға 36,9%, жаздық 21,4%, қыстық 15% және жыл бойы пайдаланылатын жайылымдар 29,36%. Бұрын жыл бойы қой, жылқы шаруашылықтарын жайылымда кезекпен бағып, оны экономикалық тұрғыда тиімді пайдалану мал саны көбейтіп, оның өнімін ұлғайтатын. Осы жұмысты қолға ала отырып және жайылымды тиімді пайдалану, қазіргі заман талабы. Ал оның негізгі мақсаты малды толыққұнды азықтандыру.
Соңғы жылдары мемлекет тарапынан ауыл шаруашылығының нарықтық қатынасқа көшуіне байланысты өндірістік кәсіпорындардың түрлері көбейді. Оның ішінде жеке ірі, орташа және ұсақ шаруашылықтар. Бұл шаруашылықтарда өнім өндіріп, гның тиімділігін арттырудың негізгі мақсаты азық қорын ғылыми негізде пйдалану. Өйткені мал өнімдерінің өзіндік құнының негізгі бөлігін 60-73% азық құны құрайды.
Қазіргі кезде, белгілі бір аймақтың табиғаты мен ауа райы жағдайларына бейімделген технология негіздерін, мейлінше мол өнім беретін азықтыө дақылдарын пайдалану үшін, оларды қарқынды агротехникалық тәсілдерді қолдана отырып өсіруге көңіл бөлінуі керек. Қысқа уақытқа, негізгі азықтың жұғымдылық қасиеттерін барынша сақтап қалу мақсатында алдыңғы қатарлы әдістерді қолданып мал мен құсты азықтандырудың ұтымды жұйесін жасау және ұйымдастыру ауыл шаруашылығы мамандарының алдында тұрған негізігі мәселелер.
Мал азығын өндіру ауыл шаруашылығының және ғылымның саласы ретінде егістік жерлерде азықтық дақылдарды өсірумен, екпе және табиғи жайылымдар мен шабындықтар жасап пайдаланумен айналысады. Бұл саланың алға қойған мақсаттары - мал азығы өндірісін республикада барынша интенсивтендіру.

2.1 Негізгі мал азықтық өсімдіктерге сипаттама
Табиғи шабындықтар мен жайылымдарда әртүрлі ботаникалық тұқымдастарға жататын өсімдіктер өседі. Олардың шаруашылық және басқа да маңыздары бойыншы 4 топқа бөлу жүйесі қабылданған: астық (қоңырбас) - астық тұқымдастары; бұрщақ - бұршақтұқымдастары; Қияқ шөптер - қияқ тұқымдастары немесе өлеңшөп тұқымдастары; аралас шөптер - басқа шөп тұқымдастарын біріктіретін топ.
Осындай топтарға кіретін өсімдіктердің мал азықтық бағалылығы әртүрлә болып келеді. Өндірістік практикада барлық бқршақ тұқымдастары бағалы мал азығына жатады, астық тұқымдас шөптерінің бағалылығы одан төмендеу, ал қияқ шөптер мен аралас шөптердің мал азықтық маңызы орташа немесе төмен. Бірақ соңғы кездегі зерттеу жұмыстарының нәтижелері бойынша қияқ және аралас шөптердің арасынан мал азықтық сапасы астық және бұршақтұқымдастардан да жоғары болатын түрлері анықталды. Кейбір топтардың ішінде мал азықтық бағалалығы әртүрлі өсімдік түрлері бар олардың кейбіреулері зиянды және улы болып келеді.
Қазақстанда табиғи мал азықтық жерлер жалпы жер көлемінің 70% алып жатыр. Негізінен осы жерлер мал жал жайылымына (95%) және азғантай бөлігі (5-7%) шабындыққа пайдаланылады. Қазіргі уақытта табиғи жерлерден мал шаруашылығына керекті жылдық мал азығы қорының 50% ғана алынады. Оның басты себептері табиғи жайылымдар мен шабындықтарды тиімді пайдалану және жақсарту жүйелерінің осы кезге дейін өндіріске кеңінен тарамауында. Республика аймақтарында орналасқан миллиондаған гектар өнімі төмен табиғи жерлерді жақсарту және тиімді пайдалану шараларын енгізу арқылы өнімдерін бірнеше көтеруге болатынын ғалымдардың соңғы зерттеулері көрсетті. Табиғи шалғындықтарды жеңіл-желпі жақсартқанның өзінде өнімін 2-3 есе көтеруге, ал түбегейлі жақсартқанда - 3-5 есеге және одан да жоғары көтеруге болатыны белгілі болды. Сонымен қатар жақсарту және тиімді пайдалану шаралары жүргізілген жерлерден сапалы мал азығын алуға болатыны белгілі болды.
Мал шаруашылығына қыс мезгілінде керекті мал азығын дайындайтын шалғындықтар шабындықтар деп, жазғы мал жайылымына пайдаланылатын жерлерді - жайылымдар деп атайды. Мал азығын өндіру ауыл шаруашылығы экономикасының ірі де күрделі салаларының бірі болып табылады

2.2 Малазықтық дақылдарды жіктеу
Мал шаруащылығының өркендеп өсуі малды толыққұнды азықтындыру мен құнарлы азықпен қамтамасыз ету және азық қорының жеткілікті болуын қажет етеді. Қазіргі қолданылып жүрген азықтардың құрамы, құнарлылығы, технологиялық қасиеттері өте айырықша. Осы жағдайды ескере отырып, шаруашылықтардағы азықтарды топтастыру, ал олардың ұқсас көрсеткіштерін азық дайындаған кездегі қолданған технологияға байланысты, құрамына, қоректілігіне, малдың ағзасына тигізетін әсеріне нгазар аудару керек.
Азықтар қоректілігіне, құнарлығына және басқа қасиеттеріне қарай келесі топтарға бөлінеді: ірі, шырынды және жем азықтары деп.
Ірі азықтарға организмге сіңуі біршама қиын, құрамында пішен, сабан, топан, бұтақты, жапырақты, табиғи және ірі жасанды кептірілген ( жүгері сабаны, мақта қабығы және паясы, күнбағыс себеті) азықтар жатады. Табиғи ауамен және жасанды кптірілген өсімдіктер ірі азыққа жатады. Олар: табиғи, екпе шөптің пішені, пішеннен даындалған ұн, ұнтақ, пішендеме, сабан, топан, кептірілген жапырақ, сабақтар. Ірі азықтың негізгі көрсеткіші: құрамында шикі жасұнықтың мөлшері өте мол. Мысалы: пішенде -18-32%, сабанда 42%, дейін, топанда -25-35% , пішен ұнында -15-28% , пішендемеде-13-18%.
Құрамындағы шикі жасұнықтың мөлшері азықтың құнарлығына әсер етеді. Пішендердің 1 кг-да 5,2-8,0 МДж алмасу қуаты, 30-40г қорытылатын протеин, пішендемеде - 3,5-5,0; 45-115, сабанда -3,7-6,9; 5-35, пішен ұнында -7,3-8,6; 80-150 г. Ірі азық көмірсуларға, протеинге,дәрмедәрілерге және минералдық заттарға бай, сондықтанда ірі азықтар ауыл шаруашылық маладры үшін маңызды азық болып есептелінеді. Күйіс қайтаратын малға ірі азық ас қорытатын жолдарды толықтырып, малдың тойуына, сонымен қоса ас қорытуына әсер етеді.
Шырынды азықтар құрамында көп мөлшерде су болады. Оларға көк шөп, балауса шөп, сүрлем, тамыр-түйнекті жемістер( қант және мал азықты қызылша, сәбіз), тамыр жемістерінің пәлегі, тамыртүйнектілер - картоп, топинамбур жатады. Ірі және сүрлем сияқты көлемді азықтарға пішендеме де жатады. Бұларды сүтейтүші азықтар деп те атайды.
Жемазықтар қуатты, маңызды, малға жұғымды келеді. Жемге: сұлы, қара бидай, арпа, тары, жүгері, қытай бұршақ т.б. дәндер жатады. Өндірістік өнімдер, өндірістік өнеркәсіптерден қалған қалдықтар, жануар тектес азықтар, жасанды және түрлі химиялық, микробиологиялық минералдық, дәрмедәрісілі қоспалар, құрама жемдер жатқызылады.
Көк азық: бқл топқа табиғи және қолдан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.