СУБД Access-те деректер базасын құру және оны өңдеу



Деректер базасы дегеніміз - деректерді сақтау үшін арнайы жасалған жүйе.
Деректер Базасын Басқару Жүйесі(ДББЖ) - бұл жаңадан деректер базасының кұрылымын дайындауға, оны түзетуге арналған программалық құралдар кешені.

MS Access-тің объектілері:
Кесте - бұл кез келген деректер базасының негізгі объектісі. Бұл жерде деректер базасының барлық мәліметтері сақталады. Кесте деректер базасының құрылымын да сақтайды(өріс және оның типі мен қасиеттері).
Сұраныс - бұл қолданушыға кестенің кез келген жерінен керекті мәліметті керекті түрде шығару.
Пішін - бұл арнайы құралдарды пайдаланып деректерді енгізуге және шығаруға арналған объект.
Отчет - берілген мәліметті басып шығаруға арналған объект.
Беттер - деректер базасының арнайы жасалған объектісі. Ол Web-беттерінде орналастыру үшін HTML кодында жасалады және де бұл қолданушы мен серверегі деректер базасы арасындағы байланыс.
Макрос және модуль - ДББЖ-гі қайталанып отыратын амалдарды автоматтандыру үшін және Vіsual Basіc тілінде программалау арқылы жаңа функцияларды енгізу категорияларының объектілері. Бұл объектілер кеңейтілген (.mbd) файлында сақталады.
Access - те деректер базасын құру үшін, ең алдымен жұмыс жоспарын құрамыз. Бұл жоспарда кесте қандай мәліметтерден құрылуы, қандай мәліметтерді автоматты түрде, кестенің қай жеріне орналастырылуы, кестелердің арасындағы байланыстарды қалай ұйымдастыру қажет екендігін қарастырамыз.
Лабораториялық жұмыста оқу жылының берілген бір семестірінің мәліметтері сақталған деректер базасы берілген. Ол үшін төмендегі мәліметтерді енгіземіз:
 Студенттер тобының тізімдері
 Оқытылатын сабақтар тізімі
 Оқу процессін қамтитын кафедралар құрамы
 Әр топтағы лекциялар мен практикалық сабақтар туралы мәліметтер
 Өткізілген әр сабақ бойынша студенттердің емтихан не сынақты тапсырғандығының қорытындылары.
Деректер базасын құру:
Деректер базасын құрамас бұрын, ең алдымен бос деректер базасының файылын құрып аламыз.
Mіcrosoft Access-ті іске қосқаннан кейін, деректер базасын құру туралы сұхбат терезе пайда болады. Ол терезеде, біз жаңадан деректер базасын құра аламыз немесе сақталған деректер базасын ашып, жұмыс істей аламыз.

Зертханалық жұмыстың мақсаты: Mіcrosoft Access-те деректер базасын құру
және жұмыс жасаудың басты принциптерін оқып-үйрену.

Жалпы мағлұматтар

Деректер базасы дегеніміз - деректерді сақтау үшін арнайы жасалған
жүйе.
Деректер Базасын Басқару Жүйесі(ДББЖ) - бұл жаңадан деректер базасының
кұрылымын дайындауға, оны түзетуге арналған программалық құралдар кешені.

MS Access-тің объектілері:
Кесте - бұл кез келген деректер базасының негізгі объектісі. Бұл жерде
деректер базасының барлық мәліметтері сақталады. Кесте деректер базасының
құрылымын да сақтайды(өріс және оның типі мен қасиеттері).
Сұраныс - бұл қолданушыға кестенің кез келген жерінен керекті
мәліметті керекті түрде шығару.
Пішін - бұл арнайы құралдарды пайдаланып деректерді енгізуге және
шығаруға арналған объект.
Отчет - берілген мәліметті басып шығаруға арналған объект.
Беттер - деректер базасының арнайы жасалған объектісі. Ол Web-
беттерінде орналастыру үшін HTML кодында жасалады және де бұл қолданушы мен
серверегі деректер базасы арасындағы байланыс.
Макрос және модуль - ДББЖ-гі қайталанып отыратын амалдарды
автоматтандыру үшін және Vіsual Basіc тілінде программалау арқылы жаңа
функцияларды енгізу категорияларының объектілері. Бұл объектілер
кеңейтілген (.mbd) файлында сақталады.
Access - те деректер базасын құру үшін, ең алдымен жұмыс жоспарын
құрамыз. Бұл жоспарда кесте қандай мәліметтерден құрылуы, қандай
мәліметтерді автоматты түрде, кестенің қай жеріне орналастырылуы,
кестелердің арасындағы байланыстарды қалай ұйымдастыру қажет екендігін
қарастырамыз.
Лабораториялық жұмыста оқу жылының берілген бір семестірінің
мәліметтері сақталған деректер базасы берілген. Ол үшін төмендегі
мәліметтерді енгіземіз:
✓ Студенттер тобының тізімдері
✓ Оқытылатын сабақтар тізімі
✓ Оқу процессін қамтитын кафедралар құрамы
✓ Әр топтағы лекциялар мен практикалық сабақтар туралы мәліметтер
✓ Өткізілген әр сабақ бойынша студенттердің емтихан не сынақты
тапсырғандығының қорытындылары.

Деректер базасын құру:

Деректер базасын құрамас бұрын, ең алдымен бос деректер базасының
файылын құрып аламыз.
Mіcrosoft Access-ті іске қосқаннан кейін, деректер базасын құру туралы
сұхбат терезе пайда болады. Ол терезеде, біз жаңадан деректер базасын құра
аламыз немесе сақталған деректер базасын ашып, жұмыс істей аламыз.

Жаңадан деректер базасын құру алгоритімі
1. Сұхбат терезесінен Новая база данных түймесін басамыз.
2. Егер ондай бұйрық жоқ болса, Файл-Создать бұйрығын орындаймыз.
Access-те Создание терезесі пайда болады.
3. Общие-база данных бұйрығын таңдаймыз.
4. Файл новой базы данных терезесінде файылды орналастыратын Папка
бұйрығын таңдаймыз.
5. Имя файла деген өріске жаңа деректер базасын ДЕКАНАТ атымен
енгіземіз.

Деректер базасының кестелерін құру

1-кезең: Кесте құрылымын дайындау
Access-те кестені құрудың бірнеше мүмкіндіктері бар:
❖ Кесте режимі - берілген кестені Кесте режимінде құру;
❖ Конструктор - кестелерді Конструктор көмегі арқылы құру;
❖ Кестелер шебері - кестені Кестелер шебері арқылы орындау;
❖ Кестелерді импорттау - басқа деректер базасынан мәліметтерді
көшіру немесе импорттау арқылы орындау.
❖ Кестелермен байланыс - сыртқы файлдың немесе кестенің басқа
деректер базасымен қосылу әрекеттері.
Жоғарыдағы аталған кесте құрылымдарының ең тиімдісі ол Конструктор
таблиц режимі. Бұл режим қолданушыға кесте параметрлерін өзгертуге
мүмкіндік береді.

1-жаттығу
Кестелер констукторын пайдаланып Группа атты кесте құрамыз.
1. ДЕКАНАТ атты деректер базасының терезесінен Таблицы-Создать
объектісін таңдаймыз.
2. Новая таблица атты терезеде Конструктор жолын таңдаймыз.
Конструктор таблиц терезесінде өріс атауларын, олардың құрылымын
кесте бойынша өзгерттік.
2-ші кезең: Мәліметтерді енгізу
Мәліметтерді енгізу біріншіден кестені ашудан басталады.Ол үшін
саймандар тақтасындағы Режим таблицы пернесін пайдалану немесе керекті
кестені белгілеп алып, Открыть пернесін басу арқылы ашып аламыз. Ал енді
біз өрістерге байланысты кесте мәліметтерін енгіземіз.
ГРУППА атты кестенің мәліметтері

1. Кестелер констукторын пайдаланып Изучение атты кесте құрамыз.

2. Кестелер констукторын пайдаланып Кафедра атты кесте құрамыз.

3. Кестелер констукторын пайдаланып Предмет атты кесте құрамыз.

2-жаттығу

МЕМО типтес мәліметтерді кестеде орналастыру

Предмет кестесінде ПРОГР атты өріс қарастылылған. Бұл өрісте өте ұзын
текст орналасады. Бұндай өрістертер үшін Поле МЕМО типтес мәліметтерді
таңдаймыз.
Предмет кестесін ашыңыз. ПРОГР атты өріске жаңа мәліметтерді енгіземіз.
Ол үшін Shіft+F2 пернелерін басамыз.

4. Кестелер констукторын пайдаланып Преподаватель атты кесте құрамыз.

5. Кестелер констукторын пайдаланып Студент атты кесте құрамыз.

6. Кестелер констукторын пайдаланып Успеваемость атты кесте құрамыз.

3-жаттығу
УСПЕВАЕМОСТЬ кестесінен студенттер фамилиясын көру үшін, оған СТУДЕНТ
кестесінің жазуларын бағынышты жасаймыз.

4-жаттығу

Пішіндерді дайындау

Ақпаратты деректер базасына енгізудің екі жолы бар: кестеге және
пішінге.
Егер енгізіліп отырған мәліметтер жиі ауысатын болса, онда оны пішінге
енгізу қажет. Өйткені бұл жерде ғана арнайы жазуларға көбірек көңіл
бөлінеді.
Кез келген Пішін деректер базасының кестелерінде немесе сұраныстарда
құрастырылады. Өріс атаулары кестеден алынады, ал өрістерді өз қалауынша
орналастыруға болады. Бір кесте негізінде қолданушы бірнеше пішінді
құрастыра алады. Пішінді 3 түрлі әдіспен құрастыруға болады:
✓ Пішіндер конструкторы көмегімен
✓ Пішіндер шеберімен
✓ Автопішінді қолдану
Әр бір пішінді экранда 3 режимде көрсетуге болады:
✓ Конструктор режимінде
✓ Пішіндер режимінде
✓ Кестелер режимінде
Режимдер арасында ауыстыру Вид көмегімен іске асырылады.

5-жаттығу
1. ДЕКАНАТ деректер базасынан бір объектіні таңдап
алып, Создать пернесін басамыз.
2. ПРЕДМЕТ кестесін таңдаңыз, Автоформа: в столбец
режимін іске қосамыз.

3. Сақтау кезінде міндетті түрде атын сұрайды. Оны
ПРЕДМЕТ деп те қалдырсақ болады.

Пішіндерді құрастыру

Деректер базасында пішіндер құрастыру үшін Конструктор форм қолданады.
Пішін бұл жерде 3 аймақты болады:
✓ Мәліметтер аймағы
✓ Пішін тақырыбы
✓ Пішін ескертулері, бұлар Вид-Заголовок-Примечание формы бұйрығы
бойынша құрылады.

6-жаттығу
Конструктор режимінде пішіндерді түзету
1. ПРЕДМЕТ пішінін ашамыз.
2. Конструктор режиміне көшемііз.
3. Тақырып жолын үлкейтеміз.
4. Надпись атты графикалық элементті құрыңыз. Ол
үшін элементтер тақтасынан Надпись батырмасын
Заголовок форм аймағына сүйреп апарамыз, егер бұл
батырма экранда жоқ болса, онда оны Вид меню
арқылы қосамыз.
5. КУРС программасы атты тақырыпты рамкаға
енгіземіз.
6. Белгіленген элементте сұхбат терезесін ашамыз.

7. Элементтің құрылуын Enter пернесі басу арқылы
белгілейміз.
8. Тақырып жолына Т.Рысқұлов атындағы Қазақ
Экономикалық Университет жазуын енгіземіз.
9. ПРЕДМЕТ-ПРОГРАММА атымен пішінді сақтау үшін Файл-
Сохранить бұйрығын орындаймыз.
10. Пішіндер режиміне өтіп, жаңа жазуды енгіземіз. Қосылған жазуды
ПРЕДМЕТ кестесінен тексеруге болады.

7-жаттығу
1. ДЕКАНАТ деректер базасында Формы-Создать бұйрығын
орындаймыз.
2. Одан кейін Мастер форм-ды таңдап, ГРУППА кестесін таңдаймыз.
3. ГРУППА кестесі үшін Доступные поля өрісін таңдаймыз- ол
барлық өрістер.
4. Таблицы-Запросы деген тізімнен СТУДЕНТ кестесін және осы
кестенің Доступные поля тізімінен, осы кесте ішіндегі барлық
өрістерді таңдаймыз. Бұл кесте бағынышты пішіндердің
негізі болады.
5. Создание форм құру терезесінде пішінді құру макеті шығады
және сіз оны басты кестеге қарап, дұрыс пішінін анықтаймыз
(ГРУППА).
6. Ары қарай Подчиненные формы-ды таңдаймыз.
7. Сыртқы түрі-ленточный.
8. Стилі- обычный.
9. Пішіндерді құрудың соңғы терезесіндегі негізгі пішінге
СПИСОК ГРУППЫ деген атау береміз, ал бағынышты пішінге
СПИСОК СТУДЕНТОВ деген атауды енгіземіз. Нәтижені қарап шығу
үшін Открытие формы терезесіне барып, Готово пернесін
басамыз.
10. Осы пішінді түзету үшін Конструктор режиміне барамыз. Бұны
Создание форм терезесінің соңғы кезеңінде, Изменить макет
форм деген жерде өзгертуге болады.
11. Тақырып жолына СПИСОК СТУДЕНТОВ ГРУППЫ N деген толық атауды
енгіземіз. Ол үшін Надпись деген нүктені пайдаланамыз. (Егер
өрістердің тізімімен терезе жоқ болса, онда оны Вид-Список
полей) деген жерден алуға болады.Пайда болған тақырыпты өз
қалауымыз бойынша форматтаймыз.
12. Суретті енгізу үшін, элементтер тақтасында КНОПКА пернесін
басамыз.Одан кейін пернелерді басу шеберін іске қосамыз.
13. Пернелер шеберінде (мастер кнопок) керекті әрекетті
таңдаймыз. Категории деген жерде Переходы по записям, ал
Действия аймағында Предыдущая запись іс-әрекеттерін
орындаймыз.
14. ГРУППА және СТУДЕНТ кестелеріне жаңадан мәліметтерді енгізу
үшін, СПИСОК ГРУППЫ деген режимде оны ашамыз.Бұл екі бірдей
кестемен жұмыс істеу мүмкіндігін береді.
15. Келесі жазуларға өту үшін Следущая нүктесін пайдалануға
болады.
16. Жаңадан 106 деген топты және орташа баллдары 4 болатын,
фамилиялары шарттарды қанағаттандыратын 2 студенттің тізімін
енгіземіз.
17. Закрыть форму арқылы пішінді жабамыз.
18. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Microsoft Access жүйесінің мәліметтер базасын жобалау
Электрондық оқытушы құралдар
«Кітаптар магазині» мәлеметтер қорын құру
Жоғарғы оқу орындарының деректер базасын құру
Деректер базасына информациялық талдау
Access - деректер базасы
Деректер қорын үйлестіру
«Есік-терезе» құрылыс дүкені деректер қорын құру
Деректер базасының архитектурасы
Microsoft Access деректер қорын басқару жүйесі мен Delphi программалау ортасының бағдарламаның құру
Пәндер