ҚР жекешелендіру мәні, кезеңдері және оны жүргізу әдістері жайлы мәлімет жайлы

I.Кіріспе бөлім.
II.Негізгі бөлім.
2.1. Жалпы «жекешелендіру» ұғымы туралы түсінік.
2.2.Жекешелендірудің мәні.
2.3.Жекешелендірудің түрлері мен әдістері.
2.4. ҚР жекешелендіру кезеңдері.
III. Қорытынды бөлім.
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Жекешелендіру — меншік қатынастарын реформалау арқылы мемлекеттік меншікті меншіктің басқа нысандарына айналдыру процесі. Жекешелендіру дегеніміз – азаматтардың және заңды тұлғалардың мемлекеттік меншік объектілерін немесе мемлекеттік акционерлі қоғамдардың акцияларын сатып алу. Жекешелендірудің басты мақсаты – жекшелендірілген кәсіпорындарда экономикалық өсуі арқасында ұлттық экономиканың тиімділігін арттыру. Сонымен қатар, мемлекетік бюджет тапшылығын азайту. Ол бұрынғы социалисттік жүйеден нарықтық экономикаға көшудің өзекті шарты болып табылады, шаруашылық субъектілерінің іс белсенділігін күрт арттыру үшін, экономикалық бәсекелестікті жандандыру үшін жүргізіледі.
Негізгі бөлім
Мемлекеттік өндіріс орындарын жекешелендіру — күрделі мәселе, ол әсіресе халықтың менталитетіне тура байланысты болғандықтан қысқа мерзімде өткізу қиын. Әсіресе, жерді, оның қазба байлықтарын жекешелендіру ұзақ уақытты талап етеді. Сол сияқты кейбір стратегиялық маңызды салаларда (қару-жарақ, ядролық заттар, тағы басқа өндірістер), не болмаса нарыққа көшіруге әлі толық негіз болмаған жағдайларда (іргелі ғылым, кейбір білім,мәдениет, өнер, тағы басқа орталықтар) жекешелендіру жүргізілмейді, олар мемлекет меншігінде қала береді. Қазақстан Республикасында мемлекет меншігінен алу және жекешелендіру процесі шаруашылық серіктестіктер және акционерлік қоғамдар жөнінде заңдар жүйесімен, нормативтік актілер арқылы және мемлекеттік бағдарламалар негізінде жүргізілді.
Меншік, заң жағынан алып қарағанда, мүліктік қатынастарға жатады. Құқық нормалар мен актілерде материалдық байлық әр түрлі субъектілер арасында қалай иемделінетіні және бөлінетіні анықталады. Экономикалық теорияда жеке меншік құқықтың мынадай түрлерінде даму алады. (Оноре тізімі бойынша):
1. Иемдену құқығы, яғни игіліктерге міндеттелінген денелік (күш қуаттылық) бақылау құқығы.
2. Пайдалану құқығы, яғни игіліктің пайдалы қасиетін өзі үшін қолдану құқығы.
3. Басқару құқығы, яғни игіліктерді қолдануды кім және қалай қамтамасыз етуді шешу құқығы.
4. Табысқа деген құқық, яғни игіліктерді пайдалану нәтижесіне ие болу құқығы.

1. Ө. Қ.Шеденов «Экономика ілімдерінің тарихы»
2. Т. Омаров «Экономика ілімдерінің тарихы»
3. С. Әкімбеков «Экономикалық теория»
4. Ә.Әубәкіров «Экономикалық теория негіздері»
5. Ө.Қ.Шеденов «Жалпы экономикалық теория»
6. Хабаршы КазҰУ Әл – Фараби атындағы 2(36) 2007-04-15
7. История экономических учений Я.С.Ядгиров 1999г
8. Вопросы экономики 2 2006
9. Сақтағанұлы Т. «»Экономика ілімдерінің тарихы

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министірлігі Семей қаласы Шәкәрім атындағы мемілекеттік университеті

СӨЖ
Тақырыбы: ҚР жекешелендіру мәні, кезеңдері және оны жүргізу әдістері

Тобы:АГ-413
Орындаған:Болат Таңат
Тексерген: Қуантқан Биболат

Семей 2015ж

Жоспар:
I.Кіріспе бөлім.
II.Негізгі бөлім.
2.1. Жалпы жекешелендіру ұғымы туралы түсінік.
2.2.Жекешелендірудің мәні.
2.3.Жекешелендірудің түрлері мен әдістері.
2.4. ҚР жекешелендіру кезеңдері.
III. Қорытынды бөлім.
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе
Жекешелендіру -- меншік қатынастарын реформалау арқылы мемлекеттік меншікті меншіктің басқа нысандарына айналдыру процесі. Жекешелендіру дегеніміз - азаматтардың және заңды тұлғалардың мемлекеттік меншік объектілерін немесе мемлекеттік акционерлі қоғамдардың акцияларын сатып алу. Жекешелендірудің басты мақсаты - жекшелендірілген кәсіпорындарда экономикалық өсуі арқасында ұлттық экономиканың тиімділігін арттыру. Сонымен қатар, мемлекетік бюджет тапшылығын азайту. Ол бұрынғы социалисттік жүйеден нарықтық экономикаға көшудің өзекті шарты болып табылады, шаруашылық субъектілерінің іс белсенділігін күрт арттыру үшін, экономикалық бәсекелестікті жандандыру үшін жүргізіледі.
Негізгі бөлім
Мемлекеттік өндіріс орындарын жекешелендіру -- күрделі мәселе, ол әсіресе халықтың менталитетіне тура байланысты болғандықтан қысқа мерзімде өткізу қиын. Әсіресе, жерді, оның қазба байлықтарын жекешелендіру ұзақ уақытты талап етеді. Сол сияқты кейбір стратегиялық маңызды салаларда (қару-жарақ, ядролық заттар, тағы басқа өндірістер), не болмаса нарыққа көшіруге әлі толық негіз болмаған жағдайларда (іргелі ғылым, кейбір білім,мәдениет, өнер, тағы басқа орталықтар) жекешелендіру жүргізілмейді, олар мемлекет меншігінде қала береді. Қазақстан Республикасында мемлекет меншігінен алу және жекешелендіру процесі шаруашылық серіктестіктер және акционерлік қоғамдар жөнінде заңдар жүйесімен, нормативтік актілер арқылы және мемлекеттік бағдарламалар негізінде жүргізілді.
Меншік, заң жағынан алып қарағанда, мүліктік қатынастарға жатады. Құқық нормалар мен актілерде материалдық байлық әр түрлі субъектілер арасында қалай иемделінетіні және бөлінетіні анықталады. Экономикалық теорияда жеке меншік құқықтың мынадай түрлерінде даму алады. (Оноре тізімі бойынша):
Иемдену құқығы, яғни игіліктерге міндеттелінген денелік (күш қуаттылық) бақылау құқығы.
Пайдалану құқығы, яғни игіліктің пайдалы қасиетін өзі үшін қолдану құқығы.
Басқару құқығы, яғни игіліктерді қолдануды кім және қалай қамтамасыз етуді шешу құқығы.
Табысқа деген құқық, яғни игіліктерді пайдалану нәтижесіне ие болу құқығы.
Егемендік құқығы, яғни игіліктерді жатсындыру, өзгерту, тұтыну немесе жойып жіберу құқығы.
Қауіпсіздік құқығы, яғни игіліктерді сыртқы ортаның зияндылығынан қорғау құқығы.
Игіліктерді мұрагерлікке беру құқығы
Игіліктерді иеленудегі мерзімсіздік құқығы.
Сыртқы ортаға зияны келтіретін әдістерді қолдануға тыйым салау құқығы.
Өндіріп алуға жауапкершілік құқығы, яғни қарыз үшін игіліктерді өндіріп алу құқығы
Қалдық сипатты құқық, яғни бұзылған құқықтарды қалпына кеттіруді қамтамасыз ететін институттардың әрекет ету құқығы.
Жекешелендірудің тәсілдері:
1. Аукционда байқау бойынша сату және сатып алу.

2. Кәсіпорын капита-лының үлесін сату (акцияларды)

3. Жалға берілген кәсіпорынның мүлкін сатып алу.

Қазақстан Республикасында жекешелендіру мен мемлекет иелігінен алу процесі Жекешелендіру және мемлекет иелігінен алудың Ұлттық бағдарламасына сәйкес жүргізіледі. Жекешелендіру үш негізгі бағытта жүргізіледі.
1. Кіші жекешелендіру - еңбеккерлердің саны 200 адамға дейін.
2. Жаппай жекешелендіру - орташа және ірі кәсіпорындар (200-500 адам) және халыққа жекешелендіру купондарының бөлінуіне негізделді.
3.Жеке жобалық жекешелендіру - ірі кәсіпорындар мен мемлекеттің ерекше маңызды кәсіпорындары.
Президентінің Жарлығымен бекітілген, 1993-1995 жж. Мемлекет қарамағынан алу мен жекешелендіру үдерісін өрістетуді төмендегі бағыттар байынша қарастырылды:
1. Ірі және бірегей мүліктік кешендерді жеке жобалар бойынша жекешелендіру.
Оны жузеге асыру келесі әдістермен өтті:
Келісілген жағдайда белгілі бір инвесторға сату;
Аукцион немесе конкурс арқылы өткізу;
Акцияларды ашық сату.
2.Орташа кәсіпорындарды жаппай жекешелендіру.
Олар мына әдістер арқылы жүзеге асты:
Республика тұрғындарына инвестициялық жекешелендіру купондарын беру (ИЖК);.
3. Сауданың, каммуналдық шаруашылықтың, тұрмыстық және Сервистік қызмет көрсету шағын кәсіпорындарын аукцион және конкурс негізінде жүзеге асыратын шағын жекешелендіру.
Жекешелендіру Қазақстанда үш кезеңмен өтті. Бірінші кезеңде (1991 -- 1992) "Кіші жекешелендіру" бағдарламасы бойынша мемлекеттік сауда және қызмет көрсету кәсіпорындары (31 мың нысандардың 50%-і) жаппай сатылды, не болмаса еңбек ұжымдарына берілді. Екінші кезеңде (1993 -- 1996 жылдары) жаппай жекешелендіру орта және үлкен кәсіпорындар бойынша жүргізілді, жеке жобалар бойынша 5 өнеркәсіп орындары ақшаға, ал 1700 зауыттар мен фабрикалар инвестициялық купондарға сатылды, 44 ірі кәсіпорындар сенімді басқаруға тапсырылды, оның ішінде 12-сі шетел инвесторларына берілді. Үшінші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.