Пайданы есептеудің түрлері

1.Кіріспе
2.Пайданы есептеудің мәні, түрлері
3.Пайданы бөлудің принциптері мен қызметтері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Пайда – тауарлар мен көрсетілген қызметтерді сатудан түсен табыстың осы тауарларды өңдіру мен сатуға немесе қызмет көрсетуге жұмсалған шығыннын асып түсуі. Пайда – кәсіпорын мен кәсіпкерлердің шаруашылық қызметі қаржылық нәтижелерінің аса маңызды көрсеткішштерінің бірі. Ол шаруашылық қызметтің өнімін сатудан түскен ақшалай түсім мен өңдіріс факторларының осы қызметке ақшалай жұмсалған шығындарының сомасы. Пайданың алынуын немесе алынбауын екі нәрсе алдын – ала айқындайды; олар: өңіді өңдіру мен өткізуге жұмсалған жалпы шығын және негізгі қызметтен тыс жұмсалған шығын. Әдетте, табыс негізгі қызметтен тыс қызмет түрінен алынған табыс өнімді өткізуден түскен табыстарды, сыйақыны, дивидендті, роялтиді, жалгерлік ақыдан түскен табыстарды, т.б. қамтиды. Негізгі қызметке жатпайтын қызметтен алынған қызметтен алынған табысбарда, мысалы, негізгі құрал – жабдықтарды сатудан алынған табыс, бағалы қағаздарды қайта бағалаудан немесе ұзақ мерзімді активтердің баланстық құнын көбейтуден алынған табыс, т.б. қамтылады. Шығыстар – активтердің немесе олардың құнының азаюы не меншікті капиталды азайтатын, оны меншік иелері арасында бөлісумен байланысты емес міндеттемелердің көбеюі нысанында есепті кезең ішінде экономикалық тиімділіктің азаюы. Шығыстар негізгі қызмет пен негізгі емес қызмет үдерісінде пайда болған шығыстарға бөлінеді.Негізгі қызмет шығыстары өнімнің өнімнің өзіндік құнын қамтиды, ал негізгі қызметке жатпайтые қызмет шығыстарына, мысалы, негізгі құрал – жабдықтарды өткізу нәтижесінде пайда болған шығасы, төтенше жағадайдан келтірілген залалдар, т.б. жатады.

1) «Қаржының жалпы курсы» - авт.: Мельников;
2) Кенжеғозин М.Б «Экономика»,2-том.2006.437бет
3) «Қаржы» - авт.: Ілиясов Қ.Қ, Құлпыбаев Қ.
4) Мәуленова А.Т. «Экономикалық теория» Алматы,2004.