Инновациялы инвестициялық жобалар және оларды бағалауға арналған программалық пакеттер

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 61 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе2

1. ИНВЕСТИЦИЯ ЖӘНЕ ИННОВАЦИЯ СИНТЕЗІ2

1. 1. Инвестиция түсінігі және экономикалық мағынасы2

1. 2. Инвестициялардың жіктелуі2

1. 3. Инновациялардың инвестициялық негізі2

Тарау бойынша қысқаша қорытындылар2

2. ИННОВАЦИЯЛЫ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАЛАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ПРОГРАММАЛЫҚ ПАКЕТТЕР2

2. 1. Инновациялы инвестициялық жобаларды талдау2

Жобаны әзірлеудің және талдаудың алдын-ала кезеңі2

Техникалық талдау2

Қаржылық талдау2

Экономикалық талдау2

Тәуекелді талдау2

2. 2. Инновациялы инвестициялық жобалардың тиімділігін2

бағалауға арналған программалық өнімдер2

COMFAR 2. 12

PROPSPIN программалық пакеті2

«Альт-Инвест» пакеті2

«Инвестор 4. 1» пакеті2

3. ИННОВАЦИЯЛЫ ИНВЕСТИЦИЯЛАРДЫ ТАЛДАУДЫҢ КОМПЬЮТЕРЛІК МОДЕЛІ2

3. 1. Құрастыру ортасы2

3. 2. Талдау деректері2

3. 3. Негізгі жұмыс істеу қағидалары2

Қорытынды2

Қосымшалар2

Қолданылған әдебиет тізімі2

Кіріспе

Зерттеу тақырыбының өзектілігі (актуалдылығы)

Инвестиция және инновация мәселелерін зерттеу экономикалық ғылымның өзекті бағыттарының бірі болып саналады. Бұған себеп - инвестициялар және инновациялар шаруашылық қызметтің ең терең негіздерін сипаттап қана қоймай, жалпы экономикалық өсудің үрдісін анықтайды. Қазіргі қалыптасқан экономикалық жағдайда инвестициялар мен инновациялар халық шаруашылығындағы құрылымдық өзгерістерді, техникалық прогресті, шаруашылық қызметте жоғарғы сапалы көрсеткіштерді қамтамасыз етеді. Сондықтан әлеуметтік - экономикалық реформалау мәселесінде инвестициялық және инновациялық үрдістер ең әсершіл механизмдер болып табылады.

Қазіргі уақытта инвестициялық қызметтің нарықтық нысандары мен тетіктерін теориялық негізде терең зерттеу өзекті (актуалды) бағыт ретінде қарастырылады. Осы себептен инвестициялық шығындардың тиімділік критерийлерін теориялық негіздеу, экономикадағы құрылымдық өзгерістер мен капитал жұмсаудың өзара байланысын сипаттау және түрлі инвестициялық салаларда өзіндік басымдылықтарды анықтау сияқты мәселелер Қазақстан экономикасының шарттарында өте маңызды болып келеді.

Қазақстандық экономикаға кең ауқымда инвестицияларды тарту - ұзақ мерзімді стратегиялық мақсат. Осы мақсаттың негізінде өркениетті, өмір сүру сапасы жоғары, әлеуметтік бағдарлы қоғам құру мәселесі жатыр.

«Қазақстан - 2030» стратегиясының үшінші ұзақ мерзімді басымдығы: шетел инвестицияларының деңгейі жоғары, дамыған нарықтық экономикаға негізделген экономикалық өсу. «Қазақстан - 2030» стратегиясы көздейтін бағытта жұмыс жасау көкейтесті мәселе болып табылады, себебі ол Қазақстанның жалпы өркендеуіне, экономикалық әл-ауқатының артуына, халықаралық қауымдастыққа кірігуіне ықпал етеді.

Жоспарлау әрдайым келешекпен байланыста болады, ал модель болжалды нақтылықты сипаттайды. Демек, мүмкін болатын келешек стратегияларды модель арқылы көрсетіп ұсыну болашақты модельдеу болып табылады.

Қазіргі уақытта қаржы саласындағы модельдеу нақтылықты баламалы сипаттай алатын модельдерді құру жолымен дамып келеді. Ақпараттық технологиялардың және есептеуіш техникасының қарқынды дамуы тиімді қаржы модельдерін құрастыру мүмкіндіктерін кеңейтеді. Компьютерлік модельдеуде қолданылатын динамикалық тәсілдер өте тиімді құралдар болып табылады, олардың арқасында көптеген факторларды есепке ала отырып нақты жобаларды құрастыруға болады. Бұл модельдер кәсіпорынның немесе мекеменің нақты қызметін, түрлі уақыт кезеңдерінде жүзеге асқан жағдайлар ретінде қарастырылатын, ақша ағымдары (түсімдер мен төленімдер) арқылы сипаттайды.

Қазақстан шеңберінде инвестициялар тиімділігін жоспарлау және талдау мәселесі мамандардан ақша ағымдарының қалыптасу үрдісін сыпайы сипаттай алатын модельдердің қолданылуын талап етеді.

Компьютерлік модельдерді пайдаланудың арқасында инвестициялық жобаның тиімділігін анықтаумен қатар оның жүзеге асырылу стратегиясын таңдау мүмкіндігі қамтамасыз етіледі. Нәтижені жедел түрде беретін баламалы стратегияларды да тұрғызу мүмкіндікке асады, осының негізінде жобаны жүзеге асыру сатысында көптеген қателіктерді алдын-алуға болады.

Компьютерлерді қолданған кезде құрастырылатын модельдер көлемді және нақтыланған болып келеді, сондықтан олар кәсіпорынның қызметін айқын сипаттайды. Компьютердің көмегімен жасалынған модель оперативті басқаруда да, страегиялық жоспарды құру үрдісінде де қолданыла алады. Олардың динамикалық негізі көптеген жағдайларды есепке алуда жәрдемдеседі. Мәселен, динамикалық модельдер салыстырмалы анализде кең қолданылады. Экономикадағы компьютерлік модельдеу және жоспарлау - жаңа өзекті бағдар.

Зерттеу пәні

Экономикалық салаларда (құрылыс саласында) қолданылатын талдау, инновациялар және инвестициялар, олардың қазіргі таңдағы Қазақстан экономикасындағы мәні мен маңызы, экономикалық салалардағы болжау үрдістері.

Зерттеудің объектісі

Экономикалық салалардағы инвестицияларды, соның ішінде инновациялы инвестицияларды талдаудың және болжаудың компьютерлік модельдері.

Жұмыстың мақсаты мен мәселелері (есептері)

Мақсат - теориялық және практикалық білімді кеңейту, бекіту, жүйелеу және нақты экономикалық мәселені шешуде программалық модельдеу негізінде қолдану.

Жұмыстың негізгі мәселелері (есептері) :

Зерттеу саласының теориялық негіздерін қарастыру;
Теориялық материалдарды жүйелеу;
Өзекті экономикалық мәселені шешуде тәжірибе алу;
Экономикада компьютерлік модельдеудің қажеттілігін негіздеу;
Жобалауға алынатын объектінің аналогтарын іздестіру және қарастыру;
Олардың салыстырмалы анализін жасау;
Теориялық және практикалық программалау дағдыларын нақты экономикалық есептерді шешуде қолдану;
DELPHI программалау ортасында программаны құрастыру;
Құрастырылған программаны нақты мәселені шешуде қолдану - жоба аппробациясы.

Жұмыстың жаңалылығы

Зерттелінетін тақырыптың жаңалылығы инновациялы инвестициялық жобаларды бағалауда компьютерлік модельдеу технологияларының қолданылуымен және отандық экономикасының өзіндік ерекшеліктерін есепке алатын компьютерлік программаның құрастырылуымен сипатталады.

Жұмыстың практикалық маңыздылығы

Қазіргі уақытта Қазақстан экономикасында қалыптасқан шарттар шеңберінде компьютерлік модельдеу және жалпы экономикалық үрдістерді болжауды автоматтандыру мәселелері алдыңғы қатарға шығуда. Бұндай есептерге күннен күнге назар өсуде. Оларды практикалық түрде жүзеге асыру көлемді және қажетті.

Дипломдық жұмыстың құрылымы және көлемі

Ұсынылып отырған дипломдық жұмыс құрылымды түрде мынадай бөлімдерден тұрады: кіріспе, теориялық тарау, шолу тарауы, жоба тарауы және қорытынды.

Кіріспе бөлімінде тақырыптың өзектілігі (актуалдылығы) ашылады, жұмыстың мақсаттары мен мәселелері (есептері) анықталады. Бірінші тарауда зерттеу бағытының теориялық негіздері қарастырылады. Екінші негізгі бөлімде инвестициялық жобалауда қолданылатын программалық өнімдерге шолу жасалынады. Осы тарауда қарастырылатын программалық пакеттердің салыстырмалы анализі жасалады.

Теориялық тараудың және шолудың негізінде соңғы жобалы тарау қалыптастырылған. Осы бөлім Delphi программалау ортасында құрастырылған және белгілі бір экономикалық мәселелерді шешуге арналған программалық құралды сипаттайды.

Қорытынды бөлімде нәтижелер мен ұсыныстар келтіріледі. Дипломдық жұмыстың аяғында қолданылған әдебиеттің тізімі және қосымшалар келтіріледі. Жұмыстың қосымша бөлімінде құрастырылған дипломдық жобаның мәтіні (листинг) берілген.

1. ИНВЕСТИЦИЯ ЖӘНЕ ИННОВАЦИЯ СИНТЕЗІ

1. 1. Инвестиция түсінігі және экономикалық мағынасы

Инвестиция - Қазақстан экономикасының нарықтық экономикаға өтуі кезінде пайда болған жаңа термин. Орталықтандырылған жоспарлау жүйесінің шеңберінде «жалпы капиталдық салынымдар» деген түсінік қолданылатын, осы түсінік бойынша жаңа құрылыс пен қайта өңдеуге, шаруашылық жүргізіп отырған кәсіпорындарының кеңеюі мен техникалық қайта (өндірістік капиталдық салынымдар), тұрғын үй мен тұрмыстық-мәдени құрылысқа (өндірістік емес капиталдық салынымдар) жұмсалатын барлық қаржылық құралдар түсіндірілетін.

Инвестициялар ақша құралдары, мақсатты банкілік салымдар, пайлар, акциялар және де басқа құнды қағаздар, технологиялар, машиналар, қондырғылар, лицензиялар, соның ішінде тауар белгісіне, пайда табу мақсатында кәсіпкерлік қызмет объектісіне салынатын интеллектуалды бағалықтар, несиелер, кез келген мүлік немесе мүліктік құқықтар ретінде анықталады және осының бәрі пайда табу мен әлеуметтік жақсы әсерлерге жету мақсатында болады. Осы тұрғыдан инвестиция түсінігі нарықтық тәсілдерге едәуір жақын келеді.

Келтірілген анықтамалар нарықтық және жоспарлық жүйелерде инвестицияның мәнін түсінудегі айырмашылықты көрсетеді. Ресурстардың бөлінуі әкімшілік жүйесі жағдайында меншіктің бір түрімен жүзеге асатындықтан, инвестицияландырудың қаржылық және басқа түрлерінің бар екендігін отандық экономикалық ғылым қарастырмады. Жоспарлық экономика жағдайында инвестициялар ағымдағы шығындардан тек бір уақыттық сипатымен ғана айырықшаланатын залал түрінде көрінді. Экономика ғылымы мен тәжірибесі дәлелдеп отырғандай, капиталдық салынымдар инвестицияның синонимі болып табылмайды, берілген терминдер ұқсас емес. Капиталдық салынымға қарағанда инвестиция түсінігі әлдеқайда кең. Батыс әдебиеттерінде қор нарығын қарастыруға баса назар аударады, себебі нарықтық экономикасы дамыған елдерде (АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Жапония) инвестицияландыру бағалы қағаздар арқылы іске асады. Қазіргі таңда отандық тәжірибеде екі термин де қолданылады.

«Инвестиция» термині латынның investire - «жұмылдыру» сөзінен алынған. Бұл термин ғылыми және публицистикалық әдебиеттерде кеңінен қолданылады. Ғылыми әдебиеттерде инвестицияны анықтаудың әр түрлі тәсілдері бар. Пол Самуэльсон инвестицияландыру туралы былай жазады: «Біз қоғамның нақты капиталының таза өсімін білдіретін нәрселерді (ғимараттар, қондырғылар, өндірістік-материалдық қорлар және т. б. ) таза инвестицияландыру немесе капитал қалыптасуы деп айтамыз. Тұрғындар үшін жерді, қолданыста жүрген құнды қағаздарды немесе меншіктің кез келген түрін сатып алу инвестицияландыру болып табылады. Экономистер үшін бұл тек таза трансферттік операциялар. Яғни біреуі инвестицияландырса, басқа біреуі . Таза инвестицияландыру тек жаңа нақты капитал қалыптасқан кезде ғана орын алады». У. Шарп инвестицияны былайша анықтайды: «Нақты инвестицияларға әдетте қандай да бір материалдық-көрнекті активтер түріне инвестициялау кіреді, мысалы, жер, қондырғылар, зауыттар сияқты. Қаржылық инвестициялар қағазда жазылған келісім-шарттарды, мысалы, кәдімгі акциялар мен облигациялар сияқтыны білдіреді. Қарапайым экономикаларда инвестициялардың негізгі бөлігі нақтыға жатқызылса, қазіргі дәуірдің экономикасында инвестициялардың үлкен бөлігі қаржылық инвестициялар болып табылады. Қаржылық инвестицияландыру институттарының жоғары дамуы нақты инвестицияның өсуіне едәуір дәрежеде ықпал етеді. Әдетте, бұл екі форма бәсекелес емес, бірін-бірі толықтырушы болып табылады». В. Бочаров инвестицияны табыстың тұтынуға жұмсала алмайтын бөлігі деп түсінеді. Инвестициялық ресурстар инвестициялық іскерліктің капиталдық құнының табыс немесе әлеуметтік әсер түріндегі өсімі алынатын нақты объектілеріне трансформацияланады.

Экономикалық және қаржылық тұрғыдан инвестицияландыру экономикалық ресурстарды болашақта таза пайдаға жету және бұл пайданы бастапқы салынған капиталдан асырып түсіру мақсатымен ұзақ мерзімді салу деп анықталады. Капиталдық салым үрдісінің жалпы анықтамасы: инвестицияландыру дегеніміз бүгінгі қажеттіліктерін қанағаттандыруды оны келешекте инвестициялық игіліктердің көмегімен қанағаттандыру үмітіне айырбастауды білдіреді.

Инвестиция - бұл ақшаны, оның сақталуына немесе құнының артуына және табыстың оң шамасын қамтамасыз етуге үміт арта отырып, орналастыруға болатын кез келген құрал. Бос ақша құралдары инвестиция болып табылмайды, себебі қолма-қол ақшаның құнын инфляция жеп қоюы мүмкін және ол ешқандай да табыс әкелмейді. Капиталды орналастырудың түрлі факторларымен айырықшаланатын әр түрлі нысандары бар: құнды қағаздар мен жылжымайтын мүлікке; қарыздық міндеттемелерге; опциондар мен акцияларға; шағын немесе үлкен тәуекелмен; қысқа немесе ұзақ мерзімге; тікелей және жанама.

1. 2. Инвестициялардың жіктелуі

Инвестициялардың экономикалық табиғатын оны жіктеу толығырақ түсіндіреді, жіктеу негізіне түрлі белгілер салынған:

инвестициялардың түрлері;
ақша құралдарын салу объектілері;
инвестицияландыруға қатысу сипаты;
инвестицияландыру кезеңі;
меншік түрлері;
инвестордың қатысу түрлері;
тәуекел дәрежесі;
ұдайы өндіріс түрлері.

1. Инвестициялардың түрлерін төмендегідей топтайды:

ақша құралдары, салымдар, пайлар, акциялар және басқа да құнды қағаздар;
жылжымайтын және жылжымалы мүлік;
авторлық құқықпен, тәжірибемен және басқа да интеллектуалды құндылықтармен байланысты мүліктік құқықтар;
жерді, суды, ресурстарды, үйлерді пайдалану құқығы және басқа да мүліктік құқықтар;
қандай да бір өндірісті (бірақ патенттелген «ноу-хау» емес) ұйымдастыруға қажетті техникалық құжат, дағды, өндірістік тәжірибе ретінде рәсімделген техникалық, технологиялық, коммерциялық сауаттылық.

2. Құралдардың салыну объектілері бойынша инвестициялар былайша бөлінеді:

нақты инвестициялар немесе құралдардың материалды активтерге салынуы, яғни нақты инвестициялар - кәсіпорынның негізгі және айналыс капиталын қалыптастыратын материалды және материалды емес активтерге салынатын салым. Материалды активтер - ғимараттарға, станоктарға, қосымша материалдық бұйымдарға, дайын өнімдерге айналдырылған құралдар;
материалды емес активтер - лицензиялардың, патенттердің, тауар белгісінің құны, жарнамаға және кадрларды дайындауға кеткен шығындар;
қаржылық инвестициялар немесе түрлі қаржылық құралдарға ақша құралдарының салынуы - депозиттер, құнды қағаздар, банктік салынымдар.

3. Инвестициялық процестерге қатысу сипаты бойынша ивестициялар келесі түрлерге бөлінеді:

тікелей инвестициялар, мұнда инвестицияландыру және ақша құралдарын салу объектісін таңдауда инвестордың тікелей қатысуы қажет етіледі. Сонымен қатар инвестор инвестициялық циклдердің барлық кезеңдеріне тартылады, оның ішінде алдын-ала жүретін инвестициялық зерттеулерге, инвестицияландыру объектілерін жобалау мен тұрғызуға, дайын өнім өндірісіне;
жанама, бұл ақша құралдарын өз қалауынша, неғұрлым тиімді орналастыратын және аккумуляцияландыратын түрлі қаржылық делдалдар арқылы (инвестициялық қорлар және компаниялар) жүзеге асады. Мұндай делдалдар инвестицияландыру объектілерін басқаруға қатысады, ал алатын табыстарын клиенттері арасында бөледі. Тұтас басқарылатын құнды қағаздарға салынатын салынымдарды портфельдік деп те атайды.

4. Инвестицияландырудың кезеңдері бойынша инвестицияларды мына түрлерге бөледі:

қысқа мерзімді, ұзақтылығы бір жылдан аспайды (қысқа мерзімді депозиттік салымдар, жинақ сертификаттар) ;
ұзақ мерзімді, бұның ұзақтылығы бір жылдан көп.

5. Меншік түрлері бойынша инвестициялар төменде келтірілгендей бөлінеді:

азаматтардың, мемлекеттік емес меншік нысанындағы кәсіпорындардың, өкіметтік емес ұйымдардың жеке ақша құралдары;
мемлекеттік, ол түрлі деңгейдегі кәсіпорындар мен мекемелердің бюджет көздерінен қаржыландырылады.

6. Инвестордың қатысу түріне байланысты:

қайта құрылып жатқан кәсіпорындарға жартылай қатысу немесе шаруашылық жүргізіп отырған кәсіпорындардың бір бөлігін иелену (шектеулі меншік қоғамына үлестік қатынас) ;
инвестор толық иеленетін кәсіпорындарды құру немесе шаруашылық жүргізіп жатқан кәсіпорындарды өз меншігіне алу;
жылжымалы немесе жылжымайтын мүлікті акция, облигациялар арқылы немесе басқа да құнды қағаздар түрінде алу;
табиғат ресурстарын пайдалануға, жерді пайдалану құқығына, басқа да мүліктік құқықтарға концессия алу.

7. Тәуекел дәрежесі бойынша инвестициялар келесі түрлерге бөлінеді:

тәуекелсіз инвестициялар. Мысалы, бірқатар мемлекеттерде қысқа мерзімді мемлекеттік облигацияларға салымдар салу қауіпсіз деп саналады, ал олар бойынша алынған табыс қауіпсіз қойылымды анықтайды, бұл қауіпсіз қойылым инвестициялық тәуекел нүктесін санау ретіндегі салымдарды бағалау ретінде қолданылады;
тәуекелді инвестициялар. Инвестициялармен байланысты тәуекел немесе белгісіздік дәрежесі, мысалы, уақыт, салыным объектісі сияқты факторларға тәуелді. Инвестицияландыру аяқталғаннан кейінгі кәсіпорынның жұмыс істеу нәтижесінің өзгеруі инвестицияландырудың мерзіміне және жобаның масштабы мен оның мақсаттарына тәуелді, сондықтан қауіптіліктің дәрежесі нарықтың мүмкін болатын әрекетін шеше алмау болып табылады (жаңа өнім түрін құру, өндіріс шығындарын төмендету, сату көлемін кеңейту, мемлекеттік тапсырыстарды орындау және т. б. ) . Дәрежені бағалау критерийлері мыналар болуы мүмкін:

барлық пайда сомасын жоғалту мүмкіндігі. Тәуекелдің орын алуы мүмкін;
жоба іске асқаннан кейін пайданы ғана емес, жалпы есептемелік табысты жоғалту мүмкіндігі. Тәуекел дағадарысты болып келеді;
барлық активтерді жоғалту мүмкіңдігі және инвестордың банкротқа ұшырауы немесе апаттық тәуекел.

8. Ұдайы өндіріс инвестицияның келесі түрлерінің бірінде жүзеге асуы мүмкін:

жаңа алаңдарда және бастапқыда бекітілген жоба бойынша іске асып жатқан жаңа құрылыстар немесе кәсіпорындардың, ғимараттардың салынуы;
шаруашылық жүргізіп отырған кәсіпорындардың кеңеюі - өндіріс қуаттылығын арттыру мақсатымен шаруашылық жүргізіп отырған кәсіпорындардың екінші және келесі кезектерін, қосымша өндіріс кешендерін және өндірістерді, жаңа кәсіпорындарды салу немесе қызмет етіп жүрген кәсіпорындарды кеңейту;
шаруашылық жүргізіп жүрген кәсіпорынды қайта құру - моральды тұрып қалған және физикалық жағынан тозған қондырғыларды ауыстыру арқылы жаңа өнімнің шығарылуының профилін өзгерту мақсатымен өндірісті толық немесе жартылай қайта жабдықтауды ортақ жоба боайынша жүзеге асыру;
техникалық қайта қамтамасыздандыру - жекелеген цехтардың, өндірістердің, учаскелердің өндірісінің техникалық-экономикалық деңгейлерін арттыруға бағытталған шара кешендерін жүргізу.

Инвестицияның ұсынылған жіктелуі қазіргі заманның инвестициялық жобалау концепцияларын толығырақ түсіну үшін, жүріп жатқан үрдістерді жан-жақты бағалау үшін қажет.

1. 3. Инновациялардың инвестициялық негізі

Инвестициялар және инновациялар түрлі экономикалық түсініктер болғанымен, олар өзара тығыз байланыста болады. Инвестициялар түсінігі инновациялар түсінігінен кең және оны қамтиды деп те айтуға болады.

Инвестициялық капиталдың инновациялық жағынан құндылығы жоқ жобалардың жүзеге асырылуында қолданылуы мемлекеттің технологиялық саласында артта қалып отыруына және әлемдік деңгейде бәсекеге түсе алмауына себепкер болады. Негізгі капиталға салынатын инвестициялар жаңа білімге материализацияланады. Олардың жоқтығы инвестицияларды экстенсивті салынымдар рангісіне келтіреді, яғни олар өзінің мәні бойынша тиімсіз болады. Глобализация мен ғылыми-техникалық дамудың өсуі нәтижесінде қалыптасқан халықаралық бәсекелестік жағдайында инвестициялардың құрылымында интенсивті қосылма байқалады, ол жоғарғы технологияларға жұмсалатын шығындарды қамтиды. Бұлар жаңа типті инвестицияларды құрайды.

Негізгі капиталға материализацияланған инновациялар материалдық негізді қалыптастырады, оның нәтижесінде инвестициялық объектілердің сапасы мен бәсекелік мүмкіндіктері арттады. Мемлекеттің және қоғамның дамуы үшін адам капиталына, білімге, денсаулық сақтау саласына және әлеуметтік сфераға салынатын инвестициялар өте маңызды болып келеді. Бұндай инвестициялардың 32%-ға өсуі, Қазақстан тәжірибесі көрсететіндей, ЖІӨ - ң (жалпы ішкі өнімнің) 10%-ға өсуін қамтамасыз етеді. Инвестициялардың осы нысаны, қоғамның және жеке тұлғаның мүдделеріне қызмет жасайтын, инновацияларды материализациялауға мүмкіндік береді. Инновациялар, бір жағынан, инвестициялардың сапасын қолдайды, ал басқа жағынан, инновациялардың жүзеге асуы үшін инвестициялар міндетті түрде қажет етіледі. Демек, инвестициялардың жоқтығы инновациялардың материализациясына үлкен әсер тигізеді.

Инвестициялардың инновациялармен бірігуін синтез ретінде анықтауға болады, оған негізгі де, пассивті де капитал қатысады. Инновациялар «инвестициялық объект» атты тұтас жүйенің маңызды элементі болатын технологиялық арақатынасты қалыптастырады. Олардың экономикалық маңыздылығы жалпы объект үшін бәсекелестіктің жоғарғы дәрежелі мүмкіндігін қамтамасыз етумен сипатталады. Алайда, инновациялардың өмір сүру циклі қысқа болады, шамамен 5-7 жыл, ал инвестициялар негізінен ұзақ мерзімдерге салынады, себебі объектілердің эксплуатациясы 20-50 жылға созылады. Демек, динамикалық хаос заңы орын алатын болады.

Негізгі капиталдың инновациялық элементтері өте тез моралды ескереді, өйткені әлемдегі ғылыми-техникалық прогресс үнемі дамып отырады. Кейбір жағдайларда біздің нарыққа әлі енбеген объект әлем нарықтарында тіпті бәсекеге де түсе алмайды. Бұндай объектілерді модернизацияға ұшырату қажет болады. Сонда, бұл объектіге салынған инвестициялар мәнсіз қалады.

Әрине, жиірек негізгі капиталдың моралды тозғаны туралы белгілі заңдылығына жазылу жүреді, ол әр түрлі бөліктердің өзгеше темппен тозуы кезінде болады. Активті элементтер - 5-7 жылдай, пассивтілері - ұзағырақ қызмет етеді. Сондықтан негізгі капиталдың жаңару темптері өндіріс структурасы тарабынан әр түрлі болып, хаос негізін құрайды. Негізгі капитал элементтерінің тәртібі бірінші рет инвестициялық проектте белгіленген, инновацияны қоса, бұзыла бастап, бүкіл жүйедегі секірулерге әкеледі. Оны тозған жабдықтарды ауыстырумен немесе модернизациямен қалпына келтіруге болады. Жаңа синтез жаңа инвестицияларды қажет етеді, басқаша жүйеде тәртіп мүмкін емес. Ескі жабдықты жаңаға ауыстыру (инновация) бірнеше рет жүргізіледі, солай жүйе өзінің күрделі, сызықты емес тәртібін өзінің бәсекелестілігін көрсетеді. Инновациялық бөліктің негізгі капиталдың басқа бөліктермен (пассивті элементтер) көлемдік қатынасы динамикада фракталды өлшемдермен дәлелденген. Олардың себебі негізгі қаржының амортизациясы жылдармен өзгеретін жаңа негізгі қорларды енгізу. Олар солай параметрлердің бірінші тағайындалған денгейден ауысуының фракталды үрдісін құрайды, сондықтан инвестициялық жобаларды, объектілерді және олардың құрылымдық синтезін сызықты емес жүйелер негізінде қарастыру қажет.

Әрбір инвестициялық жобаның параметрлері әр түрлі құрылады, стандарттар болмайды. Сондықтан инвестициялық жобалар индивидуалды, нақты және бірдей емес болып табылады. Типті жобалар объектілерге жалғанады. Инвестиция және инновация синтезінің күрделілігі уақыт өлшемдерінде. Сондықтан объектіңің бәсекелестік мүмкіндігі тұрақты болмай, уақыт өтісімен төмендейді. Біріншіден тағайындалған инвестиция көлемі мен инновациялық денгей арасындағы рационалды қатынас бұзылып, рационалдыдан алшақ жаңа қатынастар құрылады. Инвестициялардың көлемдік параметрі негізгі екі көрсеткіштен тұрады: көлем және инновациялық деңгей.

Ең тиімді инновациялар сызықты емес жүйенің ең жінішке жерінде енгізілген. Кейде шағым жаңалықтар шағарылатын өнімнің өсу темпіне және сапасына үлкен әсер етеді, ал жүйенің кең жерінде қолданған ірі инновациялар өте тиімді болмайды. Сондықтан, инновация және инвестиция тиімділігі тек қана жаңа шығарулар денгейіне ғана байланысты емес, оларды қолданған ортаға да байланысты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.