Меркантелизм кезеңдерінің ерекшеліктері жайлы мәлімет

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым минстрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Меркантелизм кезеңдерінің ерекшеліктері

Орындаған: Болат. Т. Е

Тобы:АГ-413

Тексерген: Қуантқан Биболат

Семей, 2015 жыл

Жоспары:

I. Кіріспе

1Жалпы «меркантелизм» ұғымы туралы түсінік. Принциптері

II. Негізгі бөлім

2. Меркантелизм дамуындағы екі кезең

3. Меркантелизмнің тарихи маңызы.

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Экономика ғылымдарының сол жаңа ғылымдардың қалыптасу жағдайын шолып отыруы тиіс. Сонымен қатар экономика ілімдерінің даму бағыттары бүгінгі таңдағы Экономикалық ойдың негіздерін, соның ең маңызды деген логикалық тұжырымдары мен берік бірлігіне бастайтын болуы қажет. Мен бұл жерде ойшылдардың экономикалық процестерге деген эволюциялық көзқарастарын жүйелеп қана қоймай олардың идеяларын қарастырып нәтижелерін аша білгім келіп отыр. Алғашқы экономикалық категориялар мен идеялардың қаншалықты өзекті, осы заман шарттарына сәйкесетінін өзгерістер теория тұрғысынан қарастырып одан бір нәтижені шығару. Экономикалық ойлар әртүрлі мектептер мен бағыттардың негізгі жетістіктерін қарастырдым.

Экономикалық ғылымның ұзақ және аса бай тарихы бар. Экономикалық ілімдерді жүйелеудің ең алғашқы белгілі талпыныстары бірінші Аристотель (б. з. д. 364-322) мен Платон (б. з. д. 428-348) сияқты ежелгі грек ойшылдарымен байланысты. Олар өз зерттеулерінде экономикалық өмірдің негізгі мәселелерін қарастырған. Аристотель экономиканы байлық туралы ғылым ретінде анықтап, құн, баға және ақша теориясына өте көп үлес қосты.
Жоғарыда атап өткеніміздей, «экономика» термині ежелгі грек сөзі, оны алғаш рет грек жазушысы және тарихшы Ксенофонт (б. з. д. 430-355) қолданған. Шын мәнінде, бастапқы мағынасында «экономия» сөзі орын алған, ол үй шаруашылығын жүргізудің өнері туралы ғылым ретінде сипатталды. Алайда, уақыттың өзгеруіне байланысты экономикада жаңа ұғымдар пайда бола бастады. Мемлекеттер қалыптасып, қоғамдық еңбек бөлінісі мен айырбас қатынастары дами бастады. Осыған орай, біртұтас мемлекеттің халық шаруашылығын басқару қажеттілігі туындады. Осы кезде француз экономисі Антуан де Монкретьен (1575-1621) 1615 жылы «Саяси экономия трактаты» атты еңбегін жариялайды. Онда ол сауда қатынастарын жан-жақты дамыту арқылы экономикалық саясатты жүргізуді ұсынады. Сөйтіп, экономия сөзі саяси экономия деп аталатын сөз тіркесіне айналды. «Саяси экономия» - бұл кең мағынасында, халық шаруашылығын мемлекет тұрғысынан басқару туралы ғылым. Сол уақыттағы осы ғылым тұрғысында экономистер мемлекеттің ұлттық табысын арттыратын шешімдерді және шаруашылық жүргізудің негізгі мәселелерін алға тартты.

Экономикалық теорияны зерттеудің мақсатты түрде бірнеше түрлерін бөліп көрсетуге болады:
Экономикалық зерттеу пәні - бұл экономикалық субъектілер-дің нарықтағы өмір сүру ерекшеліктері мен тәртіптері.
Экономикалық теорияның зерттеу аясы - бұл адамдардың экономикалық әрекеттері жүзеге асырылатын экономикалық орта.
Экономикалық теорияның зерттеу объектісі - бұл экономи-калық құбылыстар мен экономикалық мәселелер, экономикалық қатынастар мен экономикалық үдерістер.
Экономикалық теорияның зерттеу субъектісі - бұл адам, үй шаруашылығы, фирма, мемлекет.
Экономикалық теорияның пәні нені зерттейтіндігін түсіндірсе, оның зерттеу әдістері экономикалық құбылыстарды қалай зерттейтін-дігін түсіндіреді. Кез-келген басқа ғылымдар сияқты экономикалық теория қоршаған ортаны танып білудің және зерттеудің жалпы және ерекше әдістерін қолданады.
Экономикалық теорияның жалпы әдістеріне мыналар жатады:
1. Ғылыми абстракция - бұл зерттеліп отырған құбылыстар-дың ең маңызды жақтарына және қасиеттеріне көңіл бөлу.
2. Анализ - бұл зерттеліп отырған объектіні жекелеген бөлік-терге бөліп талдап көрсету.
3. Синтез - бұл зерттеліп отырған объектінің жекелеген элементтерін біртұтас жүйеге біріктіріп көрсету.
4. Индукция - бұл жекелеген құбылыстар мен деректерден жалпы қорытынды шығару.
5. Дедукция - бұл жалпыдан жекеге қарай өту.
6. Эксперимент - бұл сараптама жүргізу.
7. Гипотеза - бұл алдағы уақытқа ғылыми болжам жасай алу.
8. Аналогия - бұл экономикалық құбылыстарды басқа экономи-калық емес мысалдар арқылы түсіндіру және ұқсату.
9. «Әртүрлі тең жағдайларда» әдісі - бұл қандай да бір құбы-лысқа бір фактор әсер еткенде басқа факторларды тұрақты деп қарастыру.
Экономикалық теорияның ерекше әдістеріне мыналар жатады:
1. Экономикалық-математикалық үлгілеу.
2. Шекті талдау.
3. Функционалдық талдау.
4. Баланстық әдіс.
5. Экстрополяция.

Зерттеліп отырған құбылыстардың мәні экономикалық заңдар мен экономикалық категорияларда нақты көрініс табады.
Экономикалық заңдар - бұл адамдар өмірінде үнемі тұрақты түрде қайталанып отыратын себеп-салдарлық байланыстар мен құбылыстар. Қолданылу мерзіміне қарай барлық экономикалық заңдар төмендегідей жіктеледі:
1. Арнайы экономикалық заңдар - шаруашылық жүргізудің нақты бір белгілі нысандарын дамытумен байланысты заңдар.
2. Ерекше экономикалық заңдар - олардың іс-әрекет жүргізу жағдайлары сақталатын нақты бір тарихи дәуірлерге тән заңдар.
3. Жалпы экономикалық заңдар - адамзаттың барлық тарихи дәуірлеріне тән заңдар.
Экономикалық заңдардың объективтік сипаты - олар жекелеген индивидтердің, фирмалардың немесе мемлекеттің еркінен, санасынан және қалауынан тыс орын алады және әрекет етеді. Мұндай заңдарды экономикалық ғылымның көмегімен танып білуге болады, бірақ оларды сол экономикалық ғылыммен жасауға болмайды. Экономика-лық заңдарды анықтау экономикалық теорияның аса маңызды қызметтеріне жатады және олардың тәжірибелік маңызы зор болып табылады, себебі осындай заңдарды талдаудың негізінде тиімді экономикалық саясатты қалыптастыруға болады.
Экономикалық категориялар - бұл экономикалық құбылыс-тардың аса маңызды жақтарын сипаттайтын жалпылама ұғымдар мен түсініктер (мысалы, тауар, баға, пайда, т. б. ) .

МЕРКАНТИЛИЗМ. Экономикалық теориядағы алғашқы мектеп - меркантилизм болып табылады. Бұл бағыт ұлттық табыстың негізгі көзі деп байлық ретінде саналатын алтын мен күмісті жинау мәселесін қарастырды. Бұлар байлықтың көзі тек саудада деп түсінді, яғни сырттан бағалы металлдарды арзанға сатып алып елге жинау беру және оларды басқа елдерге қымбатқа сату. Меркантилизмнің басты өкілдері болып жоғарыда аталған А. Монкретьен, ағылшын экономисі Томас Мэн (1571-1641), Уильям Стаффорд (1554-1612), француз экономисі Жан Батист Кольбер (1619-1683), орыс экономисі Иван Посошков (1652-1726) табылады. Меркантилистер экономикалық теорияның ғылым болып қалыптасуына айтарлықтай өз үлестерін қосты. Сонымен, меркантилизм - бұл байлықтың сыртқы сауда нәтижесінде жасалатынын түсіндіретін және айналыс аясын зерттейтін экономикалық теорияның бір бағыты.
Экономикалық қатынастардың табиғи және экономикалық қарым-қатынастарды ығысу XVIII ғасырдың XVI айналасында «өтпелі уақыт» тарихи кезеңді қамтиды. Экономикалық әдебиетте Бұл кезең әдетте меркантилизма немесе сауда жүйесін кезең деп аталады. «меркантилизма» ұғымы латын шығу тегі mercari (сауда) сөзі шыққан. Ағылшын және француз Mercantile жылы «дүкенге» дегенді білдіреді, және итальян mercante «көпес» немесе «көпес» дегенді білдіреді. Алайда, меркантильных жүйесі әлдеқайда күрделі ұғым болып табылады.

Меркантилистердің принциптері :

• Алтын мен қазынаның барлық түрі - байлық .

• Алтын мен күмістің мемлекетке көптеп келуі мақсатында сыртқы сауданы Реттеу.

• Арзан шикізат импортының арқасында өндірісті қолдау .

• Экспортты қолдау (әсіресе дайын өнімдердің ) .

• Төмен жалақы деңгейін ұстап тұру үшін халық санының көбеюі .

Бірақ меркантилистер еңбек пен жердің коммерциялануына жол бермеді. Ал, олар - рыноктық экономиканың қалыптасуының негізгі шарттары. Сондықтан мұнда тәуелсіз экономикалық жүйе болған жоқ . Тек қана деспотияға абсолютті сенім артты .

ІІ. Меркантилизм дамуындағы екі кезең :

1) ерте меркантилизм

2) кейінгі меркантилизм .

Олай бөлінуінің себебі - белсенді сауда балансына жету жолдарын әртүрлі түсіндірді . Ерте жэне кейінгі меркантилизмнің ерекшеліктері .

Ерте меркантилизм ұлы географиялық ашылымдардан бұрын 16 ғасырдың ортасына дейін актуалды болды. Мемлекетаралық сауда, әлсіз, дамымаған болатын. Сыртқы саудада жағымды сальдо болу үшін меркантилистер :

• Экспорттық товарларға ең биік бағаларды белгілеу керек.

• Импорт тауарларын шектеу.

• Мемлекеттен алтын мен күмісті шығармау керек.

Кейінгі меркантилстер - 16 ғасырдың 2 жартысына, 17 ғасырдың 2 жартысына дейін тән, кейбір элементтері - 18 ғасырға тән . Бұл кезде сауда байланыстары дамыған, тұрақты . Белсенді сауда балансы болу үшін мынадай ұсыныстар айтылды.

• Сыртқы рынокты арзан тауарлардың арқасында жаулап алу .

• Бір елдің тауарларын 2-ші елдерде көтерме бағамен сату .

• Мемлекетте белсенді сауда балансын ұстай отырып тауарлардың импортын белгілеу .

Ерте меркантилистердің ақша балансына, сауда балансы ұғымын қарама-қайшы қойды . Ақшаның тауарлы мәнін түсіне отырып, бірақ олардың алтын мен күсмістің құндылғы табиғи деп есептеді. Кейіңгі меркантелистер ақшаның металл теориясын олардын сандық мәнінен (ақшаның сандық теориясымен ) алмастырады. VІІ ғасырдағы “ бағалар революциясы”. Ақша көбейді (Америкадан көптеген алтын мен күміс әкелді ) ол өндірістің өсуіне алып келді.

ІІІ. Меркантилизмнің тарихи маңызы.

1. Меркантилисттердің концепициясы түгелімен шаруашылық өмір практикасына бағытталды (негізінен айналыс саласында ) . Көптеген экономикалық категориялардың мәнін ашып береді; ақша айналасы, ссудалық операциялар және сауда саласыдағы көпеген заңдылықтарды ашып береді. Бірақ экономиқаның басқа салаларымен көп шұғылдана қойған жоқ. Аңшаның мәнін түсіне отырып, ұлттық экономикаға шетелдік инвестицияларды ендіруге талпынбады; жұмыссыздық мәселелеріне көніл бөлінбеді, оның себебі тек қана “өз еркімен жұмыссыздық”, ”еріншектік”, ”жұмыс істеуге ынтасының бомауы”, дұрыс жолға түспегедік жәәне т. т. түсіндірді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.