Әлеуметтік дезадаптацияның себептері туралы ақпарат

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім Министірліг

Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Әлеуметтік дезадаптацияның себептері

Тексерген: Абдуллина Г. К.

Орындаған: Сериккажиева М. Е

Семей 2015ж

Бейімделу өзіндік әлеуметтік деңгейінде бірінші кезекте әлеуметтік субъектілердің белсенді табиғаты, әрекеттілігімен анықталады. Әлеуметтік орта жағынан іс әрекет мақсатымен, әлеуметтік нормалармен - оларға жету тәсілдерімен, және бұл нормалардан ауытқу санкцияларымен анықталады .

Тұлға жағынан бейімделу оның тұлғалық ерекшеліктерімен (көзқарастарымен, психикалық даму ерекшеліктерімен т. б, ) анықталады. Әлеуметтік орта басты үлгіде әлеуметтік институттар: отбасы, мектеп, бұқаралық ақпарат құралдары т. б. арқылы әсер етеді.

Әлеуметтік бейімделу процесс ретінде де, нәтиже ретінде де қарастырылуы мүмкін. Бұл процестің педагогикалық көзқарас тұрғысынан мақсатқа бағытталуы және басқарылуы біз үшін маңызды.

Әлеуметтік адаптация антонимі болып әлеуметтік дезадаптация саналады - қоғамның әлеуметтік өміріне тұлғаның икемделмеуі. Әлеуметтік дезадаптация мінез-құлықтың ассоциалды түрінде және ішкі реттеу жүйесінің деформациясында, референттік құндылық бағдарларында, әлеуметтік бағдарларында көрінеді. Жасөспірімдерде бұл қаңғыбастыққа, аморальды жүріс-тұрысқа құқық бұзуға және қылмысқа, ішімдік пен нашақорлыққа, ал ақыр соңында - өмірде өз орнын табудың, отбасын құрудың, мамандық және білім алудың мүмкін болмауына алып жеңіл келе салмайды .

Әлеуметтік дезадаптация мәселесі оның ішінде танымдық, қайта құрушылық, құндылықтық-бағдарлық және коммуникативтік әрекеттерге қарағанда адам іс-әрекетінің басты бағыты болып табылады.

Әлеуметтік дезадаптация - бұл құқыққа қарсы мінез-құлықтың қалыптасуының негізгі себептерінің бірі. Дисморфобия синдромының әсерімен қалыптасқан кемшіліктер жиынтығының қатары жасөспірімнің бойына сенімсіздік ұялатып, өзін-өзі бағалаудың төмендеуін күшейтеді және «Мен-тұжырымдаманың» позитивті тұрақты қалыптасуының ықпалына кері әсер ететін мінез қасиеттерінің пайда болуына әкеп соғады. Оның құрылуының маңыздылығы - даусыз.

Бейімделу мәселесін өте жақсы қарастырған психологтардың бірі Э. Фроммның айтуынша , адам өзіне қажетсіз, жағымсыз әлеуметтік құбылыстарға да бейімделе алады, мысалы құлдыққа, диктатураға және т. б. Бірақ бұл бейімделу адамға зардап әкелу арқылы өтеді- тұлғаның моральдық және интеллектуалды қасиеттерінің деформациялануы, эмоционалды бұзылыстардың болуы ақыр соңында қоршаған ортаның өзгеруіне әкеледі, себебі, адам өз табиғатын өзгерте алмайды. Э. Фромм адамда болатын бейімделу процесінің перманенттілігі идеясын ұсынған болатын. Бұл идея бойынша, тұлғаның дезадаптациясының позитивтілігі тұлға дамуының қайнар көзі деп есептеген. Осылайша, тұлғаның бейімделе алмауы Э. Фромм бойынша оның өмір сүруіне сай келмейтін жағдайлардан қашып құтылмайтындығымен түсіндіреді. Бұл ойлар өз қолдауын А. В. Петровский мен В. А. Петровскийлардың зерттеулерінде тапты.

Дезадаптация патологиялық және патологиялық емес сипатта болуы мүмкін. Патологиялық дезадаптация психикалық және физилологиялық функциялардың, мінез-құлықтың тасымалдануына, тұлғаның қоршаған ортамен және өз-өзімен конфликтіге түсуіне, ең күрделісі, суицидке (өз-өзіне қол жұмсау) дейін әкеп соғады.

Бұл сипаттамалардың барлығы өзара байланысқан, олар бір динамикалық жүйе құрады, оның нәтижесі бейімделудің белгілі бір деңгейін ұстап тұру. Зерттеу көрсеткендей, барлық суициденттердің бойында объективті және субъективті әлеуметтік-психологиялық дезадаптация байқалады. Дезадаптация адамның әлеуметтік ортадағы мінез-құлқының өзгеруінен көрінеді, әлеуметтік қызметтерді орындау қабілетінің төмендігі немесе мінез-құлқының ауытқушылығы. Ал оның субъективті бейнесі түрлі психоэмоционалдық ауытқумен сипатталады: теріс сипатталған уайымшылдықтан клиникалық психопатологиялық белгілерге дейін. Осылайша, әлеуметтік-психологиялық дезадаптация ауру түсінігіне тең емес, ол ауытқу және ауытқу емес түрінде көрініс береді. Патологиялық емес дезадаптацияға мысал ретінде дұрыс әлеуметтенбеумен байланысты, өмір сүру қалпының тез өзгеруімен байланысты туындаған субъектінің уайымдары мен мінезіндегі кемістіктерді айтуға болады. Құрылымы мен механизмі тұрғысынан ауытқудан және ауытқусыз дезадаптацияның айырмашылығы бар.

Әлеуметтік дезадаптация дәрежесі шығу себебіне байланысты 2-типі бөлініп шығарылынады: бірінші, антиқоғамдық тип, яғни бірнеше рет қылмыс жасағандар, екінші, асоциалды тип-алғаш рет қылмысқа барғандар. Өзіндік реттеу кемшілігі бар қылмыскер жасөспірімді төртке бөледі:

а) әрекетсіз, қылмыстық селқостық жіберетіндер;

ә) өзіне тым сенімшілдік нәтижесінде қылмысқа барғандар;

б) қатты жан толқуларын сезініп, басқалардың заңсыз әрекеттеріне қарсы қылмысқа барғандар;

в) тым жоғарғы дезадаптация жағдайының әсерінен қылмысқа барғандар.

Құндылыққа бағдарланған бағыт бойынша қылмыс жасаған жасөспірімдерді келесідей түрлерге бөледі:

1. антиәлеуметтік - пайдақорлыққа бағытталған, олар әсіресе қоғамның құндылығына қол сұғумен айналысады.

2. антиқоғамдық пайдақор-зорлау бағытындағы .

3. антигуманды-агрессивті бағыттағы .

Пайдаланған әдебиеттер

1. В. Г Ромек., В. А Конторович., Е . И Крукович . Психологическая помощь в кризисных ситуациях. - СПб. : Речь, 2005. - 256

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.