Қазақстанның ең ірі жазушыларының шығармасы

Бұл күндері қазақ халқы мен бүкіл әлем халықтарының рухани мәдениетінің аясында Мұхтар Әуезовтің тамаша тұлғасы Қазақстанның құдіретті бейнесінде бұрынғыдан да жарқырап көрінуде. Ұлы жазушының ұлан-ғайыр мұрасы зәулім көркем ғимараты іспетті, оның ішкі жиһазының сыр-сипатын білу, тану, рухани азық ету әлі талай жылдар мен ғасырларға созылады. Әр ұрпақ сол мұраны көздің қарашығындай сақтай отырып жан-жақты зерттелуіне, әр алуан қырларын аша түсуге ат салысады.
М.Әуезов әлем әдебиетінің өзара байланысы туралы, әсіресе сол кезде көп ұлтты совет әдебетінің даму заңдылықтарын көп зерттейді. Әдебиет туралы құнды ойларын ортаға сала отырып М.Әуезов былай деп жазды: «Әдебиетіміздің ішінара байланыс қарым-қатынастарын олардың бір-біріне жақындаса араласуымен қатар зерттеу дұрыс. Бұны әдебиет тарихы ғылымының және зор мұраты деп санау керек».
Қазақ және украин халықтарының тарихи достығы, мәдени-әдеби байланыстарының өнімді дамуына М.Әуезов зор үлес қосты. Ол украина әдебиеті, оның көрнекті өкілдері мен негізгі тенденциялары туралы жазған әдебиеттер байланыстығына, қарым-қатынастарына көп көңіл бөлді. М.Әуезов «Игорь полкі турасындағы сөз» барлық Русь атанған славяндарға ортақ ескерткіш еді, ұлан-ғайыр тарих бойында украина халқы әдебиеті мен беларус халқы әдебиеттері ұдайы туысқандық қалыпта айқасып өседі. Украинаның ұлы философ ағартушысы Григорий Сковорда (ХҮІІІ ғас. өмір сүрген) украина әдебиеті мен орыс әдебиетіне де әсер етеді», - деген тұжырымдар жасады. Т.Г.Шевченко туралы, ақынның Қазақстанға арнаған шығармаларының бағасы мен сапасы туралы М.Әуезов бірнеше рет жазды. Павло Тычина, Александр Корнейчук, Максим Гончар, Латын Рыбак шығармалары туралы да құнды пікірлер айтты.
Беларус халқының әдебиетін шолуда да М.Әуезов беларус халқының ауызша шығармаларының орыс және украина халықтары шығармаларымен идеялық көркемдік байланыста екенін атап өтеді. Зерттеуші Әуезов беларус халқының демократ ақыны Францишек Богушевич, беларус әдебиетінің іргесін қалаушылар есебінде танылатын Янна Купала, Якуб Колостың өмірі мен қызметі туралы терең толғанысқа толы жылы лебіздер қалдырды.
Сол сияқты Прибалтика халықтарының, оның ішінде Литва әдебиеті жайында айтқан пікір-тұжырымдары қазақ әдебиеттануындағы тың беттер.Литва халқының ХҮІІ ғасырдағы ұлы ақыны Кристионас Донелайтис, Литва халқының демократтық реалистік әдебетінің ірі жазушысы Юлия Жамайте, азаттық арманда жырлаушы ақын Ян Лайнис, осы елдің атақты ақыны әйгілі Соломея Нерис, көрнекті әңгімеші, роман жазушы Питрус Цевмарка, Латыш халқының жаңа әдебиетінің іргесін қалаушы Андрей Улит, жазушы Вилис Лацис, Эстон халқының белгілі драматургы Август Якобсен туралы қазақ ғалымының ой-пікірлері бар.Мұның бәрі Прибалтика халықтарының әдебиеттері туралы қазақ топырағында алғаш айтылған тұжырымдар болуымен де қымбат.

1. Әуезов М. Әдебиет тарихы. А., 1989 ж.
2. Әуезов М.О. творчествосы бойынша библиографиялық көрсеткіш. 1 том. А., 1972.
3. Әуезов М. Абайды білмек парыз, ойлы жасқа. А., 1997 ж.
3. Әуезов М. Абайтану дәрістерінің дереккөздері. А., 1997 ж.
4. Мұхтар Әуезов тағлымы. А., 1987 ж.
5. Молдаханов Ә. М.Әуезов фольклорист. А., 1997 ж.
6. Көлбаев М. Қазақ фольклортану ғылымындағы "Манас" жырының зерттелу тарихы. // Канд.дисс. авторефераты. Түркістан, 2007 ж.
7. Сыздықов К. Мұхтартанудың беймәлім беттері. А., 1997 ж.