Астық түйір массасының жалпы сипаттамасы

1. Астық түйір партиясы
2. Астық түйір массасында болатын микроорганизмдер
3. Астық түйір сапасы
4. Астық түйір сапасын анықтау

Астық түйір сапасын жекеленген не олардың массасын зерттеу негізінде бағалайды. Көптеген белгілерді тек астық түйір массасынан анықтайды. Өйткені адамдар әр түрлі мақсатта пайдаланғандықтан тауар партияларын ұсынады. Бастапқы астық түйір массасы астық түйірды өсімдіктің басқа бөліктерінен ажырату арқылы түзіледі.
Нан қабылдау өнеркәсіпорынына жинау әдісіне (тура араластыру немесе бөліп жинау) қарамастан астық түйір қабықшалары және әртүрлі талшықтардан тұратын астық түйір массасы түседі. Астық түйір массасының құрамы негізінен егінді техникалық деңгейде өсіруіне, жылдық климаттың ерекшелігіне, астық түйірды жинаудан кейінгі өңдеуіне және егінді жинау сапасы мен әдісіне байланысты болады. Егінді жинау үрдісіне астық түйір массасында минералды қоспаларда (жер, құм, галька және тағы басқалары) түседі. Қоспалар астық түйір сапасының сақталуы мен қайта өедеу мүмкіндігіне әсерін тигізеді.
Астық түйірдын салмағы бойынша астық түйір партиясынан тұратын негізгі құрамын білу манызды болып табылады. Астық түйірды айтарлықтай дәрәжеде олардын тамақтық, технологиялық санымен қатар оларды қайта өндеу, астық түйірды тазарту кезінде кенінен қолданылатын астық түйірдын толықтығын жақсы сипаттайды.
Кез келген астық түйір массасы, тек астық түйір қоспасыннан басқасы көптеген микроорганизмдерден тұрады. Олардын мөлшері 1 г Астық түйірда ондаған және жүздеген мынға, кей жағдайда миллион экземплярға жетеді. Бұл кез келген үйдегі астық түйірды егу және егінді жинау микроорганизмдерге қаныққан ортада жүретіндігімен түсіндіріледі. Олардын тіршілігі кезінде өсімдіке көптеген микротоптар болады, сондықтан жана жиналған астық түйірдын негізгі салмағы арнайы эпифиттерден, яғни сонғы өнім арқылы бөлініп отыратын өсімдік бетінде тіршілік ететін микроптардан тұрады. Эпифитті микрофлордын типтік атауы шөптік таяқша болып табылады.
Астық түйір массасында болатын микроорганизмдер барлығы астық түйір сапасы мен онын сақталуына бірден әсер етпейді. сақтау кезінде астық түйір массасында тек сапрофитті микроорганизмдер жетінді, және бірінші ретте тасымалдау, бұзылу, ауа және тағы басқа арқылы түсетін торлы саңырауқұлақтар жақсы жетіледі.

1. Егіншілікте өнім сапасын арттыру. Н. Әлдеков. Алматы, «Қайнар», 2011 ж. 168 б.
2. Астық сақтау технологиясы. О. Нәлеев. Алматы. Республикалық баспа кабинеті. 2008 ж. 210 б.
3. О. Н. Чеботарев, А. Ю. Шаззо, Я. Ф. Мартыненко. Технология муки, крупы и комбикормов. Москва – Ростов н/Д: изд. центр «МарТ», 2009 ж. – 687 с.