Негізгі өндірістік қорлар

Қазіргі кезде өнеркәсіпке негізгі өндірістік қорларды экстенсивті пайдалану тән, бұл өнеркәсіптік кәсіпорындарда жаңару үдерістерін жеделдетудің кейінге қалдырылуын көрсетеді.
Негізгі өндірістік қорларды пайдалануға ықпал ететін сыртқы және ішкі орта факторларының арасында негізгі капиталға салынатын инвестициялардың өсу қарқыны, негізгі капиталға инвестицияларды қаржыландыру көздеріндегі амортизациялық жарналардың үлесі, өнімнің өзіндік құнындағы амортизацияның үлесі, активтер құрылымындағы материалды емес активтердің үлесі, ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға шығындардың үлесі сияқты көрсеткіштермен бейнеленетін инвестициялық-инновациялық факторлар тобы анықтаушы болып табылады.
Атап айтатын болсақ, кәсіпорындардағы амортизациялық аударымдардың үлесінің төмендігі негізгі өндірістік қорлардың тозуының жоғарылауына, өнімнің амортизация сыйымдылығының төмен үлесіне, негізгі өндірістік қорлардың шығу коэффициентінің аз болуына әкеледі.
Зерттеулер көрсетіп отырғандай, еліміз экономикасының өнеркәсіптік өндірісінде ұдайы өндірістің қарапайым типі қалыптасқан. Осыған орай өңдеуші өнеркәсіптегі негізгі қорлардың үлес салмағының төмен болу, негізгі өндірістік қорлардың пассивті бөлігінің үлес салмағының басым болу, жаңа негізгі қорларды сатып алуға бағытталған инвестициялар үлесінің азаю, негізгі қорлардың тозуының өсу, шығу коэффициентінің жаңару коэффициентінен алшақтау деректері байқалып отыр.
Өнеркәсіптік кәсіпорындардағы жаңару үдерісі амортизацияның өзінің ұдайы өндірістік функциясын орындамауы себебінен қиыншылыққа ұшырап отыр. Амортизацияның әрекет етуші жүйесінің негізіне кәсіпорындардың өндірістік базасын дамытуға арналған бос ақша қаражаттарын құру емес, амортизацияланатын нысанның өзін біртіндеп ауыстыру, оны ұдайы өндіру идеясы қаланған.
Сондықтан негізгі өндірістік қорлар нысандарын әділетті құны бойынша есепке алу, амортизацияны есептеудің жеделдетілген әдістерін пайдалану арқылы кәсіпорынның өндірістік әлеуетін инновациялық дамытуға бағытталған экономикалық тетікті әзірлеу қажет.
Кәсіпорындағы негізгі өндірістік қорларды пайдалану тиімділігін жоғарылатудың негізгі бағыттары ретінде инвестицияның үлесін негізгі өндірістік қорлардың белсенді бөлігін, материалды емес активтерді, адам капиталын ұлғайтуға бағытталған негізгі өндірістік қорларды жаңарту тұжырымдамасын әзірлеу мен енгізуді; амортизациялық саясатты өзгерту есебінен өнімнің өзіндік құнының құрылымындағы амортизацияның үлесін жоғарылатуды; негізгі өндірістік қорларды экстенсивті пайдаланудан интенсивті пайдалануға көшуді жатқызуға болады. Мұның өзі қор қайтарымы, қормен қарулану және еңбек өнімділігі көрсеткіштері арасындағы арақатынасты жақсартуға мүмкіндік береді.

1. «Қазақстан-2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ПРЕЗИДЕНТІ – ЕЛБАСЫ Н.Ә. НАЗАРБАЕВТЫҢ ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫНА ЖОЛДАУЫ
2. Аникин А.В. Юность науки. М.: Политиздат, 1979
3. Қазақстан Республикасының үдемелі индустриялық-инновациялық дамуының 2010-2014 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасы
4. Интернет желісі.