Принципиалды-электрлік сұлбалар

1.Сұлба (Схема; грек, schema — сыртқы түрі, ) — машинада немесе механизмде негізгі немесе қосалқы функцияларды орындайтын элементтер мен байланыстардың жиынтыгын көрсететін масштабсыз Сұлба, сонымен қатар түзілімнің, аспаптың, қүрылғының, қондырғының, құрылыстың және т.б. жүмысы кезіндегі негізгі идеяны, принциптерді және процестердің жүйелігін түсіндіретін қүрылымдау құжаттамасының бөлігі болып табылатын сызба. Сұлбаның электрлік, гндравликалық, пневматикалық, күш және кинематикалык (белгілі бір машинаның немесе механизмнің эр түрлі байланыстарын көрсететін Сұлба) сиякты түрлері болады

Электрлік сұлба – құрылғының жұмыс істеу принципін түсінуге мүмкіндік беретін, графикалық шартты түсіндірмесін қолданылуымен орындалатын электрлік тізбектердің жеке элементтерінің өзара байланысы көрінісінің көрінісі мен қарапайымдылығы көрсетілген сызба болып табылады. Машина құрылысы мен құрылыс сызбаларымен салыстырғанда электрлік сұлбалардың айырмашылығы оларды масштабтың сақталуына қарамай орындай береді, ал олардың құрамындағы бөліктерін қондыруды кеңістікте орналастыруда масштабты есепке алмайды немесе шамамен есептейді.
Кез-келген электрлік тізбек энергия көзінен және оның қолданушысынан тұрады. Сонымен бірге, электрлік тізбекке барлық тізбекті немесе оның жеке бөлігін қосып және өшіру үшін аппараттар, және қолданушылар, өлшегіш құрылғылары, қорғаныс құрылғысы және басқа да аппараттар құрамына кіреді.
Қазіргі таңдағы өндірістерде электрлік тізбектердің құрамында көптеген электрлік машиналар, аппараттар және құрылғылар кіреді. Бұл тізбектертің күрделілігі сонша, электро құрылғылардың сәйкесінше сызбалары мен сұлбалары болмаса, оларды жасау, орналастыру, эксплуатациялау, жөндеу мүмкін емес. Сол немесе басқа электротехникалық өнім немесе қандай да бір механизм құрылғысы мен жұмыс істеу принципін түсіну үшін оларды дәл сол қалпын елестету қажет. Алайда көбінесе сол немесе басқа құрылғының сұлбалық көрінісінің шарттарымен шектелген жеткілікті болып жатады. Графикалық түсіндірмесі шарттарын қалауы арқылы таңдамайды, олар мемлекеттік жалпы бірлестік стандартты арқылы (ГОСТ) таңдалынады. Бұлар мұндай көрініс шарттарымен келген жұмыс процессін оңай түсінуге мүмкіндік береді.
Графикалық түсіндірмесі шарттары стандарттарын құра отырып, өнімнің ерекше сиптаттамаларын алға тарта отырып, оларды аз уақыт ішінде оңай есте сақтау үшін мемлекеттік түсіндірмелерді қолдана отырып есепке алады. Мысалы, генераторларда, электроқозғалтқыштарда және басқа да электрлік машиналарда цилиндрлік айналу бөліктері бар (якорь, ротор), сондықтан да олардың түсіндірмесі шарттының негізіне айналасы орналастырылған. Тұрақты тоқтағы электрлік машиналар коллекторда сырғанайтын щеткалар негізінде сипатталады. Осыны көрсету үшін машинаның шартты түсіндірмесіне айналаға қатысты екі үшбұрыш енгізілген. Аталып кеткендей, графикалық шартты түсіндірмелерді мүмкіндігінше қарапайым етуге тырысады.

1.Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ, Информатика негіздері журналы. 2.Информатика негіздері журналы. О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.