Ауыз судың нормалық стандарты

Су – физиологиялық, гигиеналық, ауылшаруашылық және эпидемиологиялық маңызы бар сыртқы ортаның маңызды факторы. Сапасыз ауыз суын қолдану келесі жағдайлардың себебі болуы мүмкін: 1. су көздерінің шаруашылық – фекальды жіне басқа да ағынды сулармен ластануына байланысты жұқпалы аурулар мен гельминтоздардың (холера, іш сүзегі, паратиф, жұқпалы гепатит, лептоспироз, туляремия, лямблиоз, трихоцефолез, описторхоз, кейбір аденовирусты аурулар); 2.өнеркәсіптің ағынды суларының түсуінен су қоймаларының химиялық заттармен ластануына байланысты табиғаты жұқпалы емес аурулар; 3. судың табиғи құрамымен байланысты табиғаты жұқпалы емес аурулар (фитодооз, нитратты метгемоглобинемия т.б.) Сапалы су келесі гигиеналық талаптарға сәйкес болуы керек: Органолептикалық қасиеті жақсы. Химиялық құрамы зиянсыз және тұрақты. Құрамында патогенді микроорганизмдер мен ауру қоздырғыштарының болмауы. Санитарлық норма «Су көздеріне, шаруашылық – ауыз су мақсаты үшін судан сынама алу орнына, шаруашылық – ауыз сумен және мәдени – тұрмыстық орындарда суды қолдану және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитарлық – эпидемиологиялық талаптар» (18.01.2012 ж. №104. Бұнда халықтың ауыз суы мен тұрмыстық құжатына қолданылатын кез – келген судың физикалық, химиялық және бактериологиялық көрсеткіштері көрсетілген. Ауыз суының сапасы стандартына дұрыс сақталмауынан халық денсаулыған тікелей нұқсан келтіретін көрсеткіштері енгізілген. Санитарлық ережелер мен нормаларда 2. «Орталықтандырылған ауыл шаруашылық ауыз суымен қамтамасыз етуге қолданылатын құдықтар мен бұлақ каптаждар құрылысы мен жұмысы». № 3

Бұнда көзін таңдауда басшылыққа алатын көрсеткіштер нормасы берілген. Таңдалған су көзіндегі судың қасиеті мен құрамы қазіргі заманғы өңдеу әдістерімен өзгеріске ұшырамайтындай болуы керек. СУДЫ ТАЛДАУ СХЕМАСЫ ҚАЖЕТТІ МӘЛІМЕТТЕР: су қоймасының аты, оның мекен – жайы. сынаманы алған жылы, айы, күні, сағаты су қоймасын жергілікті тексерудің нәтижелері, қандай мақсат үшін зерттелетіндігі ОРГАНОЛЕПТИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ: Сыртқы түрі, иісі, дәмі, мөлдірлігі, түстілігі, тұнбаға түсуі. ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ: Судың температурасы. СУДЫ ХИМИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ: рН реакциясы, нитриттерді, нитраттарды, хлоридтер мен сульфаттарды, темірді, кермектілікті, құрғақ қалдықтарды, судың тотыққыштығын, еріген оттегіні анықтау. СУДЫҢ ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒЫНАН ҚАУІПСІЗДІГІНІҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ: Адамның сумен байланысы өте жоғары – ол ішу мен гигиеналық және сауықтандыру мақсатында қолданылады. Су арқылы организмге әртүрлі ауру қоздырғыштарының, улы және химиялық заттардың пайда болуы мүмкін. Сондықтан судың сапасы белгілі бір талаптарға сәйкес келуі керек. Судың бұл талаптарға сәйкестігі органолептикалық, физикалық, химиялық, бактериологиялық, гельминтологиялық және радиометрлік сияқты лабораториялық зерттеулердің көмегімен анықталады. Лабораториялық зерттеулер судың тексерген кездегі жағдайын сипаттайды, бірақ су көзі мен оның ластану себебі туралы толық мәліметті бермейді. Осы жағдай су қоймасына жергілікті тексерулер жүргізіп, оның ластану көздерін, тұрақтылығын анықтауды және болашақта ластану көздерін жоюды талап етеді. Кейбір жағдайларда су көзін жергілікті тексеру суды бағалаудың бір ақ мүмкіндігі болып табылады. Су көздерін санитарлық тексеруге жатады: а) санитарлық – топографиялық тексерулер б) су көзінде судың сапасын және оның дебитін анықтау в) су көзі орналасқан аудандарда халықтың және кейбір жануарлардың бар жоғын қарастыру