Қазақстанның мұнай - газды комплексі
Кіріспе
1. Технологиялық бөлім
1.1. Жобаланатын процестің арнаулы қысқаша қысқауша сипаттамасы
1.2. Шикізаттың дайын өнімдерін және қосалқы материалдар сипаттамасы
1.3. Дайын өнімдерді пайдалану
1.4. Жобаланатын процестің теориялық негіздері
1.5. Технологиялық процестің жобалану және дәлме . дәл жазбасы. Технологиялық режим нормалары.
1.6. Процестің анаметикалық бақылауы.
1.7. Технолгиялық процестің автоматизациялау
1.8. Еңбекті қорғау
1.9. Қоршаған ортаны қорғау.
2. Жобаны есептеу бөлімі
2.1. Қондырғының материалдық баланысы.
2.2. Аппараттың материалды баланасы.
2.3. Апараттың жылулық баланстары.
2.4. Аппараттың негізгі конструктивті өлшемдерін есептеу.
2.5. Негізгі құрал жабдықтарды таңдау және сипаттамасы.
3. Экономикалық бөлім
4. Қорытынды
5. Әдебиеттер
1. Технологиялық бөлім
1.1. Жобаланатын процестің арнаулы қысқаша қысқауша сипаттамасы
1.2. Шикізаттың дайын өнімдерін және қосалқы материалдар сипаттамасы
1.3. Дайын өнімдерді пайдалану
1.4. Жобаланатын процестің теориялық негіздері
1.5. Технологиялық процестің жобалану және дәлме . дәл жазбасы. Технологиялық режим нормалары.
1.6. Процестің анаметикалық бақылауы.
1.7. Технолгиялық процестің автоматизациялау
1.8. Еңбекті қорғау
1.9. Қоршаған ортаны қорғау.
2. Жобаны есептеу бөлімі
2.1. Қондырғының материалдық баланысы.
2.2. Аппараттың материалды баланасы.
2.3. Апараттың жылулық баланстары.
2.4. Аппараттың негізгі конструктивті өлшемдерін есептеу.
2.5. Негізгі құрал жабдықтарды таңдау және сипаттамасы.
3. Экономикалық бөлім
4. Қорытынды
5. Әдебиеттер
КІРІСПЕ
Мұнай – газды комплекс Қазақстанның экономикасының негізгі барлық және де келешектегі жағдайдағы сақталуының негізі болып сақталады.
Мұнай – газдың өсуімен қатар.
Мұнай – газдың комплексінің өсуімен қатар қаражаттың негізгі жаңа дамуы кезеңінен көмірсутек қышқылымен иемделуіне байланысты.
Республикалар арасында мұнай – газ саласында әдісленген өндіріснде төрт негізгі салада бөлінген.
Мұнай өндіру, мұнайды қайта өңдеу, газды өндіру және газды өңдеу. Салалрындағы мұнай өңдеу және өндіру процесінде қарым – қатынасымен бірін – бірін толықтатып отырады. Табиғи байлықта комплекстік кезең кіретін өндірістердің өсуіне, қайта өндіретін мұнай – газдың машина жасайтын және мұнай – газ комплексінің өсуінің экономикалық эффективтілігін белгілі бір деңгейге дейін мамырманың өсуіне рұқсат етіледі.
Қазақстандағы МӨЗ мұнайды қайта өңдеу көлемі 12,7% өсті. Мұнайды қайта өңдеу өндірісіндегі басты мақсаты мұнайдың біріншілік қайта өңдеуінің жаңа технологиялық процестердің көбеюінің, катализатордың эффективтілігі көлемнің көбеюі болып табылады.
Прогрессивті жабдықтар мұнайды қайта өңдеудегі тереңдетуінің және екіншілік процесінің үшіншінің көбеюі өндірісте жоғарғы октанды бензинды, аз күкіртті дезилдік және авацияналдық отындардың көбеюін қамтамасыз етеді.
Каталитикалық риброорлит қазіргі кездегі мұнайды қайта өңдеу және мұнай химиялық өндірісіндегі ең маңызды паразиттің бірі болып табылады.
Бензиннің детонакциялық тұрақтылығының өсуіне және араматты көмір сутектердің өндірісінде, бензолдың толзол және кисолдық басты көрсеткішінде кең көлемді қолданылады.
Мұнай өнімдернің гидротталаудағы процесте сутекпен қамтамасыз ету кезіңде католитикалық прибормен ең маңызды ролін атқарады.
Мұнай – газды комплекс Қазақстанның экономикасының негізгі барлық және де келешектегі жағдайдағы сақталуының негізі болып сақталады.
Мұнай – газдың өсуімен қатар.
Мұнай – газдың комплексінің өсуімен қатар қаражаттың негізгі жаңа дамуы кезеңінен көмірсутек қышқылымен иемделуіне байланысты.
Республикалар арасында мұнай – газ саласында әдісленген өндіріснде төрт негізгі салада бөлінген.
Мұнай өндіру, мұнайды қайта өңдеу, газды өндіру және газды өңдеу. Салалрындағы мұнай өңдеу және өндіру процесінде қарым – қатынасымен бірін – бірін толықтатып отырады. Табиғи байлықта комплекстік кезең кіретін өндірістердің өсуіне, қайта өндіретін мұнай – газдың машина жасайтын және мұнай – газ комплексінің өсуінің экономикалық эффективтілігін белгілі бір деңгейге дейін мамырманың өсуіне рұқсат етіледі.
Қазақстандағы МӨЗ мұнайды қайта өңдеу көлемі 12,7% өсті. Мұнайды қайта өңдеу өндірісіндегі басты мақсаты мұнайдың біріншілік қайта өңдеуінің жаңа технологиялық процестердің көбеюінің, катализатордың эффективтілігі көлемнің көбеюі болып табылады.
Прогрессивті жабдықтар мұнайды қайта өңдеудегі тереңдетуінің және екіншілік процесінің үшіншінің көбеюі өндірісте жоғарғы октанды бензинды, аз күкіртті дезилдік және авацияналдық отындардың көбеюін қамтамасыз етеді.
Каталитикалық риброорлит қазіргі кездегі мұнайды қайта өңдеу және мұнай химиялық өндірісіндегі ең маңызды паразиттің бірі болып табылады.
Бензиннің детонакциялық тұрақтылығының өсуіне және араматты көмір сутектердің өндірісінде, бензолдың толзол және кисолдық басты көрсеткішінде кең көлемді қолданылады.
Мұнай өнімдернің гидротталаудағы процесте сутекпен қамтамасыз ету кезіңде католитикалық прибормен ең маңызды ролін атқарады.
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБАНЫҢ ТҮСІНДІРМЕ ХАТЫНЫҢ ҚҰРАМЫ ЖӘНЕ КӨЛЕМІ.
Кіріспе
1. Технологиялық бөлім
1. Жобаланатын процестің арнаулы қысқаша қысқауша сипаттамасы
2. Шикізаттың дайын өнімдерін және қосалқы материалдар сипаттамасы
3. Дайын өнімдерді пайдалану
4. Жобаланатын процестің теориялық негіздері
5. Технологиялық процестің жобалану және дәлме – дәл жазбасы.
Технологиялық режим нормалары.
6. Процестің анаметикалық бақылауы.
7. Технолгиялық процестің автоматизациялау
8. Еңбекті қорғау
9. Қоршаған ортаны қорғау.
2. Жобаны есептеу бөлімі
1. Қондырғының материалдық баланысы.
2. Аппараттың материалды баланасы.
3. Апараттың жылулық баланстары.
4. Аппараттың негізгі конструктивті өлшемдерін есептеу.
5. Негізгі құрал жабдықтарды таңдау және сипаттамасы.
3. Экономикалық бөлім
4. Қорытынды
5. Әдебиеттер
Түсіндірме жазбаның көлемі шамамен (қолмен жазғанда) 60 – 80 бет
(Компьютермен) 40 – 50 бет.
КІРІСПЕ
Мұнай – газды комплекс Қазақстанның экономикасының негізгі барлық және
де келешектегі жағдайдағы сақталуының негізі болып сақталады.
Мұнай – газдың өсуімен қатар.
Мұнай – газдың комплексінің өсуімен қатар қаражаттың негізгі жаңа
дамуы кезеңінен көмірсутек қышқылымен иемделуіне байланысты.
Республикалар арасында мұнай – газ саласында әдісленген өндіріснде төрт
негізгі салада бөлінген.
Мұнай өндіру, мұнайды қайта өңдеу, газды өндіру және газды өңдеу.
Салалрындағы мұнай өңдеу және өндіру процесінде қарым – қатынасымен бірін –
бірін толықтатып отырады. Табиғи байлықта комплекстік кезең кіретін
өндірістердің өсуіне, қайта өндіретін мұнай – газдың машина жасайтын және
мұнай – газ комплексінің өсуінің экономикалық эффективтілігін белгілі бір
деңгейге дейін мамырманың өсуіне рұқсат етіледі.
Қазақстандағы МӨЗ мұнайды қайта өңдеу көлемі 12,7% өсті. Мұнайды қайта
өңдеу өндірісіндегі басты мақсаты мұнайдың біріншілік қайта өңдеуінің жаңа
технологиялық процестердің көбеюінің, катализатордың эффективтілігі
көлемнің көбеюі болып табылады.
Прогрессивті жабдықтар мұнайды қайта өңдеудегі тереңдетуінің және
екіншілік процесінің үшіншінің көбеюі өндірісте жоғарғы октанды бензинды,
аз күкіртті дезилдік және авацияналдық отындардың көбеюін қамтамасыз етеді.
Каталитикалық риброорлит қазіргі кездегі мұнайды қайта өңдеу және мұнай
химиялық өндірісіндегі ең маңызды паразиттің бірі болып табылады.
Бензиннің детонакциялық тұрақтылығының өсуіне және араматты көмір
сутектердің өндірісінде, бензолдың толзол және кисолдық басты көрсеткішінде
кең көлемді қолданылады.
Мұнай өнімдернің гидротталаудағы процесте сутекпен қамтамасыз ету
кезіңде католитикалық прибормен ең маңызды ролін атқарады.
1.1.ЖОБАЛАНАТЫН ПРОЦЕСТІК АРНАЛУЫ, ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ
1. Процестік арналуы-тұрақты дизель отынын алу,МЕСТ 305-82 бойынша
дизел отынының жаздық маркасына сұраныстар мен талаптарға сай келу .
Секция құрамына келесі блоктар кіреді:
1. Ректор блогы. Бұл блокта шикі затты сутекті ортада күкіртпен тазарту
жүреді.
2. Гидротазаланған 230-3500С фракциясын тұрақтандыру блогы.
3. Моно этаноламинмен тазарту блогы, мұнда МЭА –мен сутекті және
көміртекті газдармен тазарту жүреді.
4. Бензинмен және сулы конденсаттан үрлеу арқылы күкірт сутекпен тазарту
блогы.
2. Технологиялық сызықтардың саны және олардың арналуы.
Гидротазалау сызбасы- бір ағынды, бір реактор арқылы тура ағынды шикі
затты өңдеуге болады.
Гидротазартылған дизель франкциясы үлкен қысымда тұрақтандыру
Күкірт сутекті ағындар , процесте пайда болады, арнаулы насадкалы
колонкада сулы бу арқылы булануға түседі.
Күкіртсутек бензинмен тазалаған көмірсутекті газ арқылы үрленеді.
Сутекті және көміртекті газдарды моноэталаминмен тазалау.
1.2. ШИКІЗАТТЫҢ, ДАЙЫН ӨНІМДЕРДІҢ ЖӘНЕ ҚОСАЛҚЫ МАТЕРИАЛДАР СИПАТТАМАСЫ.
Гидротазалау процесінің шикі заты есебіне ЭЛТҚ-АҚ қондырғысынан
келетін тікелей айдалым дизель отыны қолданылады. Қондырғының басты өнімі
болып МЕСТ 305-82- ге сай келетін тұрақты дизель отыны болып саналады.
Сонымен қатар газ, бензин және қондырғының жұмыс режиміне тәуекелді.
Құрғақ газдың құрамында метан , этан және аз құрамды пропан мен бутан
болады. Бензиннің октондық саны төмен 50-56.
Процесс АҚШ –да шығарылатын ГО-70 және S- 12 түрлеріндегі
катализаторлары арқылы жүреді.
Гидротазалау реакциясындағы шығндалатын сутек таза емес күйінде
қолданады, ал газдың құрамындағы сутектің мөлшері 50- 95 %.
Газды күкірт сутектен тазарту үшін қосалқы материалдар есебіне
моноэтаноламин, тотығуға қарсы ингибитор, этилен гликол ерітіндісі және
инертті газ қолданылады.
КЕСТЕ
№ Шикізаттың атауыМемлекеттікТексеруге Норма Дайындалатын
ппматериалдары, нөмірі қажетті өнімдердің
осы немесе сапа көрсеткіші қолдану
нөмірі немесе стандарттық аймағы
енттері техникалық
катализаторлары саласының
жартылай талаптары
техникалық
фабрнкаттары,
дайын саласының
атаулары
1 2 3 4 5 6
Шыққан шикізат
1 Фракция 1)тығыздық Нормасыз Шикізат
300-360°С 2) күкірт Нормасыз отыны
тікелей айдауда мөлшері Нормасыз кезінде
3) Фр. құрылымыНормасыз Л-02-40,
4) суыту темп. ЛД-02
°С
2 Фракция 1)тығыздық Нормасыз Шикізат
230-350°С 2) күкірт Нормасыз отыны өндіріс
тікелей айдауда мөлшері Нормасыз кезінде 3-02
3) Фр. құрылымыНормасыз
4) суыту темп.
°С
3 Жаңа сутек Процент төмен 65 Депарфизизаци
құрамдас газ емес, сутек яға шикізат
құрамының
Реагенттер . материалдар
1 Моноэтанол амин Цех аралық МЭА 5-15 Газдың күкірт
еріткіштерін нормалар Концентрациясын сутектен
регенерациялау ың % массасы тазалау
ортақтан-н
қондырғысының Күкіртсутектің
МЭА регенер-уы мөлшері гл
жоғары
3
Геосульфаттың
гл көп емес 12,0
2 Ингибитор 1. сыртқы Қоңыр Қондырғыларды
коррозиясы көрініс түсті ң және
487-ге дейін сұйық Мыжылғаннан
2. тығыздық 0,935-0,94кейінгі
20°кмс 5 Коррозияларда
3. динамикалық н
тұтқырлығы мПа 70-210 қорғау
с
3 Инертті газ 1. қышқылдық 0,5 артық Құбырлардың
мөлшері, % емес және
2.көмірсутектің0,1 аппараттардың
қышқылдық мөлш.норман мыжылған
% айн. кейінгі
3. көмір-ң екі үрленуі
қыш.мөлш. %
4. жанғыштың 0,5 артық
мөлш. % емес
5. нүктелік
амалдылығы нормасыз
артық емес
4 Катализатор SÜD СНЕМІЕ 1) химиялық Гидротазалау
С-207-01 құрамы.
Активті
компонентінің
мөлшері % -с
массасы.
Никель (NiО) 3,0-4,0
оксидінен кем
емес
Молибденнің 13,0-16,0
(MoO3)
үш оксиді.
Фосфор (Р).
Алюминий 1,0-1,5
тотығы (АlO2) 10,20
басқа
ауыр металлдар
540 °С
дейін жоғалған
2) физикалық Эстудоттар
(түрлері)
формасы, 3
өлшемі
мл.мыжылу Мин.ср.
беркітігі, 9кг
шашырау 600
тығыздығы кгм3
жоғарғы аймағы 175÷250
тесіктер көлемі0,3÷0,6
см32
5 Катализатор SÜD СНЕМІЕ 1. химиялық
С-20-7-05 құрамы
(номин-лы).
1. активті
мөлшері %-ік
массасы
төмен емес,
- никель 5,2÷÷0,5
тотығуы (NiО) 2,30+-1,0
- үштот-ы
(МоОз)- натри
(NiО) 0,5
Алюминий тотығыҚалдық
(А12Оз)
2. физикалық
қасиеті
(типі)
1.
2. Экструд.
3. бүрку 1,3
тығыздығы,
кгм3
- тығыздықсыз
- тығыздалған 785
4. аймықтық 863
жоғарлығы м3г 175
5. тесік 0,43
көлемдері,
(үйкелістігі)
жоғалтқыш % 0,5
мына
6 Катализатор SÜD СНЕМІЕ 1. шашымдағы 0,5
НҮРЕХ жоғалтылым % (калиндр
2. экстр)
3. 2,5
4. бүрку
тығыздыңы, 620
кгм3
Сығымдағы
беріктілігі
кПамм 1,5
1 Тауарлы дизель ГОСТ 1. 20°С-гі 0,860 Дизель
отыны тығыздық Отындарының
гсм3 кем емес компонеттері
2. цитондық 45 Маркалары л
саны кем емес 02 (05)-40
3. фракциялық (62) және
температурада 3-02
айдалынады, минус 35
°С-ден 3-02
жоғары емес 280 Л-02(65)-40(6
-50% 540 2)
-96% 360 Л-02(05)-40
4. суытылу Минус 10 3-02
температурасы, Минус 35 Л-02(05)-40
°С 3-02
жоғары емес Л-02(05)-40,3
5. лайлану Минус 5 -
темп. °С Минус 25 02
жоғары емес
6. тоқтану 40 Л-02(05)-62
темп.-сы Л-02-40(62)3-
жабық 62 02
анықталады, °С Л-05-40(62)
төмен емес 0,5
7. массалық
үлесі
күкірттің %
көп емес
8. миркабтаның
күкірттік 0,01
массалық
үлесі, %
массасы көп
емес
9. мыс Ұсталын
Пластинкасындағ
ы сынақ
10. судың және Қатыспайды
Техникалық
қоспалардың
мөлш. % 6,0
11. иод саны,
көп
емес
2 Дизель отынының ТУ 1.20°С-дегі 0,860
маркалары АД 38.001355-9гми3 кем емес
9 2. фракциялық
- 50% темп.-да 290
жоғары емес -
айдалы-ды; °С
жоғ.емес
-360°С 90
айдалы-ды, % 3,0-6,0
кем емес
3.кинематикалық
тұтқырлығы 0
20°С-де, с Сm
4. Су
темп.-сы °С Норма-н
жоғары емес
5. айлану
темп., °С 40
жоғары
емес 0,2
6. тұтану
темп.-сы жабык
тигельде анық-ы
7. күкірттің 0,01
массалық
үлесі, %
массасы көп
емес
8. меркоптанбы
күкірттің Ұсталынады
масалық
үлесі % массасыҚатыспайды
көп емес 6
9. мыс
пластикасындағы
сынақ
10. су
мөлшері, %
11. иод
саны, көп емес
3 Андау бензик 1. фракцияның 35
(тұрақты құрамы, °С
-айдау
алдындағы
темп-сы, төмен 70
емес 20%-ті
темп-да
айдалады,
жоғары емес 120
-50%-ті темп-да
айдалады,
жоғары емес 190
-90%-ті темп-да
айдалады,
жоғары емес 215
Қайнаудың
аяқталуы жоғары
емес
4 Көмірсутекті газ Күкірт сутектің0,15
мөлшері, %
массасы жоғары
емес
1.3. ДАЙЫН ӨНІМДЕРДІ ПАЙДАЛАНУ ПАЙДАЛАНУ.
Гидротазалаудың басты өнімі болып тұрақтанған дизель отыны болып
табылады, оны қозғалтқыштардың отыны ретінде қолданады.
Жылдам жүретін дизельдер үшін ТМД –елдерінде отынның үш түрін
өндіреді.
• Жаздық (Л)- айналадағы ауа температурасы плюс кезінде
• Қыстық(З) - 20°C дейін бұл отын түрін қолданған жөн.
• Арктикалық (А) – бұл отын түрін - 50°C дейін қолдана аламыз.
Барлық айтылған маркалар күкіртті және аз күкіртті болып та өндіріле
береді
Бұл отын түрлерін белгілеу үшін жаздық отын түрлерін тұтану
температурасы деп, ал қыстық отын түрлерін тоңу температурасы деп бөледі.
Л- Жаздық , °C жоғарғы температурасы пайдаланған жөн
З - Қыстық , -20°C температураға дейін бұл пайдаланады.
А – Арктикалық , - 50°C дейін қолдана аламыз.
Отынның І түрінде жаздың және қыстың маркаларындағы күкірттің құрамы 0,2% ,
ал Й түрінде 0,5 %, ал арктикалық марка үшін 0,4%.
4. ЖОБАЛАНАТЫН ПРОЦЕСТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ.
Мұнай өнімдерін гидротазалаған кезде гидроорганикалық қосылыстардың
гидрогенализі жүреді , кейіннен лоар оңай бөлінетін күкіртсутектерге
гидрирленеді, аммиак , су және металдар ; Басты реакциялардан басқа
қосалқы реакциялар жүреді.Бөліктерніп көмірсутекті гидрокрекингтеу ,
ароматты қосылыстарды гидрирлеу және түзілген қанықпаған көмірсутектерді
сутекпен парафиндерге дейінгі байыту. Бірақ гидротазалау жағдайында бұл
реакция мол емес.
Мұнай фракцияларын күкірт көп жағдайда меркаптан күйінде ғ сульфид
тиофен және өнімдер күйінде болады. Меркаптандар және сульфидтер сутекпен
әректтесе , күкіртсутек , көмірсутек пайда болады. Олардың белсенділігі
келесі тиофиндер :RSHRSSRRSR
Олардың белсенділігі молекуланың көлемі ұлғайса төмендейді.
4,0 мПа қысымда стехиометриялықт сутектің көлеміне байланысты
температураға келесідеі тәуелді:
7
?
Температура , °C 227 32 42
529
Гидрогенолиз жағдайы , % 99 99
96,6
Сол себептен қолданылатын катализатордың белсенділігі жоғары болғаны
жақсы , олар процесті барынша төмен температурадва өтуін қамтамасыз
етеді. Гидрогенолиз және гидрирлеу реакциялары катализатордың әр келкі
белсенді орталарында жүреді.
Бензтиофиндер және оның араласқан өнімдерінде бірнеше тиофенді
сақинаны гидрирлеу жүреді және оның кейінгі бөлінуімен
+2 Н2
+ Н2 →
СН + Н2S
Барлық гидрогенолиз реакциялары өндіріістік жағдайда үзіліссіз жүреді
, бұғагн құарамастан термодинамикалық салыстырмалықта күкірттің өте төмен
құрамына жету мүмкіндік емес.
Сол себептен күкірттің өнімдерге төмен құрамынг келесі формуламен
анықтаймыз:
RCH= CHR1 + Н2S= ₤ 2Г меркаптандар +Н ,
Бұл реакция экзотермиялық және сол жаққа қарай температураның
төмендеуімен жүреді .
4,0 мПа қысымдағы тиофин гидрогенолиздің салыстиырмалы тереңдігі
сутектің стехиометриялық жағдайына температураға өте тәуелді. Күкіртті
қосылыстардың гидрогенолиздің жылдамдғыы меркаптанның өндірілетін
тиофенді немесе ароматикалық сульфидке өткенде төмендейді.
Гидротазалау процесерінде , күкіртті қосылыстарды гидрогенолиздеуден
басқа , келесі реакциялар жүреді., азот құрамдас қосылыстарды
гидрогенолиздеу.
2 RCH + 3 Н2→ 2RH + 2NH3
Сілті құрамдас қосылыстарды бөліп тастау ,
RОN -+-Н2→ RH-+- Н2О
Диенді көмірсутектерді гидрирлеу
СА + АН → СН2п + 2
Қанықпаған қосылыстарды гидрирлеу, СпН211 - +-
Н2 → C11 H211×2
Ароматты қосылыстарды гидрирлеу
C + 3НЛ ^ О
Гидрокрекинг сЮн22 +Н2→ 2С5 Н12
Гидротазалаудың басты реакциялары жылу бөлу арқылы жүреді.
Гидротазалаудың термодинамикалық процессі төмен температуралық сутектің
қосылу реакциясы көлемнің азаюымен жүргендіктен, процестің тереңдігіне
реакция аумағындағы қысым басты рөл ойнайды.
Алюмокобольдмолибден катализаторлары жоғары таңдау алады. Сондай-
ақ оның тұрақтылығы төмен , белсенді және механикалық тұрақтылық.
Процесс парасметрлері . Гидротазалау параметрін тазалаған өнімнің
сапасын және қадағаланатын тазлау жағдайына берілген шекте ұстап
тұрады.
Температура . гидротазалау реакциясының ең қолайлы температура шегі
340 -420°C , 340°C температурадан төмен жағдайда күкіртсіздеу реакциясы
баяу жүреді , 420°C температурадан асса кркинг және кокс түзілу
күшейеді.
Қондырғының жұмыс кезінде басында катализатор жүруі барынша төмен
температурада жүреді, себебі температура жоғарыласа катализатор
белсенділігі төмендейді.
Қысым. Жүйедегі қысым 2,5 мПа бастап 6мПа аралығында жүреді, ал
сутектің порцалды қысмы 1,5- 3,7 мПа
Тазаланған өнім ауыр болған сайын, онда қанықпаған көмірсутектер көп
, соған байланысты реакторға кірердегі сутек газдың сутекті парциалды
қысымы жоғары болады. Сутектің парциалды қысымы жоғарылаған сайын
тазалау жақсарады., кокс түзу төмендейді, катализатордың жұмыс уақыты
ұлғаяды.
Сутекті газдың беру жылдамдығы 200 және 700 арасындағы газдың
көлеміне 1 көлемдік шикізатқа есептиеледі.
Көлемдік жылдамдық 1 ден 10 сағ11 1 аралығнда , бастапқы өнімнің
сапасына байланысты және тазалау сапасына байланысты.
Сутек шығыны. Гидротазалау кезінде сутек гидрирлеу ерітуге , үрленуге
шығындалады.
Сутек құрамдас газ. Гидротазалау процесінде тазаз емес сутек
қолданылады , газда сутектің құрамы 50-95% , қалған бөлігін метан , этан ,
пропан және бутан құрайды. Сол себептен гидротазалау реакциясында сутек
жұьтылып кетеді, көһмірсутек агз газ пайда болады, күкіртсутек және су
құралады. Сол себептен реакторға кірердегі сутек құрамдас газдың құрамына
сутек шығарды азаяды.Сутек шығыны каталитикалық реформинг қондырғысынан
келген сутекпен толтырылады, сутек өндіруден және басқа да жолмен асады.
1.5. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ СХЕМАНЫҢ ЖАЗБАСЫ.
Шикізат А- 103 және А – 104 тұндырғыштары арқылы қысыммен Н- 301, Н –
302 , Н-303 , Н -303а сараптарына түседі.
600С газды шикізатты қоспа Т- 301 , Т – 302 , Т-303 құьыраралық
жылу алмастырғыштарына түседі. Мұнда шикізат газды өнімді ағынмен 270-
3100С дейін қыздырылады.
Кейін газды шикізатты қоспа П -301 құбырлы пешіне түседі, бұл жерде
қоспа 370- 4000С дейін қыздырылады.
Қыздырылған газды шикізатты қоспа Р-301 реакторына түседі.
Реакторда алюмокобальдмолибден катализатор арқылы шикі зат құрамындағы
күкіртті және қанықпаған қосылыстарды гидрирлеу жүреді , күкірт сутектің
пайда болуымен . бұдан басқа реакция аумағында бөліктеп гидрокрекинг
жүреді, бұл жағдайда көмірсутек және жеңіл бензин фракциялары құрылады.
Р- 301 реакторынан шыққан газды өнімді қоспа Т -303
жылуалмастырғышына түседі, өз жылуын газды шикі затты қоспаға береді .
бұдан ағынның бір бөлігі Т- 304 жылуалмастырғышына барып түседі, К -301
тұрақтандыру колонкасының шикі затына жылуын береді.
3000С газды өнімді қосап Т- 301 және Т -302 жылуалмастырғышына
барып түседі, және 1500С дейін суытылады.
Кейін газды өнімді қоспа Х – 301 ауамен мұздатқыш аппаратына және Х
-302 сулы мұздатқыш аппаратына 38-40 0 С дейін салқындатылып С – 301
аппаратына барып түседі.
Х – 301 ауамен мұздатқыш аппаратының алдында газды өнімді қоспа
ағымына Н -313 сорабы арқылы ЭЛТҚ- АҚ қондырғысының Е- 108
сыйымдылығынан тотығуға қарсы ингибитор ерітіндісі қосылады.
С -301 сепараторында тұрақсыз гидрогени затты және циркуляциялық
газды бөлу жүреді, және суды бөлу жүреді.
Циркуляциялық газ С – 301 сепааттарынан шығып К- 302 абсор беріне
10-15 % МЭА сулы ерітіндісімен күкітр сутектен тазалауға түседі.
Тазаланған циркуляциялық газ С -303 сепараттары арқылыл ЦК – 301
компрессорына түседі. Алдын –ала берілген , ПК -301 , ПК -302,
компрессорлары арқылы сутекті газдың циркуляциясы жүруіне жәрдемдеседі.
Сутектің концентрациясын сақтау үшін тазаланған газдың бір бөлігі
құрғақ газ жолына үрленеді.
Шығынданған сутектің орнын толтыру үшін және порцияалды қысымды бір
қалыпты ұстап тұру үшін С-303 сепараторының алдында циркуляцияланатын газ
тзаза сутекті газбен араласады, сутекті газ ПК – 303, компрессорынана
беріледі.
Циркуляцияланатын газ ЦК – 301 компрессорынана шығар кезде сутегі
газьен араласады, сутекті газ керосинді гидротазалау қондырғысының Пк –
303 қысп айдайтын компрессорына келеді.
Тұрақсыз гидрогени зат С- 301 сепараторынан шығып Т- 306, Т – 304
жылуалмастырғышына түседі, одан соң К- 301 тұрақтандыру колонкосына
түседі.
К- 301 колонкасының төменгі жағына П – 301 булағыштан қыздырылған сулы
бу беріледі , немесе мұнай өнімдерінің порциалды қысымын төмендету үшін
сутекті газ беріледі. Е – 315 сыйымдылығындағы қысым 0,7 км см2
бөлінген көмірсутеті газ керосиенді гидротазалау қондырғысына
жіберіледі. Осы жол арқылы газ каталитикалық риформинг қондырғысының П-
203 пешіне беріледі.
Тұрақты отыны Е- 315 сыйымдылығын Н- 340 сорабы арқылы қондырғыдан
паркке жіберіледі.
Бензин буы , сулы пар және газ К- 301 колоннаның жоғарғы бөлігінен 150-
2000С температурада шығарылады, ХК- 301 конденсатор – мұздатқышына түседі,
мұнда конденцацияланады және 38- 50 0С дейін суытылып С- 302
сепараторымен түседі, бұл жерде газды сұйық фазадан , бензиннен , және
судан бөлу жүреді.
ХК- 301 ауамен конденсатор – мұздатқыш аппаратының алдына Н- 313 , Н-
314 сораптары арқылы тотығуға қарсы ингибитор ерітіндісі қосады.
С- 302 шыққан су каталитикалық реформинг қондырғысының С – 301
аппаратынан келген күкірт сутекті сумен араласады, ғ кейін К- 304
колоннасымен төменгі жағынан шыққан тазаланған су ағынымен бірге Т-305
жылуалмастырғышында қыздырылады. А- 302 аппаратында бумен қыздырып
1070С дейін, еріген газдармен және күкірт сутекпен буландыру үшін К
-304 колоннасымен беріледі.
Тазаланған су колоннаның төменгі жағынан шығып, Т- 305 мұздатқышта
салқындатылып котолизацияға барып түседі.
С -302 сепараторынан шыққан бензин Н- 304, 305 сорабы арқылы
біртіндеп К -301 колоннасына сұйытылым ретінде беріледі . қалып бара жатқан
бөлік бензинмен араласады, Н -324, 325 сораптары арқылы керосинді
гидротазалау қондырғысынан келеді.
Кейін К- 303 колоннасына күкіртсутектен үрлену үшін беріледі.
К – 303 колоннасында тазаланған көмірсутекті газбен 3,5 кг см2
қысымды көмірсутекті бензинмен үрлеу жүреді .
Н -304- 305 сораптарынан шығардағы бензин Х – 312 мұздатқышынан
өтіп 380 С суытылып К -308 колонкасының жоғарғы жағына беріледі.
Тазаланған бензин Н- 315 сорабынан өтіп риформинг қондырғысының
шикізат сорабына немесе ЭЛТҚ – АҚ қондырғысының шикізат насосына
беріледі.
С- 302 сепораторынан шыққан көмірсутекті газ керосинді гидротазалау
қондырғысының С -309 төмен қысымды сепараторының көмірсутекті газымен
араласып К -303 абсордер колонасына беріледі.мұнда Н -303 сорабы арқылы
С- 301 сыйымдылығы арқылы берілген 10- 15% МЭА сулы ерітіндісімен күкірт
сутектен тазарту жүреді.
Тұрақты гидротазаланған дизель отыны К- 301 төменгі жағынан шығып, Т-
306 жылуалмастырғышында салқындатылып, Х- 303 ауамен салқындатқыш
аппаратында 500С дейін суытылып 5кг см2 қысыммен Е- 315 бөлгіш
сыйымдылыққа түседі, онда дизель отынынан еріген көмірсутекті газбен
сутектен тазалайды. Бөлінген көмір сутекті газ керосинді гидротазалау
қондырғыларымен жіберіледі. Осы жол арқылы катализатор риформинг
қондырғысының П- 203 пешіне түседі . Тұрақтанған дизель отыны Е – 315
сыйымдылығы арқылы Н- 340 , 341 сорабы арқылы паркке айдалынады.
Регенирленген 10-15 % МЭА ерітіндісі МЭА регенерациялау
қондырғысыгнан Е – 301 ерітіндіні циркуляциялау сыйымдылығына түседі. Сол
жерден ерітіндінің біраз бөлігі кат.риформингке және кероинді
гидротазалау қондырғысна түседі.
Ерітіндінің қажетті бөлігі Н – 306, 307, 308, 309 сораптары арқылы
К- 302, К – 303 абсоберлерге барып түседі.
Қаныққан МЭА ерітіндісі К- 302, К- 303 колонноларынан және
кат.риформинг және керосинді гидротазалау қондырғыларынан шығып газ және
бензинді бөлу үшін С – 304 сепараторына түседі , кейін 4,5 кгсм2
қысыммен МЭА регенерациялау қондырғысынан түседі.
С- 304 сепораторынан шыққан газ керосинді гидротазалау қондырғысының
К- 307 абсорберіне беріледі, ал бензин ЭЛТҚ –АҚ талапқа сай емес өнімдер
жолына жіберіледі . С – 302 сепораторынан көмірсутекті газдың бір бөлігі
С – 304 сепараторының қысымы бір қалыпты болуы үшін беріледі.
Технологиялық режим нормасы
NN Режим көрсеткіштері ПрибордыӨлшем ТехнологиялӨлшейтін ескерт
ПП , процестер , ң бірлігі ық приборлардыу
аппараттар аталуы свызбада параметрлерң өлшеу
ғы дің өлмем дәлдігі
нөмірі бірлігі
1 2 3 4 5 6 7
Реакция жолы
1 Шикізат сараптары
Н-301, 302, 303а
А) шикізат беру 3-301 М3 сағ 150-320
жылдамдығы
2 Риффмингтің таза
сутекті газы ,
керосинді
гидротазалау
қондырғысының ПК-
303,304
компрессорларынан
келеді.
А) сутектің құрамы 5-352 % көл. 65төм.емес
Б) көлемі 3-351 нм3 сағ6000-16000
3 ПК- 301
компрессордан шыққан
сутекті құрасдас газ
керосинді
гидротазалау
қондырғысынан
А) сутектің құрамы 65төм.емес
Б) көлемі 5-352 % көл. 1800-3000
3-370 нм3 сағ
Шикізатпен араласу
4 берілген сутекті
құрамдас газ
А) сутектің құрамы 50төм.емес
Б) көлемі 5-352 % көл. 60000-13000
3-304 нм3 сағ0
Шикізатты
5 жылуалмастырғыштары
Т- 301,302,303 420-150
А) құбырдағы I-322г;I°C
температура -321б;
Б)корпустағы I-322в,I 50-310
температура -322аб °C
Пеш П-301 I-314
6 А) шығардағы өнім 673жоғарыем
температурасы I-313,32°C ес
Б) түтінді газдардың3 910жоғарыем
температурасы °C ес
Р-301 реакторы 1-320а
7 А) шығардағы 420жоғарыем
температура 2-313 °C ес
Б) қысымның ауытқуы 2 жоғары
В) кірердегі қысым 2-313 мПа емес
48-57
Реактор блогы мПа
А) максималды қысым 2-313
8 Б( барлық қысым 64
ауытқуы 2-313 мПа
14жоғары
Газды қоспаның сулы мПа емес
мұздатқышы Х-301
А) шығардағы
9 температура
Б)тотығуға қарсы 1-342
ингибитор 45жоғары
ерітіндісі, Х-301 °C емес
алдына беріледі 2% ИКБ-2-2
В) саны % ерітіндісі
Газды өнімді сулы 3-374
мұздатқыштар Х-302 100-180
А) шығардағы лсағ
температура
10
С-301 жоғарғы 1-303
қысымды сепаратор 40 жоғары
А) аппараттағы қысым °C емес
К -302 циркуляциялық
11 газды тазалау абсор 2-301
бері 42-51
А) қысым Кг см2
Б) қысымның ауытқуы
В) МЭА ерітіндісі,
12 беру жылдамдығы
Г) тазаланған газ
2-312
Тасталым щиті 2-315 42-51
А) үрленетін сутекті Кг см2 0,3 жоғары
құрамдас газ , 3-306 Кг см2 емес
көлемі 5-307 10-15%
% 28-65
ИК- 301 М3 сағ 0,01%
циркуляциялық газдың % күкіртсут.
ортадан теккіш 3-330
13 компрессоры 3500дейін
А) кірердегі қысым нм3 сағ
Б) қуудың қысымы
В) қуудағы
температура
14
2-337
2-311 56жоғ.ем
1-321ж Кг см2 64жоғ.ем
Цг см2 90жоғ.ем
°C
1.6. ПРОЦЕСТІ АНАЛИТИКАЛЫҚ БАҚЫЛАУ.
Шикі зат пеп өнім сапасын бақылау. Керек қонырғыларда
жүргізілетін лабораториялық байқаудың нәтижесінде
технологиялық процесті дұрыс жүргізуге қажетті мәліметтер
алынады. Лабораторияда қондырғыға айдауға түсетін мұнан сапасын
және қондырғыдан шығатын өнімдер сапасын зерттейді. Мұнайды анализдегенде
оның тығыздығын, ондағы тұздар, судың мөлдір фракциялар мөлшерін
анықтанды. Бензин фракцияларын анализдеуде оның октан санын,
ондағы активті күкірт қосылыстарының барлығын немесе
жоқтығын (мыс пластикасына әсеріне қарап) анықтайды.
Сонымен қабат бензиеді фракцияға бөледі. Орта дистилляттар - керосин және
дизел фракциялары үшін - фракциялық құрамын, тұтқырлығын, тұтану, қатаю
немесе лайлану тсмпературасын анықтайды.
Лабораторияда орындалатын анықтауларға көп уақыт кетеді, анықтау
нәтижесі пробаны алғаннан кейіи 1,5-2,0 сағ кейін қондырғыға түседі, яғни
қондырғы операторы осы өткен уақытта шығарылған өнімнің сапасын өзгерте
алмайды. Одан бөлек лабораториялық анықтаумсн көп адам шұғылданады.
Сондықтан техникалық прогресгің және алғашқы айдау қондырғылары
жетілдірудің негізгі бағыты автоматизациялау дәрежесін өсіру, өнімдердің
сапасын автоматикалық бақылауға көшіру болып саналады.
Соңғы кездердегі жасалған ағымдағы сапаны анықтайтын анализаторлар шикі
зат пен өнімнің алынған пробаларын орталық лабораторияга жібермей-ақ,
қондырғының өзінде талдан, бірдеп нәтижесін алуға мүмкіндік береді.
Келешекте сапа жөніндегі анализаторларды тсхнологиялық режим реттеушісімсн
байланыстырып, технологиялық процесті толық автоматизациялауға болады.
Фракциялық құрамды, тұтану температурасын, өнім тығыздығын анықгайтын
сапа анализаторлары көптеген алғашқы айдау қойдырғыларында жұмыс істсй
бастайды.
Қондырғы жұмысын ұйымдастыру және тіркеу. Қондырғыны пайдаланудын
тәртібін анықтайтын негізгі құжат технологиялық регламент болып саналады.
Регламентте шикі заттын, дайындалатын өнімнің, жарты және жанама өнімдердің
сипаттамасы келтіріледі; регламентте қондырғы жұмысындағы мүмкін болатып
ақаулар, олардын себептсрі және болдырмау жолдары болады. Регламентке
сонымсн қатар бақылау және автоматизация құралдарының тізімі кіреді, олар
істен шыққан кезде қондырғыны авария тәртібіне тоқтау тәргібі беріледі.
Қондырғыда болатын және технологиялық процестін режимін ұстауға негізгі
талаптар жазылатын оперативті құжатты технологиялық карта дейді.
Технологиялық картаны оператор кеңсесінің көрнекті жеріне іліп қояды және
ол аға операторға және басқа қондырғыда істептұғын қызметкерлерге нсгізгі
құжат болып саналады. Әрбір қондырғыға картаны жыл сайын қайта саналды.
Әдетте технологиялық карталарда технологиялық режим параметрлерінің реттелу
шектері келтіріледі.
Оператор күнделікті жұмысты технологиялық режимінің жазуынын көмегімен
және шикі зат псн өнімнің сапасы мәндеріне қарап талдау жасайды. Режим
көрсеткіштерін жазушы әрбір екі сағаттан кейін арнайы режимін парақтарына
түсіреді. Режим парақтарына тағы да лабораториялық талдаулар мәндерін
жазады. Келесі өте маңызды құжат вахта журналы, оған басқа мұнай өнімдерін
алуға байланысты режимді реттеудің тәртібі, вахта кезіндегі режимнің
бұзылуы және қондырғы жұмысы.
КЕСТЕ
№№ Процестің БақыланатынБақыланатын Сынақ түрлері Бақылаудың
пп атауы.сынаманөнім көрсеткіш бөліктілігі
ы алу орны.
1 Булау 230-350°C тығыздық МЕСТ 3900-47х Резервуордың
сыйымдылығы фр.шикізат фракциялық МЕСТ 2177-82 толуымен
құрамдас қажеттілігім
күкірттің МЕСТ 19121-73х ен
құрамы МЕСТ 2070-55х
иодты сон МЕСТ 6356-75х --
тұтану
температурасы
тоқу МЕСТ 20287-74х --
температурасы
2 Қондырғыдан Гидротазалатығыздық МЕСТ 3900-47х Тәулігіне 1
шығардағы нған дизель2.фракциялық МЕСТ 2177-82 рет
құбыр отыны құрамдас
3.тұтану МЕСТ 6356-76 --
температурасы
4.күкірттің
құрамы МЕСТ 19121-73х Тәулігіне 2
5.мысты МЕСТ 6321-69х рет
пластинкадан --
байқау
жүргізеді.
6.тоқу МЕСТ 20287-74
температурасы --
7.мех.қосылстар
мен судың Келтірілген
құрамы --
8.тұтқырлық
МЕСТ33-82
--
3 Резервуардан Гидротазала1.тығыздық МЕСТ 3900-47х Тәулігіне 1
тауарлы нған дизель2.фракциялық МЕСТ 2177-82 рет
паркке отыны құрамдас
3.күкірттің МЕСТ 19121-73х --
құрамы
4 С-301 Гидрогеизат1.тығыздық МЕСТ 3900-47х Қажеттілігім
сепаратынан 2.фракциялық МЕСТ 2177-82 ен
шыққан құрамдас
гидрогенизат 3.күкірттің МЕСТ 19121-73х --
құбыры құрамы
5 Қондырғыдан Бензин 1.фракциялық МЕСТ 2177-82 Аптасына
шығардағы құрамдас ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1. Технологиялық бөлім
1. Жобаланатын процестің арнаулы қысқаша қысқауша сипаттамасы
2. Шикізаттың дайын өнімдерін және қосалқы материалдар сипаттамасы
3. Дайын өнімдерді пайдалану
4. Жобаланатын процестің теориялық негіздері
5. Технологиялық процестің жобалану және дәлме – дәл жазбасы.
Технологиялық режим нормалары.
6. Процестің анаметикалық бақылауы.
7. Технолгиялық процестің автоматизациялау
8. Еңбекті қорғау
9. Қоршаған ортаны қорғау.
2. Жобаны есептеу бөлімі
1. Қондырғының материалдық баланысы.
2. Аппараттың материалды баланасы.
3. Апараттың жылулық баланстары.
4. Аппараттың негізгі конструктивті өлшемдерін есептеу.
5. Негізгі құрал жабдықтарды таңдау және сипаттамасы.
3. Экономикалық бөлім
4. Қорытынды
5. Әдебиеттер
Түсіндірме жазбаның көлемі шамамен (қолмен жазғанда) 60 – 80 бет
(Компьютермен) 40 – 50 бет.
КІРІСПЕ
Мұнай – газды комплекс Қазақстанның экономикасының негізгі барлық және
де келешектегі жағдайдағы сақталуының негізі болып сақталады.
Мұнай – газдың өсуімен қатар.
Мұнай – газдың комплексінің өсуімен қатар қаражаттың негізгі жаңа
дамуы кезеңінен көмірсутек қышқылымен иемделуіне байланысты.
Республикалар арасында мұнай – газ саласында әдісленген өндіріснде төрт
негізгі салада бөлінген.
Мұнай өндіру, мұнайды қайта өңдеу, газды өндіру және газды өңдеу.
Салалрындағы мұнай өңдеу және өндіру процесінде қарым – қатынасымен бірін –
бірін толықтатып отырады. Табиғи байлықта комплекстік кезең кіретін
өндірістердің өсуіне, қайта өндіретін мұнай – газдың машина жасайтын және
мұнай – газ комплексінің өсуінің экономикалық эффективтілігін белгілі бір
деңгейге дейін мамырманың өсуіне рұқсат етіледі.
Қазақстандағы МӨЗ мұнайды қайта өңдеу көлемі 12,7% өсті. Мұнайды қайта
өңдеу өндірісіндегі басты мақсаты мұнайдың біріншілік қайта өңдеуінің жаңа
технологиялық процестердің көбеюінің, катализатордың эффективтілігі
көлемнің көбеюі болып табылады.
Прогрессивті жабдықтар мұнайды қайта өңдеудегі тереңдетуінің және
екіншілік процесінің үшіншінің көбеюі өндірісте жоғарғы октанды бензинды,
аз күкіртті дезилдік және авацияналдық отындардың көбеюін қамтамасыз етеді.
Каталитикалық риброорлит қазіргі кездегі мұнайды қайта өңдеу және мұнай
химиялық өндірісіндегі ең маңызды паразиттің бірі болып табылады.
Бензиннің детонакциялық тұрақтылығының өсуіне және араматты көмір
сутектердің өндірісінде, бензолдың толзол және кисолдық басты көрсеткішінде
кең көлемді қолданылады.
Мұнай өнімдернің гидротталаудағы процесте сутекпен қамтамасыз ету
кезіңде католитикалық прибормен ең маңызды ролін атқарады.
1.1.ЖОБАЛАНАТЫН ПРОЦЕСТІК АРНАЛУЫ, ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ
1. Процестік арналуы-тұрақты дизель отынын алу,МЕСТ 305-82 бойынша
дизел отынының жаздық маркасына сұраныстар мен талаптарға сай келу .
Секция құрамына келесі блоктар кіреді:
1. Ректор блогы. Бұл блокта шикі затты сутекті ортада күкіртпен тазарту
жүреді.
2. Гидротазаланған 230-3500С фракциясын тұрақтандыру блогы.
3. Моно этаноламинмен тазарту блогы, мұнда МЭА –мен сутекті және
көміртекті газдармен тазарту жүреді.
4. Бензинмен және сулы конденсаттан үрлеу арқылы күкірт сутекпен тазарту
блогы.
2. Технологиялық сызықтардың саны және олардың арналуы.
Гидротазалау сызбасы- бір ағынды, бір реактор арқылы тура ағынды шикі
затты өңдеуге болады.
Гидротазартылған дизель франкциясы үлкен қысымда тұрақтандыру
Күкірт сутекті ағындар , процесте пайда болады, арнаулы насадкалы
колонкада сулы бу арқылы булануға түседі.
Күкіртсутек бензинмен тазалаған көмірсутекті газ арқылы үрленеді.
Сутекті және көміртекті газдарды моноэталаминмен тазалау.
1.2. ШИКІЗАТТЫҢ, ДАЙЫН ӨНІМДЕРДІҢ ЖӘНЕ ҚОСАЛҚЫ МАТЕРИАЛДАР СИПАТТАМАСЫ.
Гидротазалау процесінің шикі заты есебіне ЭЛТҚ-АҚ қондырғысынан
келетін тікелей айдалым дизель отыны қолданылады. Қондырғының басты өнімі
болып МЕСТ 305-82- ге сай келетін тұрақты дизель отыны болып саналады.
Сонымен қатар газ, бензин және қондырғының жұмыс режиміне тәуекелді.
Құрғақ газдың құрамында метан , этан және аз құрамды пропан мен бутан
болады. Бензиннің октондық саны төмен 50-56.
Процесс АҚШ –да шығарылатын ГО-70 және S- 12 түрлеріндегі
катализаторлары арқылы жүреді.
Гидротазалау реакциясындағы шығндалатын сутек таза емес күйінде
қолданады, ал газдың құрамындағы сутектің мөлшері 50- 95 %.
Газды күкірт сутектен тазарту үшін қосалқы материалдар есебіне
моноэтаноламин, тотығуға қарсы ингибитор, этилен гликол ерітіндісі және
инертті газ қолданылады.
КЕСТЕ
№ Шикізаттың атауыМемлекеттікТексеруге Норма Дайындалатын
ппматериалдары, нөмірі қажетті өнімдердің
осы немесе сапа көрсеткіші қолдану
нөмірі немесе стандарттық аймағы
енттері техникалық
катализаторлары саласының
жартылай талаптары
техникалық
фабрнкаттары,
дайын саласының
атаулары
1 2 3 4 5 6
Шыққан шикізат
1 Фракция 1)тығыздық Нормасыз Шикізат
300-360°С 2) күкірт Нормасыз отыны
тікелей айдауда мөлшері Нормасыз кезінде
3) Фр. құрылымыНормасыз Л-02-40,
4) суыту темп. ЛД-02
°С
2 Фракция 1)тығыздық Нормасыз Шикізат
230-350°С 2) күкірт Нормасыз отыны өндіріс
тікелей айдауда мөлшері Нормасыз кезінде 3-02
3) Фр. құрылымыНормасыз
4) суыту темп.
°С
3 Жаңа сутек Процент төмен 65 Депарфизизаци
құрамдас газ емес, сутек яға шикізат
құрамының
Реагенттер . материалдар
1 Моноэтанол амин Цех аралық МЭА 5-15 Газдың күкірт
еріткіштерін нормалар Концентрациясын сутектен
регенерациялау ың % массасы тазалау
ортақтан-н
қондырғысының Күкіртсутектің
МЭА регенер-уы мөлшері гл
жоғары
3
Геосульфаттың
гл көп емес 12,0
2 Ингибитор 1. сыртқы Қоңыр Қондырғыларды
коррозиясы көрініс түсті ң және
487-ге дейін сұйық Мыжылғаннан
2. тығыздық 0,935-0,94кейінгі
20°кмс 5 Коррозияларда
3. динамикалық н
тұтқырлығы мПа 70-210 қорғау
с
3 Инертті газ 1. қышқылдық 0,5 артық Құбырлардың
мөлшері, % емес және
2.көмірсутектің0,1 аппараттардың
қышқылдық мөлш.норман мыжылған
% айн. кейінгі
3. көмір-ң екі үрленуі
қыш.мөлш. %
4. жанғыштың 0,5 артық
мөлш. % емес
5. нүктелік
амалдылығы нормасыз
артық емес
4 Катализатор SÜD СНЕМІЕ 1) химиялық Гидротазалау
С-207-01 құрамы.
Активті
компонентінің
мөлшері % -с
массасы.
Никель (NiО) 3,0-4,0
оксидінен кем
емес
Молибденнің 13,0-16,0
(MoO3)
үш оксиді.
Фосфор (Р).
Алюминий 1,0-1,5
тотығы (АlO2) 10,20
басқа
ауыр металлдар
540 °С
дейін жоғалған
2) физикалық Эстудоттар
(түрлері)
формасы, 3
өлшемі
мл.мыжылу Мин.ср.
беркітігі, 9кг
шашырау 600
тығыздығы кгм3
жоғарғы аймағы 175÷250
тесіктер көлемі0,3÷0,6
см32
5 Катализатор SÜD СНЕМІЕ 1. химиялық
С-20-7-05 құрамы
(номин-лы).
1. активті
мөлшері %-ік
массасы
төмен емес,
- никель 5,2÷÷0,5
тотығуы (NiО) 2,30+-1,0
- үштот-ы
(МоОз)- натри
(NiО) 0,5
Алюминий тотығыҚалдық
(А12Оз)
2. физикалық
қасиеті
(типі)
1.
2. Экструд.
3. бүрку 1,3
тығыздығы,
кгм3
- тығыздықсыз
- тығыздалған 785
4. аймықтық 863
жоғарлығы м3г 175
5. тесік 0,43
көлемдері,
(үйкелістігі)
жоғалтқыш % 0,5
мына
6 Катализатор SÜD СНЕМІЕ 1. шашымдағы 0,5
НҮРЕХ жоғалтылым % (калиндр
2. экстр)
3. 2,5
4. бүрку
тығыздыңы, 620
кгм3
Сығымдағы
беріктілігі
кПамм 1,5
1 Тауарлы дизель ГОСТ 1. 20°С-гі 0,860 Дизель
отыны тығыздық Отындарының
гсм3 кем емес компонеттері
2. цитондық 45 Маркалары л
саны кем емес 02 (05)-40
3. фракциялық (62) және
температурада 3-02
айдалынады, минус 35
°С-ден 3-02
жоғары емес 280 Л-02(65)-40(6
-50% 540 2)
-96% 360 Л-02(05)-40
4. суытылу Минус 10 3-02
температурасы, Минус 35 Л-02(05)-40
°С 3-02
жоғары емес Л-02(05)-40,3
5. лайлану Минус 5 -
темп. °С Минус 25 02
жоғары емес
6. тоқтану 40 Л-02(05)-62
темп.-сы Л-02-40(62)3-
жабық 62 02
анықталады, °С Л-05-40(62)
төмен емес 0,5
7. массалық
үлесі
күкірттің %
көп емес
8. миркабтаның
күкірттік 0,01
массалық
үлесі, %
массасы көп
емес
9. мыс Ұсталын
Пластинкасындағ
ы сынақ
10. судың және Қатыспайды
Техникалық
қоспалардың
мөлш. % 6,0
11. иод саны,
көп
емес
2 Дизель отынының ТУ 1.20°С-дегі 0,860
маркалары АД 38.001355-9гми3 кем емес
9 2. фракциялық
- 50% темп.-да 290
жоғары емес -
айдалы-ды; °С
жоғ.емес
-360°С 90
айдалы-ды, % 3,0-6,0
кем емес
3.кинематикалық
тұтқырлығы 0
20°С-де, с Сm
4. Су
темп.-сы °С Норма-н
жоғары емес
5. айлану
темп., °С 40
жоғары
емес 0,2
6. тұтану
темп.-сы жабык
тигельде анық-ы
7. күкірттің 0,01
массалық
үлесі, %
массасы көп
емес
8. меркоптанбы
күкірттің Ұсталынады
масалық
үлесі % массасыҚатыспайды
көп емес 6
9. мыс
пластикасындағы
сынақ
10. су
мөлшері, %
11. иод
саны, көп емес
3 Андау бензик 1. фракцияның 35
(тұрақты құрамы, °С
-айдау
алдындағы
темп-сы, төмен 70
емес 20%-ті
темп-да
айдалады,
жоғары емес 120
-50%-ті темп-да
айдалады,
жоғары емес 190
-90%-ті темп-да
айдалады,
жоғары емес 215
Қайнаудың
аяқталуы жоғары
емес
4 Көмірсутекті газ Күкірт сутектің0,15
мөлшері, %
массасы жоғары
емес
1.3. ДАЙЫН ӨНІМДЕРДІ ПАЙДАЛАНУ ПАЙДАЛАНУ.
Гидротазалаудың басты өнімі болып тұрақтанған дизель отыны болып
табылады, оны қозғалтқыштардың отыны ретінде қолданады.
Жылдам жүретін дизельдер үшін ТМД –елдерінде отынның үш түрін
өндіреді.
• Жаздық (Л)- айналадағы ауа температурасы плюс кезінде
• Қыстық(З) - 20°C дейін бұл отын түрін қолданған жөн.
• Арктикалық (А) – бұл отын түрін - 50°C дейін қолдана аламыз.
Барлық айтылған маркалар күкіртті және аз күкіртті болып та өндіріле
береді
Бұл отын түрлерін белгілеу үшін жаздық отын түрлерін тұтану
температурасы деп, ал қыстық отын түрлерін тоңу температурасы деп бөледі.
Л- Жаздық , °C жоғарғы температурасы пайдаланған жөн
З - Қыстық , -20°C температураға дейін бұл пайдаланады.
А – Арктикалық , - 50°C дейін қолдана аламыз.
Отынның І түрінде жаздың және қыстың маркаларындағы күкірттің құрамы 0,2% ,
ал Й түрінде 0,5 %, ал арктикалық марка үшін 0,4%.
4. ЖОБАЛАНАТЫН ПРОЦЕСТІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ.
Мұнай өнімдерін гидротазалаған кезде гидроорганикалық қосылыстардың
гидрогенализі жүреді , кейіннен лоар оңай бөлінетін күкіртсутектерге
гидрирленеді, аммиак , су және металдар ; Басты реакциялардан басқа
қосалқы реакциялар жүреді.Бөліктерніп көмірсутекті гидрокрекингтеу ,
ароматты қосылыстарды гидрирлеу және түзілген қанықпаған көмірсутектерді
сутекпен парафиндерге дейінгі байыту. Бірақ гидротазалау жағдайында бұл
реакция мол емес.
Мұнай фракцияларын күкірт көп жағдайда меркаптан күйінде ғ сульфид
тиофен және өнімдер күйінде болады. Меркаптандар және сульфидтер сутекпен
әректтесе , күкіртсутек , көмірсутек пайда болады. Олардың белсенділігі
келесі тиофиндер :RSHRSSRRSR
Олардың белсенділігі молекуланың көлемі ұлғайса төмендейді.
4,0 мПа қысымда стехиометриялықт сутектің көлеміне байланысты
температураға келесідеі тәуелді:
7
?
Температура , °C 227 32 42
529
Гидрогенолиз жағдайы , % 99 99
96,6
Сол себептен қолданылатын катализатордың белсенділігі жоғары болғаны
жақсы , олар процесті барынша төмен температурадва өтуін қамтамасыз
етеді. Гидрогенолиз және гидрирлеу реакциялары катализатордың әр келкі
белсенді орталарында жүреді.
Бензтиофиндер және оның араласқан өнімдерінде бірнеше тиофенді
сақинаны гидрирлеу жүреді және оның кейінгі бөлінуімен
+2 Н2
+ Н2 →
СН + Н2S
Барлық гидрогенолиз реакциялары өндіріістік жағдайда үзіліссіз жүреді
, бұғагн құарамастан термодинамикалық салыстырмалықта күкірттің өте төмен
құрамына жету мүмкіндік емес.
Сол себептен күкірттің өнімдерге төмен құрамынг келесі формуламен
анықтаймыз:
RCH= CHR1 + Н2S= ₤ 2Г меркаптандар +Н ,
Бұл реакция экзотермиялық және сол жаққа қарай температураның
төмендеуімен жүреді .
4,0 мПа қысымдағы тиофин гидрогенолиздің салыстиырмалы тереңдігі
сутектің стехиометриялық жағдайына температураға өте тәуелді. Күкіртті
қосылыстардың гидрогенолиздің жылдамдғыы меркаптанның өндірілетін
тиофенді немесе ароматикалық сульфидке өткенде төмендейді.
Гидротазалау процесерінде , күкіртті қосылыстарды гидрогенолиздеуден
басқа , келесі реакциялар жүреді., азот құрамдас қосылыстарды
гидрогенолиздеу.
2 RCH + 3 Н2→ 2RH + 2NH3
Сілті құрамдас қосылыстарды бөліп тастау ,
RОN -+-Н2→ RH-+- Н2О
Диенді көмірсутектерді гидрирлеу
СА + АН → СН2п + 2
Қанықпаған қосылыстарды гидрирлеу, СпН211 - +-
Н2 → C11 H211×2
Ароматты қосылыстарды гидрирлеу
C + 3НЛ ^ О
Гидрокрекинг сЮн22 +Н2→ 2С5 Н12
Гидротазалаудың басты реакциялары жылу бөлу арқылы жүреді.
Гидротазалаудың термодинамикалық процессі төмен температуралық сутектің
қосылу реакциясы көлемнің азаюымен жүргендіктен, процестің тереңдігіне
реакция аумағындағы қысым басты рөл ойнайды.
Алюмокобольдмолибден катализаторлары жоғары таңдау алады. Сондай-
ақ оның тұрақтылығы төмен , белсенді және механикалық тұрақтылық.
Процесс парасметрлері . Гидротазалау параметрін тазалаған өнімнің
сапасын және қадағаланатын тазлау жағдайына берілген шекте ұстап
тұрады.
Температура . гидротазалау реакциясының ең қолайлы температура шегі
340 -420°C , 340°C температурадан төмен жағдайда күкіртсіздеу реакциясы
баяу жүреді , 420°C температурадан асса кркинг және кокс түзілу
күшейеді.
Қондырғының жұмыс кезінде басында катализатор жүруі барынша төмен
температурада жүреді, себебі температура жоғарыласа катализатор
белсенділігі төмендейді.
Қысым. Жүйедегі қысым 2,5 мПа бастап 6мПа аралығында жүреді, ал
сутектің порцалды қысмы 1,5- 3,7 мПа
Тазаланған өнім ауыр болған сайын, онда қанықпаған көмірсутектер көп
, соған байланысты реакторға кірердегі сутек газдың сутекті парциалды
қысымы жоғары болады. Сутектің парциалды қысымы жоғарылаған сайын
тазалау жақсарады., кокс түзу төмендейді, катализатордың жұмыс уақыты
ұлғаяды.
Сутекті газдың беру жылдамдығы 200 және 700 арасындағы газдың
көлеміне 1 көлемдік шикізатқа есептиеледі.
Көлемдік жылдамдық 1 ден 10 сағ11 1 аралығнда , бастапқы өнімнің
сапасына байланысты және тазалау сапасына байланысты.
Сутек шығыны. Гидротазалау кезінде сутек гидрирлеу ерітуге , үрленуге
шығындалады.
Сутек құрамдас газ. Гидротазалау процесінде тазаз емес сутек
қолданылады , газда сутектің құрамы 50-95% , қалған бөлігін метан , этан ,
пропан және бутан құрайды. Сол себептен гидротазалау реакциясында сутек
жұьтылып кетеді, көһмірсутек агз газ пайда болады, күкіртсутек және су
құралады. Сол себептен реакторға кірердегі сутек құрамдас газдың құрамына
сутек шығарды азаяды.Сутек шығыны каталитикалық реформинг қондырғысынан
келген сутекпен толтырылады, сутек өндіруден және басқа да жолмен асады.
1.5. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ СХЕМАНЫҢ ЖАЗБАСЫ.
Шикізат А- 103 және А – 104 тұндырғыштары арқылы қысыммен Н- 301, Н –
302 , Н-303 , Н -303а сараптарына түседі.
600С газды шикізатты қоспа Т- 301 , Т – 302 , Т-303 құьыраралық
жылу алмастырғыштарына түседі. Мұнда шикізат газды өнімді ағынмен 270-
3100С дейін қыздырылады.
Кейін газды шикізатты қоспа П -301 құбырлы пешіне түседі, бұл жерде
қоспа 370- 4000С дейін қыздырылады.
Қыздырылған газды шикізатты қоспа Р-301 реакторына түседі.
Реакторда алюмокобальдмолибден катализатор арқылы шикі зат құрамындағы
күкіртті және қанықпаған қосылыстарды гидрирлеу жүреді , күкірт сутектің
пайда болуымен . бұдан басқа реакция аумағында бөліктеп гидрокрекинг
жүреді, бұл жағдайда көмірсутек және жеңіл бензин фракциялары құрылады.
Р- 301 реакторынан шыққан газды өнімді қоспа Т -303
жылуалмастырғышына түседі, өз жылуын газды шикі затты қоспаға береді .
бұдан ағынның бір бөлігі Т- 304 жылуалмастырғышына барып түседі, К -301
тұрақтандыру колонкасының шикі затына жылуын береді.
3000С газды өнімді қосап Т- 301 және Т -302 жылуалмастырғышына
барып түседі, және 1500С дейін суытылады.
Кейін газды өнімді қоспа Х – 301 ауамен мұздатқыш аппаратына және Х
-302 сулы мұздатқыш аппаратына 38-40 0 С дейін салқындатылып С – 301
аппаратына барып түседі.
Х – 301 ауамен мұздатқыш аппаратының алдында газды өнімді қоспа
ағымына Н -313 сорабы арқылы ЭЛТҚ- АҚ қондырғысының Е- 108
сыйымдылығынан тотығуға қарсы ингибитор ерітіндісі қосылады.
С -301 сепараторында тұрақсыз гидрогени затты және циркуляциялық
газды бөлу жүреді, және суды бөлу жүреді.
Циркуляциялық газ С – 301 сепааттарынан шығып К- 302 абсор беріне
10-15 % МЭА сулы ерітіндісімен күкітр сутектен тазалауға түседі.
Тазаланған циркуляциялық газ С -303 сепараттары арқылыл ЦК – 301
компрессорына түседі. Алдын –ала берілген , ПК -301 , ПК -302,
компрессорлары арқылы сутекті газдың циркуляциясы жүруіне жәрдемдеседі.
Сутектің концентрациясын сақтау үшін тазаланған газдың бір бөлігі
құрғақ газ жолына үрленеді.
Шығынданған сутектің орнын толтыру үшін және порцияалды қысымды бір
қалыпты ұстап тұру үшін С-303 сепараторының алдында циркуляцияланатын газ
тзаза сутекті газбен араласады, сутекті газ ПК – 303, компрессорынана
беріледі.
Циркуляцияланатын газ ЦК – 301 компрессорынана шығар кезде сутегі
газьен араласады, сутекті газ керосинді гидротазалау қондырғысының Пк –
303 қысп айдайтын компрессорына келеді.
Тұрақсыз гидрогени зат С- 301 сепараторынан шығып Т- 306, Т – 304
жылуалмастырғышына түседі, одан соң К- 301 тұрақтандыру колонкосына
түседі.
К- 301 колонкасының төменгі жағына П – 301 булағыштан қыздырылған сулы
бу беріледі , немесе мұнай өнімдерінің порциалды қысымын төмендету үшін
сутекті газ беріледі. Е – 315 сыйымдылығындағы қысым 0,7 км см2
бөлінген көмірсутеті газ керосиенді гидротазалау қондырғысына
жіберіледі. Осы жол арқылы газ каталитикалық риформинг қондырғысының П-
203 пешіне беріледі.
Тұрақты отыны Е- 315 сыйымдылығын Н- 340 сорабы арқылы қондырғыдан
паркке жіберіледі.
Бензин буы , сулы пар және газ К- 301 колоннаның жоғарғы бөлігінен 150-
2000С температурада шығарылады, ХК- 301 конденсатор – мұздатқышына түседі,
мұнда конденцацияланады және 38- 50 0С дейін суытылып С- 302
сепараторымен түседі, бұл жерде газды сұйық фазадан , бензиннен , және
судан бөлу жүреді.
ХК- 301 ауамен конденсатор – мұздатқыш аппаратының алдына Н- 313 , Н-
314 сораптары арқылы тотығуға қарсы ингибитор ерітіндісі қосады.
С- 302 шыққан су каталитикалық реформинг қондырғысының С – 301
аппаратынан келген күкірт сутекті сумен араласады, ғ кейін К- 304
колоннасымен төменгі жағынан шыққан тазаланған су ағынымен бірге Т-305
жылуалмастырғышында қыздырылады. А- 302 аппаратында бумен қыздырып
1070С дейін, еріген газдармен және күкірт сутекпен буландыру үшін К
-304 колоннасымен беріледі.
Тазаланған су колоннаның төменгі жағынан шығып, Т- 305 мұздатқышта
салқындатылып котолизацияға барып түседі.
С -302 сепараторынан шыққан бензин Н- 304, 305 сорабы арқылы
біртіндеп К -301 колоннасына сұйытылым ретінде беріледі . қалып бара жатқан
бөлік бензинмен араласады, Н -324, 325 сораптары арқылы керосинді
гидротазалау қондырғысынан келеді.
Кейін К- 303 колоннасына күкіртсутектен үрлену үшін беріледі.
К – 303 колоннасында тазаланған көмірсутекті газбен 3,5 кг см2
қысымды көмірсутекті бензинмен үрлеу жүреді .
Н -304- 305 сораптарынан шығардағы бензин Х – 312 мұздатқышынан
өтіп 380 С суытылып К -308 колонкасының жоғарғы жағына беріледі.
Тазаланған бензин Н- 315 сорабынан өтіп риформинг қондырғысының
шикізат сорабына немесе ЭЛТҚ – АҚ қондырғысының шикізат насосына
беріледі.
С- 302 сепораторынан шыққан көмірсутекті газ керосинді гидротазалау
қондырғысының С -309 төмен қысымды сепараторының көмірсутекті газымен
араласып К -303 абсордер колонасына беріледі.мұнда Н -303 сорабы арқылы
С- 301 сыйымдылығы арқылы берілген 10- 15% МЭА сулы ерітіндісімен күкірт
сутектен тазарту жүреді.
Тұрақты гидротазаланған дизель отыны К- 301 төменгі жағынан шығып, Т-
306 жылуалмастырғышында салқындатылып, Х- 303 ауамен салқындатқыш
аппаратында 500С дейін суытылып 5кг см2 қысыммен Е- 315 бөлгіш
сыйымдылыққа түседі, онда дизель отынынан еріген көмірсутекті газбен
сутектен тазалайды. Бөлінген көмір сутекті газ керосинді гидротазалау
қондырғыларымен жіберіледі. Осы жол арқылы катализатор риформинг
қондырғысының П- 203 пешіне түседі . Тұрақтанған дизель отыны Е – 315
сыйымдылығы арқылы Н- 340 , 341 сорабы арқылы паркке айдалынады.
Регенирленген 10-15 % МЭА ерітіндісі МЭА регенерациялау
қондырғысыгнан Е – 301 ерітіндіні циркуляциялау сыйымдылығына түседі. Сол
жерден ерітіндінің біраз бөлігі кат.риформингке және кероинді
гидротазалау қондырғысна түседі.
Ерітіндінің қажетті бөлігі Н – 306, 307, 308, 309 сораптары арқылы
К- 302, К – 303 абсоберлерге барып түседі.
Қаныққан МЭА ерітіндісі К- 302, К- 303 колонноларынан және
кат.риформинг және керосинді гидротазалау қондырғыларынан шығып газ және
бензинді бөлу үшін С – 304 сепараторына түседі , кейін 4,5 кгсм2
қысыммен МЭА регенерациялау қондырғысынан түседі.
С- 304 сепораторынан шыққан газ керосинді гидротазалау қондырғысының
К- 307 абсорберіне беріледі, ал бензин ЭЛТҚ –АҚ талапқа сай емес өнімдер
жолына жіберіледі . С – 302 сепораторынан көмірсутекті газдың бір бөлігі
С – 304 сепараторының қысымы бір қалыпты болуы үшін беріледі.
Технологиялық режим нормасы
NN Режим көрсеткіштері ПрибордыӨлшем ТехнологиялӨлшейтін ескерт
ПП , процестер , ң бірлігі ық приборлардыу
аппараттар аталуы свызбада параметрлерң өлшеу
ғы дің өлмем дәлдігі
нөмірі бірлігі
1 2 3 4 5 6 7
Реакция жолы
1 Шикізат сараптары
Н-301, 302, 303а
А) шикізат беру 3-301 М3 сағ 150-320
жылдамдығы
2 Риффмингтің таза
сутекті газы ,
керосинді
гидротазалау
қондырғысының ПК-
303,304
компрессорларынан
келеді.
А) сутектің құрамы 5-352 % көл. 65төм.емес
Б) көлемі 3-351 нм3 сағ6000-16000
3 ПК- 301
компрессордан шыққан
сутекті құрасдас газ
керосинді
гидротазалау
қондырғысынан
А) сутектің құрамы 65төм.емес
Б) көлемі 5-352 % көл. 1800-3000
3-370 нм3 сағ
Шикізатпен араласу
4 берілген сутекті
құрамдас газ
А) сутектің құрамы 50төм.емес
Б) көлемі 5-352 % көл. 60000-13000
3-304 нм3 сағ0
Шикізатты
5 жылуалмастырғыштары
Т- 301,302,303 420-150
А) құбырдағы I-322г;I°C
температура -321б;
Б)корпустағы I-322в,I 50-310
температура -322аб °C
Пеш П-301 I-314
6 А) шығардағы өнім 673жоғарыем
температурасы I-313,32°C ес
Б) түтінді газдардың3 910жоғарыем
температурасы °C ес
Р-301 реакторы 1-320а
7 А) шығардағы 420жоғарыем
температура 2-313 °C ес
Б) қысымның ауытқуы 2 жоғары
В) кірердегі қысым 2-313 мПа емес
48-57
Реактор блогы мПа
А) максималды қысым 2-313
8 Б( барлық қысым 64
ауытқуы 2-313 мПа
14жоғары
Газды қоспаның сулы мПа емес
мұздатқышы Х-301
А) шығардағы
9 температура
Б)тотығуға қарсы 1-342
ингибитор 45жоғары
ерітіндісі, Х-301 °C емес
алдына беріледі 2% ИКБ-2-2
В) саны % ерітіндісі
Газды өнімді сулы 3-374
мұздатқыштар Х-302 100-180
А) шығардағы лсағ
температура
10
С-301 жоғарғы 1-303
қысымды сепаратор 40 жоғары
А) аппараттағы қысым °C емес
К -302 циркуляциялық
11 газды тазалау абсор 2-301
бері 42-51
А) қысым Кг см2
Б) қысымның ауытқуы
В) МЭА ерітіндісі,
12 беру жылдамдығы
Г) тазаланған газ
2-312
Тасталым щиті 2-315 42-51
А) үрленетін сутекті Кг см2 0,3 жоғары
құрамдас газ , 3-306 Кг см2 емес
көлемі 5-307 10-15%
% 28-65
ИК- 301 М3 сағ 0,01%
циркуляциялық газдың % күкіртсут.
ортадан теккіш 3-330
13 компрессоры 3500дейін
А) кірердегі қысым нм3 сағ
Б) қуудың қысымы
В) қуудағы
температура
14
2-337
2-311 56жоғ.ем
1-321ж Кг см2 64жоғ.ем
Цг см2 90жоғ.ем
°C
1.6. ПРОЦЕСТІ АНАЛИТИКАЛЫҚ БАҚЫЛАУ.
Шикі зат пеп өнім сапасын бақылау. Керек қонырғыларда
жүргізілетін лабораториялық байқаудың нәтижесінде
технологиялық процесті дұрыс жүргізуге қажетті мәліметтер
алынады. Лабораторияда қондырғыға айдауға түсетін мұнан сапасын
және қондырғыдан шығатын өнімдер сапасын зерттейді. Мұнайды анализдегенде
оның тығыздығын, ондағы тұздар, судың мөлдір фракциялар мөлшерін
анықтанды. Бензин фракцияларын анализдеуде оның октан санын,
ондағы активті күкірт қосылыстарының барлығын немесе
жоқтығын (мыс пластикасына әсеріне қарап) анықтайды.
Сонымен қабат бензиеді фракцияға бөледі. Орта дистилляттар - керосин және
дизел фракциялары үшін - фракциялық құрамын, тұтқырлығын, тұтану, қатаю
немесе лайлану тсмпературасын анықтайды.
Лабораторияда орындалатын анықтауларға көп уақыт кетеді, анықтау
нәтижесі пробаны алғаннан кейіи 1,5-2,0 сағ кейін қондырғыға түседі, яғни
қондырғы операторы осы өткен уақытта шығарылған өнімнің сапасын өзгерте
алмайды. Одан бөлек лабораториялық анықтаумсн көп адам шұғылданады.
Сондықтан техникалық прогресгің және алғашқы айдау қондырғылары
жетілдірудің негізгі бағыты автоматизациялау дәрежесін өсіру, өнімдердің
сапасын автоматикалық бақылауға көшіру болып саналады.
Соңғы кездердегі жасалған ағымдағы сапаны анықтайтын анализаторлар шикі
зат пен өнімнің алынған пробаларын орталық лабораторияга жібермей-ақ,
қондырғының өзінде талдан, бірдеп нәтижесін алуға мүмкіндік береді.
Келешекте сапа жөніндегі анализаторларды тсхнологиялық режим реттеушісімсн
байланыстырып, технологиялық процесті толық автоматизациялауға болады.
Фракциялық құрамды, тұтану температурасын, өнім тығыздығын анықгайтын
сапа анализаторлары көптеген алғашқы айдау қойдырғыларында жұмыс істсй
бастайды.
Қондырғы жұмысын ұйымдастыру және тіркеу. Қондырғыны пайдаланудын
тәртібін анықтайтын негізгі құжат технологиялық регламент болып саналады.
Регламентте шикі заттын, дайындалатын өнімнің, жарты және жанама өнімдердің
сипаттамасы келтіріледі; регламентте қондырғы жұмысындағы мүмкін болатып
ақаулар, олардын себептсрі және болдырмау жолдары болады. Регламентке
сонымсн қатар бақылау және автоматизация құралдарының тізімі кіреді, олар
істен шыққан кезде қондырғыны авария тәртібіне тоқтау тәргібі беріледі.
Қондырғыда болатын және технологиялық процестін режимін ұстауға негізгі
талаптар жазылатын оперативті құжатты технологиялық карта дейді.
Технологиялық картаны оператор кеңсесінің көрнекті жеріне іліп қояды және
ол аға операторға және басқа қондырғыда істептұғын қызметкерлерге нсгізгі
құжат болып саналады. Әрбір қондырғыға картаны жыл сайын қайта саналды.
Әдетте технологиялық карталарда технологиялық режим параметрлерінің реттелу
шектері келтіріледі.
Оператор күнделікті жұмысты технологиялық режимінің жазуынын көмегімен
және шикі зат псн өнімнің сапасы мәндеріне қарап талдау жасайды. Режим
көрсеткіштерін жазушы әрбір екі сағаттан кейін арнайы режимін парақтарына
түсіреді. Режим парақтарына тағы да лабораториялық талдаулар мәндерін
жазады. Келесі өте маңызды құжат вахта журналы, оған басқа мұнай өнімдерін
алуға байланысты режимді реттеудің тәртібі, вахта кезіндегі режимнің
бұзылуы және қондырғы жұмысы.
КЕСТЕ
№№ Процестің БақыланатынБақыланатын Сынақ түрлері Бақылаудың
пп атауы.сынаманөнім көрсеткіш бөліктілігі
ы алу орны.
1 Булау 230-350°C тығыздық МЕСТ 3900-47х Резервуордың
сыйымдылығы фр.шикізат фракциялық МЕСТ 2177-82 толуымен
құрамдас қажеттілігім
күкірттің МЕСТ 19121-73х ен
құрамы МЕСТ 2070-55х
иодты сон МЕСТ 6356-75х --
тұтану
температурасы
тоқу МЕСТ 20287-74х --
температурасы
2 Қондырғыдан Гидротазалатығыздық МЕСТ 3900-47х Тәулігіне 1
шығардағы нған дизель2.фракциялық МЕСТ 2177-82 рет
құбыр отыны құрамдас
3.тұтану МЕСТ 6356-76 --
температурасы
4.күкірттің
құрамы МЕСТ 19121-73х Тәулігіне 2
5.мысты МЕСТ 6321-69х рет
пластинкадан --
байқау
жүргізеді.
6.тоқу МЕСТ 20287-74
температурасы --
7.мех.қосылстар
мен судың Келтірілген
құрамы --
8.тұтқырлық
МЕСТ33-82
--
3 Резервуардан Гидротазала1.тығыздық МЕСТ 3900-47х Тәулігіне 1
тауарлы нған дизель2.фракциялық МЕСТ 2177-82 рет
паркке отыны құрамдас
3.күкірттің МЕСТ 19121-73х --
құрамы
4 С-301 Гидрогеизат1.тығыздық МЕСТ 3900-47х Қажеттілігім
сепаратынан 2.фракциялық МЕСТ 2177-82 ен
шыққан құрамдас
гидрогенизат 3.күкірттің МЕСТ 19121-73х --
құбыры құрамы
5 Қондырғыдан Бензин 1.фракциялық МЕСТ 2177-82 Аптасына
шығардағы құрамдас ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz