Аймақтық кешеннің мамандануы

Жоспар
Кіріспе

1. Аймақтық кешеннің мамандануы
2. Семей қаласының мамандануы

Аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының жоспар-болжамын өндірудің негізіг әдістемелік 5 жолы бар: кеңістіктік, өндірісті тиімді орналастыру, орталықтандыру, аймақта бағаны қалыптастыру теориясы, мамандандыру. Аймақтық кешеннің мамандануы территориалдық ерекшеліктермен, ең алдымен массалық өнімді, яғни жалпы мемлекеттік баласта үлкен үлеске ие болатындай арзан өнімді тиімді өндіру мүмкіндігімен сипатталады. Мамандану аудадарындағы оның арзандауы жағымды табиғи және экономикалық жағдайларды пайдалану есебінен болады. Маңызды рөлді аймақ өндірісінде жоғары үлес салмағына ие және неғұрлым үлкен экономикалық әсерге ие мамандану салалары атқарады. Мамандану салаларының өнімдері өз аймақтарының қажеттіліктерін қанағаттандырып, аймақаралық айырбасқа қатысады.
Мамандану салалары келесідей белгілермен сипатталады:
• ұлттық және аймақтық өндірісте айрықша көрінуімен;
• аймақтық кешенді, оның неғұрлым тиімді және маңызды буындарын қалыптастырумен;
• аймақта өндірістің нғұрлым жоғары дәрежеде шоғырлануымен;
• арзан немесе тапшы өнімнің маңызды түрлерінің үлкен масштабта өндірілуімен, барлық басқа салалардың даму деңгейіне әсерімен;
• аймақаралық айырбасқа қатысуымен.
Аймақтың тиімді мамандануы деп аймақтағы ұлттық экономиканың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жергілікті ресурстық әлеуетті неғұрлым тиімді пайдаланатын өндірістің ірі масштабты салаларының артықшылықты дамуын түсіну керек. Аймақтық мамандану тиімділігі ел масштабында неғұрлым ұтымды территориадық еңбек бөлінісі және аймақ ресурстарын неғұрлым өнідірісті пайдалану тұрғысынан бағалануы тиіс. Мамандану аймақтың өндірістік бағытын, оның территориалдық еңбек бөлінісіндегі рөлін анықтайды. Қарапайым кешен – бұл өзара бір бірімен байланысы жоқ мамандану салалары (параллель) мен қызмет көрсетуші салалардың үйлесуі. Бір аймақта орналасқан шаруашылықтың түрлі салалары бірігп орналасу фактісімен бір біріне өзара әсер етеді. Олар түрліше жергілікті табиғи байлықтарды пайдаланса да, кейде ортақ өндірістік базаға (электрэнергиясы, транспорт, еңбек ресурстары және т.б.) ие. Күрделі кешен бұдан басқа тікелей өндірістік байланысты білдіреді.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
1. Аймақтық кешеннің мамандануы
2. Семей қаласының мамандануы

1. Аймақтық кешеннің мамандануы
Аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының жоспар-болжамын өндірудің негізіг әдістемелік 5 жолы бар: кеңістіктік, өндірісті тиімді орналастыру, орталықтандыру, аймақта бағаны қалыптастыру теориясы, мамандандыру. Аймақтық кешеннің мамандануы территориалдық ерекшеліктермен, ең алдымен массалық өнімді, яғни жалпы мемлекеттік баласта үлкен үлеске ие болатындай арзан өнімді тиімді өндіру мүмкіндігімен сипатталады. Мамандану аудадарындағы оның арзандауы жағымды табиғи және экономикалық жағдайларды пайдалану есебінен болады. Маңызды рөлді аймақ өндірісінде жоғары үлес салмағына ие және неғұрлым үлкен экономикалық әсерге ие мамандану салалары атқарады. Мамандану салаларының өнімдері өз аймақтарының қажеттіліктерін қанағаттандырып, аймақаралық айырбасқа қатысады.
Мамандану салалары келесідей белгілермен сипатталады:
* ұлттық және аймақтық өндірісте айрықша көрінуімен;
* аймақтық кешенді, оның неғұрлым тиімді және маңызды буындарын қалыптастырумен;
* аймақта өндірістің нғұрлым жоғары дәрежеде шоғырлануымен;
* арзан немесе тапшы өнімнің маңызды түрлерінің үлкен масштабта өндірілуімен, барлық басқа салалардың даму деңгейіне әсерімен;
* аймақаралық айырбасқа қатысуымен.
Аймақтың тиімді мамандануы деп аймақтағы ұлттық экономиканың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жергілікті ресурстық әлеуетті неғұрлым тиімді пайдаланатын өндірістің ірі масштабты салаларының артықшылықты дамуын түсіну керек. Аймақтық мамандану тиімділігі ел масштабында неғұрлым ұтымды территориадық еңбек бөлінісі және аймақ ресурстарын неғұрлым өнідірісті пайдалану тұрғысынан бағалануы тиіс. Мамандану аймақтың өндірістік бағытын, оның территориалдық еңбек бөлінісіндегі рөлін анықтайды. Қарапайым кешен - бұл өзара бір бірімен байланысы жоқ мамандану салалары (параллель) мен қызмет көрсетуші салалардың үйлесуі. Бір аймақта орналасқан шаруашылықтың түрлі салалары бірігп орналасу фактісімен бір біріне өзара әсер етеді. Олар түрліше жергілікті табиғи байлықтарды пайдаланса да, кейде ортақ өндірістік базаға (электрэнергиясы, транспорт, еңбек ресурстары және т.б.) ие. Күрделі кешен бұдан басқа тікелей өндірістік байланысты білдіреді. Бұл байланыстар тігінен де, яғни түпкі шикізаттан дайын өнімге қарай (көмір өндіру - коксхимиясын, ауылшаруашлыығы - тамақ өнеркәсібі), көлденеңнен де, яғни вертикалды бұтақтар (көмір өндіру - коксхимия - азот тыңайтқыштары - ауылшаруашылығы) арасында да жүре алады.
Экономиканың кешенді даму тиімділігі. Тіпті қарапайым кешенді құру едәуір үнемдеумен бірге жүреді. Біріншіден, ортақ жағымды жағдайларды пайдалану базасында тиімді өндіріс дамиды, мұнда тек таза салалық емес, жалпы аймақтық пайдалар (территория өнеркәсіп үшін де, ауылшаруашылығы үшін де бір уақытта пайдаланылады) жүзеге асырылады. Екіншіден, ортақ қызмет көрсетуші шаруашылықты құру мүмкіндігі пайда болады - өндірістік, нарықтық және әлеуметтік инфрақұрылым (құрылыс базасы, транспорт, байланыс, энергетика, сумен жабдықтау, жөнедеу және қойма базалары, биржа, банктер, тұрғын-үй-коммуналдық шаруашылығы, қызмет көрсету сферасы және т.б.) нәтижесінде агломерациялық әсер пайда болады.

2. Семей қаласының мамандануы
Аймақтың негізгі мамандануы - картошка, көкөніс және ет - сүт өнімдерін, тері мен жүн өндіру болып табылады, оларды одан әрі дамытумен қазіргі таңда ауыл шаруашылығы товар өндірушілері айналысуда.
Өсімдік өсіру қала ауыл шаруашылығының маңызды бөлігі болып табылады, оның үлесіне өнім өндірудің жалпы көлемінің 32,5%-ы келеді. Шаруашылық жүргізу телімді және суармалы жер өңдеу арқылы жүзеге асырылады. Негізінен астық, картоп, көкөністермен бақша өнімдерін өсіру кеңінен таралған. Өндірілетін өнімдердің басым бөлігі суармалы жерлерде өсіріледі. Бұл жағдай шаруашылықтардың Ертіс өзенінің бойын бойлай орналасуымен байланысты болып отыр. Семей аймағы бойынша қазіргі таңда шаруашылық жүргізуші субьектілер суармалы жерлердің 4,0 га көлемін пайдаланып отыр.
АӨК салаларын тұрақтандыру бойынша шаралардың қабылдануы ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірудің одан әрі дамуына жағдай жасады, оның нәтижелілігінің артуы мен азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жағдай жасады.
Картоп мен көкөністер өсіру салаларының тұрақты дамуының құрамдас бөлігі суландырылатын жерлер көлемін арттыру, салаға суландырудың алдыңғы қатарлы мелиорациялы жүйесін енгізу болып табылады, мұның өзі жер өңдеу мәдениеті деңгейін арттыруға, өндірілетін өнімдердің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыруға, шаруашылық жүргізуші субьектілердің кірісін арттыруға алып келеді.

Семей аймағы бойынша ғылыми негізделген жеті танаптық егін айналымын Агрофирма Приречное ЖШС қолданып келеді, бұл егу айналымдары картошка, көкөніс және жем өнімдерін өсіруде қарастырылады. Өзге шаруашылықтарда үш танаптық егін егу пайдаланылады.
Саланы дамыту бойынша қолданылған шараларға қарамастан аймақтың өсімдік өсіру саласы әлі күнге дейін қалыптасқан табиғат жағдайларына тәуелді болып қалып отыр.Суландырылатын жерлердің аумағы баяу өсуде, ауыл шаруашылығы өнімдерін ылғал сақтаушы технологиялар бойынша өндіру баяу өсуде.
Тек Мұздыбай- І ШҚ 2010 жылы 75 га жерді суландыруға арналған қосымша 3 Фрегат суландырушы агрегаттары орналастырылған.
Алина ШҚ тамшылап суландыру қондырғыларына тапсырыс берген.
Аймақта машина-трактор паркін жаңарту бойынша жұмыстар атқарылып келеді.2008 жылы 7 дана сатып алынса, 2009 жылы ауыл шаруашылық техникасының негізгі түрлерінің 6 данасы сатып алынды.
Жақын және алыс шет елдерден өнімділігі жоғары, энергиямен толық қамтамасыз етілген техникаларды сатып алу ауыл шаруашылығы өндірісін энергиямен қамтамасыз етуді 2007 жылмен салыстырғанда 1,3- 1,4 % өсіруге мүмкіндік берді.
1999 жылдан бастап 8 комбайн сатып алынды, жаңарту 35% құрады, 17 трактор сатып алынды, жаңарту 3 % құрады.
Ауыл шаруашылығы өнімдерін интенсивті технологиялар бойынша өндіру

минералды және органикалық тыңайтқыштарды қолданусыз жүргізу мүмкін емес. Бүгінгі таңда егін айналымымен қоса олар жердің өнімділігін ұлғайтудың бірден-бір көзі болып отыр. Семей аймағының жері өз балл бонитеті бойынша 5- 10 балл көрсеткіштерінен аспайды, мұның өзі жердің гумустық қабатының әлсіздігін көрсетеді. Алаңдарға минералды және органикалық тыңайтқыштар жеткіліксіз көлемде енгізіледі. 2007- 2008 жылдары орта есеппен 1 гектар шабындыққа бар егістікке 27 кг тыңайтқыш енгізілген, 2009 жылы 50 кг, 2010 жылы 75 кг минералды тыңайтқыш енгізілген.

2008 жылы егін алқаптарына 15,5 мың тонна органикалық тыңайтқыш жеткізілген, 2009 жылы - 16,0 мың тонна. 2010 жылы шаруашылықтарға 15,5 мың тонна органикалық тыңайтқыш жеткізілген.

Дәнді дақылдар өндірісінің дамуын тежейтін факторлардың бірі ұсақ шаруа қожалықтарының санының көп болуы болып отыр, дәнді дақылдар өндірісінде пайдалану, ауыл шаруашылығы жерлерін толық өңдеуден өткізу, өнімдерді өңдеуде агротехника деңгейін арттыру үшін олар жаңа техникаларды сатып алуға қабілетсіз.

Бүгінгі таңдағы тағы бір проблема суландырылатын жерлердің аз пайдаланылуы болып отыр, 1990 жылға дейін 18,3 мың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.