Психологиялық-педагогикалық зерттеуді жүргізудің әдістемесі жайында

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім Министірлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Психологиялық-педагогикалық зерттеуді жүргізудің әдістемесі

Тексерген: Адильжанова Қ. С

Орындаған: Биназарова Ж. Б

Пх-215

Семей - 2015 ж

Психологиялық-педагогикалық зерттеуді жүргізудің әдістемесі, ол теориялық пән болып табылады. Теориялық пән ретінде психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізуадамның ішкі дүниесін сипаттайтын тұрақты және тұрақсыз шамалармен жұмыс істейді. Бұл шамаларды анықтап, сипаттап, тіркеу үшін фактілерді қорытындылап, анализдің теориялық жұмысы жүргізіледі. Осы фактілер арнаулы әдістерімен тексерілетін теориялық құрылымдары мен гипотезалардың негізін құрайды. Сондықтан психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізубір жағынан теориялық құрылымдарын тексеру әдісі, екінші жағынан абстрактық теориядан жылжу әдісі болып табылады. Мысалы, жеке тұлғаны зерттеу барысында тұлғаның қорғау механизмдері деген ұғымға көп жүгінген. Теориялық диагностикамен айналысатын психологиялық - педагогика үшін мына сұрақтар қызықтыруы мүмкін.

1. Қорғау механизмдері адамның іс - қимылдары фактілерінің деңгейінде

қалай көрінеді.

2. Қалай, қандай әдістермен оларды тіркеу керек.

Теориялық психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізужалпы педагогиканың мәліметтерін пайдаланады. ( оның салаларының, психометриканың, психологиялық білімді пайдаланып практиканың мәліметтерін ) т. б.

Психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізу педагогиканың негізгі әдістеріне сүенеді:

1. Кескіндеу принципі ( қоршаған дүниенің адекваттық кескіндеу адамға оның іс қимылдарының тиімді регуляциясын қамтамасыз етеді) .

2. Даму принципі (психикалық құбылыстардың пайда болу жағдайын зерттеуге бағытталған жобалау(ориентация), олардың өзгеруінің тенденциясы, сол өзгеруінің сапалық және сандық мінездемелерінің тенденциялары) .

3. Құбылыс пен мәннің диалектикалық байланысының принципі ( осы философиялық категориялардың өзара қамтамасыз етілуі )

4. Іс-қимылдарының және сананың бірлік принципі (сана мен психика адам іс-қимылдарында қалыптасады) .

Психологтың осы салада жинаған нәтижесі психологиялық информацияны алудың әдістері болып табылады. Ол әдістерді өзінің әріптестеріне беру мүмкіншілігі бар.

Психологиялық - педагогика диагностиканың методикасы - шешілген психологиялық-педагогикалық есеп. Бұл есепте психологиялық-педагогикалық информацияны алудың әдістері бар, әртүрлі варианттары, сол варианттардың мәні. Педагогикада көптеген әдістер өзінің авторларының есімімен аталған - Роршахтың тесті, Розенцвейгтің тесті, Вартеннің тесті, Косстың кубиктері, Равенттің тесті және т. б.

Компьютерлік психологиялық - педагогика диагностика.

Экспериментальды психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізуәдістердің дамуында психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізу хабар алудың стимуляциясын тіркеуде және өңдеуде техникалық құралдар негізгі орын алады. Компьютерді қолдану практикалық психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізутұрғысынан қарағанда бірнеше тиімділіктерге қол жеткізеді:

1. Дәстүрлі психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізуэксперименттің ескішіл тәсілдерін жеделдету (автоматизациялау) . Оларға зерттелетін адамның жауаптарын тіркеу, хаттама жүргізу, нәтижелерді шығарып беру және т. б. жатады. Мұндай жеделдетудің арқасында педагогикалық диагностиканың стандарттық деңгейі жоғарылайды, диагностика мәліметтерді алудың жылдамдығы мен нақтылығы жоғарылайды.

2. Көпшілік психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізузерттеуде қысқа мерзімде өткізу.

3. Психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізузерттеулердің жаңа түрлерін реализациялау :

жаңа стимулдарды генерирация өткізу мүмкіншілігі;

стимулдық жүйелікті ұйымдастыру;

зерттелетіндердің реакция параметрлерін тіркеу;

психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізуәдістемелерін копьютер ойындары ретінде бейнелеу;

статикалық стимулдарды (мәтіндерді, суреттерді) жылжымалы динамикалық объектілерге өзгерту және т. б.

4. Педагогикалық диагностикадағы жаңа бейнелерді ажырата білу, алгоритімдердің жаңа түрін шығару, жасанды интелекттердің әдістерін шығару.

Жоғарыда аталған тиімділіктер тек қана компьютерлік технологияларды қолданғанда пайда болады. Компьютерлік зерттеулерді барлық жағынан жақсы деп айтуға болмайды. Зерттелетін адамда компьютермен жұмыс істегенде «психологиялық тосқауыл» эффекті пайда болуы мүмкін. Сондықтан психологиялық зерттеулердің жеделдетілген жүйесі ресстандартизациядан өту керек.

Компьютерлік педагогикалық диагностиканың дамуының үш негізгі бағытын анықтауға болады.

1. Психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізумәліметтердің даму базасын құру;

2. Психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізуинформация анализінің тиімді әдістерін құру;

3. Интеллектуалдық психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізужүйесін құру;

Психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізумәліметтердің базасы:

Мәліметтер базасының негізгі мақсаты информацияны қайталауды эою және әртүрлі информацияның ішкі түсінігін информациялау болып табылады. Біріншіден, мәліметтер базалары шексіз информацияны және мәліметтерді жинап, сақтауды мүмкіншілік береді. Екіншіден, мәліметтер базалары зерттелетін контингенттердің статистикалық мінездемелерінің оперативті анықтауларды жүргізуге мүмкіншілік береді.

Психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізумәліметтердің анализінің компьютерлік әдістері.

Мәліметтердің компьютерлік анализі информацияны шығарудың әдістерінің жиынтығынан тұратын кең сала.

Қазіргі заманның компьютерлері психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізуинформацияның күрделі құрылымын толық есепке алады.

Интеллектуалдық психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізужүйелер.

Қазіргі компьютерлер бағдарламашылардың негізгі еңбегін өздері атқарып, басқа салаларды да тиімдін. Бұл бағыт жасанды интеллектті зерттеу негізінде 80-жылдары пайда болған. Бұл бағыттың аты интеллектуалдық жүйелердің өндірісі. Интеллектуалдық жүйелер интеллектуалдық есептерді шешуге арналған. Олар мәтінді түсініп құрастыру есептерін табиғи түрде шешіп тіл түсінуімен синтезі, бейнелеудің анализі, синтезі және өңдеуі болып табылады.

Мысалы отандық нұсқау 17ЛФ интеллектуалдық психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізужүйе. Ол алдыңғы 16РҒ Р. Кеттелдің тестінен көптеген модернизациялауымен көзге түседі. Мұнда :

1. Оригиналдық әдістің пункттері нақтыланған.

2. Тесттің толық психометриялық бейімделуі атқарылған.

3. Шкалалардың мықтылығы жоғарылаған.

4. Кері байланыстың көмегімен зерттелетіннің стратегиясын меңгеру әдістері қолданылады.

Қорытынды.

Психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізуіс жүзінде қолданатын психология ғылымы ретінде әдістемелік қамтамасыз етілуден басқа педагогикалық диагносттың зерттелетін адаммен әр түрлі психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізужағдайларда қарым-қатынас жасайды, зерттеулердің нәтижелерін тіркеу технологиясын, зерттеулер негізінде диагностикалық қорытынды жасалады. Клиентке нәтижелер туралы кері байланыс туғызады, диагностқа деген талаппен мамандық-этикалық стандарттар көрсетіледі. Сонымен мамандықты жете білуді, мамандық құпиясын сақтау және мамандар еместерді психологиялық - педагогика зерттеуді жүргізуәдістерге жолатпау, алынған мәліметтерді құпия түрде сақтау талап етіледі.

Соңғы кездегі психодиагностикадағы өзгерістер бұл білім саласын қайтадан жаңартуға негіз болды. Психодиагностиканың даму тенденциясы адамдарды психологиялық белгілері бойынша жіктеп, тәрбиелеумен айналысатын психологияның саласы гуманизациялану мен адамның психикалық және тұлғалық дамуына көмек беру шарттарын еңдірді. Бұндай тенденция өзіне белгілі бір тәсілдер арқылы-коррекциялық-дамыту, мақсаттылы жұмыстарды жасау үшін жағдай жасауға мүмкіндік беретін әдістерді құру арқылы жүзеге асырылады. Әрине, психологиялық-педагогикалық зерттеулер негізі: оқыту мен тәрбиелеудің заңдылықтары, құрылым мен механизмдерін айырып тану болып табылады. Сонымен бірге, психологиялық-педагогикалық зерттеулер эмпирикалық тексеруге келетін фактілерге негізделеді яғни мақсаткерлігімен, жүйелігімен, барлық элементтерінің, процедуралары мен әдістерінің өзара байланыстылығымен ерекшеленеді. Бала өмірінде 6 жаста үлкен өзгеріс болатын белгілі бала мектеп оқушысына айналып, кіші мектеп оқушыларының жас ерекшелігі өсіп - жетілуіндегі елеулі өзгерістерімен сипатталады. Мектепке бару сәтінде балалардың психологиялық даму деңгейінде жекеленген айырмашылықтар едәуір өседі. Бұл айырмашылықтар ең алдымен, балалар бір-бірінен интеллектуальдық, моральдық, тұлғалық дамуынан көрінеді. Олар психодиагностикалық ситуацияға немесе сол қайталанатын шарттарға әр түрлі күйде елемей қарауы да мүмкін. Кейбір мектепке түсетін балаларға ересек адамдарға арналған психодиагностикалық тестерді өткізуге болады. Ал кейбір балаларға тек қана 4-6 жасқа араналған әдістемелерді өткізу қажет етеді. Ол әсіресе, вербарльды өзіндік бағалау, рефлексия және баланың қоршаған ортаны қиын бағалауы сияқты психодиагностикалық әдістемелер болып табылады. Сондықтан да кіші жастағы балаларға әдістемелерді қолдану үшін, ең алдымен сол әдістеме баланың нақты даму деңгейіңе сәйкес келетініне сенімді болу керек. 6-7 жастағылардың ішінде 50% дан 80% ға дейін мектепке дайындығы толық емес екеніні көрсетеді. Дене тұрғысы психологиялық даму деңгейіне қарағанда, психологиясы мектепке дейінгі баланың деңгейімен сәйкес келеді. Егер осындай балаға ерікті, зейінді, есті және қиялды қажет ететін, жеткілікті қиын, негізінен қолайлы, бірақ қызықсыз психологиялық тест берілсе, онда бала сол тапсырманы орындай салмауы мүмкін. Оның тапсырманы орындамаған себебі интеллектуальдылық қабілеттің жоқтығынан емес, тұлғаның психологиялық даму деңгейінің жетіспеушілігінен болады. Ал егер керісінше, дәл сол тестік тапсырмаларды ішкі және сыртқы тұрғысынан қызықты, ойын түрінде берілсе, онда тестің қорытындысы жоғары көрсетіледі. Осы жағдайды әсіресе, бірінші және екінші сыныпта оқитын оқушылардың практикалық психодиагностикасында қолдану қажет, үшініші және төртінші сыныптың оқушыларына, тек қана егер үлкен адамдарға арналаған тестік тапсырмалар оларға қолайлы болса, онда өткізуге болады. Егер баланың тестке қызығушылығы, белсенділігі болса, онда қорытынды жоғары көрсеткішті көрсетеді.

Адамдарды әртүрлі тестердің көмегімен тесттілеуді бәрі-бір де сәйкестендіру қажет және олар үнемі бірдей бола бермейді. Өзара тесті сәйкестендіру қорытындысында бір тесттен екінші тестке дерлік қате жібере алатыны, яғни басқа әдістеменің қорытындысы бойынша бірінші әдістемелік тестілеудің нәтижесін болжамды түрде жобалауға мүмікіндік беретін өту коэффициенттің шығартады. Өтпелі коэффициенті көбінесе сол психологиялық қасиетті анықтау үшін арналған тұлғаның тесттерді қолдану өте күрделі мәнге ие және тек сандық айырмашылықтарға байланысты. Тәжірбиеде үлкендерге және балаларға арналған тұлғалық тесті құрғанда және қолданғанда тәжірбие үшін пайдалы ақпарат беретін және алдын-ала жарамдылығын қамтамасыз ететін жас ерекшелік психологиясы мен адаманың тұлғалық жас ерекшілік дамуы туралы білімдерге сүйену керек. Берілген әдістеме негізінде балалардың психологиялық тұрғысынан мектепке дайындығын, олардың бастауыш мектепке оқыту барысында психикалық дамуын (1 сыныптан 4 сыныпқа дейін) бағалауға болады. Осы психодиагностикалық бағалауға мыналарды жатқызуға болады:- балалардың қоршаған ортасына деген жалпы бағдары; баланың мектепке деген қатынасы; зейіні; есі; ойлауы; сөйлеу; шығармашылық - бейнелік қабілеті; еңбекке икемділігі мен дағдылары; жетістікке жету мотивациясы; жеке бас сапалары; өзара жеке тұлғалық қатынастар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.