Арамшөптердің жіктелуі

І Кіріспе
1.1 Арамшөп туралы түсінік.
ІІ Негізгі бөлім
2.1 Арамшөптердің келтіретін зияны.
2.2 Арамшөптердің биологиялық ерекшеліктері.
2.3 Арамшөптердің жіктелуі.
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер

Арамшөп - егістік жерлерде өніп-өсіп, ауы шаруашылығына зиян келтіретін дала өсімдігі.Арамшөп егіске зор зиянын тигізеді: ылғалға, қоректік заттарға ортақ болады, егіннің түсімін, өнімнің сапасын кемітеді, топырақты баптау жұмысын қиындатады, егіске зиянды жәндіктер мен ауру таратады Олар тек егіс алқабында ғана емес, сонымен қатар жайылымдықтар мен шабындықтарда, орман алқаптарында да кездеседі. Табиғи шабындықтар мен жайылым шөбінің сапасын кемітетін улы және азықтық қасиеті жоқ өсімдіктер де арамшөп қатарына жатады. Егер негізгі ауылшаруашылығы дақылдары егісінде басқа мәдени өсімдіктер кездессе, оларды арамшөп қоспасы дейді. Мысалы, бидай егісінде арпа, сұлы, не болмаса басқа мәдени өсімдіктер өссе олар арамшөп қоспасы болып есептеледі.Кейбір арамшөптердің мәдени дақылдарға бейімділігі соншалық олардың даму кезеңдері, тұқымдарының көлемдері (ені, ұзындығы) бірдей болып келеді. Сондықтан, ауылшаруашылығы дақылдарының тұқымдарын осындай арамшөптерден тазалау қиынға түседі. Мысалға сұлы егісіндегі қарасұлы, тары егісіндегі итқонақ арамшөп тұқымдарын келтіруге болады. Мұндай арамшөптерді маманданған, немесе айырылмас серіктес арамшөптер деп атайды.ССРО-да арамшөптің 1500 түрі кездеседі. Республикамызда жиі ұшырасатын арамшөптер: қара сұлы, итқонақ, алабота, шырмауық, кекіре, қызғылт қалуен, сары қалуен т.б
Арамшөптердің келтіретін зияны. Жергілікті жағдайға барынша бейімделіп алған арамшөптер мәдени өсімдіктердің қоректік заттары мен ылғалдың асыл қорын алып, олардан гөрі тезірек өсіп жетіледі. Олардың ірі жапырақтары мәдени өсімдіктерді көлеңкелеп жарық түсірмейді. Арамшөптер топырақтағы ылғал мен қоректік заттарды пайдаланады да, мысалы, оларды күріш өсімдігіне аз қалдырады, нәтижесінде олардың өнімін 15...20 процент кемітеді. Ал егістік қалуен көген тамырлары арқылы 1 гшектар жерден 67 кг азот, фосфор және 160 кг калий, ал шайқурай 1 ц құрғақ зат құрау үшін 623 ц су пайдаланады.Көптеген зерттеушілердің мәліметтеріне қарағанда, тіпті бір жылдық жалпақ жапырақты арамшөптер, егер олар шаршы метр жерге 100...200 түптен келетін болса, топырақтан әр гектарға шаққанда 60...140 кг мөлшерінде азт, 20...30 кг фосфор мен 100...140 кг калийді сіңіреді. Бұл шама сол жерге егілетін бидайдыңгектарынан 30 центнерден астам түсім беруіне жеткілікті болар еді.Мәдени өсімдіктер топырақ бетіндегі әр грамм жасыл масса үшін 3,20 гр су жұмсаса, центнерден астам түсім беруіне жеткілікті болар еді.Мәдени өсімдіктер топырақ бетіндегі әр грамм жасыл масса үшін 3,20 гр су жұмсаса, ал арамшөптер-6,57 грамм немесе екі есе көп жұмсайды екен.Арамшөптердің дақылдарға көлеңке түсіруі оның өсіп-жетілуініңең соңғы кезеңінде де зиянды.

1. Жиенбаев Ж. «Дәнді дақылдардың аурулары» Қайнар баспасы,2005 жыл
2. Агибаев А.Ж.,Тулеева А.К.,Сүлейменов З.Ш. “Ауылшаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан қорғау” .