Полимердің номенклатурасы

1. Полимердің номенклатурасы
2. Сополимердің номерклатурасы

1. Номенклатура полимерлердің аталу ережесін және түзілу принциптерін қамтамасыз етеді. Оған мынадай екі міндет жүктеледі: полимерлердің атауы бойынша химиялық құрылымын анықтауға және көбірек таралған полимерлерді оңай танып білуге мүмкіндік жасайды. Бірақ, жалғыз номенклатураның бұл талаптардың барлығына мүмкіндігі жетпейді, сол себептен қазіргі кезде бірнеше номенклатураның түрі бар.
Тривиалды номенклатура. Тривиалды номенклатура көптеген мамандардың арасында кеңінен қолданылады. Мысал ретінде көпшілікке белгілі тефлонды келтірейік, бқлай деп политетрафторэтиленді айтады. Фенопласт, аминопласт, поликарбонат сияқты белгілі атаулар полимерлердің химиялық құрылымы туралы мағлұмат бермейді.
Рационалды номенклатура. Рационалды номенклатура полимерлену әдісімен алынған полимерлерде жиі қолданылады. Мономер алдына «поли» деген сөз қосылады.
Полимерлердің атауы гипотетикалық мономерлерден пайда болуы мүмкін. Мысалы, поливинил спирті винил спирті бойынша аталады. Винил спирті тұрақсыз, сондықтан ол ацетальдегид түрінде болады.
Егер бір полимер әртүрлі мономерлерден алынса, олардың атауларында екіжақтылық болады. Бұл, әсіресе, полиэфирлер мен полиамидтерге тән.
ИЮПАК ұсынған жүйелі номенклатура. ХХ ғасырдың 70-жылдары ИЮПАК (International Union Pure and Applied Chemistry) полимерлерді атау үшін жүйелі номенклатура ұсынды. Бұл жүйе полимер тізбегіндегі қайталанып келетін бөлікті құрайтын құрылымға негізделген. Қайталанатын буын құрылымы (ҚБҚ) дегеніміз ең кіші атом топтарының қайталанып келуінен полимер тізбегінің түзілуі. Көпшілік жағдайда ҚБҚ мономер буынымен сәйкес келеді. Мысалы, полиэтилен осы номенклатура бойынша полиметилен деп аталады, ал қайталанып келетін топ – СН2 – болып табылады.

1. Е.Е. Ергожин, М.Қ. Құрманалиев. Полимердің физикасы мен химиясы – Алматы, 2012 ж.
2. Р.Қ. Рахметуллаева. Жаңа полимерлі материалдар, оқу құралы – Алматы, 2014ж.
3. Р.Т. Дінжұманова. Полимерді алу әдістері.