Полимердің номенклатурасы

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

ИНЖЕНЕРЛІК-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ФАКУЛЬТЕТІ

«Тамақ өнімдері және жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы» кафедрасы

БАӨЖ

Тақырыбы: Полимердің номенклатурасы

Пәні: Жоғарғы молекулалық қосылыстардың физикасы және химиясы

Орыдаған: Тексерген:

ТК-321 тобының студенті Нұрымхан Г. Н.

Исханова Аида

Семей

2015

Жоспар

Полимердің номенклатурасы
Сополимердің номерклатурасы

Номенклатура полимерлердің аталу ережесін және түзілу принциптерін қамтамасыз етеді. Оған мынадай екі міндет жүктеледі: полимерлердің атауы бойынша химиялық құрылымын анықтауға және көбірек таралған полимерлерді оңай танып білуге мүмкіндік жасайды. Бірақ, жалғыз номенклатураның бұл талаптардың барлығына мүмкіндігі жетпейді, сол себептен қазіргі кезде бірнеше номенклатураның түрі бар.

Тривиалды номенклатура. Тривиалды номенклатура көптеген мамандардың арасында кеңінен қолданылады. Мысал ретінде көпшілікке белгілі тефлонды келтірейік, бқлай деп политетрафторэтиленді айтады. Фенопласт, аминопласт, поликарбонат сияқты белгілі атаулар полимерлердің химиялық құрылымы туралы мағлұмат бермейді.

Рационалды номенклатура . Рационалды номенклатура полимерлену әдісімен алынған полимерлерде жиі қолданылады. Мономер алдына «поли» деген сөз қосылады.

Полимерлердің атауы гипотетикалық мономерлерден пайда болуы мүмкін. Мысалы, поливинил спирті винил спирті бойынша аталады. Винил спирті тұрақсыз, сондықтан ол ацетальдегид түрінде болады.

Егер бір полимер әртүрлі мономерлерден алынса, олардың атауларында екіжақтылық болады. Бұл, әсіресе, полиэфирлер мен полиамидтерге тән.

ИЮПАК ұсынған жүйелі номенклатура. ХХ ғасырдың 70-жылдары ИЮПАК (International Union Pure and Applied Chemistry) полимерлерді атау үшін жүйелі номенклатура ұсынды. Бұл жүйе полимер тізбегіндегі қайталанып келетін бөлікті құрайтын құрылымға негізделген. Қайталанатын буын құрылымы (ҚБҚ) дегеніміз ең кіші атом топтарының қайталанып келуінен полимер тізбегінің түзілуі. Көпшілік жағдайда ҚБҚ мономер буынымен сәйкес келеді. Мысалы, полиэтилен осы номенклатура бойынша полиметилен деп аталады, ал қайталанып келетін топ - СН ₂ - болып табылады.

Полимер атауы «поли» сөзінен басталады, жақша ішіне ҚБҚ жазылады. Полимерге атау беру үшін:

ҚБҚ-ды анықтау керек.
ҚБҚ-ды бағыттау керек.
ҚБҚ-ды атау беру керек.

ҚБҚ қарапайым немесе буыншалардан тұруы мүмкін. Атомдар немесе

буыншалар ҚБҚ орналасу реті бойынша солдан оңға қарай үлкендігі төмендейді.

Үлкендік ережесі мына сатымен жүзеге асады:

Барлық гетероатомдар көміртегіне қарағанда үлкен болады. Олардың

арасында қайсысының үлкен екені периодтық жүйеде орналасуы бойынша анықталады. Ол периодтық жүйенің оң жақтағы жоғары бұрышынан бастап, топ бойынша сол жақтағы төменгі бұрышына дейін төмендеп отырады. Үлкендік қатары фтордан бастап мынадай қатар бойынша төмендейді: F, Cl, BR, …, O, S, Se, …, N, P, As, …, Sb, Fr.

Буыншалардың үлкендік қатары былай анықталады:

Гетероциклдер ˃ гетероатомдар ˃ карбоциклдер ˃ ациклдер.

Гетероциклдің үлкендік қатары: азоты бар қосылыстар - ˃ азотпен қоса

басқа гетероатомдар бар гетероциклдер. Соңғы қосылыстардың үлкендік қатары 1 ережеге сай былай өзгереді: бензол сақиналары ең көп жүйелер ˃ циклдері ең көп жүйелер ˃ циклде ең көп гетероаотм бар жүйелер ˃ гетероатомдары ең көп жүйелер ˃ гетероатомдар ассортименті ең көп жүйелер. Бірдей жағдайда қанықпаған циклдердің рөлі басымырақ.

Карбоциклді топтар арасында көп мөлшерде циклі барлар басымырақ болады, содан кейін жеке циклдері көп жүйелер ˃ барлық циклдерге ортақ көп атомдары барлар ˃ циклдерді бір-бірімен қосатын сандары неғұрлым аздары ˃ қанықпаған жүйелер.

Сополимер макромолекуласының құрылысы гомополимерлерге қарағанда күрделі болып келеді. Макромолекула құрамындағы барлық буындардың құрылысын және олардың тізбекте орналасуын білу қиын. 1985 жылғы ИЮПАК-тың ұсынысы бойынша, сополимер атауы оның құрылым ұстанымына емес, шығу тегіне негізделген. Сополимерлердің құрамы және буындардың тізбекте орналасуы сан алуан болады, дегенмен барлық сополимерлерді мынадай 7 түрге бөлуге болады:

Құрылысы белгісіз сополимерлер. Егер сополимер А және В

мономерлерінен тұрса, жүйелік номенклатура бойынша поли(А-со-В) деп аталады. Мысалы, стирол мен метилметакрилат сополимерлерінің атауы поли(стирол-со-метилметакрилат) болады.

Статистикалық сополимерлер. Мономерлік буындар тізбекте

статистика заңдарына сүйене орналасады. Мысалы, Бернулли статистикасына. Сополимер атауы поли(А-стат-В) .

Кездейсоқ сополимерлер. Бұл статистикалық сополимерлерді

ерекшеленген түрі. Мономерлердің тізбекке қосылуы олардың реакциялық қабілетіне байланысты емес кездейсоқтық заңымен анықталады. А және В мономерінен тұратын кездейсоқ сополимер поли(А-кез-В) деп аталады.