Құрылыс материалдарының жалпы қасиеттері және олардың құрамының байланысы

1.Кіріспе
2.Негізгі бөлім
2.1 Құрылыс материалдарының жалпы қасиеттері
2.2 Құрылыс материалдарының құрамының байланысы
3. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Құрылыс материалдарының қасиеттері, олардың құрамы мен құрылымына байланысты. Құрамдар – химиялық, минералдық жəне фазалық болып бөлінеді. Материалдық химиялық, яғни химиялық элементтерден тұратын, құрамына қарай, оның отқа, микроорганизмдер əсеріне төзімділігін, механикалық, т.б. техникалық қасиеттерін жорамалдауға болады. Құрылыс материалдары ішінде көп тараған бейорганикалық байланыстырғыш заттар мен табиғи тас материалдардың химиялық құрамы əдетте оксидтермен (тотықтармен) сипатталынады. Құрылыс материалдарының берік, қатты, балқығыш, т.б. қасиетті болуы, оларды түзетін заттардың ішкі құрылымына – кристалл торларының түріне (текшелі, гекоагональды, т.б.) байланысты. Атомдардың кристалл ішінде орналасуы мен атомдардың аралығын рентген сəулесінің заттың атомдық жазықтықтарынан, атомдарынан кері шағылысып, экранға түсетін дақтарына қарап анықтауға болады. Өйткені, затты құрайтын атомдардың ара қашықтығы рентгендік сəуле Құрылыс материалдары 8 толқынының ұзындығымен шамалас. Электрон сəулесі толқынының ұзындығы, рентген сəулелерінікінен əлдеқайда кем екені ақиқат. Ренгенограммада майда фазалардың сызықтары өте көмескі көрінеді, сондықтан оларды жоғарғы дəлдікпен өлшеу мүмкін емес. Мұндай жағдайда электронография (электрондардың затқа жұтылмай қарқынды шағылысатын-дығына негізделген) заттың өте ұсақ бөлшектерін зерттеуге кеңінен пайдаланылады.
Физикалық қасиеттерге күй-өлшемдерінен басқа: гидрофизикалық жəне жылуфизикалық қасиеттер жатады. Материал күйінің өлшемдері – оның тығыздық жəне кеуектілік қасиеттерімен сипатталынады. Тығыздық – шын жəне орташа деп бөлінеді. Шын тығыздықты (Dш) анықтағанда v – ол материалдың саңылаусыз, яғни оның тек затпен толған көлемі; сондықтан шын тығыздықты “заттың тығыздығы” деп те атайды. Орташа тығыздықты (D0) анықтағанда, көлемнің есебіне материалдың ішіндегі саңылаулар да кіреді. Материалдың шын тығыздығын табу үшін оның көлемін материалды ұнтақтап, ішінде саңылау қалдырмай, арнаулы əдіспен пикнометр арқылы анықтайды. Орташа тығыздықты табу үшін бұйымның үлгісін үш бағытта өлшейді де, оның көлемін саңылаулармен қоса анықтайды. Сусымалы материалдардың (құмның, жарқышақ немесе малта тастардың, т.б.) тығыздығын анықтау үшін, олардың көлемін белгілі ыдысқа стандартта көрсетілген биіктікпен толтыру (құю) арқылы табады. Кеуектілік деп – материал көлемінің саңылаулармен (ұсақ тесіктермен) толған дəрежесін атайды. Демек, кеуектілік тығыздыққа қарама-қарсы түсінік.

1. М.С. Садуақасов, Ғ.А. Батырбаев., “Құрылыс материалдары”, Алматы, 2007. – 4-22 беттер.