Есептеу модельдері

1. Логикалық модели.
2. Реляциондық алгебра.
3. Регрессиондық анализ.
4. Алгебраические модели.
5. Комбинаторное программирование.
Пайдаланған әдебиеттер

Объектіні немесе процесті сипаттайтын ақпараттық әр түрлі көлемде, көрсету тәсілі түрліше және әр түрлі құралдармен берілуі мүмкін. Әр адамның мүмкіндігі мен қиялы әр қилы болғандықтан алуан түрлілікке қойылар шек жоқ.
Ақпараттық модельге вербальдік ( ағылшын тілінен аударғанда ауызша ) модель жатады. Бұл модель ойлау мен оның қорытындысы нәтижесінде алынады. Вербальдік модель ойда қалуы немесе сөзбен жеткізілуі мүмкін. Мұндай модельге жолдан өту кезіндегі біздің тәртібімізді жатқызуға болады. Адам жолдағы жағдайға талджау жасайды, бағдаршамға қарап немесе көліктің қандай жылдамдықпен келк жаиқандығын бағдарлап жолдан өтуді алдын ала ойша жоспарлайды. Егер осы жоспар, яғни модель дұрыс құрылса, жолдан сәтті өтеді, ал дұрыс құрылмаса, оқыс жағдай болуы мүмкін. Сондай-ақ осындай модельге ақынның ойындағы өлен жолдарын, сазгердің әуенін т.б мысал ретінде келтіруге болады.
Вербальдік модель дегеніміз- ойша немесе әңгіме түрінде жасалған ақпараттық модель.
Таңбалық модель деп арнайы таңбалармен, яғни кез келген жасанды тіл құралдарымен көрсетілген ақпараттық модельді айтамыз.
Таңбалық модельдерге сурет, мәтін, график, схемалар мысал бола алады. Вербальдік хәне таңбалық модельдер бір-бірімен тығыз байланысты. Адамның ойындағы вербальдік модель әр түрлі таңба арқылы көрсетілуі мүмкін. Керісінше, таңбалық модель арқылы шын мәніндегі модельді жинақтап, ойша оның дұрыс модельін құруға болады.
Мысалы, өзіміз білетін аңызда Ньютонның басына құлап түскен алма оған Жердің тар тылыс күші жөнінде ой салды. Осы ой заңды таңбалар арқылы қорытып жазуға мүмкіндік берді.

1. Баженов Л.Б., Гутчин И.Б., Интеллект и машина, изд."Знание", М., 1973.
2. Бердяев Н.А. Человек и машина, Вопросы философии, 1989, N2.
3. Вычислительные машины и мышление. М., "Мир",
4. 5. Кибернетика и философия. АН Латвийской ССР, изд. "Зинатне", 1977.
5. Клаус Г. Кибернетика и философия, М., "Иностранная литература", 1963.
6. 7. Моисеев Н.Н. Компьютеризация, ее социальные последствия, Вопросы философии, 1987, N9.
7. 8. Системно-кибернетические аспекты познания. АН Латв. ССР, изд."Зинатне", 1985.