Жасанды коректік ортада өсетін жасушалардың биологиясы жайлы

1. Дедифференциялану және каллустың пайда болуы.
2. Өсірген жасушалардың әрекеттілігі.
3. Жасушалардың In vitro жағдайында өсуі.
4. Дедифференциация, морфогенез және регенерация.

Лайықты коректік ортада кейбір клеткалар бөліну арқылы көбейіп каллус үлпасына айналады. Каллус дедифференциаланған жасушалардан тұрады. Олай болудың себебі-әлдеқашан бөлінуін тоқтатқан, дедифференциаланған клеткалар In vitro жағдайында қайтадан бөліне бастайды.Бөліну қабілетінен айырылған мұндай жасушалардың жаңадан пролиферация жолына түсіп бөліне бастауы, олардың дедифференциаланғанын көрсетеді.
Жасушалардың құрылымы мен қызметі гендердің активтілігіне байланысты жасушалардың құрылымы мен атқаратын қызыметі өзгеруіне себепші болатын, әртүрлі гендердің (эксптессиясы) әрекеттесуіне байланысты организмнің барлық жасушаларында гендері бірдей болса да олардың бәрі бір мезгілді әрекет-тенбейді. Әдетте гендердің 5%-ғана активті болады. Ал осы актвфті-гендерге биологиялық түр белгілерін анықтайтын және жасушалық метаболизмді іске асырушы гендер кіреді. Бұдан басқа, олардың қатарына тек қана осы мүшеде, ұлпада, жасушада активті болатын гендер және белгілі бір кезеңде активтелетін гендер мен өзгерген сыртқы жағдайлардың әсерімен активтелген гендер кіреді.

1. Бутенко Р.Г. Биология клеток высших растений in vitro и биотеехнология на их основе. М: ФБК-ПРЕСС, 1999.160с.
2. Валиханова Г.Ж. Биотехнология растений. Алматы:Қонжық, 1996ж,272с.
3. Бегімқұлов Б. Молекулалық генетика және биотехнология негіздері. Алматы.Білім, 1996.200б.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

БАӨЖ

Тақырыбы: Жасанды коректік ортада өсетін жасушалардың биологиясы

Орындаған:Мәнәпова М.А
Тексерген: Жилкыбаева С. Д

Семей, 2015
Жоспар
1. Дедифференциялану және каллустың пайда болуы.
2. Өсірген жасушалардың әрекеттілігі.
3. Жасушалардың In vitro жағдайында өсуі.
4. Дедифференциация, морфогенез және регенерация.

Лайықты коректік ортада кейбір клеткалар бөліну арқылы көбейіп каллус үлпасына айналады. Каллус дедифференциаланған жасушалардан тұрады. Олай болудың себебі-әлдеқашан бөлінуін тоқтатқан, дедифференциаланған клеткалар In vitro жағдайында қайтадан бөліне бастайды.Бөліну қабілетінен айырылған мұндай жасушалардың жаңадан пролиферация жолына түсіп бөліне бастауы, олардың дедифференциаланғанын көрсетеді.
Жасушалардың құрылымы мен қызметі гендердің активтілігіне байланысты жасушалардың құрылымы мен атқаратын қызыметі өзгеруіне себепші болатын, әртүрлі гендердің (эксптессиясы) әрекеттесуіне байланысты организмнің барлық жасушаларында гендері бірдей болса да олардың бәрі бір мезгілді әрекет-тенбейді. Әдетте гендердің 5%-ғана активті болады. Ал осы актвфті-гендерге биологиялық түр белгілерін анықтайтын және жасушалық метаболизмді іске асырушы гендер кіреді. Бұдан басқа, олардың қатарына тек қана осы мүшеде, ұлпада, жасушада активті болатын гендер және белгілі бір кезеңде активтелетін гендер мен өзгерген сыртқы жағдайлардың әсерімен активтелген гендер кіреді.
Жасушаларда атқаратын қызметіне байланысты физиологиялық және құрылымдық айырмашылықтардың пайда болуын дедифференциалану процесі деп атайды. Дедифференциалану деген ұғым меристемалық жасушаның маманданған жасушаға айналуын көрсетеді. Құрылымы және қызметі біртектес меристемалық жасушалар әртүрлі даму жолдарына түсіп,алуан түрлі маман-данған жасушалар түзеді.Сөйтіп,жасушалардың бір-бірінен айырмашылығы, оларда әртүрлі гендердің жұмысқа қосылуына байланысты болады. Бірақ өсімдіктердегі дедифференциалану процесі шешімі табылуы қиын процес.
Жаңадан пайда болған жасушаның одан әрі даму мүмкіндіктері әр қилы. Әрбір жасушаның белгілі тип бойынша дамуының генетикалық бағытын д е т е р м и н а ц и я деп атайды. Ол даму физиологиясының негізі болады. Жасушаның белгілі бір даму жолына түсуі ерекше белоктардың жиынтығының түзілуіне байланысты.Маманданған жасушада тек өзіне тән белоктар синтез-деледі.Бұл гендердің дифференциалды активтілігіне байланысты бұл кезде біреулері экспрессияға ілінше,кейбіреулері репрессияланған күйінде қалады. Сөйтіп оның фенотипі, оның қызметі белоктармен белгіленеді.Ал белоктар-дың құрылымы РНҚ мен байланысты.
Сонымен, дедифференциаланған кезде жасушаның құрылымы мен метабо-лизмі өзгереді. Бірақ биохимиялық түрге тән гендер жиынтығының құрамы өзге-ріске ұшырамайды.
Даму процесінде белоктың синтезделуі бірнеше деңгейде реттелуі мүмкін.
1. ДНҚ синтезі, яғни репликация.
2. РНҚ синтезі, яғни транскрипция
3. Процессинг (алғашқы РНҚ-ның пісіп жетілуі, белок синтезделуіне дайын болуы)
4. РНҚ-ның ядродан цитоплазмаға тасмалдануы (жетілген РНҚ-лар цитоплазмаға тасмалдануының сұрыпталуы).
5. Транспяция деңгейі (РНҚ-да жазылған мәліметке сай рибосомаларда белок түзіледі).
Дедифференциалану мен каллустың пайда болуының механизмдерін темекі сабағының өзекті паренхимасындағы жасушаларында жүргізілген.Р.Г.Бутенко-ның зерттеуі бойынша темекінің паренхима жасушаларында In vitro өтетін дедифференциалану процесі қордағы заттарды пайдалануынан және кейбір органеллалардың бөлінуінен басталады.Дедифференциалану басталғаннан соң 6-12 сағаттан кейін жасуша қабығы жұмсарып ісіп, органоидтардың саны артып, көлемі өседі.Тасмалдаушы РНҚ-ның және рибосомалық РНҚ-ның синтезі күшейіп,ДНҚ-ның синтезі басталып, жаңадан синтезделген белоктар көбейеді.Жасушадағы пайда болатын процестің бәрі ауксин мен цитокининнің қатысуымен жүзеге асады.Ал 48-72 кейін жасуша бөліне бастайды. Егер жасушада тек қана ауксин болса РНҚ мен ДНҚ синтезі күшейіп, бірақ жасушалар бөлінбейді.Ал цитокинин болған кезде нуклеин қышқылдарының синтезі өзгермеген.Демек жасуша бөліну үшін екі фитогормон қажет екендігі дәлелденді.Бұл процес былай өтеді.Ауксиннің ықпалымен жасуша мембранасы плазмалеманың өткізгіштігі артады және қасиеттері өзгереді.Одан кейін бұрыннан бар РНҚ-ларда немесе жаңадан синтезделген РНҚ-да цитоплазмалық белоктар цитоплазмадан ядроға өтіп гистондармен ерекше байланысады.Соның арқасында рибосомалық және тасымалдаушы РНҚ-ларды синтездейтін гендер репрессияланған жағдайдан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.