Медициналық психологияның қалыптасу тарихы жайлы

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
• Медициналық психология
• Медициналық психологияның даму тарихы
3. Қорытынды
4. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Медициналық психология әр түрлі ғылым салаларымен, әсіресе жалпы психологияның сан салалы тармақтарымен тығыз байланысты. Өйткені бұл ғылым салаларының зерттеу объектісі – адам, оның жан-күйінің түрлі жағдайдағы жайы. Мәселен, адамзаттың ғарыш кеңістігін меңгере бастауына байланысты “ғарыштық психология” дейтін сала кең өріс алып, дами бастады. Мұның медицина ғылымымен ерекше байланысты екені белгілі.
Медициналық психология аурудың диагнозын белгілеу, оны емдеп-жазу жолдары секілді сан қилы кешенді-дәрігерлік қызметтің сырларын, әсіресе психикалық ауытқушылықтың себеп-салдарын, оларды болдырмау шараларын қарастырады. Ол науқас адамның санаторийлер мен клиникада, үйде, әр түрлі емдеу орындарында дәрігерлер ұжымымен, күтуші кісілермен, туыстармен қарым-қатынастарын, ғылыми-психологиялық тұрғыдан зерттейді.
20 ғ. басында Германияда қалыптасқан Гештальт психологияның жетекші бағдары болып қабылданған бейнелердің тұтастығын қалыптастыру, яғни, аяқталу процесін түйсіну жолдарын іздеуді тудырады.
К.Левин көзқарасы бойынша невроздарды емдеу сондай-ақ таным процесстерін түзетуде биологиялық және әлеуметтік қажеттіліктердің өзара әрекеті жетекші орынға ие немесе олардың арасында белгілі өзара байланыс және иерархия бар. Адамды қоршаған кез келген объектінің белгілі энергиясы мен заряды бар. нәтижесінде қоршаған әлем объектілері психологиялық кеңістікте қысымның туындауына ықпал етеді. Осыған байланысты жағымсыз эмоциялар қысымды және агрессияны күшейткенімен, жағымды эмоцияларды әлсіретеді.
Тұлғаның психологиялық ерекшеліктері туралы психология ғылымында өткір де, таусылмайтын күрес әртүрлі мектеп өкілдері арасында ғасырлар бойы жүріп жатыр. Енді көбірек таралған тұлға туралы зерттеулерді медициналық психология жағынан қарастырайық. Ерте заманда Гиппократ сырқат адамдарды оның жеке ерекшеліктері мен адамның қоршаған ортаға тәуелділігін есепке ала отырып, емдеуді ұотпрыскған. Кейін феодализм кезінде де, буржуазиялық қарым-қатынас заманында да, тұлға туралы әртүрлі теориялар пайда бола бастады, олар адамның жеке тұлғалық психикалық ерекшеліктердің туа пайда болу және өзгермейтіндігін дәлелдеуге тырысты.
Биологиялық фатализм әртүрлі ғылымдарда тұлғаның сапасы туралы, яғни «Физиогномикадан» басталып, И.К.Лафотера (1741-1801), Ф.И.Галлдің (1758-1828) френологиясы және біздің заманымыздағы психоморфологиялық лаколизационизмге көше келе (К.Клайст, Э.Кречмер және т.б.), қазіргі таңдағы кең таралған жеке тұлғатеориясы болып саналады. Сонымен, Э.Кречмер тұлғаның өзіндік ерекшеліктері оның денесінің конституционалдық ерекшеліктерімен байланысты деп көрсетеді. Ол өзінің психиатрлық клиникасында жүргізілген бақылау нәтижесінде, алғашқыда мінездің 2 түрін бөліп шығарды – шизотимикалық(ұстамды, салмақты, қарым – қатынасқа қиын түседі, топас, ашуланғыш) және циклотимикалық (нақты, қарым – қатынасқа оңай түсетін, адам сүйгіш көпбілгіш). Кречмердің пікірі бойынша пикниктік дене құрылымды адамдарға циклотимикалық мінез сәйкес келеді, атлетикалық, астеникалық және диспластикалық дене құрылымға – шизотимикалық. Кейінірек бұл классификация Ф.Минковский (1923) эпилептикалық мінез толықтырады(кекшіл, ашушаң, майда – шүйдеге көңіл бөлетін және т.б.).

1. А.А. Кирпиченко, Б.Б Ладик, А.А Паликов. «Основы медицинской психологии». Минск 2010г.
2. Э. Кречмер. «Медицинская психология». Санкт – Петербург. Союз, 2008.
3. Разалия Ілешова. «Медициналық психология». Алматы: «Санат», 2009ж.
4. Карвасарский Б.Д. Медицинская психология. М: Медицина, 2007 г