Теріні сорттау. Мехтық теріні өңдеу

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті БАӨЖ Тақырыбы: ТЕРІНІ СОРТТАУ . МЕХТЫҚ ТЕРІНІ ӨҢДЕУ Орындаған: Мырзабекова Т. М. Тексерген: Қорабеав Ж. З. Семей 2015 Жоспар

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

2. 1. Теріні сорттау

2. 2. Мехтық теріні өңдеу

III. Қорытынды

IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі

Теріні сорттау

1. Теріні сорттау.

2. Теріні көлемі бойынша сорттау.

3. Теріні шаш жабынының түсі бойынша сорттау.

Сорттау малдардың аудандарға бөлінуіне және тері ақауларына байланысты топтарға бөліну. Сорттауды біркелкі топтағы терілерді іріктейді: ол түрі _, сорты, ақаулары, көлемі мен түсі бойынша жүргізіледі. Тәжірибеде шаш теріні сорттаудың үш түрі қолданылады: 1) «түр-нұсқа»; 2) иленгеи тері; 3) өндірістік. Сорттауды көбінесе стол үстінде терінін бас жағын сорттаушыға қаратып орналастыру арқылы жөие ірікгелген терілерді сорттарына карай жинау бойынша жүргізеді. Сонымен қатар, сорттауды қабылданған шикізат түріне байланысты бөлуден бастайды, одан кейін көлемі, түсі, сорты және ақаулары бойынша іріктейді. Түтікпен шешілген терінін шаш жабынан ең бірінші жотасына, одан кейін қарнына қарап іріктейді, әсіресе, жандарындағы, желке және құйрық аймағының үстіңгі жақтарындағы шаш жабынын тексерген дұрыс. Терінің ірілігі мен ауырлығына қарай жынысы бойынша сұрыптайды.

Сорттау үшін қолайлы болып, қалыпты күндізгі жарық табылады. Тері партияларын қабылдағанда көлемі бойынша стандарт талабына сай, көптеген типтік терілерді танһңдайды. Стандарт бойынша тері түрлеріне, әрбір тері аумағына байланысты максимальды және минимальды сандарды алады, ал кей жағдайда әрбір тұтастай тері үшін, өзінің белгілі бір көлемі болады. Мысалы, кәмшат (выдра) терісінің аумағы 2000 см дейін, яғни, ол кіші көлемді топқа жатады, 2000-2500 см- ге дейн орташа, 2500 см-ден жоғары ірі болып саналады. Тері көлемі бойынша борсық, барыс, кәмшат, ақ тышқан, леопард, аю, сілеусін, құндыз, қоян, саз құндыз, құнды бағаланады. Терінің ірі көлемдегі құнын 100 %, ал орташа - 75 %, ұсақ -50 өте ірілерін 125% дел алады.

Терідегі шаш жабынының түсі бойынша тері түрлерінің біразын (бұлғын, сусар (купица), қара күзен, көк құндыз және т. б. ) іріктейді. Бұл тері жабындарының нақты түсі өте өзгергіш келеді. Әрбір түске байланысты терінің өзіндік қ ұндылығы болады. Мысалы, ашық түсті бұлғын терісінін бағасы дәл осындай тері жабыны бар қара (қою) түсті бұлғын терісімен салыстырғанда 5-6 ретке төмен.

1, 2 - негізгі әдебиеттер, (3-4 қосымша)

Мехтық теріні өңдеу

Теріні өндеудегі дайындық процестері.
Теріні өңдеудегі негізгі процестер.
Өңдеу процестері.

Терінін ең соңғы бағалылығын мехтын тауар ретінде онын өңделген жағдайы мен кейбіреуін боялған түрінде анықтайды. Өңдеу химиялық және механикалық операциялар қатыранан тұрады. Өндеудін жекелеме операцияларында керек емес тері асты клетчаткаларын алып тастайды, ал пикелевание мен одан кейінгі кезекті илеу, майландыр, кептіру және механикалық өңдеу операциялары әсерінен тері мехтық өнімдер дайындауға жарамды болады.

Қазіргі уақытта фабрикаларда теріні өңдеудін екі әдісін қабылдаған: пикелевание және келесідей илену мен ашу және майландыру. Теріні өңдеудегі фабрикада жүргізілетін барлық процестерді үш топқа бөлуге болады: дайындық, негізгі және жекелеме процестер. Дайындық процестері 7 операциядан тұрады: 1) өндірістік "іріктеу (сорттау) ; 2) обрядка; 3) танбалау; 4) порка; 5) отмока; 6) мездрение және строжка; 7) майсыздандыру (обезжирование) .

Өңдеу үшін өндірістік партияларда шикі терінін сегіз белгісін ескереді: сорты; консервілеу әдісі; сыпыру әдісі; өлу жағдайы; ақаулары; тері ткані қалыңдығы; майлану дәрежесі; көлемі. Әрбір тері партиясына есеп беру үшін таңбалайды. Таңбалауды сан немесе әріп түрінде және терінін онша қажетсіз (бас, табан, шап) аймақтарына белгіленеді.

Кейбір тері түрлерін өндіріске жібермес бұрын обрядка жасайды, яғни ешқайда жарамсыз немесе терінің негізгі бөлігінен ерекше көзге түсетін құрылымдағы арзан тері аймағын алып тастайды. Отмока - бұл теріні ас тұзы ерітіндісінде немесе суда өндеу, ол тазарту процесін тездету мен сақтаушылығын жоғарлатуына катысады. Теріні тазарту (отмока) алдағы процестерді жеңілдетеді, шел кабатынан тері асты клетчаткасы жеңіл ажыратылады. Отмока (тазарту) кезінде қалған қан лас және қорытылған белоктардың артықтары алынып тасталады. Көпшілік терілерді бір ертіндіде 16-20 сағат көлемінде сулап қояды. Отмоканы барабанда, баркас және чанда өткізеді, Теріні екі әдіспен сулап кояды: суға салып алу немесе жағу. Тері тканін дымкыл ағаш үгіндісімен жағу арқылы сулайды. Қалыпты тазарту (отмока) әсерінен тері ткані жүмсақ және иілгіш келеді, ал қалыпсыз болса, ірі және шелдеу кезінде жыртылып кетеді.

Тазартудан кейін теріні шелдейді (мездрение) - тері асты клетчаткасыи алып тастау. Бүл өндеу кезінде теріге химиялык заттардың өтуін жеңілдетеді. Шелдеу (мездрение) ерімдерде, скобаларда ете жақсы қайралған айналмалы шелді дискіде және шелдеу машиналарында істелінеді.

Теріні өңдеу кезінде табиғи майын алып тастап, сілтілі ертіндіде кір ласты және бетін белсенді заттармен жуады. Баркас пен чанда 36-40°С температурада 30-60 минут уақыт аралығына дейін тері араласып, майсызданады. Майсыздандырғаннан кейін шаш жабынды 2%-ға жуык май болуы қажст.

Өңдеудін негізгі немесе нақты процесіне: пикелевание және ашыту, илеу, майландыру және кептіру жатады. Пикелевание мен ашыту (квашение) тері тканінін касиеті мен күрылымын өзгертеді. Пикелевание деп - ас түзы мен күкірт қышқылында еңдеу. Бүл процесс 26-30°С температурада 10-20 сағат ішінде жүреді. Пикелевание кезінде тері тканінің болбырлығы мен қышкыл мен оның қүрамындағы белоктардың қосылуы байқалып, тері ткані жүмсарады. Пикелевание көбінесе теріні баркас немесе барабандағы ертіндіге салып алу жолымен жүргізіледі. Ашьпу (квашание) - астық ашыткысында теріні өңдеу. Қазіргі уакытта ашытуды тек каракуль, елтірі және анда-санда тиін терісін ондеуде қолданады. Ашыту алдында теріні шелдейдц ашытқыға ас түзын қосады.

Теріні барабандарға ашыткымен бірге сыйғанынша салады. Ашу процесі 32-33°С температурада 4-6 тәулікке созылады. Сондыктан тері ткані пиклевание процесінен де болбырлау болып, өте жүмсак және иілгіш болады. Пиклевание мен квашениеден (ашу) кейінгі тері ылғал мен жоғары температураны аз ұстап тұрады, сондықтан осы кемшілікті жою ушін илеу процесі жургізіледі. Илеу тері күрылымын өзгертпейді, тек алдында өткен өндеу процестерінен алынған жағдайы бекітеді. Мех өндірісінде тері илеушілер үш валентті хром тұзы мен кейде, алюминийді кен пайдаланады. Илеу процесінін аяғында кайнату температурасы 65-75°С болуы керек, ал тері тканіндегі хром тотығы 0, 5-1, 5 % күрауы тиіс.

Пикелевание немесе квашание және илеу (дубления) процестерінен кейін теріні майландырады. Майландыру - май эмульсиясы көмегімен іске асады. ол су, май, эмульгатор және аммиактан түрады. Теріні майлауға жануар майларын (балық, ит, қой майы) пайдалынылады. Майлауды көбінесе қолмен, щетка немесе шүберектен жасалған тампондармен жасайды. Майландыру мен біраз жатканнан кейін теріні кептіреді. Хромды илеуден кейін теріні 35-60С температурада кептіреді, егер тері пикелеваниеден кейін илеуге түспесе, 45 С температурадан жоғары кептіруге болмайды. Теріні кептіруде ауадағы салыстырмалы ьшғалдылык 30-60 %- дан аспауы керек, кептіруден кейін ылғалдылык 10-14% болуы тиіс. Кептірілгеннен кейін терідегі шаш жабыны күңгірт (матовый) түсті, және тері ткані - күрғак әрі өрескел көрінеді. Өндеу процесі шаш жабынын жаю (откатка) сүргілеу (протряхивания), тері тканін бөлшектеу, колочения, тарау, қию, эпилировка және үтіктеумен аякталады. Осы процестерден өткен тері жартылай фабрикат деп атайды. Теріні кептіргеннен кейін бөшке тәрізді 8-12 көлденең полкалары, барабанның жоғарғы жағында айналатын қабырғалары бар, саңылауы жок барабанда кояды. Тері көбінесе санылауы жок барабанға қатты ағаш үгінділері мен тығыздал салады. Бірінші жайғаннан-ак тері тканінде біркелкі ылғалдау болады, ал шаш жабыны шаннан, майдан және тағы баска да заттардан тазарады. Тері тканін бірінші рет 3-4 сағат уакыт ішінде 18-20% ылғаддылыкта жаяды, ал біріншілік үйкелеу торлы барабанда 1 сағат ішінде өтеді. Тері тканін бөлшектеу- бөлшектеу машиналарында өтеді. Бөлшектеу кезінде тері ткані созылады, босаңсиды және ауысады. Екіншілік жаю, біріншідегідей өтеді, санылау барабандар колданылады, бірақ 10-12% ылғалдылықтағы ағаш үгіндісін колданады. Екіншлік сумен шайкалу кезінде шаш жабыны өте тазарып, жылтырайды, ол 4-6 сағатқа созылады. Екіншілік үйкелеу торлы барабанда біріншідегідей өтеді. Екіншілік бөлшектену біріншіні терендетеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.