Үйсіндер. саяси тарихы. шаруашылығы. мәдениеті

Кіріспе

Пән: Қазақстан тарихы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

ҮЙСІНДЕР. САЯСИ ТАРИХЫ. ШАРУАШЫЛЫҒЫ. МӘДЕНИЕТІ

Б.з.д. бұрын 1- ғасырдың аяғында Қазақстан далаларына Орта азиядан
келген үйсіндер сақтарды ығыстырып, тарих сахнасына келіп, б.з.б. 3-2
ғасырларда өмір сүрген. Негізгі териториясы- Іле алқабы- батысы Шу мен
Талас арқылы Қаңлылармен, шығысында ғұндармен, оңтүстігінде Ферғанамен
ұштасты. Астанасы- Чигучен (Қызыл алқап қаласы) Ыстық көлдің жағасында
орналасқан.
Қазіргі деректер бойынша, үйсіндер Жетісуды қосқанда неғұрлым байтақ
даланы алып жатқан. Үйсіндер көптеген жылдар бойы сюнну-ғұндарға саяси
жағынан тәуелділікте болған. Б.з.б. 177 жылы өз мемлектін құрайды.
Б.з.б. 53 жылы үйсін тайпасы ішінде таққа таласуға байланысты өзара
алауыздықтар етек алып, екіге бөлінеді: Ұл гуньмо мен кіші гуньмо пайда
болып, территориялары белгіленген. Кіші гуньмоны Өжет, ұлы гуньмоны –
Янгуйби басқарған. Үйсіндердің одан кейінгі саяси тарихы екі гуньмо
арасындағы өзара қайшылықтарға толы болды. Өзара қақтығыстарда ұлы гуньмо
Қытайға, екіншілері кангарлар мен ғұндарға арқа сүйенген. Бірақ ғұндар
империясы құлағаннан кейін, оның одақтасымен қатынастары бұзылып, б.з.б. 49
жылы Өжет шекаралық шайқастарда жеңіліске ұшырап, б.з.б. 44 жылы ғұндар
Чигучен қаласын тонайды. Бұл оқиғалар үйсіндердің Қытаймен қарым-
қатынастарының нығаюына әсер етіп, б.з.б. 36 жылы олар солтүстік ғұндарға
қарсы жорық жасайды.
Б.з.б. 30 – жылдары ұлы және кіші гуньмо арасындағы қайшылықтар
шиеленісіп, кейіннен екі иелік те өз бетіндіктерін жоғалтып, Қытаймен
басқарылады. Тек б.з. ІІ ғ. Қытай тәуелділігінен босаған.
ІҮ ғ. Жетісуды монғол тілдес халық – сяньбидің қолында болып, ІҮ ғ.
Соңынан ҮІ ғ. Ортасына дейін бұл территорияны жужандар билей бастайды.
Жужандардың жиі шабқыншылығының нәтижесінде үйсіндер Жетісудан Тянь-Шань
жаққа көшуге мәжбүр болған. Кейінірек, 425 ж. Үйсіндер Қытайға өз елшіерін
жіберіп, 436 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.