Картоп түйнегінің ұршықтануы

Жоспар
Кіріспе

1.Картоп
2.Ауру қоздырғыш саңырауқұлақ
3.Картоп обыры
4.Ауру қоздырғыштар

1.Картоп — тағамдық, азықтық қасиеттеріне қарай жəне өндірісте шикізат ретінде қолдануға арналған, сонмен қатар Қазақстан Республикасы ауылшаруашылығындағы кеңінен тараған, үлкен сұранысқа ие дақылдардың бірі [1]. Бүгінгі таңда экономикамыз тұрақталып, өсу қарқыны белең ала бастаған елімізде картоп шаруашылығының дамуын қолдау мақсатында Қазақстан ауылшаруашылығы министрлігінің тарапынан қолдау көрсетіліп, қаржы бөлінуде. Қазақстанда картоп дақылдың егіс көлемі 170 мың гектар шамасында, орташа өнімділігі гектарына 160 центнер төңірегінде. Жыл сайын елімізде 2,76 млн. тонна картоп өндіріледі. Ақмола облысы картоп егісінің көлемі жағынан республикада Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан жəне Алматы облыстарынан кейін төртінші орында[2]. Дақылдан алынатын өнімнің төмен болу себептерінің бірі вегетация кездері оның əртүрлі өте зиянды ауруларға шалдығуынан. Сонымен бірге алынған өнімнің айтарлықтай бөлігі тағы да сол аурулардың əсерінен қоймаларда сақтау кездері жойылады. Сондықтан картоп дақылының жəне оның өнімінің ауруларымен күресудің алғы шартына алдымен ауру түрлерін анықтап, олардың таралу жəне даму заңдылықтарын анықтау жатады. Ақмола облысының картоп егісі алқабынан вегетация кездері жəне қоймалардан қысқы сақтау кездері алынған сынамаларды зерттеу нəтижесінде фитопатогенді саңырауқұлақтар туындататын аурулардың 6 түрі анықталды. Олардың ішінде 2 түрі картоптың тек түйнегін (кəдімгі отыр,немесе актиномикоз жəне б.рт.кті отыр, немесе ооспороз), 1 түрі түйнегін, тамырсабағын жəне жас өскінін (араотыр, немесе ризоктониоз) қалған 3 түрі (фитофтороз,макроспориоз, обыр жəне) дақылдың барлық органдарын зақымдайды. Қысқы сақтау кездері картопты шірітуге себеп болатын ауруларға осы анықталған барлық ауру түрлері себеп болады. Мақалада ауру түрлеріне жəне ауру қоздырғыштарға морфологиялық сипаттамалар жəне олардың таралу аудандары берілген. Төменде осы анықталған түрлердің зерттелу аймағында таралуы, морфометрикалық ерекшеліктері жайында алынған мəліметтер баяндалады. Фитофтороз. Зерттелген барлық аудандар көлемінде кездесті.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

БӨЖ

Тақырыбы: Картоп түйнегінің ұршықтануы

Орындаған:Оспанов А

Тексерген:Сагандыков С.Н

Тобы:АГ-213

Семей 2015
Жоспар

1.Картоп
2.Ауру қоздырғыш саңырауқұлақ
3.Картоп обыры
4.Ауру қоздырғыштар

1.Картоп -- тағамдық, азықтық қасиеттеріне қарай жəне өндірісте шикізат ретінде қолдануға арналған, сонмен қатар Қазақстан Республикасы ауылшаруашылығындағы кеңінен тараған, үлкен сұранысқа ие дақылдардың бірі [1]. Бүгінгі таңда экономикамыз тұрақталып, өсу қарқыны белең ала бастаған елімізде картоп шаруашылығының дамуын қолдау мақсатында Қазақстан ауылшаруашылығы министрлігінің тарапынан қолдау көрсетіліп, қаржы бөлінуде. Қазақстанда картоп дақылдың егіс көлемі 170 мың гектар шамасында, орташа өнімділігі гектарына 160 центнер төңірегінде. Жыл сайын елімізде 2,76 млн. тонна картоп өндіріледі. Ақмола облысы картоп егісінің көлемі жағынан республикада Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан жəне Алматы облыстарынан кейін төртінші орында[2]. Дақылдан алынатын өнімнің төмен болу себептерінің бірі вегетация кездері оның əртүрлі өте зиянды ауруларға шалдығуынан. Сонымен бірге алынған өнімнің айтарлықтай бөлігі тағы да сол аурулардың əсерінен қоймаларда сақтау кездері жойылады. Сондықтан картоп дақылының жəне оның өнімінің ауруларымен күресудің алғы шартына алдымен ауру түрлерін анықтап, олардың таралу жəне даму заңдылықтарын анықтау жатады. Ақмола облысының картоп егісі алқабынан вегетация кездері жəне қоймалардан қысқы сақтау кездері алынған сынамаларды зерттеу нəтижесінде фитопатогенді саңырауқұлақтар туындататын аурулардың 6 түрі анықталды. Олардың ішінде 2 түрі картоптың тек түйнегін (кəдімгі отыр,немесе актиномикоз жəне б.рт.кті отыр, немесе ооспороз), 1 түрі түйнегін, тамырсабағын жəне жас өскінін (араотыр, немесе ризоктониоз) қалған 3 түрі (фитофтороз,макроспориоз, обыр жəне) дақылдың барлық органдарын зақымдайды. Қысқы сақтау кездері картопты шірітуге себеп болатын ауруларға осы анықталған барлық ауру түрлері себеп болады. Мақалада ауру түрлеріне жəне ауру қоздырғыштарға морфологиялық сипаттамалар жəне олардың таралу аудандары берілген. Төменде осы анықталған түрлердің зерттелу аймағында таралуы, морфометрикалық ерекшеліктері жайында алынған мəліметтер баяндалады. Фитофтороз. Зерттелген барлық аудандар көлемінде кездесті. Алғашқы белгісі дақылдың гүлдей бастаған кезінде жоғарғы жəне ортаңғы жапырақтарда майда, жеке-жеке орналасқан, бірен-саран қоңыр дақтар түрінде байқалып, сонан соң бірте-бірте олардың көлемі ұлғайып, саны да арта түсті. Басқа жапырақтарда да, кейде сабақтарда да пайда болды. Мұндай жапырақтар қоырқай тартып, сонан соң қарайып, қурап қалды. Түйнектегі ауру белгісі біршама өзгеше. Мұнда алдымен түйнектің сыртқы қабығында түсі сұр, батыңқы ұлғая түсетін дақтар пайда болады. Түйнекті кесе бөліп қарағанда дақ пайда болған жердің ұлпасы қоңырқай тартып, түйнек етіне тереңдей, сына тəрідене ене түсетінін байқаймыз. Мұндай жерлер шіри бастайды, көп ұзамай ауру түйнектің қалған бөлігін қамтып, түгелдей шірітіп жібереді.
2.Ауру қоздырғыш саңырауқұлақ - Phytophthora infestansD.B. оомицеттер класының (Oomycetes) переноспоралар қатарына (Perenosporales) жатады. Гифтері түссіз, клеткасыз, көпядролы. Жыныссыз көбюі зооспораларымен, жынысты көбеюі (ооспоралары) біздің жерімізде анықталмаған, тек картоптың шыққан отаны - Мексикада ғана кездеседі. Конидийтүзгіштері аздап тарамдалған, конидийлері бір клеткалы, пішіні лимонға ұқсас, көлемі 26-30х15-22 мкм. Картоп фитофторозы Оңтүстік Америка құрылығынан Европаға, одан бізге жеткен. Ауру өте қауіпті. Қоймада сақтау кездері түйнектен-түйнекке тез тарап өнімнің көп бөлігін шірітіп жібереді. Обыр. Бұл ауру Целиноград жəне Аршалы аудандар жерінде анықталды. Өсімдіктің тамырынан басқа барлық органдарын зақымдайды. Ең көп зақымдайтын органы картоп түйнегі. Аурудың алғашқы белгісі жас түйнектердің көзшелерінде шағын бүртік түрінде пайда болып, сонан соң тез үлкейе бастайды. Ісік көлемі картоп түйнегінің көлеміне жетуі тосын жай емес. Бірте-бірте күңгірттеніп, сонан соң қара түске енеді. Əбден жетілген ісік жіктеліп, ыдырайды, онымен бірге картоп та ісік астынан бастап, түгел шіріп кетеді. Түйнек қоймалжың, қоңырқай шірнелі массаға айналып, жағымсыз иіс таратып тұрады[4]. Ауру қоздырғыш саңырауқұлақ - Synchitrium endobioticumPerc. оомицеттер класының (Oomycetes) миксохитридиялар қатарына (Mychytrxoidiales) жатады. Патоген иелік өсімдік клеткасының ішінде тіршілік етеді. Вегетативтік денесі жалаңаш протоплазма түйіршіктерінен тұрады. Шіру үдерісіне ауру қоздырғышынан басқа, əртүрлі бактериялар мен сапротрофты саңырауқұлақтар да қатынасады. Вегетация соңына қарай обыр ісіктерде қалың қабықты, түсі сарғыш-қоңыр цисталар (50-80 мкм) пайда болады. Олар қыстап шығу қызметін атқарады, көктемде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.