Жасанды қоректік ортада өсетін жасушалардың биологиясы туралы

Қоректік ортаға сипаттама
Қоректік орталардың түрлері
Қоректік ортаның әмбебаптығы

Іргелі және қолданбалы микробиологияның дамуы микроорганизмдерді бөліп алу және оларды өсірумен байланысты. Бұл зерттеулер Р.Кохтың бактериялардың таза дақылдарын алу әдісін ұсынған соң мүмкін болды. Таза дақылдар деп бір туысқа және бір түрге жататын клетка шоғырын атайды. Таза дақылдарды алу микроорганизмдерді анықтау, оларды өсіруге қолайлы жағдай жасауға және жан-жақты зерттеуге жол ашты.

Пайдалану мақсатына қарай қоректік орталар 4 негізгі топқа бөлінеді:
А) Әмбебап қоректік орта. Бұл орталарда хемогетеротрофты, арнайы органикалық заттарды қажет етпейтін микроорганизмдердің көптеген түрлері өседі.Бұл орталарға бактериялар жақсы өсетін ет-пептонды сорпасы және ашытқы саңырауқұлақтарға лайықты сусло жатады.
Б) Арнайы орта. Ерекше органикалық заттарды қажет ететін және әмбебап ортада өспейтін хемоорганотрофты микроорганизмдерді өсіретін орта. Мысалы, спирохеталарға көмірсутегі мен аминқышқылдардан басқа, ұзын тізбекті майлы қышқылдар қажет. Олар қан сарысуы құрамына кіреді. Сондықтан спирохеталарға арналған қоректік ортаға қан не қан сарысуын қосады. Ал кейбір теңіздерде тіршілік ететін бактериялар, мысалы, Marinomonas туысына жататындар, теңіз суына қажетті болады.
С) Элективті немесе таңдамалы орта. Бұл орта табиғи субстраттардан (топырақ, су, тағамдардан, өсімдік пен жануарлардан) микроорганизмдердің жеке топтарын бөліп алуға арналған. Оларды микробиологияға С.И.Виноградский енгізді. Элективті деп микроорганизмдердің белгілі бір тобының немесе түрінің өсуіне қажетті құрамы ерекше қоректік орталарды атайды. Элективті ортаны жасау барысында микроорганизмдердің физиологиясын және зат алмасуын, олардың қоректік зат көзіне талғамын, ортаның қышқылдылығын, оттектік мөлшерін, температураны және т.б жағдайларды ескеру қажет.

1. Валиханова Г.Ж. Биотехнология растений. Алматы:Қонжық, 1996ж,272с.
2. Бегімқұлов Б. Молекулалық генетика және биотехнология негіздері. Алматы.Білім, 1996.200б.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

БАӨЖ
Тақырыбы: Жасанды қоректік ортада өсетін жасушалардың биологиясы.

Орындаған:Талғатбекова Г.Ж
Тексерген:Жылқыбаева С.Д

Семей 2015.
Жоспар:
Қоректік ортаға сипаттама
Қоректік орталардың түрлері
Қоректік ортаның әмбебаптығы

Қоректік орталарға сипаттама
Іргелі және қолданбалы микробиологияның дамуы микроорганизмдерді бөліп алу және оларды өсірумен байланысты. Бұл зерттеулер Р.Кохтың бактериялардың таза дақылдарын алу әдісін ұсынған соң мүмкін болды. Таза дақылдар деп бір туысқа және бір түрге жататын клетка шоғырын атайды. Таза дақылдарды алу микроорганизмдерді анықтау, оларды өсіруге қолайлы жағдай жасауға және жан-жақты зерттеуге жол ашты.

Пайдалану мақсатына қарай қоректік орталар 4 негізгі топқа бөлінеді:
А) Әмбебап қоректік орта. Бұл орталарда хемогетеротрофты, арнайы органикалық заттарды қажет етпейтін микроорганизмдердің көптеген түрлері өседі.Бұл орталарға бактериялар жақсы өсетін ет-пептонды сорпасы және ашытқы саңырауқұлақтарға лайықты сусло жатады.
Б) Арнайы орта. Ерекше органикалық заттарды қажет ететін және әмбебап ортада өспейтін хемоорганотрофты микроорганизмдерді өсіретін орта. Мысалы, спирохеталарға көмірсутегі мен аминқышқылдардан басқа, ұзын тізбекті майлы қышқылдар қажет. Олар қан сарысуы құрамына кіреді. Сондықтан спирохеталарға арналған қоректік ортаға қан не қан сарысуын қосады. Ал кейбір теңіздерде тіршілік ететін бактериялар, мысалы, Marinomonas туысына жататындар, теңіз суына қажетті болады.
С) Элективті немесе таңдамалы орта. Бұл орта табиғи субстраттардан (топырақ, су, тағамдардан, өсімдік пен жануарлардан) микроорганизмдердің жеке топтарын бөліп алуға арналған. Оларды микробиологияға С.И.Виноградский енгізді. Элективті деп микроорганизмдердің белгілі бір тобының немесе түрінің өсуіне қажетті құрамы ерекше қоректік орталарды атайды. Элективті ортаны жасау барысында микроорганизмдердің физиологиясын және зат алмасуын, олардың қоректік зат көзіне талғамын, ортаның қышқылдылығын, оттектік мөлшерін, температураны және т.б жағдайларды ескеру қажет.
Мысалы, азот қоспалары жоқ минералды ортада, жарық көзі бар жағдайда, молекулярлы азот сіңіруші көк жасыл балдырлар жақсы өседі. Осы ортаға қосымша органикалық энергия көзін және көміртегі көзін қосып, қараңғы жағдайда аэробты, азот сіңіруші Azotobacter-ді өсіріп алуға болады. Ал осы ортада оттексіз жағдайда тежесе, анаэробты, азот сіңіруші Clostridium дамиды. Құрамы әр түрлі элективті қоректік орталарды пайдаланып, түрлі фототүзуші бактерияларды бөліп алуға болады. Мысалы, күкіртті фотосинтездеуші бактерияларды бөліп алу үшін органикалық заттар жоқ қоректік ортаны пайдаланады. Ол ортада сульфидтің бар-жоғына және оның мөлшеріне байланысты әр түрлі бактерияларды бөліп алуға болады.

Қоректік орта дегеніміз- микроорганизмдерді лабораториялық және өнеркәсіптік жағдайларда өсіруге арналған белгілі бір заттектердің сұйық немесе қатты қоспасы.
Лайықты коректік ортада кейбір клеткалар бөліну арқылы көбейіп каллус үлпасына айналады. Каллус дедифференциаланған жасушалардан тұрады. Олай болудың себебі-әлдеқашан бөлінуін тоқтатқан, дедифференциаланған клеткалар In vitro жағдайында қайтадан бөліне бастайды.Бөліну қабілетінен айырылған мұндай жасушалардың жаңадан пролиферация жолына түсіп бөліне бастауы, олардың дедифференциаланғанын көрсетеді.
Жасушалардың құрылымы мен қызметі гендердің активтілігіне байланысты жасушалардың құрылымы мен атқаратын қызыметі өзгеруіне себепші болатын, әртүрлі гендердің (эксптессиясы) әрекеттесуіне байланысты организмнің барлық жасушаларында гендері бірдей болса да олардың бәрі бір мезгілді әрекет-тенбейді. Әдетте гендердің 5%-ғана активті болады. Ал осы актвфті-гендерге биологиялық түр белгілерін анықтайтын және жасушалық метаболизмді іске асырушы гендер кіреді. Бұдан басқа, олардың қатарына тек қана осы мүшеде, ұлпада, жасушада активті болатын гендер және белгілі бір кезеңде активтелетін гендер мен өзгерген сыртқы жағдайлардың әсерімен активтелген гендер кіреді.
Жасушаларда атқаратын қызметіне байланысты физиологиялық және құрылымдық айырмашылықтардың пайда болуын дедифференциалану процесі деп атайды. Дедифференциалану деген ұғым меристемалық жасушаның маманданған жасушаға айналуын көрсетеді. Құрылымы және қызметі біртектес меристемалық жасушалар әртүрлі даму жолдарына түсіп,алуан түрлі маман-данған жасушалар түзеді.Сөйтіп,жасушалардың бір-бірінен айырмашылығы, оларда әртүрлі гендердің жұмысқа қосылуына байланысты болады. Бірақ өсімдіктердегі дедифференциалану процесі шешімі табылуы қиын процес.
Жаңадан пайда болған жасушаның одан әрі даму мүмкіндіктері әр қилы. Әрбір жасушаның белгілі тип бойынша дамуының генетикалық бағытын д е т е р м и н а ц и я деп атайды. Ол даму физиологиясының негізі болады. Жасушаның белгілі бір даму жолына түсуі ерекше белоктардың жиынтығының түзілуіне байланысты.Маманданған жасушада тек өзіне тән белоктар синтез-деледі.Бұл гендердің дифференциалды активтілігіне байланысты бұл кезде біреулері экспрессияға ілінше,кейбіреулері репрессияланған күйінде қалады. Сөйтіп оның фенотипі, оның қызметі белоктармен белгіленеді.Ал белоктар-дың құрылымы РНҚ мен байланысты.
Сонымен, дедифференциаланған кезде жасушаның құрылымы мен метабо-лизмі өзгереді. Бірақ биохимиялық түрге тән гендер жиынтығының құрамы өзге-ріске ұшырамайды.

Даму процесінде белоктың синтезделуі бірнеше деңгейде реттелуі мүмкін.
1. ДНҚ синтезі, яғни репликация.
2. РНҚ синтезі, яғни транскрипция
3. Процессинг (алғашқы РНҚ-ның пісіп жетілуі, белок синтезделуіне дайын болуы)
4. РНҚ-ның ядродан цитоплазмаға тасмалдануы (жетілген РНҚ-лар цитоплазмаға тасмалдануының сұрыпталуы).
5. Транспяция деңгейі (РНҚ-да жазылған мәліметке ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.