Абай Құнанбайұлы өмірі

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 2 бет
Таңдаулыға:

Абай Құнанбайұлы

(1845-1904 жж. )

Абай Құнанбайұлы (1845-1904 жж. )

1845 жылы Семей облысының қазіргі Абай ауданындағы Шыңғыс тауында дүниеге келген. Азан шақырып қойған аты Ибраһим екен. Қазақтың ұлы ақыны, кемеңгер ойшыл.

Абай ең әуелі ауыл молдасынан сауат ашып, сосын Семейдегі Ахмет Риза медресесінде үш жыл дәріс алады. Осында Шығас әдебиеті классиктерінің шығармаларымен танысады. Сонымен қатар орыс тілі және әдебиетіне деген қызығушылығы артады. Алайда каладағы оқуын аяқтай алмай, әке әмірімен ауылына қайтады: Құнанбай ел билеу ісіне араластыру мақсатымен баласын шақыртып алады. Әрі қарай өз бетімен оқьш, білім алған.

Өлеңді он екі жасынан бастап шығара бастаған, алайда бұл кезеңнен бізге жеткені бірнешеу ғана. Жігіттік шағы өткен соң өлеңге қайта оралған ұлы ақын жас кезіндегідей бүркеншек атпен жазып жүреді. Тек 1886 жылы ғана "Жаз" атты өлеңіне өзінің тұңғыш қолын қояды.

Абай сегіз қырлы, бір сырлы, тек ақын ғана емес, сонымен қатар, ол сазгер, ойшыл және қоғам қайраткері. Асыл мұрасы аса бай: өлеңдер мен поэмалардан, аудармалар мен қара сөздерден тұрады. Пушкинді алғаш рет аударған да Абай болды. Лермонтов пен Крылов поэзиясы Абай тәржімесі арқылы ұлттық игілігімізге айналды. Шиллерді, Гетені, Байронды, т. б. қазақша сөйлетті.

Кемеңгер ойшылдың "Қара сөздері" - этикалық-философиялық еңбегі - сегіз жыл бойы жазыдды. Бұл XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ халқының болмысын зерделеген шығарма. Мұнда жұртымыздың қараңғылықты қармалаған ауыр халін ашына айтып, оның себептерін іздестіреді, ұғындырады, жарыққа жетелер жалғыз жол - оқу-білім екенін түсіндіреді. Ел тарихына үңілдіреді . . .

Өз өлеңдерінде Абай әсем табиғатты, туған жерді әлеуметтік өмірмен астастыра суреттей отырып, "өз қолынан өз ырқы кеткен" қалың елі қазағының бойындагы жаманшылық мінездерді - жалқулықты, еңбексіздікті, көрсе-қызарлықты, алты бақан алауыздықты, надандықты жеріне жеткізе әшкерелейді, "дүниенің кілті - орыстың тілін", өнер-білімін білуге шақырады.

"Ескендір", "Масғұд", "Әзім әңгімесі" поэмалары Шығыс елдері шайырларының үрдісіңде жазылған. Абай өзі өмір сүрген ел ішіндегі әлеумет істеріне ықпал етіп отырған. Ел билеуге тікелей араласып, әртүрлі күрделі мәселелердің адамгершілік тұрғыда әділ шешілуіне атсалысты. Шығармашылық мұрасы ішінде Абай әндері де айрықша орын алады. Пушкиннің "Евгений Онегинінен" аударған үзінділері нәзік әуен больш, қазақ жұртшылығына кеңінен тарады.

Абай есімі жер жүзі халықтары үшін Шекспир, Гете, Пушкин есімдерімен қатар тұр. Өйткені оның асыл сөздері тек бір халықтың ғана емес, бүкіл адамзаттың рухани қазынасына айналды.

Ақын таланты мен еңбегіне деген үлкен кұрмет - 1995 жылы ЮНЕСКО шешімімен Абайдың туғанына 150 жыл толуы әлемдік деңгейде тойлануы болды. Бұл дүние жүзі халықтарының ұлы ақынға, оның мәңгі жасайтын шығармаларына бас июі еді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.