Егіншіліктің пайда болуы және дамуы

1 ТМД елдерінде егіншіліктің пайда болуы
2 Қазақстанда егіншіліктің дамуы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Тарихи деректерге қарағанда қазіргі ТМД елдерінің территориясында бастапқы егіншіліктің пайда болуы және алғашқы астық қорларының жасалуы бастауын сонау қауымдық құрылыс кезеңінен алады. Осы кезде семья құрыла бастаған, одан кейін келе жеке меншік айырбас сияқты әрекет пайда болған. Адам қоғамы біртіндеп дамып, бір жерге тұрақты қоныс тепкен қауымдастықтар арасында байланыс, сауда-саттық, айырбас қызметінің өрістеуіне орай астық басты айырбас құралының біріне айналған. Бұл адамзатты егіншілікті дамытуға, астық өндірісін кеңейтуге, астық сапасын жақсартуға итермелейді. Осы туралы алғашқы деректер XVII ғасырдың екінші жартысында Киев маңынан табылған, ал XIX ғасырда жазба түрінде, сақталған астық сапасы туралы деректер көп кездеседі. Ал адамзат қоғамы бұдан әрі өркендеп, өнеркәсіп дәуірлеген, сауда-саттық кең қанат жайған заманда астықты зерттеу, оның технологиялық қасиеттерін тексеру жұмыстары да өріс ала бастаған.
Астықтың химиялық құрамын бірінші тексерген Д. И. Менделеев деп есептеледі. Ол оның құрамын анықтап, агротехникалық шаралар арқылы сапасын қалай жоғарылатуға болатындығын дәлелдеген және ұн тартуға жарамдылық қасиеттерін тексерген. 1894 жылы Ресей жер Департаментінде өсімдіктерді іс жүзінде пайдалану бюросы құрылып, Ресейде өсетін дәнді дақылдарды жіктеу, топтау бет алады, ал 1875 жылдан бастап көрнекті биолог және селекционер И. В. Мичурин жұмыс істей бастайды. Оның істеген істерінің пайдасы қалалық егіс шаруашылығына да тиеді. Міне осыдан кейін ғана шет елдермен сауда жасау мақсатында элеваторлар салу, астықты топтастыру, жіктеп бөлу жұмыстары жүргізіле бастаған және 1910 жылы ірі қалаларда элеваторлар салынып, 1913 жылы астықты топтастырып, жіктеу принциптері қалыптасады.
1918 жылдан бастап Ресейде астықты зерттеу жаңа арнада жүргізіле бастады. Астықты жинап-тексеру, оны сақтау, өңдеу үстінде ғылымның жетістіктерін кең түрде пайдаланады.
Қазір Қазақстанда астықтың күрделі проблемаларын Ғылым академиясының ботаника институты, Ақмоланың астық шаруашылығы институты, Қазақтың егін шаруашылығы институты т. б. жоғарғы оку орындары және ғылыми-зерттеу институттары зерттейді.
Астық сапасын мемлекеттік астық сорттарын сынау- комиссиясы өзінің көптеген сорт сынау жүйелерінде тексереді. Астықтың сапасы биохимия институтында және басқа да көптеген тәжірибе және селекция станцияларында тексеріледі.

1. Қ.Ш.Жаңабаев , С.С.Арыстанғұлов «Агрономия негіздері»
2. Ізтаев.Ә.І, Отыншиев Б «Астықтану және диқаншылық негіздері», Алматы «Қайнар» 1994.