Азық-түлiк тауарларының сапасы және оның бақылауының қамтамасыз етуi

Антропогендік іс-әрекет нәтижесіндегі, әлемдегі барлық дерлік аймақтарындағы экологиялық хал ахуалдың күрт өзгеруі тұтынатын тағамның сапалық құрамына әсер етті.тамақ өнімдерімен адам ағзасына көп мөлшерде бөгде заттар түседі. Олардың жіктелуі 1 – кестеде көрсетілген.
Бір жағынан ауамен, сумен, топырақпен, тірі ағзалардың зат алмасуын қамтамассыз ететін биологиялық тізбектегі тағам өнімдеріне түсіп жиналады, екінші бір жағынан бүкіл ауылшарушылық және тағам өнімдері мен шикізаттың сақталу, қапталу, таңбалану этаптарын қамтитын тағамдық тізбекке де қатысы бар.Өсімдік немесе жануартекті азық арқылы адам ағзасына сыртқы ортадан 70% - ке дейін әртүрлі табиғаттағы токсиндер келіп түседі. Тамақ өнімдеріндегі радионуклидтер дәрежесі артуда. Соңғы 5 жыл ішінде тамақ өнімдерінің ниттарттары мен қосылыстарымен ластануы байқалды. РАМН тамақтану институтының мәліметі бойынша орташа Қазақстан бойынша ауыр металлдардың құрамы бойынша гигиена номативтеріне сай келмейтін отандық өнім үлгілері - 3%, импорттық - 1% құрайды. Ал жеке өнім түрі бойынша бұл көрсеткіш одан да жоғары. Осылайша, сары майдың 52 үлгісінде токсинді заттар – мыс, мырыш, темір, қорғасын рұқсат етілген шекті концентрациясы дәрежесінен жоғары мөлшерін көрсетті.Сапасыз тамақтану мәселесі халықаралық сипатта болып отыр. Осылайша, американдық зерттеушілердің мәліметтері бойынша, АҚШ – та жыл сайын 33 млн. жуық адам сапасыз өнімен зардап шегеді, ал 9 млн. жуығы ауруға ұшыраған адамдар қаза табады.
Қазақстан халқының әртүрлі топтарының тамақтану динамикасын талдау барысында, соңғы жылдары оның құрылымы айтарлықтай өзгеріске ұшырағаны анықталды. Зерттеулердің жалпыланған мәлметтері бойынша, толық құнды ақуыз жетіспеушілігі 25% - ке дейін, тағамдық талшықтар - 40%, С дәрумені - 50%, В тобының дәрумені 20 - 30%, А дәрумені - 30% ке дейін жеткен. Алғашқы рет ұзақ жылдардағы орташа жан тағам өнімдері адам ағзасын энергиямен қамтамассыз ете алмайды, оның жетіспеушілігі – 20 % құрады.
Біздің еліміздегі тұрғындардың тағамдық мәртебесінің бұзылуы және қоршаған ортамен азық – түліктің ластануы, орташа өмір сүру ұзақтығының кенет қысқаруының негізгі дәлелі ер адамдар 59жасқа, әйел адамдардың 70 жасқа дейінтобы жатады.