Ілияс Есенберлиннің тарихи трилогиясы - «Көшпенділер»

Ілияс Есенберлиннің бала күнгі арманы металлург болу еді. Ол 1940 жылы Қазақ тау-кен институтын тамамдап, бала күнгі арманына қол жеткізгендей болады, бірақ 1941 жылы фашистік Германияның ашқан соғысы жас металлургтің арманын толық орындауына кедергі келтіреді, ол соғысқа аттанады. Соғыста жүргенде-ақ, ол жазушы-
лыққа бой ұрады, оның бойынан поэзияға деген әдеби таланттың жалыны лап етіп байқалады. Көптеген өлеңдеріне әуен жазылып, радиоларда қалықтап айтыла бастайды, тіпті ол драматургия саласында да өзінің талантын байқатады. Оған мысал, «Таудағы тайталас» пьесасы. әдеби тақырыптарға жазылған көптеген романдары: «Қатерлі өткел», «Алтын құс», «Тартыс» оқушылар тарапынан жоғары баға алады. Сөйтіп, І.Есенберлин әдеби ортадан берік орын алады.
1969 жылдан бастап ол тарихи романдар жазуды қолға алады. Ол «Кенесары хан», тарихи романын, «Алмас қылыш», «Жанталас», «Қаһар» атты трилогиясын (осы трилогия біріктіріліп «Көшпенділер» атын алды), «Қатерлі өткел» атты тарихи-революциялық романдарын жазды. Кеңестік одақтың нұсқауымен ғана жазатын әдебиет өнері үшін, қазақ ұлтының шыққан негізін, оның тарихын, көне заманды жазу асқан ерлікпен пара-пар еді. Себебі, бұл кездерде қазақ халқының тарихы ғылыми тұрғыдан әлі зерттеле қоймаған болатын, қазақтардың тарихи өткені маңайында алуан түрлі пікірлер айтылып, бір шешімге келе қоймаған уақытта мұндай тарихи романның жазылуы асқан көрегендік еді.
І.Есенберлин «Көшпенділер» трилогиясында қазақ ұлтының қалыптасу шағын зерттей отырып, күрделі де айрықша жауапты проблема