Мал азықтық өсімдіктердің химиялық құрамы

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі Семей қаласы Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Мал азықтық өсімдіктердің химиялық құрамы

Тексерген: Сағындықов С. Н

Орындаған:Какенова Г. К

Тобы: АГ-313

Семей 2015

Жоспар

Мал азыығының химиялық құрамы
Органикалық және органикалық емес заттар
Азотсыз экстрактивті заттар
Қорытынды

Мал азықтарының химиялық құрамы, олардың сіңімділігі, минералдық құрамы, құрамындағы дәрумендер жайлы мәліметтер берілетін азықтың үлгі-мөлшерін дұрыс жасауға қажетті материал бола алады, жайылымдардың азықтық сыйымдылығын анықтауға, дәлелді азық балансын жасауға көмекетеседі.

Ауылшаруашылық малдарын химиялық құрамы, биологиялық құндылығы қорытылуы жағынан әртүрлі болып келетін мал азықтарымен қоректендіреді.

Мал азығы құрамында 70-ке тарта малға ас қажетті биологиялық белсенді заттар мен қосындылар бар. Олардың біразы мал азығында аса қажет ауыстырылмайтын амин қышқылдары. Ал, басқа да көптеген қосындылар бірігіп те, бірінің орнына басқасы алмасып та ағзада қызмет атқарып, пайдасын тигізеді. Мал азығындағы қоректік заттардың атқаратын қызметі малдың түріне қарай өзгеріп отырады. Мал және өсімдік организмдерін негізінен көміртегі, оттегі, сутегі және азот құрады. Ал, фосфор, калий, кальций, күкірт, хлор, фтор, темір магний химиялық элементтері өте аз мөлшерде кездеседі. Негізінен осы элементтер мал және өсімдік организмінде бір-бірімен қосылу және басқа да әрекеттерге бару арқылы әртүрлі органикалық және органикалық емес заттар түзеді. Оны мына кестеден көруге болады.

Мал азығының құрғақ затында: Мал азығының құрғақ затында

Мал азығының құрғақ затында: Органикалық заттар

Органикалық емес заттар

Мал азығының құрғақ затында: Азотты заттар:

Макроэлементтер:

Мал азығының құрғақ затында: Ақзат

Са, Mg, Na, K, P

Мал азығының құрғақ затында: Амидтер

Мал азығының құрғақ затында: Азотсыз экстрактивті заттар:

Микроэлементтер

Мал азығының құрғақ затында: Көмірсулары

B, Mn, Co, Cu, Al, Zn, Mo

Мал азығының құрғақ затында:

Майлар

Витаминдер: А, В, С, Д, Е т. б

Органикалық емес минералды заттар . Бұл топқа су және минерал тұздары жатады. (күл) жатады. Су және мал азықтары құрамының 5-тен 95% дейін үлесін құрайды. Ол әсіресе тамыржемістілерде, көк шөпте және азықтың, өндіріс қалдықтарында көп мөлшерде болады. Су мал және өсімдік организмінде жауапты физиологиялық жұмыстарды атқарады.

Ол организмнің бір бөлігінен екінші бөлігіне қоректік заттарды тасымалдауға, ас қорытуға, зат алмасуына және организмнің температура режимін реттеуге қатысады. Айта кету керек, мал азығында су мөлшері көп болған сайын, оның қоректілігі және шаруашылық маңызы төмендей түседі.

Минералды заттар мал азығы үлгісін толықтай жандыру арқылы алынған күл мөлшерімен анықтайды. Күлде негізінен кальций, натрий, калий, магний, темір қоспалары кездеседі. Күкірт пен фосфор ақзат молекуласының құрамына кіреді. Бұл заттар мал организмінде сүйек өсуіне, тұрақты зат алмасуына, өсімталдығына және өнім түзуіне керек. Егер ал организмінде осы тұздар және Д витамині жетіспеген жағдайда төлдер рахит ауруына ұшырап, ірі малдардың зат алмасуы, ұрықтың дамуы бұзылады.

Өсімдіктің жапырағы мен сабағында минерал заттар оның дәні мен тамыр-түйнек жемістеріне қарағанда көбірек болады. Бұршақ тұқымдас мал азығында астық тұқымдастарға қарағанда минерал заттар көбірек кездеседі.

Ауыл шаруашылық малдардың жақсы дамып өсуіне азықта микроэлементтер: темір, йод, марганец, бор және басқаларының белгілі мөлшерде болуы керек.

Органикалық заттар . Бұл топқа азотты және азотсыз заттар және витаминдер кіреді. Азотты заттар немесе шикі протеин ақзаттан және құрамында азот қосндылары бар ақзатқа жатпайтын- амидтерден тұрады.

Амидтер дегеніміз - ферменттер мен бактериялардың әсерінен ақзат құрылғанда немес олар ыдырағанда пайда болатын қосалқы өнім. Бұлармен көк шөп, сүрлем, тамыр жемістілер бай келеді. Амидтер күйіс қайтаратын малдың асқазан мен шектерінде кездесетін кейбір бактериялар түрлеріне қоректік зат ретінде белгілі.

Ақзат . Мал азығындағы ақзаттар ондағы негізгі ауыстырылмайтын аминқышқылдарына байланысты толық немес толық емес болып келеді. Ауыстырылмайтын аминқышқылдарына лизин, триптофан, лейцин, метионин, валин, гистидин, нилаланин, треонин аргинин жатады. Мал азығында аминқышқылдары жетіспесе мал организмінде зат алмасуы бұзылады, өнімділігі төмендейді және төлдің өсуі тоқтайды.

Алмасатын амин қышқылдарына глицин, серин, аланин, цистин, пролин, тирозин, аспарагин, глуталин, және басқалары жатады. Ақзат құндылығы толық болмаған жағдайда мал өнімі төмендейді және олардың (сүт, ет т. б) өзіндік құны көтеріледі.

Азотсыз экстрактивті заттарға майлар мен көмірсулары жатады.

Майлар мал азықтық дақылдарды көп болмайды. (0, 1-0, 6%) . Майлар мал организмінде зат алмасу процесіне қатысады және энергия көзі болып табылады. Майлар өсімдік дәнінде көп болады. Бұлар өсімідктің қоректік заттар ішіндегі ең қуаттысы. Мысалы 1г май толық жанған кезінде орта есеппен 9, 3 ккал немесе 39 кдж энергия бөліп шығарады. Ал көмірсуының 1г-тек 4, 1 ккал немес 17, 2 ғана энергия бөледі. Көмірсулары барлық мал азықтық өсімідік құрамына кіреді. Олар өсімдіктің органикалық затының негізін құрайды. Көмірсулар суда еритін (қанттар) және суда ерімейтін (крахмал ) болып бөлінеді.

Крахмал өсімдіктер дәнінде, түйнегіде, тамырында көпттеп кездеседі(19-22% $\ \ )$ өсімдік сабағы мен жапырағында за болады. Мал денесінде крахмал гликоген түрінде кездесіп қоректік зат қоры реінде бауырда жиналады.

Екі молекулалы қанттардан өсімдіктеоде сахароза, мальтоза, целлобиоза, ал сүт құрамында - жас төлге са қажет лактоза кездеседі. Сахароза әсіресе қант қызылшасында (24%дейін) көп болады.

Витаминдер. Мал денесінде зат алмасуды қамтамасыз ететін органикалық заттарға витаминдер жатады. Ол мал организмінде түзілмейді. Қоректенген кезінде тек қана жем-шөптен алынады. Егер витаминдер мал азығанда жетіспеген жағдайда -гиповитаминоздың ауру белгілері, ал витаминдер мүлде болмаған жағдайда авитаминоздық ауру белгілеріі пайда болады.

Барлық витамин топтарын латын әрпімен белгілейді.

Мал қоректендіретін жем-шөпті биологиялық тұрғыдан толықтай қастамасыз ететін витаминдер тобын келтіреміз.

А витамині көбнесе ал өнімінде: сүтте, балық майнда, жұмыртақада болады. Мал азығы өсімдіктеріне провитамин А-каротин түрінде кездеседі. Жоңышқаның, мүйізді лотустың жапырақтары, сәбіз, көк шөп өскіндері-шөп ұндары және жақсы кептірілген пішеннен дайындалған шөп ұнынды каротин көп кездеседі.

Д витамині- ас қорыту барысында кальцийдің, магнийдің сіңімділігін, алмасуын реттестіреід. Д витамині жетіспеген жағдайда төлдер рахит ауруына шалдығады. Көк шөпте Д витамині аз болады, көпшілік астық дақылдарының дәнінде, тамыржемістілерде, түйнек жемістілерде мүлде болмайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.