Мектеп басшысының жеке тұлға ретіндегі ролі туралы ақпарат

Мектеп — жас ұрпаққа білім, тәрбие беретін мекеме; білім беру жүйесінің негізгі буыны. Басты нысаны – сабақ оқыту. Оны мұғалім атқарады.[1] Мектептердің түрлері:
1) білім беру сипатына қарай: жалпы білім беретін және кәсіптік;
2) берілетін білім көлеміне қарай: бастауыш, орта, жоғары;
3) балаларды жынысына қарай бөліп оқытатын мектептер;
4) оқытудың тілдік нысанына қарай:
а) ұлт мектебі;
ә) орыс тілді мектеп, аралас тілді мектеп;
б) дінге қатысына қарай: діни зайырлы;
в) меншік түріне қарай: мемлекеттік, қоғамдық және жеке меншік (ақылы) мектептер болып сараланады; қара Қазақстан (оқу-ағарту жүйесі).
Басқару - реттеуге, қорғауға, қойылған мақсатқа сай нысанның жүйесін өзгертуге немесе жоюға бағытталған, субъектінің нысанға әрекет ету процессі. Басқару адам іс-әрекетінің түрі ретінде адамдардың бірлесіп қызмет ету пайда болғаннан бар. Әрбір тарихи кезең басқару субъектілерінің қатынасын, ынталандыру әдістерін, ұйымдастыру процессінің көлемін қырлап, өз түзетулерін енгізді, дегенмен тек XX ғасырда ғана басқаруға ғылыми көзқарас пайда болып, дами бастады. Басқару өндірісте еңбек бөлінісінің нәтижесінде пайда болды. Басқару адам тұрмысының ажырамас бөлігі, онсыз адамдардың ортақ қызметі де, жалпы қоғам да мүмкін емес. Тиімді басқару дамудың негізгі факторларының бірі. Басқару теориясын белгілі бір ереже- лерге сүйенген қисынды реттелген принциптер, әдістер және өңделген ақпарат негізінде эмпирикалық жолмен немесе бірқатар нақтылы ғылымдардан алынған басқару технологиялары жүйесі ретінде қарастыруға болады.
Басқарушы тұлғасы жалпы психология, еңбек психологиясы, инженерлік психологиялық пәндер қатарымен оқылады. Сонымен бірге жұмысшы топ немесе еңбек ұжымы әлеуметік және педагогикалық психологияда қарастырылады. Басқару психологиясының айрықша ерекшілігін оның обьектісі болатын адамдардың ұйымдастырылған қызметі құрайды. үйымдастырылған қызмет - бұл адамдардың ортақ қызығушылығымен немесе мақсаттарымен, симпатияларымен немесе құндылықтарымен біріккен көнделікті жай қызметі емес. Бұл адамдардың бір ұйымға біріккен сол ұйымның ережелерімен нормаларына бағынатын және экономикалық, технологиялық, құқықтық, ұйымдық және корпоративтік талаптарға сәйкес оларға қойылған бірлескен жұмысты орындайтын қызметі болып табылады.
Мектеп ережесі, нормалары талаптары тек қана ұйымда ғана болатын адамдар арасындағы ерекше психологиялық қарым - қатынасты туындатады: ол адамдардың басқарушылық қарым-қатынастары. Әлеуметік психологиялық қатынас адамдардың біріккен іс-әрекетінің мақсаттары мен міндетері және құндылықтары мен сонымен бірге шын мазмұны мен келіскен адамдардың өзара қатынастары ретінде көрініс табады. Басқару қатынасы ұйымдасқан біріккен қызметті құрап оны ұйымдасқан төрге келтіреді.

1 .«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, II том
2.Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Педагогика / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. 2006. - 482 б.
3.Мильнер Б.З. Теория организации. - М.: ИНФРА-М. 1998. -336с.
4. Галлиев Т.Т. Системный подход к интенсификации учебного пооцесса (для технических специальностей вуза). // Диссертация д.п.н. Караганда. 2002. -305 с.