Ақшаұлы Бөгенбай

Кіріспе

- Жоңғар басқыншылығына қарсы азаттық жорығын ұйымдастырушылардың бірі, атақты батыр, үлы қолбасшы. Шыққан тегі - Орта Жүздің Арғын тайпасының Қанжығалы руынан, есімдері әуел-ден елге мөлім болған батырлар өулетінен.
Батырдың атасы Әлдеуік - қазақтың атақты ханы Еңсегей бойлы Ер Есімнің атақты батырларының бірі болған. Ғүмырының дені атүстінде жортуылмен өткен. Қатағанның Түрсын ханымен соғыстағы ерен ерлігі үшін оны Түркістанның әмірі етіп тағайындаған. Өз әкесі Әлдеуікүлы Ақша заманында дүшпанына бет

Пән: Тарихи тұлғалар
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Ақшаұлы Бөгенбай
- Жоңғар басқыншылығына қарсы азаттық жорығын ұйымдастырушылардың
бірі, атақты батыр, үлы қолбасшы. Шыққан тегі - Орта Жүздің Арғын
тайпасының Қанжығалы руынан, есімдері әуел-ден елге мөлім болған батырлар
өулетінен.
Батырдың атасы Әлдеуік - қазақтың атақты ханы Еңсегей бойлы Ер Есімнің
атақты батырларының бірі болған. Ғүмырының дені атүстінде жортуылмен өткен.
Қатағанның Түрсын ханымен соғыстағы ерен ерлігі үшін оны Түркістанның әмірі
етіп тағайындаған. Өз әкесі Әлдеуікүлы Ақша заманында дүшпанына бет
қаратпаған айтулы батыр, айбынды қолбасшы болыпты. Әз-Тәуке ханның сеніміне
ие болып, оның 80 мың сарбаздан түратын әскерін басқарыпты. Үмбетей
жыраудың: Алатаудай Ақшадан, асып тудың Бөгенбай деуі де, Ақшаның қандай
айбынды батыр болғанын танытып түрғандай.
Бөгенбай батырды халықтың ерекше ардақтап, ғасырлар бойы есімін аялап,
есте сақтап келуі - оның ерлік, әскер басылық істеріне байланысты. Оның
алғашқы ерлік жолы Еділден өтіп, қазақ ауылдарына шабуылдап, мазасын алып,
өбден титықтатып біткен қазақ-орыстармен шайқастан басталады. Жиырма сегіз
жа-сында 30 мың қолды бастап барып, казак-орыстарды дүркіретіп қуып,
Еділден әрі асырып салады. Осы кезден бастап, қашан қазақ жері жоңғарлардан
азат етілгенше Бөгенбай батыр атган түспей, Қабанбай, Олжабай, Жәнібек,
Малайсары секілді қазақ-тың аты шулы батырларымен тізе қосып, ел
тәуелсіздігі үшін талай шайқастарға енеді. Осы шайқастардағы көрсеткен
ерлігі, жағдайды дүрыс бағалап, тез шешім қабыддап, шабуылды шебер
үйымдастыра білуі - оның даңқын асқақтата көтереді. Шығыс Түркістанға
келген қытай өскерімен болған әйгілі Талқы соғы-ында Бөгенбай батырдың
жауынгерлері қытай әскеріне ойсыра-та соққы беріп, оларды Үрімжіден асыра
қуады.
Бөгенбай батырдың соңғы үлкен жорығының бірі - Аягөз өзені бойында
болған. Қазақ қолына төтеп бере алмаған жоңғарлар жеңілгенін мойындап,
келісімге келуге мәжбүр болған. Осы ара-
Іда батыр жоңғарлардан ақ үйлі аманат алып, олардан бүдан былай
жауласпауға ант алады. Бөгенбай белгілі бітімші мәмілегер де болған. Ол
Абылай хан-ның Қытайға жіберген елшілігін басқарып барып, екі елдің ара-
сында бейбіт қарым-қатынастың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.