Жер жұмыстарына арналған машиналар туралы жалпы мағлұматтар

1. Жер жұмыстарына арналған машиналар туралы жалпы мағлұматтар.
2. Жер жұмыстарына арналған машиналардың жіктелуі.
3. Жұмысшы органдары мен топырақпен өзара әсерлесуі.
4. Топырақтардың физика.механикалық сипаттамасы.

Жер үймереттері - бұл ғимарат шегінен тасымалдау барысында немесе сырттан әкелінген топырақтан түзілген жабдық. Бұл: 1-оймалар; 2-үймелер.
Оймалар былай бөлінеді: қазаншұңқырлар, орлар, арықтар, жыралар, шұңқырлар, саңылаулар және теспелер.
Оймадан алынған топырақ оның жанына кері көму үшін дуал жасап жиналады. Үймелер үшін топырақ қапталдағы қорлардан жеткізіледі. Жер үймереттері уақытша және ұзақ қолданыстағы деп ажыратылады. 1-орлар; 2-жол үйінділері, бөгеттер мен тоғандар.
Топырақты өңдеу тәсілдері. Ең энергия сыйымды операция- топырақты массивтен ажырату (топырақты қирату).
Тәсілдер қирату тәсіліне байланысты ажыратылады. Ең көп қолданылатыны – бұл топырақты механикалық қирату (кесу). Топырақты қиратудың статикалық (2-2,5 м/с) және динамикалық (соққы және вибро) түрлерін қарастырады (кесу құралының немесе жұмысшы органының жылдамдығына және жұмыс жасау сипатына байланысты).
Топырақтың механикалық қирауының энергия сыйымдылығы 0,05-0,5 кВтч/м3 тең. Ол құрылыстағы жер жұмыстарының 85%-ын алады.
Аралас тәсілдері де қолданылады:1-газомеханикалық; 2-гидравликалық (гидромониторлар, жер сору зеңбіректері); 3- гидромеханикалық, Э; 4- жарылысты (термомеханикалық және термопневматикалық, электрогидравликалық).
Сирек топырақты қиратудың физикалық тәсілдері қолданылады (күйдіру, еріту, жоғары жиілікті тоқтар, ультрадыбыс, электромагнитті және инфрақызыл энергиялар).
Тәсілді таңдау топырақ беріктігіне, тоң болып қатуына (мерзімдік қату) байланысты болады.
Топырақ қасиеттері туралы. Топырақтар - жер қабығын құрайтын үгітілген тау жыныстары. Олар былай бөлінеді: тау жыныстары (граниттер, құмдақтар, ізбестер және т.б.), жартылай тау жыныстары (мергелдер , гипсті конгломераттар, тас болып қалған саздар), ірі кесекті, құмды және сазды.
Гранулометриялық құрамы бойынша: сазды, шаңды, құмды, гравийлі, май тасты По грансоставу: глинистые, пылеватые, песчаные, қиыршық және малта тасты, щебенді, қойтасты, тастар, саздар, құмдақтар, құмдар.

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9,
2. Добронравов С.С. Строительные машины и основы автоматизации. – М.: Высшая школа, 2001.
3. Дроздов Н.Е. Строительные машины и оборудование. Курсовое и дипломное проектирование. – М.: Стройиздат, 1988.
4. Гаркави Н.Г. Машины для земляных работ – М.: Высшая школа, 1982.
5. Домбровский Н.Г. Строительные машины. – М.: Высшая школа, 1985.