Шығындарды қалыптастыру ерекшеліктері және компания табысы (кәсіпорын)

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Шығындарды қалыптастыру ерекшеліктері және компания табысы (кәсіпорын) .

Шығындар : табиғат, құрылымы, жіктелуі.
Кәсіпорын көрсеткіштерінің әсерлері
Маштаб әсері. Кәсіпорынның тепе-теңдігі

Шығындар - көлеміне әсер ететін негізгі фактор. Сондықтан алдымен қаншалықты көлемде өндіру туралы шешім қабылдамас бұрын, кәсіпорын шығындарын талдап алу керек.

Шығындар - бұл сатып алынған өндіріс факторларының төлемі.

«Шығын» термині бұл тек жұмсалған қаражат ғана емес, ол нарықта құнды нысаны бар қаржылық ресуртар.

Шығындарды өндірудің жіктелуі.

Альтернативті шығындар - ресурстарды тиімді пайдаланудан алуға болатын ақша сомасы.

Бухгалтерлік пайда кәсіпорынтің жалпы табысың шегерілуіндегі сыртқы шығындары болып табылады.

Пайда ТR - ТС

Бухгалтерлік пайда = жиынтық табыс= айқын шығын

Экономикалық пайда = жиынтық табыс= альтернативті шығын(айқын + айқын емес)

Қалыпты пайда кәсіпорынтің альтернативті шығындар капиталын белгілеу үшін қолданылады. Мысалы жанұя өз жеке меншік ісіне 200мың тенге капитал қолданады. Бірақ олар банке 10% бен салып, 20 000мың тенгедей табыс табуға болар еді. Осы альтернативті шығындар қалыпты пайда аталатын баламасынажатады.

2. Өндірелетін көлемнің әсеріне байланысты.

FC + VC = TC (total cost)

TC - жалпы шығындар

«Нольдік» көлеміндегі өндіруде (яғни кәсіпорын ештеңе өндірмейді) ТС = FС көлемі кішігірім өндірісте ТС FС ға тәуелді болады. Өндіріс көлемі көбейгенде ТС құрылымында ауыспалы шығындар басым болады, яғни ТС VC-ға тәуелді болады. FC- ның бөлігі ТС- ның жалпы шығындар құрамында азаяды. Бұл «маштаб әсерін» көрсетеді: кішігірім көлемдегі өндірісте экономикада тұрақты шығынның пайда болу мүмкіндігі болады.

Тұрақты және ауыспалы шығындардың құрылысын білу, шығындарды азайтудың нақты шараларын білуге мүмкіндік береді.

3. Шығындардың өндірілетін өнімінің бірлігін өлшеу үшін, ортаңғы шығындар бірнеше түрге бөлінеді. (АFС - averaqe fi xed cost), ортаңғы ауыспалы, (AVC - averaqe variable cost) және жалпы ауыспалы шығындар (АТС - averaqe total cost) .

1. ATC = TC/Q; AТC - жалпы орта шығындар.

2. AFC= FC/Q; AFC - тұрақты орта шығындар.

3. AVC=VC/Q; где AVC - ауыспалы ортаңғы шығындар.

4. ATC = AFC + AVC; где - АТС -жалпы ортаңғы шығындар.

Бұнда кәсіпорынның кірістілігін анықтауға болады.

Егер нарықта тауар бағасы орта шығындардан кем болса, Р < АТС яғни өнерксіп шығынға ұшырайды және банкрот болу мүмкін.
Егер баға ортаңғы шығынннан артық болса (Р > АТС), кәсіпорын сол артықшылық көлемінде пайда көреді.
Егер баға жалпы орта шығынға тең болса Р = АТС, кәсіпорын нөлдік әсерде болады, ешқандай пайда болмайды. Бұндай фирма шегіне жеткен деп аталады.
Өнімнің максималдық шығарылуын анықтау шегіне жеткен шығынға сүйену МС (marqinal cost) - әрбір келесі бірліктің қосымша шығындарының өндірілуі. Әлде бұл өнімнің шығарылуының бір бірлікке арттырылуы, жалпы шығындардың ұлғаюының бағасы(ТС) . МС\тің көмегімен өнімнің көлемінің кірістілігінің шектеулері анықталады. Ол үшін оларды орта шығындар мен нарық бағасымен салыстырады.

MC = ΔTC / ΔQ; где MC - шегіне жеткен шығындар.

Қысқа мерзім аралығында өнімнің көлеміне байланыста тұрақты және ауыспалы шығындар пайда болады.

Ұзақ мерзім аралығында барлық шығындар ауыспалы.

Кәсіпорынның басты мақсаты пайда табу. Пайда өнім шығындары мен кірістің арасындағы айырмашылықты көрсетеді. Ажыратылады:

Біріккен пайдаTR = P · Q (өндірілген өнімнен алынатын ақша сомасы) .
Орташа пайдаAR = TR / Q = PQ / Q = P ( сатылған өнімнің бірлігінен келетін пайда) .
Соңғы пайдаMR = ΔTR / ΔQ = Δ(PQ) / ΔQ = P (өнімнің қосымша бірлігінің сатылуының нәтижесінде, пайданың көбеюі.

Пайданың ұшқарлық ережелері:

Өнім көлемінің пайдасы ұшқарланған кезде МR = МС = Р

Пайда табу үшін, қорлардың нәтижелі үйлесуінің арқысында өнәркәсіп пайдалы өнім шығару қажет. Өндіруде әсер ететін ауыспалы ықпалды көрсету үшін, кәсіпорынтің нәтижелік көрсеткіштерін қолданады: олар біріккен орташа және соңғы өнімдер сияқты. Біріккен өнім ТР\ бұл ауыспралы ықпалдың әсерінен ауысып отыратын тауар саны. Біріккен өнімді шығындалған ауыспалы ықпалға бөлу арқылы орташа өнімге ие боламыз:

АР = Q / F1, где F1 - ауыспалы фактор .

Соңғы өнімнің еңбегі ауыспалы ықпалдың өзгеруінен нәтижесінде алынатын, біріккен өнімнің көбеюі арқылы анықталады.

МР = ΔQ / Δ F1

Өндіру процессі бір\біріне әрекеттесу факторлары нәтижесінде өнімге айналуын көрсетеді. Өнімнің құрылымдық шығынының факторлары және максималдық өнімнің шығарылуы араларындағы технологиялық тәуелділік өндірістік мідет көмегімен көрсетіледі.

Өндірілетін функция - бұл өнімге енгізілген факторлармен өнімнің шығуы арасындағы байланыс.

Q = f( L. К), L - еңбек (жұмыс күші) ; К - капитал; Q - өнім.

Өндірілетін функция изоквант картасы арқылы көрсетіледі. Изокванта - модификациялық өндірілетін функция. Барлық өндірілетін факторлардың байланысы ққисықта орналасатындығын пайдалану арқылы, өнімнің бірдей көлемін арттырады.

Шығындардың деңгейі жайлы мәліметтер изокосталар құруға мүмкіндік береді. Бұл өнімнің барлық байланыстырылған факторларының жалпы шығындарының сызық нүктелері. Кәсіпорын изокоста мен изоквантаның жанасу нүктелерінде шекті өнімдердің факторларының шығарылу көлемі, өндірілетін баға арақатынасына тең ықшамдалады. Ұзақ мерзім аралығында кәсіпорын изокот пен изоквант жанасу нүктелерінде өтетін сызықтарға ұқсас оптималдық өсу жолын таңдайды

Масштаб әсері ұзақ мерзім ішінде кәсіпорын процессі қызметінде пайда болды. Ондаөндірудің орташа шығынның мөлшері және өндіру масштабы тікелей байланысты. Белгілі уақытқа дейін орташа шығындардың масштабының өсімі түсуі мүмкін, яғни өндірілетін маштабтың өсуі есебінен экономикалық ресурстар әсері маштаб әсерлері деп аталады. Ұзақ мерзім аралығында орташа шығындардың өндірілу өсімі арттырылғанда, шартты өндірілген масштаб шығындарының орныны жайлы айтылады(масштабтың өсуіне байланысты шығындар) . Егер де орташа шығындар ұзақ мерзімде өзгеріссіз қалса, өндіріс көлеміне қарамастан масштабтау тұрақты болады. Өндірістің өсуіне әсер ететін факторлардың іс-әрекеттерді жеделдетуге қарамастан өніндірістік шығындар төмендейді.

Мамандандыру еңбегі. Өндірістік неғұрлым үлкен болсан, соғұрлым білкті жұмысшыларға орны аз қалады, өйткені жұмасшының атқарған жұмысы жалпы жұмысшылармен көрінбей қалады. Осында өз жұмысын білікті орындайтын және т ез біржақты орындайтын жұмысшы керек. Осыдан өндіірс артады. .
Басқару персоналын мамандыру
Капиталды тиімді пайдалану. Кәсіпорын үлкен болса, қымбат жабдық алуға көп мүмкіндігі болады.
НИОКР - ға қаржыландырудың артықшылығы.
Жарнамаға қаржыландырудың артықшылығы.
Өтім -ге қаржыландырудың артықшылығы.

Осылайша, айтылған факторлар шығындар мен өнім бірліктерін түсіруге мүмкіндік береді. Бірақ масштаб әсерінің өзіндік шектеулері бар. Белгілі бір уақыттан кейін, орташа шығын төмендеуін тоқтатқан кезде, масштаб өз әсерін бәсеңдетеді. Кәсіпорын масштаб өндірісте максималды әсерге жеткізеді, яғни өндірістің масштабының ң арғы өсуі тек қана шығын әкеледі, яғни өндірістік шығын өсуіне байланысты, масштаб әсерінің жағымсыз жақтарын көруге болады. Кәсіпорын қысқа мерзімде: қазіргі экономикалық теорияның айтуынша, шекті табыс пен шекті шығандар тең болса (MR=MС), максималдық табысқа немесе минималдық шығынға жетеміз. Қысқа мерзімді тепе -теңдіктің шарты бойынша кәсіпорынның 4 типі қарастырылады

Ауыспалы шығынның(АVС = Р) тек қана жартысын жабатын кәсіпорынды шекті кәсіпорын деп аталады. Бұндай кәсіпорындар аз уақыт ғана жұмыс істейді.
Бағы төмендеген кезде бәсекеге қабілетті болуын тоқтатады, өйткені ағымдағы шығындарды жаба алмай, осы саладан тыс кетуге мәжбүр болады(шектен тыс кәсіпорын, (АVС > Р)
Егер баға жалпы орташа шығындар ( АТС < Р) мен бірдей болса, кәсіпорын алып отырған табыспен қоса, үстеме табыс табады (үстемелік табыспен кәсіпорын) .
Егер баға көтерілсе ол тек ағымдағы ғана емес, барлық шығындарды жаба алады, және қалыпты табыс таба алады. (қалыпты табыспен кәсіпорын)

Ұзақ мерзімді кәсіпорындар орташа шығындарды төмендетіп, өндірістерін ұлғайтуға тырысады. Өспелі өндірісте жалпы орташа шығындар төмендейді, азаймалы өндірісте өседі.

Негізгі терминдер мне ұғымдар

Өндірістік шығын

Ауыспалы шығын

Тұрақты шығын

Шекті шығын

Шекті пайда

Табыс

Жиынтық табыс

Орташа шығын

Орташа табыс

Масштаб әсері