«Ойлау» фразеосемантикалық өрісіндегі тіларалық фразеологиялық баламалар типологиясы

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 77 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

1 ФРАЗЕООГИЯНЫ САЛЫСТЫРМАЛЫ ҚҰРЫЛЫМДЫ-

ТИПОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ 6

1. 1 Фразеология тіл білімінің ерекше саласы 6

1. 2 Тілдік және фразеологиялық дүние картинасы 10

1. 3 Фразеологияны зерттеуде өрістік көзқарас 14

1. 4 Салыстырмалы фразеология 18

1. 5 Фразеологиялық универсалилер 28

2 «ОЙЛАУ» ФРАЗЕОСЕМАНТИКАЛЫҚ ӨРІСІНДЕГІ ТІЛАРАЛЫҚ ФРАЗЕОЛОГИЯЛЫҚ БАЛАМАЛАР ТИПОЛОГИЯСЫ 38

2. 1 Ойлау - дүниетаным құралы 38

2. 2 «Ойлау» семантикалық өрісіндегі тіларалық фразеологиялық баламалар 43

2. 3 Фразеологиялық бірліктердің жасалуының ортақ фразеологиялық

модельдері 47 2. 4 Фразеологиялық вариант және синоним 50

ҚОРЫТЫНДЫ 55

ҚЫСҚАРТУЛАР 58

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 59

ҚОСЫМША А «Ойлау» семантикалық өрісіндегі неміс тілі

фразеологиялық бірліктері 63 ҚОСЫМША Б «Ойлау» семантикалық өрісіндегі қазақ тілі

фразеологиялық бірліктері 69

ҚОСЫМША В «Ойлау» семантикалық өрісіндегі орыс тілі

фразеологиялық бірліктері 77

Кіріспе

Лингвистика ғылымының дамуының жаңа кезеңі өзінің жан-жақтылығымен, кең жайылғандығымен, тек тілмен ғана емес, сонымен қатар оның әр түрлі аспектілерімен: құрылымды-жүйелік, қызметтік, лингвомәдени, прагматикалық, коммуникативті, когнитивті, типологиялық аспектілерімен де анықталады. Қазақстан лингвистикасында салыстырмалы бағыт өзекті болып табылады. Әсіресе құрылымдық және генетикалық жағынан туыстас және туыстас емес тілдерді салыстырмалы түрде зерттеуге көп көңіл бөлінеді. Фразеология әр тілде ерекше орын алады. Фразеологизмдерде тек тілдік ерекшеліктер ғана емес, сонымен қатар әр елдің ұлттық ерекшеліктері де айқын көрінеді. Осы ғылымның теориялық негізін қалыптастырған шет ел және өз отанымыздың фразеологтарының еңбектері өте көп. Олар: Виноградов В. В, Архангельский В. Л, Кунин А. В, Чернышева И. И, Копыленко М. М, Райхштейн А. Д, Мокиенко В. М, Молотков А. И, Жуков В. П, Назарян А. Г, Фляйшер В, Бургер Х, Телия В. И, Исабеков Е. Е, Солодуб Ю. П және ғалымдар Успенский В. А, Ярцева В. Н, Гухман М. М, Колшанский Г. В, Добровольский О. Д.

Зерттеу жұмысының өзектілігі. Қазіргі салыстырмалы фразеологияда тіларалық фразеологиялық эквиваленттер мен сәйкестіктер түрлі тілдердің фразеологиялық жүйелерінің салыстырмалы құрылымдық-типологиялық зерттеулерін жүзеге асыруда және түрлі тілдердегі фразеологиялық концептуалдық, бейнелі ойлаудың әлемдегі фразеологиялық сипатының идиоэтникалығын және әмбебап сипаттарын ашуда едәуір ауқымды материал болып табылады. Зерттеудің өзектілігі қазақ тілінің дербес этнос пен мемлекеттің тілі ретінде зерттелуі, салыстырмалы, құрылымдық- типологиялық зерттеу нысанына әкелуді едәуір дәрежеде қамтамасыз етеді.

Жұмыстың негізгі мақсаты - «ойлау» семантикалық өрісіндегі фразеологиялық бірліктердің когнитивті, семантикалық ерекшеліктерін универсалды лингвистика, типологиялық лингвистика, жалпы және салыстырмалы фразеология ғылымдары тұрғысынан зерттеу. Бұл мақсаттарға жету үшін мынадай міндеттерді шешу қажет:

1. Берілген тілдерде «ойлау» семантикасындағы және анализдеу.

2. Салыстырмалы фразеологияның мүмкіндіктері мен мақсаттарын анықтау.

3. Типологиялық және универсалиялар лингвистикасын салыстырмалы түрде қарастыру.

4. Тілдің фразеологиялық жүйесін, тілді зерттеуде өрістік тұрғыдан келу мүмкіндіктері мен мәнін ашу.

5. Зерттелініп отырған ФБ-ң прототиптер жүйесін айқындау және салыстыру.

6. Зерттелініп отырған тілдердің фразеологиялық универсалиялар типологиясын, тіларалық фразеологиялық баламалар (ТФБ) типологиясын қалыптастыру.

7. Осы тілдердің ФБ-ң фразеологиялық семантикасы үрдісіндегі когнитивті және семантикалық ерекшеліктерін айқындау.

Зерттеу пәні - аталған тілдердің фразеологиялық бірліктерінің универсалды және ұлттық-мәдени өзгешілігі, тіл әлеміндегі ерекшеліктерін анықтау.

Зерттеу жұмысының нысаны - неміс, орыс және қазақ тілдеріндегі «ойлау» семантикалық өрісіндегі фразеологиялық бірліктер, яғни фразеологизмдер.

Жұмыстың материалдары - неміс, орыс және қазақ тілдеріндегі әр түрлі фразеологиялық синонимдер, түсіндірмелер мен екі тілдік сөздіктерден, жұмыстық зерттеулерден, ғылыми мақалалардан, көркем әдебиеттен, ақпарат құралдарынан жаппай теру әдісімен жинақталған 1000-нан астам фразеологиялық бірліктер болып табылады.

Зерттеуде белгіленген негізгі мақсат пен міндеттер толық орындалуы үшін, жұмыста ілеспе бейнелеу, салыстыру, құрылымды-семантикалық және фразеологиялық бірліктерді деривациялық тұрғыдан зерттеу, тілдік актілер теориясына негізделген тұтастай талдау әдісі қолданылған.

Зерттеудің теориялық құндылығы - тіл теориясына одан әрі дамытуға, туыстас және туыстас емес тілдердің фразеологиялық бірліктерін когнитивті, семантикалық, деривациялық, типологиялық тұрғыдан зерттеуге, типологиялық лингвистиканы ғылыми тұрғыдан толықтыруға үлес қосуында.

Зерттеудің материалдары мен нәтижесін, әлеуметтік тіл білімі, елтану, мәдениеттану, мәдениетаралық қарым-қатынас, салыстырмалы типология курстарынан оқылатын дәрістер мен семинарлар, сол сияқты шет тілін оқыту сабақтарында пайдалану - жұмыстың практикалық маңыздылығын арттырады.

Жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттердің тізімінен, қосымшалардан тұрады.

Зерттеудің «Әр түрлі тілдердің фразеологияларын зерттеудегі салыстырмалы құрылымды-типологиялық көзқарас» деп аталатын бірінші бөлімінде фразеология ғылымының тіл білімінде алатын орны, тіл және фразеология әлемі, фразеологиялық өріс, салыстырмалы фразеологияның даму сатылары және фразеология саласындағы типологиялық зерттеулер, лексика-семантикалық универсалиялар сипатталады.

Екінші бөлім «Ойлау» семантикасының неміс, ағылшын, орыс және қазақ тілдеріндегі фразеологиялық тіл аралық баламалар типологиясы» деп аталады. Аталған бөлімде «ойлау» семантикалық өрісіндегі неміс, орыс және қазақ тілдеріндегі фразеологиялық бірліктердің сапалық тұрғыдан жақындығы мен ұқсастығы зерттеледі. Фразеологиялық бірліктердің құрылымдық деңгейде ұйымдасуының ерекшеліктері және ұлттық-мәдени өзгешеліктері сипатталады. Туыстас емес тілдердегі фразеологиялық бірліктердің ұлттық-мәдени өзгешелігіндегі айырмашылық, негізінен олардың әртүрлі ұғымдық сападағы пәндік-бейнелік құрылысынан анық көрінеді. Сонымен қатар, осы бөлімде «ойлау» семантикалық өрісінде салыстырылып отырған тілдердің фразеологиялық бірліктерінің жасалуының ортақ фразеологиялық модельдері анықталады.

Жұмыстың қорытындысында зерттеу жұмысының тұжырымдары мен нәтижелері берілген.

"Ойлау" семантикалық өрісіндегі Ф. Б. -ң таралу дәрежесіне қарай зерттелініп отырған үш тілдегі фразеологиялық бірліктерді үш түрге бөлеміз:

Бірінші түр: Барлық үш тілде таралған фразеологиялық бірліктер. Бұл топқа жататын ФБ-ді тіларалық фразеологиялық универсалилер деп атайды.

Мысалы: : Ein Gedanke fährt ihm durch den Kopf- басына бір ой келді-какая-то мысль проноситься у него в голове; sich den Kopf zerbrechen- басын қатырды- ломать себе голову; nicht aus den Gedanken kommen- ойынан кетпеді- не выходить из ума; j-n auf einen Gedanken bringen- біреуге ой салу-подать мысль кому-то; j-d ist in Gedanken vertieft- тұнық ойға батты- кто-то погружен в свои мысли; auf den Gedanken kommen- ойына түсті-прийти на ум.

Екінші топ: Тек екі тілде ғана таралған фразеологиялық бірліктер. Бұларды тіларалық фразеологиялық фреквенталиялар деп атайды.

Мысалы:

Ойлау семантикасындағы тіларалық фразеологиялық баламаларға анализ жасау нәтижесінде олардың арасында қалай ұқсастық болса, солай айырмашылық та болатынын көруге болады. Олардың негізінде ортақ заңдылықтар, ортақ факторлар мен себептер жатыр. Бұл фразеологиялық жүйеде белгілі бір ортақ заңдылықтар мен фразеологиялық универсалиялар болатынын атап өтеді. Әр түрлі тілдердің фразеологиялық жүйесінде семантикалық тең және ұқсас Ф. Б. -ң болуы кездейсоқтық емес, мына себептерге байланысты заңды құбылыс:

а) дүние біреу және онда көп нәрсе ұқсас, бір-бірінен алыс немесе жақын тұратын адамдарда да, өмір сүру формасы, дүниетанымдары, көзқарастары, мәдениеті, салт-дәстүрлері өте ұқсас болып келеді.

б) адам физиологиялық, когнитивті, қоғамдық-әлеуметтік біркелкі

в) Фразеологизацияның когнитивті-семантикалық процестері біркелкі, яғни сөз мағынасының логико-семантикалық өзгерістері, сөздердің образды-ассоциативті байланыстары, ФБ-ң деривациялық базасының образды қайта ойлау механизмдері ұқсас келеді. ФБ-р күрделі тілдік құрылым, бірақ басқа тілдердің ФБ-гі сияқты, оларда өзінің тілдік параметрлері бар, ендеше олар ФБ-ді тиісті параметрлері бойынша тепе-теңдікпен, ұқсастықпен, эквиваленттілікпен қамтамасыз етеді. Сондай ортақ параметрлер тілдік семантика, ФБ мағынасы болып табылады, ал қалғанын ауыспалы деп санауға болады.

АННОТАЦИЯ

В выпускной работе на тему «Межъязыковые фразеологические эквиваленты семантического поля «мышление» (на материале немецкого, русского, и казахского языков) » рассматриваются лингво- фразеологические особенности ФЕ рассматриваемого типа.

Цель исследования состоит в выявлении, систематизации лингвистических особенностей семантики, структуры фразеологических единиц фразеосемантического поля « мышление» с позиции типологической лингвистики и межъязыковых фразеологических эквивалентов.

Научная новизна работы заключается в том, что в работе выявляются межъязыковые связи ФЕ трех исследуемых языков.

Данную работу могут использовать студенты и преподаватели, специализирующиеся в области лингвистики.

АННОТАЦИЯ

«Ойлау» фразеосемантикалық өрісіндегі тіларалық фразеологиялық баламалар ( неміс, орыс және қазақ тілдерінде) фразеологиялық бірліктердің лингвистикалық және фразеологиялық ерекшеліктерін зерттеуге арналған.

Зерттеудің мақсаты «ойлау» семантикалық өрісіндегі фразеологиялық бірліктердің құрамын, лингвистикалық ерекшеліктерін ашып айқындау. Қазақстан лингвистикасында «ойлау» фразеосемантикалық өрісі туыс және туыс емес тілдерді алғаш рет салыстырмалы зерттеуге арналған. Фразеологиялық бірліктердің тіларалық байланысы зерттеліп отырған үш тілде ашылады.

Қазақстан, Ресей және Батыс елдерінде фразеология мәселесіне арналған еңбектерді оқып таныстық. Бұл жұмысты студенттер мен лингвистика саласында еңбек ететін оқытушылар пайдалана алады. Практикалық тұрғыдан зерттеу үлгілерін салыстырылып отырған үш тілдің және басқа тілдердің практикалық сабақтарында қолдануға болады.

ANNOTATION

In der Diplomarbeit “Interlinguale phraseologische Äquivalente phraseosemantischen Felds das “Denken” (auf Grund der deutschen, russischen und kasachischen Sprachen) ” werden die phraseologischen Besonderheiten der Phraseologismen ausgewählten Feldes betrachtet.

Das Ziel der Forschung ist die Systematisierung der linguistischen Besonderheiten der Semantik und der Struktur der Phraseologismen phraseologischen Feldes der “Denken” vom Standpunkt der typologischen Linguistik und der interlingualen phraseologischen Äquivalenten.

Die wissenschaftliche Neuartigkeit der Arbeit liegt in der Entdeckung der interlingualen Zusammenhänge zwischen Phraseologismen der betrachteten Sprachen.

Diese Diplomarbeit kann von Studenten und Professoren, die sich mit Linguistik beschäftigen, gebraucht werden.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

Тіл және аударма кафедрасы

БІТІРУ ЖҰМЫСЫ

тақырыбы: НЕМІС, ОРЫС ЖӘНЕ ҚАЗАҚ ТІЛДЕРІНДЕГІ «ОЙЛАУ» СЕМАНТИКАЛЫҚ ӨРІСІНДЕГІ ТІЛАРАЛЫҚ БАЛАМАЛАР.

КІРІСПЕ

Лингвистика ғылымының дамуының жаңа кезеңі өзінің жан-жақтылығымен, кең жайылғандығымен, тек тілмен ғана емес, сонымен қатар оның әр түрлі аспектілерімен: құрылымды-жүйелік, қызметтік, лингвомәдени, прагматикалық, коммуникативті, когнитивті, типологиялық аспектілерімен де анықталады. Қазақстан лингвистикасында салыстырмалы бағыт өзекті болып табылады. Әсіресе құрылымдық және генетикалық жағынан туыстас және туыстас емес тілдерді салыстырмалы түрде зерттеуге көп көңіл бөлінеді. Фразеология әр тілде ерекше орын алады. Фразеологизмдерде тек тілдік ерекшеліктер ғана емес, сонымен қатар әр елдің ұлттық ерекшеліктері де айқын көрінеді. Осы ғылымның теориялық негізін қалыптастырған шет ел және өз отанымыздың фразеологтарының еңбектері өте көп. Олар: Виноградов В. В, Архангельский В. Л, Кунин А. В, Чернышева И. И, Кеңесбаев Т. І, Ысқақов А. Ы, Исабеков С. Е, Сабитова М. Т, Копыленко М. М, Райхштейн А. Д, Мокиенко В. М, Молотков А. И, Жуков В. П, Назарян А. Г, Фляйшер В, Бургер Х, Телия В. И, Исабеков Е. Е, Солодуб Ю. П және ғалымдар Успенский В. А, Ярцева В. Н, Гухман М. М, Колшанский Г. В, Добровольский О. Д.

1) берілген тілдерде «ойлау» семантикасындағы және анализдеу;

2) салыстырмалы фразеологияның мүмкіндіктері мен мақсаттарын анықтау;

3) типологиялық және универсалиялар лингвистикасын салыстырмалы түрде қарастыру;

4) тілдің фразеологиялық жүйесін, тілді зерттеуде өрістік тұрғыдан келу мүмкіндіктері мен мәнін ашу;

5) зерттелініп отырған ФБ-ң прототиптер жүйесін айқындау және салыстыру;

6) ерттелініп отырған тілдердің фразеологиялық универсалиялар типологиясын, тіларалық фразеологиялық баламалар (ТФБ) типологиясын қалыптастыру;

7) осы тілдердің ФБ-ң фразеологиялық семантикасы үрдісіндегі когнитивті және семантикалық ерекшеліктерін айқындау.

Зерттеу пәні - аталған тілдердің фразеологиялық бірліктерінің универсалды және ұлттық-мәдени өзгешілігін, тіл әлеміндегі ерекшеліктерін анықтау.

Жұмыстың материалдары - неміс, орыс және қазақ тілдеріндегі әр түрлі фразеологиялық синонимдік, түсіндірмелік пен екі тілдік сөздіктерден, зерттеу жұмыстарынан, ғылыми мақалалардан, көркем әдебиеттен, ақпарат құралдарынан жаппай теру әдісімен жинақталған 1000-н астам фразеологиялық бірліктер болып табылады.

Зерттеудің теориялық құндылығы - тіл теориясын одан әрі дамытуға, туыстас және туыстас емес тілдердің фразеологиялық бірліктерін когнитивті, семантикалық, деривациялық, типологиялық тұрғыдан зерттеуге, типологиялық лингвистиканы ғылыми тұрғыдан толықтыруға үлес қосуында.

Жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттердің тізімінен, қосымшалардан тұрады.

Зерттеудің «Фразеологияны салыстырмалы құрылымды-типологиялық зерттеу» деп аталатын бірінші бөлімінде фразеология ғылымының тіл білімінде алатын орны, тіл және фразеология әлемі, фразеологиялық өріс, салыстырмалы фразеологияның даму сатылары және фразеология саласындағы типологиялық зерттеулер, лексика-семантикалық универсалиялар сипатталады.

Екінші бөлім «Ойлау» фразеосемантика өрісіндегі тіларалық фразеологиялық баламалар типологиясы» деп аталады. Аталған бөлімде «ойлау» семантикалық өрісіндегі неміс, орыс және қазақ тілдеріндегі фразеологиялық бірліктердің сапалық тұрғыдан жақындығы мен ұқсастығы зерттеледі. Фразеологиялық бірліктердің құрылымдық деңгейде ұйымдасуының ерекшеліктері және ұлттық-мәдени өзгешеліктері сипатталады. Туыстас емес тілдердегі фразеологиялық бірліктердің ұлттық-мәдени өзгешелігіндегі айырмашылық, негізінен олардың әртүрлі ұғымдық сападағы пәндік-бейнелік құрылысынан анық көрінеді. Сонымен қатар, осы бөлімде «ойлау» семантикалық өрісінде салыстырылып отырған тілдердің фразеологиялық бірліктерінің жасалуының ортақ фразеологиялық модельдері анықталады.

1 ФРАЗЕООГИЯНЫ САЛЫСТЫРМАЛЫ ҚҰРЫЛЫМДЫ- ТИПОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ

1. 1 Фразеология тіл білімінің ерекше саласы

Фразеология- бұл тілдің ерекше құрамын, соның ішінде тұрақты сөз тіркестерінің әр түрлі құрылымын, семантикасын, қызметін зерттейтін тіл білімінің жаңа бір саласы. Лингвистикада бұларды фразеологизмдер, тұрақты сөздік комплекстер, фразеологиялық бірліктер деп атайды. Бұлар осы немесе басқа тілдегі нақты сөз құрылымдары. Бірақ олар тілде дайын тілдік құрылым ретінде өмір сүріп, осы дайын күйінде сөйлеуде қолданылатындығымен ерекшеленеді. Басқаша айтқанда, олар өзінің фразеологиялық тұрақтылық сияқты ортақ белгісімен, сонымен қатар фразеологиялық тілдік жүйеге жататындығымен ерекшеленеді.

Фразеологияның өзіндік даму тарихы бар. Онда оның дамуын 3 этапқа бөледі:

1) классикалық (Ш. Балли, Виноградов В. В, Чернышева И. И, Шанский Н. М) ;

2) постклассикалық (Аволиани Ю. Ю, Молотков А. И, Копыленко М. М, Райхштейн А. Д) ;

3) жаңа заман фразеологиясы (Телия В. И, Исабеков Е. Е, Добровольский О. Д) .

Фразеологияның көлемі мен пәні туралы 3 концепция белгіленеді: тар, кең мағынада түсіну және лексикалық құрылым терминдерінде оны анықтау. Фразеологизмдер құрылысы, семантикалық жағынан да, функционалдық жоспары бойынша да біркелкі емес, сондықтан әр тілдің фразеологиялық жүйесінде құрылымды-семантикалық жағынанда әр түрлі фразеологиялық бірліктер ерекшеленеді, әсіресе фразеологиялық біркелкілік, фразеологиялық құрылым, экспрессивті және экспрессивті емес бірліктер, қос және салыстырмалы бірліктер, мақалдар, мәтелдер, қанатты сөздер сияқты предикативті тұрақты сөздік комплекстер.

ФБ әр түрлі көзқарастар бойынша, құрылысы, семантикалық, функционалдық, семиотикалық, стилистикалық, лингвомәдени, номинативті, когнитивті және әлем картинасы позициясы жағынан зерттелінген. ФБ-ді зерттеудің өз әдістері дайындалынған: ФБ-ді идентификациялау, констектологиялық, дистрибутивті, формальді-семантикалық. Фразеологиялық тілдік жүйесінің лексикалық жүйеден белгілі бір айырмашылықтары бар. Ол өзінің гносеологиялық бағыныштылығымен, номинативті кең таралғандығымен, тілдегі қызметімен және өмірді айқын бейнелеуімен ерекшеленеді.

Фразеология лексикамен салыстырғанда гносеологиялық яғни танымдық құндылығы әлдеқайда төмен. Ол объективті дүниенің құбылысы мен салалары туралы ғылыми білімді танытады. Ол көбінесе адам, адамаралық адамгершілікті қатынастарды, эмоцияны бағалауды айқындайды.

Фразеология жеке лингвистикалық пән ретінде ХХ ғасырдың 40 жылдарында Совет одағы тіл білімінде қалыптасты. Фразеологияның дамуына француз лингвисті Ш. Баллидің идеясы әсер етті. Батыс Европа мен Америка тіл білімінде фразеология лингвистиканың жеке бір саласы болып бөлінбеген. 50 жылдары фразеологияның сөзбен сөз тіркестерімен ұқсастығы мен айырмашылығы жайындағы сұрақтарға басты назар аударған. 60-70 жылдар фразеологияның дамуында оның нысанын зерттейтін фразеологиялық әдістердің пайда болуымен ерекшеленеді. Мұнда фразеологизмдердің семантикасына, оның номинативті аспектісіне, фраза құруға басты назар аударылады. Фразеологияның категориялық белгілерін зерттеу фразеологияның пәні болып табылады. Осының арқасында фразеологияның негізгі белгілері айқындалады, фразеологизмдердің тілдің ерекше бірлігі ретінде қалыптасу процесі мен олардың тілде қызмет ету заңдылықтары қалыптасады.

Қазіргі заман лингвистикасында фразеологизмдерді зерттеудің нақты екі бағыты белгіленген.

Бірінші бағыт бойынша фразеологизм- бұл сөзден тұратын сөздік бірліктер, яғни табиғатынан сөз тіркестері болып табылады. Кейбір ғалымдардың айтуынша, фразеологияның нысаны деп белгілі бір тілде мүмкін болатын нақты сөз тіркестерін айтады. Копыленко былай дейді: « Фразеология барлығын қамтиды . . . белгілі бір тілдегі лексемалар тіркесін, сонымен қатар «еркін» деп аталатын сөз тіркестерін.

Екінші бағыт бойынша фразеологизмдер бұл сөз тіркестері емес (формасымен де, құрылымыменде) . Ол лексикалық бірліктерден тұрмайды, керісінше нақты лексикалық мағынасы бар тілдік бірліктер болып табылады.

Фразеологизмді зерттеуде компоненттердің формальді сипаттамасы мен мағынасы негізгі емес, нақты формаға құрамға және сөйлеуде қолданыс тапқан тілдік бірлік ретіндегі біртұтас фразеологизмдер негізгі болып табылады. Фразеологияның құрылымды-семантикалық қасиеттері сөз бірігулерін қайта жаңғырту процесінде қалыптасады.

Бірінші жағдайда жақын мағынаға ие болған фразеологизмдер қалыптасады. Жақын мағынасы - бейнелік немесе бейнелік емес болуы мүмкін және олардың лексикалық компоненттерінің мағынасы бөлінбейді. Мысалы: смотреть сквозь пальцы, курам на смех, отлегло от сердца.

Екінші де, қайта жаңғыртылған сөзде белгілі бір сөзбен немесе сөздік қатарымен тіркесе жүзеге асуға қабілетті фразеологиялық байланысқан мағына қалыптасады. Бұл аналитикалық мағыналы тұрақты сөздік комплекстердің қалыптасуына алып келеді: ойға келу - приходить к мысли, сән жалшысы- раб моды [47, б. 160] . Омонимдік еркін сөз тіркестері фразеологиялық тіркестерде мүлдем жоқ.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.