Фармацевтикалық терминдердің латын тіліндегі атаулары

Фармацевтикалық терминология /гр. pharmakeia -дәрі-дәрмектің жасалуы және колданылуы/- медицина терминологиясының негізгі бір саласы болып есептелінеді. Фармацевтикалық деген сөз гректің “pharmacon” (дәрі) сөзінен шыққан. Ал фармакология дегеніміз - бұл дәрі-дәрмектердің ағзадағы әсерін тигізу жөніндегі ғылым. Фармация – бұл өсімдіктен, мал өнімдерінен, минералдан және синтез әдісімен алынған дәрі-дәрмектердің өндірісі мен қолданылуы. Фармакопея – кітап. Осы кітапқа дәрі-дәрмектердің атаулары мен дәрі түрлері, препараттар туралы жазылған мемлекеттік заңдардың жинағы кіреді.
Фармацевтикалық терминдер алуан түрлі фармацевтикалық ұғымдарды білдіреді:
1. дәрінің дәрілік түрлерін /ұнтақ, ертінді, таблетка т.б./;
2. дәрілік өсімдіктердің аттарын /ботаникалық номенклатура/;
3. өсімдік пен жануар тектес шикізаттарының түрлерін /тамыр, гүл/;
4. химиялық қосылыстардың жүйелі /ғылыми/ атаулары , химиялық.
номенклатура;
5. дәрі-дәрмектердің тривиальды /шартты/ аттарын.
Кейбір фармацевтикалық терминдердің түсініктемесі
1. Дәрі-дәрмек.Дәрі-дәрмек дегеніміз - бұл өсімдіктен, мал өнімдерінен, адам тіндерінен, минералдан және синтез әдісімен алынған зат.
2. Дәрілік зат– биологиялық зат немесе химиялық қосылыстардан тұратын дәрі.
3. Дәрілік өсімдік шикізаты– медицинада қолданылатын өсімдік шикізаттары (шөп, тамыр, жапырақ, гүл, тамырсабақ және т.б).
4. Дәрінің түрі- өсімдіктің шикізатқа немесе дәрілік затқа айналған қолайлы қалпы (ерітінді, таблетка, экстракт, жағатын май, балауыз дәрі, пилюля, ұнтақ т.б.).
5. Дәрілік препарат– арнайы дәрілік түрлерінен тұратын дәрі-дәрмек.
6. Ықпалды зат- терапевтік, профилактикалық және диагностикалық ықпал ететін дәрі бөлігі.
7. Белгіленген мөлшерде бір немесе бірнеше ықпалды заттың бір дәрілік түрінде кіретін дәрі-дәрмектерді құрастырылған дәрі-дәрмектердеп атайды.
Дәрі-дәрмектердің тривиальды атаулары
Көптеген дәрі-дәрмектердің атаулары химиялық қосылыстар болып есептелінеді. Мысалы, мыс оксиді, фоли қышқылы. Бірақ, олар дәрі-дәрмектердің номенклатурасында ғылыми /жүйелі/ атаулар емес, тривиальді (латын trivialis, е -дағдылы, әдеттегі) атаулар сияқты қолданылады.
Ғылыми, яғни жүйелі атаулар дәрі- дәрмектердің химиялық құрамын қамтып көрсетеді.

1. М.Н. Чернявский, Латинский язык и основы медицинской терминологии, Учебная литература для студентов медицинских вузов, Москва, «Шико», 2013г.
2. Орманов Н.Ж., Сырманова Н.Р., Орманова Л.Н., Жалпы рецептура. Жалпы фармакология, Алматы, 2012г.
3. Н.И. Зуева, И.В. Зуева, В.Ф. Семенченко, Латинский язык и фармацевтическая терминология, Учебное пособие, Москва, «ГЭОТАР - Медиа», 2012 г.
4. Панасенко Ю.Ф., Основы латинского языка с медицинской терминологией: учебник для мед.училищ и колледжей, М., ГЭОТАР, - медиа, 2012 г.
5. Марцелли А.А., Латинский язык: учебное пособие, - 3 –е издание, перераб.и доп.- Ростов- на -Дону: Феникс, 2011г.
6. Д.А.Харкевич, Фармакология, Учебник, Москва, «ГЭОТАР - Медиа», 2010г.